Josephi Eyerel Commentaria in Maximiliani Stollii Aphorismos de cognoscendis et curandis febribus

231쪽

sanguinis pars dinata suerit, qnol aqua frigida similiaque nota tam cito a calore corpo ris nostris incalescant, qnam 'aer. Demonstravit enim CHebeprimus Aerlaavius b) , e citius chlescere ab eodem igne corpus , qu rarius est.

Summo ergo jure Lancisus a) inter subitaneae mortis causas numeravit frigidi potus vel balnei usum, ex calefacto corpore. Materia denique quaecunque acris in ii morum massa oberrans, si ad thoracem deponitur, pleuritidem excitat. Sic in variolis observavit Sydenhamus ab , licet confluentes ViX unquam diem quartum praestolentur, sed citius erumpant, ' tamen quandoque acutissimum dolorem, nunc in regione lumborum , nune in latere, qualis pleuriticos vexat, fieri& tune VariolAs serius erumpere; morbi nempe materia, quae superficiem corporis versus tendere debebat, aliis locis impacta, ut vi detur. In primis autem talia symptomata tune oriuntur, dum calido nimis regimine variolis decumbentes tras tantur. In morbilis idem

232쪽

2I4 obtinet, sed ibi trajor peri pia eumoniae metus est, uti Syrinhamus passini Observavit.

Symplomata pisuritidis. Sequitur 'jam descriptio pleuritidis perstua phaenomena, quae paulo ante morbum in. cipientem, in ipsius morbi initio, & dein per reliquum morbi decursum Observantur. , Horum autem phaenomenorum cognitio simul diagnosin format. Ρropriis eX observitiis haec collegit celeber. Merlaavius, & similia etiam inveniuntur apud Syrinhamum a d. Appetitus quandoque validus praecedit, ita ut mirentur acriorem solito sumen, nondum tunc aliqv d mali percipientes. Ρaulo post incipiunt rigere , vires labescunt, & sequuntur omnia mala, febrim incipientem csemita. ri solent. Haetenus nullum adhuc signum pleuritidis adest. Verum postea dolor latus alterutrum occupat, quandoque dorsum, perioris anteria, & omnia illa loca. Certum autem tempus, quo ille dolor memorata symptomata sequitur, non est: in illi ibi asdam ei. tius, in aliis serius apparet. Observavit Ill.

233쪽

istentus quandoque prima incipientis morbi hora dolorem satis acutnm; & contra Observavit pleuritides verno tempore anni 1729. ubi secundo die morbi dolor oriebatur, neque adeo acutus tamen, & interim Omnes ta-Ies aegri admodum periclitabantur. Urina illa crassa, jumentornm dicta ab initio morbi aderat, pulsus incipiebat vacillare, paulo post sequebatur delirium, sterior in pectore, mors. uamvis autem dolor ille, si acutissimus fuerit, magnum discrimen notet, & citam pu- stat opem, tamen non confidendum est, licet in initio levior tantum dolor urgeat. Sic

vidit pleuriticum, cui prima die morbi mitis

tantum dolor aderat, qui tamen quarta die periit, cum omnibus signis natae gangraenae,

licet estieax & prompta medela adhibita fuisset. Similes pleuritide, videtur & Hippocrates b) observasse , pariter satis periculosas; dicit enim : Quod per initia molles quidam

detinuerint dolores , post quintum vero trium diem acuti, illas ad duodecimum diem iniuntur, F non admodum e fugiunt , perieu Ium autem maximum es usque ad septimum

diem) imo ad duodecimum I post hoc autem H

nantur. vero ab initio quidem molles sunt, post septimum autem octavis acutae isd

234쪽

2I 6 decimum quartum diem decernune , sanantur. Similia & habentur in praenotioni bus coacis. ea ia) Sydentiam. Oper. Sect. Cap. IH. p. 33 . M Hippocrat. de morbis L. III. Cap. XV. Charier.

Dum autem ille dolor adest, respiratio valde laeditur: debent enim in inspiratione costae a se mutuo deduci, adeoque inflammatae illas partes distrahuntur cum summo dolOris augmento. Ob hanc causam miseri aegri Vix inspirant, adeoque vix dilatant pulmonem, .unde cor dextrum se libere evacnare nequit. Sanguis ergo a capite per venas jugulares redux, non poterit locum invenire

in sinu & auricula dextris jam plenis; hine

interiora encephali a turgidis vasis comprimuntur , aegri tales torpidi & hebetes fiunt,& minus dolorem sentiunt, pulmo sensim magis magisque impletur , & saepe subito susI cantur, dum imperiti, aegri quaeretis non mo. niti amplius, morbum mitescere credunt, cum summum adest periculum. Pulsus, qui antea velox , plenus & durus erat, jam incipit mollis

235쪽

iis & parvus fieri, imo & tardior quandoque,

licet rarius, plerumque enim celeriter micat debilis talis pulsus./Videantur illa, ubi pluribus agebatur, quae sequuntur impeditam pulmonis per sprem inspirantum dilatationem, i angina inflamna a toris. Notandum enim est, quod pleuritici in morbi summo vigore non pereant ob inflammationem pleurae, vel partium costis accumbentium vel 'incumbentium , sed ob respirationem impeditam rapieto pulmone suffocentur. Inde de te in varios eventus No. Omnis, qsse de diverso exitu inflammationis dicta fuerunt ad numeros hie citatos, etiam in pleuritide locum habent; &statim videbimus, quo quomodo etiam diversa curatio adhiberi deis beat; prout blanda resolutio inflammationis suppuratio, gasgraena cte. sequuntur. Verum & natura loci, quam pleuritis oe. eupat, attentionem meretur. Si enim exteriores pediori incumbentes partes assectae fuerint tantum, minus discrimen est, & magis

sperari poterit puris, si forte suppuratio sequatiar, EXit Versus eXteriora; contrarium obtinet, ubi malum profundius reconditur. Praeterea maXimum perieulum in pleuriti dependet inde, quod ob doloris acerbitatem li-

236쪽

218 libera inspiratio impediatur. Verum in physiologicis demonstratum est, quod, prima eOssa per subulavium musculum figata, novem sequentes inspirationis tempore eleventur sursum , & vertantur extrorsum: ita i menni ille motus longe major observetur in mediis costarum arcubus, quam circa sternum , aut prope vertebras. Ergo & pleuriticis ociscupans latera. ceteris paribus, maximum dolorem facit. Simul facile patet, pleuritidem eo pejorem esse , quo plura eX locis enume.

Prout impetus circulantis liquidi violentior. uaenam mala ex nimia velocitate motus circulatorii humorum siqnt, patuit ex illis, qnae ad numeros in textu positos habenis tur. I erum & in historia inflammationis diactum fuit, nunquam benignam inflammationis resolutionem exspectari posse , si motus humorum per vasa admodnm citatus fuerit , sed tunc semper suppurationem, Vel & gangraenam metuendam esse; quod ergo es in pleuritide, utpote morbo inflammatorio, verum erit. Aut major malanitas i us .morbi prino Apis. Pleurititis enim febrim acutam comitem

habet; & haec febris, ut modo dictum fuit, saepe notabili temp0re praeeedit dolorem late

237쪽

ris. Morbi principis ergo nomine intelligitur hic febris acuta continua, pleuritidem veram comitans semper, praecedens saepe. illaec antem febris non senaper similis est in diversiis constitutionibus epide micis , uti optime Syrinhamus passim in suis operibus monuit; & speciatim in pleuritide hoc notandum esse sedulo docuit. ab Prout ergo haee febris p Iures functiones laedit , prout Vires citius prosternit, prout pejoribus stipatur symptomatibus , eo periculosior erit pleuritis. De illis autem signis, quibus major minorve malignitas febris acutae continuae cognoscitur, dixit Illust. vasa S ieten ad g. 734. Imprimis respirationis & pulsus vitia. Ab his enim vita pendet, unde & vitales actio

nes solent voeari. Verum hie morbus ex sua indole respirationem laedit, adeoque merito ejus magnitudo a majori minori ve respirationis impedimento desumitur. Sed uet sanguis libere e venis pellatur in cordis cavil , & inde moveatur per arterias, . requiritur in homine nato liber ex corde dextro in cor sinistrum sanguinis per pulmonem transitus, Jui supponit alternam pulmonis eX pansionem Rcontractionem, quae a vitali respiratione fit.

Si ergo eo usque impedita sit respiratio inple

238쪽

pleuritide, ut liber sanguinis per pulmonem transitus admodum minuatur, pulsus siet celer quidem, sed parvus simul; aucto malo. incipiet intermittere, R. tapse subita tune mors sequitur. Ulade Galentu a) dixit: moxinu sane indietum Debalis pleuritidis es. si pulsus e valde durus, simul parvus ob ambo haec, caloremque, eeleberrimus: nullus serva. stus est pleuriticus cum tali pulsu.

a) Salen. de praesag. ex pulsibus Lib. IV. eap. Chari. T. VIII. p. 299. 3oo.

Ut excretorum. Urinae nempe. Oreumque alvinarum. Sed inprimis ad sputa hic attenditur, quas plurimum docent de conditione morbi, prout nempe in salutem vel interitum tendit. Exitus pleuritidis in sanitatem Resolutis, benigna.

Cum vera in pleuritide inflammatio ob itineat, omnia requisita ad resolutionem inflam mationis & hic locum habebunt. Cognoscimus autem illa requisita, quae spem saetunt resoluti0nis, adesse, ex symptomatum benig

239쪽

nitate. Si enim talia aeger laxae ct humidae temperiei sit, dolor lenis sit, respirationem non multum impediens, febris levis, non magna in pulsu durities, nulla symptomata sine, quae functiones alias laesas demonstrent,

EXcreta non recedant a naturali conditione, novimus, resolutione curatam iri hanc pleuritidem. Non est tunc opus venae sectione,

imprimis larga, cum non exorbitet festilis motus, sed talis sit, qui lassiciat subigendae morbi causae. Interim prudentia requirit, ut medicus in initio talis morbi aegrum lapius adeat, & omni cum cura exploret, an idem maneat morbi status, an Vero augeatur dolor,& reliqua symptomata, tuncque alia curandi methodus institui debeat. Unde etiam pruis denter Galenus monuit. a) Si ager primo die habeat manifes ms salutis Ana , huic omnino in primo quaternario finietur morbus. OMum vero per crista, vel solutionem, magnitudineta parvitute di inguitur. Magni enim morbi judicantur omnino ; qui autem parvi, solvuntur Iolum.

a) Galenus Lib. III. de crisibus Cap. Iri Chart. Vlls. p. 63 3,

240쪽

In tali casu optima medicina est, nullam medicinam facere, tenui tantum victu sustiis nere aegri Vires , sul ministrure sangitini co. piam diluentis & leviter attenuantis liquidi, fovere locum dolentem mollissimis remediis, ut vasa facile dilatabilia transmitta at illud, quod haeret.

L Evacuationes sanguineae. Numerosa se. tis observata in morbis acutis inflammatoriis, oti & in pleuritide, docent, causam materialem morbi loco moveri quandoque, & alias partes corporis occupare tape satis subito. Sic aliquoties in pleuriti de periculosum talem

metastasin versus caput observavit Saetetor, silente omnino lateris dolore , qui denuo recruduit, liberato capite. Verum videtur & contingere eandem illam causam materialem morbi , loco motam , per vasa sperta sponte natura in quibusdam locis corporis viani invenire.

Ita Aretaeusu de pleuriti de agens, postquam

enumeravit illa quae contingunt morbo in perniciem tendente, dicit: - η in melius vergat , sanguinis e naribus eruptio cum impetu, tumque repente morbus solvitur. Adstipula

, tur