Josephi Eyerel Commentaria in Maximiliani Stollii Aphorismos de cognoscendis et curandis febribus

371쪽

albam & spinam docti puris plena elevata &EX tensa erat. Dolor continuus, ct magnus, teipothymiae, item nausea, appetitus Viriumque prostratio aderant. Efflagitabant adstantes, ut abscessum aperiret; propter maximum vero , & instans morbi periculum , . ne imperiti chirurgi nomen sibi compararet, manum adhibere recusavit. Ρost ejus abitum barbi- tonsor in consilium Vocatus vomicam aperuit,& maxima puris copia impetuose effluxit & intra biduum aeger animam Deo reddidit. Fa.cto enim abscessum peritonaeo acredisse, Omnino & hoc ipsum perforasse pus , nonne tum telae cellulota sese insimilabat purulenta materies, & potius hydropem quali anas arcam producet Notandum etiam, non semper acerescere peritonaeo vomicam. Videmus igitur. in quocunque casu chirurgi manus ad aperienis dum abscessum invitari, quae ubicunque, abscessu vero non adnato, prae reliquis caute

atque provide instituenda.

a Fabricius Hildanus. Observat. chirurg. Cen . II. N. XXXIX.

uem exitum in genere, non aeque Re ullum eX praeeedentibus perieulo sum evade-Vol. II. Z re

372쪽

re, quicunque facile intelliget; non enim

paucae ab obtervatoribus traditae sunt liisloriae, quae talem pluitisin hepaticam sanatam else testatitur , ubi abscelsus adhuc satis novus , massa sanguinis non inquinata erat, & ennfelesta diaeta methodus ratione & experientia conveniens adhibebatur. a)

In hoc casu quandocyns via purj Pn hepa- te codesto parsi da est : optime enim eius a) monuit: Si extra feratur abscessius ', non secare utique malum es, si enim ita natur , a pure jecur eroditur , nullaque mortis dilatatio eis. Interim tam kn , cum adeo sanguinolentum viscus hepar sit ; & omnium venarum originem, & ipsius singuinis sontem, an hepate statuerint veteres Medici, hine summum periculum metuebant a sectio te; unde Aretaeus b) mox subjungit et se secare outem malis, pro vii fanguinis periculum insae, Ratimque howinem perdi eontingit , nam sangui nis e jecore profus o num modo coerceri potest. Ideo veluti sectioneni institutuendam esse ferro candenti, ut simul & sedaret & combureret,

373쪽

atque ita metuendam haemorrhagiam cauterio actuali compesceret eodem momento, quo vulnus infligeretur. Et Hippocrates c) in eodem casu, quum hepar maXimum fuerit, & extrorsum prominuerit, inuri jussit. Interim tamen videtur a sectione prudenter instituta non istutum periculum esse aethalis haemorrhagiae : dum enim pertunditur talis abscessus, cultelli vel lanceolae apex haeret in saeeo pleno pure, quod removet ad .magnam satis distantiam membranam pus coercentem a vasis suppositis. Haeterea Observata docent, viscerum totam substantiam per abscessus purulentos quandoque consumi, absque ulla haemorrhagia , licet maxima etiam

vasa sanguinea adsint. Docet hoc phthisis,

in qua saepe totus pulmo consumitur, aL ε quam moriantur, nec tamen haemorrhagia pereunt: & in hepatis abscessu , quo pertuso libra una media puris estu Xerat , & in

cujus cavo post mortem pugnus cirtumrOtari poterat absque ulla resustentia , mirabatur La Morte d) nihil sanguinis exi.

visse. Pryterea Aretaeus e) voluit, 'ferrum candens tantum in trudi debere usque ad puris locum: verum haemorrhagiae metus tantum esset a vastis exesis, vel eultello ledentis

Z a quae

374쪽

quae in prolando haererent vomicae; adeoque Patet cauterium ne tune quidem pervenire ad loeum, a quo haemorrhagia metuenda foret Porro si elahera inuratur, aliquot tape dies requiruntur, antequam illa, optimis etiam remediis emollita, a vivis partibus separatai adat, quod non est, dum nondum saccus ille purulentus apertus est: qualis casus habetur apud Biancsi 10, ubi caustico potentiali

quamvis profunda eschera inusta fui illat, tamen adhuc scalpello pertundi debeb9t. Cum autem hoc in casu periculum in mo a sit, patet sectionem ustioni praeferendum esse, Praestat autem prius scalpello dividere integumen. ta abdominis, ut abscessus pars pr0 minens in conspectum veniat, & tuto dein absque ulla laesione partium Vicinarum pertundi possit. Cum autem eventus periculosi hujus mali incertus sit, & 'ualitas puris emissi sero tantum docere possit, an aeger superstes esse pos-st, vel non; monendum prius est, certam instare perniciem, nisi cito paretur puri in

hepate collesto exitus, neque tamen, aperto abscesses , certam salutem promitti posse. Sic medicus prudenter famae suae consulet.

375쪽

a) De ciusis & eum signis morb. Lib. I. Cap. XIII b) ibidem.

c) De amfr. cap. XXX. Chari. T. VII. p. 66- ldb Traite complet de chirurg. Tom. i. p. 3a7. e) De causas & sigra. I. c. fo Historia hepat. parte tertia T. I. p. 368.

13aenam notae boni in alive puris sint . Aph. 283 & 28 . enumerantur. Omnes enim dotes puris educti Apli. 824. enumeratae designant illud degenerare a conditionibus boni puris enumeratis; & quidem illo ordine, quo recensentur in textu has diversitates puris emissi, perieulnm infausti exitus crescit,& major corruptelae gradus indieatur. Simul etiam tune novimus, pessimam debere esse conditionem loci, in quo corrupta talis materia. haesit, & tape satis diu.

Interim tamen & Observata medica docuerunt, quandoque evasisse aegros, licet aperto ab se essu praeter pus bonum & alia exirent. Juveni enim quatuordecim annorum , post quam calefasto admodum corpore pedes aquae frigidae immersisset, orta fuit febris, quae tantum abscessum magnum in hepate fecerat, unde totus corppris habitus marce ebat. Ape

376쪽

vabatur apparatus chirurgicus , exibat materies sanguinolenta, spissa admodum , quandoque flava, amara, omni dote biliosa , &semper aderant flocculi, qui ipsam hepatis vaseniosam substantiam manifeste reserebant. Ne autem stagnans in hoc ulcere materia re-sbrberetur & sanguini denu' admisceretur, cannulam argenteam, pluribus foraminulis alatere pertusam, & obtuso spice instrue ana, immisit aperturae ulceris peritissimus chirurgus, ut sic liberrime semper exire posset col

pluente liquido acriori vieina cutis , lamina plumbea illam tegebat. Febricula lenta, quae hae enus adfuerat, minuebatur quotidie, redibat solita torositas corpori sensim, & brevi consolidabatur ulcus a . Verum notatur in miro hoc casu, vomicam litesisse in anteriori& convexa hepatis regione, nec recensentur talia signa, quae magnam putredinem simul adfuisse docerent.

nandoque & alius liquor praeter pus exivit, superstite aegro. Ita Liserus in Epistola' ad GL Barebo um ab notat, quod,

377쪽

359 hepate suppurato. per candens ferramenin muta facta fuerit puri , copiose erumpenti .

quod per plures dies consertim effluXit. Dum autem chyrurgus stilum profunde in ulceris civi Im demitteret , aquae citrinae copia ad tres

libras ct ultra profluxit; qno fluxu cessante, pus iterum prodiit, & perrexit ultra annum exire , sed mediocri q.uantitate, & relicta fuit in dextro hypochondrio fistula.

Epist. Thom. Bartholom. T. V. p. 639.

Unde apparet,' semper quidem magnum discrimen adesse, tibi a bono pure degene-rqns materia exit ; pertum tamen interituri tune tamen praesagiri, ubi patrida exit sanies. Unde Hippocrates in Gocis ab statuit: Quibus hepate inusio velut amurca exit, letha-D. F sex autem illa nigricans & subpineuis, quae in oleo olivarum expresso subsidet amurca dicitur, illi patet ex Dictionario Erotiani b , qui plures dictiones Hippocratis collegit & explicuit. Dessignat autem talis amurcosa materia, aperto abscessu profluens , ipsam hepatis substantiam in . putrilaginem diffluere. a) Nro. 4s I. Chari. Tom. VIII. p. 878. bb Charier. Tom. H. P. DO.

378쪽

Seirrius lepaeis. silis, atque atrabitaria sanguinis materia hepatitidi producende, uti in prioribus di.

etiam est, maxime idoneae sunt. Accedit praetereg, quod leniori impetu sanguis vepres Ortarum moveatur per hepar; unde ubi febrilis motus, vel sponte sua, vel per venSe sectiones, aliqua velocitatem circulationis minuentia remediil, nimis cito sopitur, antequam solutum fuerit illnd inflammatorium concretum , Vel benigna suppuratione separatum, tunc talis seirrhoia durities in hepa- te manet, & postea chronicis morbis dissed-liviis dat originem. Hunc hepatitidis mi tum notavit Areturus a) dicens: verum aphleg-mone hepar non suppuratur , neruicii dubium fretrie , tumorem durum subsidenteru tu seir; lum mutari , ae salitiri; quando continulis dolor non infesta, , cumque ades , obscurus seu-titur. Et postquam varia mala, quae seirrhum hepatis comitari, vel sequi solent Cimmeravit, dicit: malor 2 autem eo plou Odrops. In dydropi eis autem cadaveribus frequenter inventum fuit hepar seirrhossim. uando. que hepar seirrho sum redditum immaniter mole augetur simul, qualem causam habet

Eonetus b) mulieris, cui pos uleus sub deg.

379쪽

36 Itra axilla diu apertum, dein imprudenter eon solidatum, dolor circa hepar obortus est, &tumor, qui sensim auctus icte tam producebat, flustra tentatis 'pluribus remediis, . in

tan am molem Excrevit, ut die noctuque in sella, dextro latere Versus terram reclinato, sedere cogeretur. In cadavere totum hepars cirrho sum repertum fuit, & quatilordecim libras civsses in lance pendens. Aliqudites invenit Smietentus in cadaveribus . totum hepar exsachum, instar corii rigidi, sed contractum, & mole insigniter minutum. Mira hepatis facies deprehensa suit a Cornelio Veia' se c) in cadavere hydropicae mulieris ; totum enim hepar erat mole parUum, durum, sterigidum, & in omni superficie tam' gibba, quam concava asperum tubesibus solidis , &sihi mutuo fere contiguis, quae ex basi latiori, ipsi hepatis substantiae insideate, in apices obtusos , & rotundos desinebant. In hepatis discessi interioribus nulli seirriti, neu VOmieae repertae fuerunt. Nee tamen misera haec mulier de molestiis in hypochondrio deX-tro conquesta fuerat, sed qnidem circa card am , & fatetnr egregius vir, quod in Vivente nullum tumorem, aut peculiarem duritiem hypochundrii dextri percipere potuerit. a

380쪽

Facile autem patet , tales tumores seirrho sos premendo vasa vicina producere Omnia fere eadem mala, ae recensita suerunt , nisi quod omnia lentiori gradu procedant , quia tumor inflammatorius augetur velociter, scirritosus autem lentissime solet increscere. Frequentius autem scirrhoia tales induratio nes in hepate nascuntur, quam forte credi.

tur, imprimis si febres autumnales, post fervidissimam aestatem epidem iee grassa lites , ni mis cito corticis peruviani usu supprimantur: solet tune superesse color ictericus in oculis, ponderis prementis sensus cirea praecordia, auctus repleto post pastum ventrien lo. Nisi tune subito solventissimis remediis, mapna copia & din sumptis, succuratur, indo. mabilis postea scirrhus manet; languent tales

aegri diu, pallidi, subiecterici, & sepe in hydropem tandem incidentes pereunt. Ubi antem confirmatus jam seirrhus diu hic haesit,& vel per febrim natam , aut aeria remedia,sgitetur, Vel vomitoria v. g. Hirgantia Va-