장음표시 사용
221쪽
2o robusta & sicca habere eorpora , sed & pleuritidi obnoxios vivere; contra vero illos, qui ei vitates austro oppositas habitant, imbecilliora, eerumque eorpora habere,
sed & raro pleuritide corripi. D
b) Coae. Praenot. I l. 398. Charier. Tom. VIII. p. 87 .
Cibos potusque vel acri sua indole, vel b& sola copia nimia, febres excitare posse, antea vidimus; adeoque patet, lautius potos& pastos, si simuΙ in morbos inflammatorios ex propria temperie & aetate proni fuerint, facillime in pleuritidem incidere. Unde &copiosam vini ingurgitationem pro causa pleuistidis habuit Hippocrates, a) Longe prior adhuc spirituum fermentatorum abusus, cum &ab his liquidis coagulum inducatur, & solidae corporis partes corrugentur; ideoque frequentissimae & acerrimae pleuritides illis acci-
ἐere solent, qui potui spirituo ori, praesertim
222쪽
sini spiritui, plus justo per visam Dut ais rei,
uti observavit Trillerus. b) Sepe tertio ver quarto die jam lethales pleuritides in ebriosis hominibus vidit Stoietentus.
Acidum raro eructantes. Monuit in aphorismis Hippocrates sequentia: ui acidum eructant, raro pleuritiei fiunt. Ubi autem de morbis spontaneis ex acido lumore agebatur,
constitit, boni sanguinis inopiam: debilitatem
sibrosae compagis vasorum & viscerum, atque defectum animalis motus merito inter causas acidae aci monias numerari- Verum patet eX
ante dietis, talia corpora minime ad morbos inflammatorios disposita esse: unde intelligi.tur facile ratio hujus Aphorismi. Ρostquam autem Helmontius b) statuerat, hostile aet-dum, pleurae fanquam spinam, infixum pleuritidem facere, longe aliam hujus Aphorismi explicationem dederunt medici, qui hanc Opi. Dionem tuebantur. Ρutabant enim ideo saepius hoc morbo assiigi illos, quia acidum sanguini istum, morbo huic originem dabat
223쪽
uam vana autem haec sit opinio, ex causis pleuritidis postea recensendis, uti & ex tota hujus morbi historia, satis patebit.
In morbos inflammatione vergentes. Hoeautem cognoscitur ex corporis habitu, &morbis praegressis. Verno tempore: Pleuritis quidem omni anni tempore a causis postea enumerandis nasci potest; verum quando Epidemicorum in morem regnat pleuritis, tune potissimum verno tempore aggreditur; imprimis autem illa parte anni, quae inter ver atque restatem ambigens, utriusque quasi fibula es, uti Syrinhamus a)monuit; quod & propriis Epidemicarum cou-1titutionum observatis confirmatum vidi. a Sect. V. Cap. V. S Sech VI, Cap. III. pag.
Aut hyberno in acerim me frigido vento. Per frigus adunari sanguinis moleculas, adeoque causum obstructionis in arteriarum angustiis nasci, autea demonstratum fuit. Si jam Irim
224쪽
Iosfrigidus ventus magna vi aerem gelidum iapulmonem impellat, qui pleurae contiguus est, simulque totum corpus undique assiet, loca intercostalia ab utraque parte tam interiori , quam exteriori exponuntur agri frigori. Imprimis autem pleuritidis periculum tunc adest, dum ex calidis hypocaustis in aerem frigidissimum, non satis tecto vestibus corpore, prodeant incauti homines.
Ideo Hippocrates dixit, Iayeme pleuritides & peripneumonias fieri maxime. & quidem vehementissimas a) ; & Aretaeus b) simi.
Ita monuit. i a) De asse ictionibus Cap. III. Charier Tom. VII.
pag. 62 I. V De cansis & signis morborum acutor. L. I. Cap. X. p. 9s
uinam homines pleuritidi maxime sint obnoxii, sequentibus aphorismis Tri erus a
comprehendit: si pleuritis in omne hominum genus impune sevit sine distinctione. ,, ΟΡlus tamen mares infestat, quam Demianas, adnotante quoque cissio Aureliano. , ,
225쪽
viros, quRm senes. His Ex his rursus macilentos & siccos ma. gis, ob vasa nempe sanguifera ampliora, quam obesos & humidos, propter vasa angustiora & depressiora. , , o Minus vero, qui acidum ructant, quia nempe habent vasa debilia, sanguinemque tenuem, fluidum, nec facilem inflammari. ,, si omnium minime infantes, ob nimiam, ut videtur, corporis tenelli, fluxi & perspirabilis laxitatem, acute observante Phetas. ,, is Vidi tamen puellam IX. annorum a saeva pleuriti de subito raptam, quae forsan tamen servari potuisset, nisi parentes crudeliter misericordes opportunam sanguinis missi ο-nem; praeter rationem nimium reformidas
, Frequentissime contra in eos acrius saevit pleuritis, qui duro atque impuro vis tui, in fructibus legumiosis, carnibusque & pistibus salitis & fumo induratis, potuique spirituosiori, praesertim vini spiritui, plus justo per vitam sunt adsueti. is Hinc Venatores, milites, Olitores, rΠ-sticos, cursores, aurigas, equisones & id genus eX ima cavea alios, is penumero pleuri
226쪽
stogritieos fieri, certa fidilque experientiae con.
Foeminas autem ubi eorripit dirum hoc malum, tum majores plerumque tragoedias eXcitat, quam in Viris. Mis Dextrum Giplurimum latus obsidet, &tum benignior est. M, , Sinistrum vero rarius adoritur, ubi autem contingit, tum in atrocius discrimen adducuntur aegroti, & morbus diutius durat, eontrarium licet statuentibus Γ o,
atque Avicenna. ab Trillerus de pleuritide.
Causa. xcitantes pleuritidis. Causaesingulares, quibus inflammatio ad latera urgetur, hae potissimum sunt: Haereditaria subinde datur dispoisitio, ut aegri in hoc vel illo viscere frequentius in. flammationibus corripiantur; quod lapissime
de thoracis etiam insana matione Observatur. Ρleuritidem male solutam homines ad novas demum thoracis inflammationes dispone. re, supra jam adnotatum est. Nstura epide.
midi morbi praedominantis. Quamvis pleuritis
227쪽
tis saepe ortum ducata causis manifestis, aere V. g. frigido corpus a Valido motu aestuans assiante, tamen observatio fidelis docvrt, n sui & pleuritides, multosque homines assii gere eodem tempore, licet nulla causa nos ea . tur, cui morbi origo tribui possit. Vernm quidem est, communem pluribus afflictionem, aliaque suadere, latentem talem causam in aere herere: interim tamen nemo facile determinabit indolem illius noxii , quod mora bos populariter grassantes assiciat, cum nulla mutatio qualitatum sensilium aeris detegatur, cui adscribi merito posset talis essectus. Mi rabatur non sine ratione hoc bdenhamus, quod febres tales epidemi eae nunc caput assi gerent, alio tempore intestina, & dysenteriam facerent, alio iterum tempore pleuram potius &pulmones invaderent. Observavit tamen &rem magni in praxi medica momenti, quod nempe per mutationes qualitatem sensilium aeris epidemica constitutio deflecteret utcun. que a pristina indole, quatenus nempe alia pars corporis assectaretur. Ita dum febris epidem lea grassabatur, quae caput invadebat, contigit, ut mense Octobri tota insolitus se ris tepor adesset, quem subito excipiebat frigida & humida tempestas; unde Oriebuntur VOL II. O tas.
228쪽
tusses integras familias affigentes. Verum tusses illae febri epidemidae sternebant viam, ita tamen, ut febris nata post tussim non eaput, sed pleuram & pulmonem nune invade. ret; & tamen in curatione similia requirebat auxilia, ae ante adhibita fuerant, dum caput peteret. a) Patet ergo & ad hanc pleuritidis causam in praxi attendendum esse.
Aer frigidus. Dum a valido labore aestuant homines, vel & a calore mei multum incaluerunt, videmus totam cutem externam rubere, signo manifesto, sanguinem rubrum vasa multa ingressuri esse, in quibus naturaliter esse non solet, dum corpus quiescit, vel in aere non adeo calido versat Ur: errnr ergo loci tune adest. Si ergo per aerem frigidum subito tune constringuntur vasa, & adu-nentur magis liquidorum in vasis haerentium moleculae, liquida crassiora in vasorum minorum angustias impulsa haerebunt, fiet obstructio, inflammatio, & quae inde sequuntur mala. Ρleuritides frequentes a tali causa natas observaverunt omnes prae lici; uti & arthritides , rheumatismos, ct quidem dissicillimo
229쪽
Omnium autem maxime nocet aer trigiadus per angustas rimas violente actus in inu. datum corpus, quia tanto major est frigorisaelio in corpus nostrum. Verum quidem est, aerem sollibus celerrime expulsum in pulbum thermometri etiam satis sensilis non esseere, ut liquor in thermometro descendat; sed petr talem aeris motum disssatur apr, jam calescens a viein a corporis, & omni momento applicatur aer frigidus , & hine augetur frigoris sensus M esseelus. Hinc tot rustici, b uli &similes homines talibus morbis pereunt, quod a valido labore aestuantes nudo fere corpore quiescant, & gratam κdeo auram frigidiusci iam captent. Imo Syrinhamus putabat, plures homines ab hae causa perire , quam
a) Sydenti. Sect. VI. Cap. i. p. Potus gelidus. Majus adhuc inde discrimen, quam ab gere frigido. Certe nunquam pleuritides magis saevas & citius lethales vidi, quam a potu gelido assatim hausto, aestuante corpore. In nobili juvene, pilae lusu dum calesceret totus, potus gelidissimae aquaecum laeeo limonum intra trihorium lethalem
230쪽
pleuritidem fecit. DIemerbroee ius a obser Vavit, hominem, qui inedia testate foeno coIligendo occupatus erat , & valde sudabat, illico pleuritidem intra paucos dies lethalem contraxisse, dum frigidam cerevisiam largo haustu bibereta Innumera talia apud prasti eos occurrunt, quae hoc confirmant; saeile autem intelligitur ratio. Sanguis de sanissimi hominis vena incisa in aquam frigidam ex-1hillans concres uir illico in strias fere solidas. Verum dum assatim gelidua potus ingurgita-
cur, se phagus, in ibo decursu truncis intercostalium arteriarum quarundam satis pro. pinquus, eo repletur, dein totus ventriculns
potu frigido distentus adjacenti diaphragmati , hepati, lieni &c. subitum & insolidum frigua
communicat; cavae ascendentis truncus, ingens sinus dexter cordis, tenui tendinosae parti diaphragmatis incumbens, similiter assiciuniatur, isngnis ibi collectus ad concretionem disponitur, qui paulo post per pulmonis angustiks transire debebit. Non mirum ergo toties lethalem subito pleuritidem & perip-neumoniam a tali causa nasci, uti & similia in visceribus ventriculo adjacentibus mala. Augetur perieulum, quod per validos corporis motus, sudore excitato, liquidissima