Josephi Eyerel Commentaria in Maximiliani Stollii Aphorismos de cognoscendis et curandis febribus

391쪽

cens: Ignis enim profundus , obscurus , acer , pii us torpidi, doloris species Tarra omnIs generis: nonnunquam enim dextra in parte δε- figitur , adeo ut acutum fetum adactum esse via deatur ; interdum torminibus similis est et rur-hum vero interdum dolor aurum summagravitat e conjungitur , atque inter dolendum prostratio Oirium re vocis privatio.c. colore ex atrosiridi infecti sunt , plumbeo quos se c. magna est in corpore segnities , extrema frigenti, tremor ades , horrores, sangultus inanis convul suus , i ferus, mera bilis, totum corpus b hoso corpore perfunditur.

x) De causis & signis morb. aeui. Lib. II- Cap. VII. p. 19.

Corollaria practica. Sequuntur jam corollaria quaedam prae i- ea, quae ex illis, quae hashenus de hepatiti delicta sunt, sequuntur, & multis lucis tam

cognitioni, quam curationi morborum assundunt.

I. In febribus acutis duplex imprimis discrimen observaverunt medici: vel enim aderat validior sanguinis circumductio, calore

392쪽

magno totrug corporis, respiratione cita , an hillosi; puli I celeri, sorti, in ligno: videbant lunc Omnia, quae humorum copiam motus celeri tem minuunt, in sagniter pro. dei se, ut venae se lintiem , diluentia, nitro

is &e. . & saepe feliciter pser arte in s nari hos vorbos, licet in initio invaderent summo cum impetu. Verum Hl Hid febri una aeutarum genus Observatur pejus longe & periculosi as, tibi illi eo vires prosternuntur; calor longenii fior adest, tape & frigus eXtrem Urum . aia X eras magni', prilfus celeriimus, debilis, maxime inaequalis, saepe quasi evanescens ab

digiti tangent .s medici, sitis saepe vix ulla. Has febres ob subitam illam, etiam in robus is virium prostrationem, absque ullis evacuationibus factis malignas vocaverunt mediisci, & non sine ratione. Docuit jam observatio, in tablius febribus pro suisIe illa remedia, quae vires opprestas erigerent, & stro marico stimulo incitarent utcunque e seor ditim, ruta, angelica &similia, alexi pharma. ca dicta, dabantur in his febribus optato eum successu. dum larga copia aquae infusa, ad dito pauco vino, vel aceto, calida potaban-inr. Dum enim his impletum foret corpus,

blandus sudor solebat sequi, per quem surgebant

393쪽

bant vires vitales, ' expellebatur lape de corpore epidemicum illud miasma, quod omnia liaee mala fecerat. Ubi autem prioriblis febribus, isa quibus magnus calor & inflamma toria sanguinis spissitudo aderant, talis mede lasebat, omnia ruebant in pejus, & summo periculo eX ponebantur aegri . Undemus adeo insurgebat in illud malignitatis vocabulum , qnod medici omnibus morbis gravioribus applicabant, etiam inflammatoriis;& calido regimine ac sudoribus vi expressis perdebant plures aegros, qui bona medendi methodo servari potuissent. Cum autem in hepatiti de magna saepe ad-st anxietas , & ab impedito libero transitu per venam pGrtarum impediri, vel turbari saltem, debeant omnium Viscerum abdominalium functiones , magna quandoque debilitas simul adsit ob corruptum sepe in hoc morbo bilem, circa praecordia haerentem, miransque periti quandoque tractaverunt liepatitidem inflammatoriam pro febre tali maligna, magno ce

te aegrorum damno. Sedula obsurvatio causarum hepatitiais, & essectuum, qui simul

fgna morbi praesentis sunt, non putietur at tentum medicum hie salii. mis

394쪽

et. Bdis inter humores inquilinos corporis acerrima est, & cito putrescens sanguis

ipse venae portarum proximam bilis materiam contine et verum bilis efficacia igiis est,

ψ sanguinem solvat; unde post diuturnum icterum, si luto ni mis sanguine a bile admist, , solet in medicabilis hydrops sequi.

Praeserra sanguis venosus, ab intestinis &Ventriculo redux , continet fluidissimam partem, quam venae me sentericae resorpserant ;ex liene per venam splenieam veniens sanguis dilutus est attenuatus ; Omenti sanguis Venosus hAbet in se resorptum tenuissimum Torem, qui in cavum abdominis ex arteriis EXhalaverat: unde patet ratio, quare sanguis Venae portarum dilutus sit & solutus, quam. Vis venosus jam redditus perdiderit multa , Per arteriosas secretiones inde ablata: omnibus enim bene consideratis, videntur plura reddi huic sanguini, quam inde secesserant. Verum talis sanguis, in maximo trunco portarum vente & majoribus ejus ramis, obstructo hepate, stagnans, in loco adeo calido, respirationis perpetua actione conquassatus , proximam bilis, facile putrescentis, mat riam continens, cito corrumpitur; & ideo,

suppuratione in hepate nata , raro ibonum

395쪽

pus fit, sed potius metuenda est funesta putredo. Hepatis cum diaphragmate ' corde magna vicinitas. Quam larga se pes seie hepar diaphragma tangat, ex anatomistis notum est rquin imo & contigno hepate di aphragmatis dextra pars magis lursum premitur in iliora. cem qu8m sini 1trg. ab Ρraeterea diaphragmatis superficies abdomen spectans undique te gitur peritonae, praeterquam circa cavam v nam, ubi hepar nudum contingit. b) Non mirum ergo hepatis morbos diaphragina tapeetiam assicere. Q Alesia. histor. mustui. Lib. III. Cap. LXXXI.

b) ibidem p. 3o8. Verum & magnam viciniam corde habet: nam inter hopar & pericardium, cor contionens , tenuis tendinea diaphragmatis pars interjaeet. Prtaeerea vena cava inferior hepa.ti innascitur, & ubi ex hepate emergit moX diaphragma penetrat, & facit sinum venosum dextrum. Ex quibus patet hepatis morbos insignes & vicino cordi nocere posse.

396쪽

3. uidquid enim per venam portarn influit, duplici via inde exit: vel enim per canales secretorios venit in portam hepaticam, vel per fines nkimos venae portarum in ra- moa venae, per La tis totam substantiam di stributos, pergit, seqde in cavam , sinum venosum & cor dextram. Cum autem bilis hepati ea , a sanguine venae portarum secreta, ipso sanguine sit tenuior, si obstaculum haereat circa fines biliosos, patet satis, quod facile materia haec biliosa una cum sanguine dilabatur in venam cavam, totamque sanguinis massam cach exta biliola inficiat. Verum quidem est, canales bilem a sanguine venae portarum secretum serentes dissicilius ob 1lrui, cum ex angustiis in latiorem canalis

partem sit hujus liquidi motus; sed circa in.

gressum ductus communis in intestinum duodenum major angustia est, ct ibi saepe nascula.

tur obstacula. Praeterea, uti jam ante notatum fuit, imo & ipse sanguis venae portarum bili proximam materiam continens, admodum inclinat in calculosas coneretiones , lnae semel natae & gustae quotidie, has vias obstruere possunt. Deinde Omnes tumores mhepate nati, inflammatorii, supporatorii, scirr

bosi , steatomatosi &e. premendo vicinas par-

397쪽

37 stes, quibus adiacent, tale ina pedimentum

producere poterunt.

Verum uti obstructis canalibus biliosa. transitus fit n ateriae bilios, in cavam venam, se & obstaculo nato uir ea ultimos fines Venae portarum, ita ut sanguis in venam disse utier transire possit, qliando iste videntur sic dilatara rami se retorii bilem Vehentes, ill&sanguinem transmittant, qui tune in duodenum exit saepe larga copia, & snrnam vel deorsum expellitur de corpore. Ab atra bilaria tenaci a te imprimis dissi ei lis talis transitus sangui- nis ex ultimis sin bus venae portarum in ellis

varia nil sci solet, & putat se in praxi taleacus ita tapius obs rvasse, & fere semper in m a. cilentis hominibus, atrabitariae temperiei; imprimis in illis, qui tabaei fumo abutentes quo idie ingentem copiam salivae exspuendo

perdunt, q ae caeterum deglutita sanguini red- , ditur, nn de sede erat. Vidit Sisieteuilas hominem , cui post Ηnxieratem circa praecordia, ct cardialeiam molestam, oriebatur sanguinisvonlitus, & paulo post per alvum magna copia etiam exibat, unde intra paucas horas defeeit. In cadavere, cum quibusdam amicis, in anatome satis versatis, lustravit magna eum cura omnia viseera abdomisialia, nee ullum

398쪽

vas ruptum invenire potuit; nullam insignem labem in ullo viscere observavit. Plu res prestea tales casus vidit, sed non semper funestos; imo plurimos vidit evasisse, & postea satis sanos vixisse, licet tam valida san guinis evacuatio contigisset, ut convellerentur prae inanitione subita vasorum. Facile tamen patet, semper magnum discrimen adesse, licet & multi evadant post talem sanguinis vomitum vel laeelsum. In omnibus illis Vomitum cruentum praecesserat tensio abdominis molesta, & diu affixerat cardialgia, imprimis repleto ab assumptis cibis ventriculo, Verum postea, ubi de anxietate febrili agetur, notabitur, licet in hepate haereret Obstacullim, praecipuum tamen aegritudinis sensum circa cardiam- percipi ab aegris, unde &illud symptoma ligne opinionem confirmat. Videntur autem illi evadere, quibus non ruptis Vel erosis vasis, sanguis effunditur, sed dilatatis vasis biliosis exit in duodenum; unde & illa, quae in angustis finibus venete portarum haeserant in arcta , omni pressione san. guinis a tergo urgentis liberata, retropelluntur in vasa majora, solvitur feliciter hepatis obstructio.

399쪽

38 ISimilia in praxi videns incoepit intellige.

re, Hippocrates Quicunquefanguinem vomunt , δε quidem sene febre , salutare: se cum febre, analum. Curare refrigerantibusta ad pingentibus. Talia adhibuit ieeenius Certe cum optimo successu, ut dilatatis &distractis vasis rediret debita firmitas; juvat

etiam, quod multo sanguine evacuato, aegrisque talibus multum debilitatis , vasti minori copia liquidi, & lentius moti, repleta , sponte sua contrahantur. Alius adlinc apud μέν-pocratem memorabilis locus habetur, qui hue spectare videtur: Quibus dolores h Isochon-driorum , eardiae , hepatis, partium circa Ambilicum , excreto sanguine sper alvum deict

forte servantur, non autem excreto moriuntum

Semper teterus supponit vel impeditam secretionem bilis a sanguine venae portarum , vel impedimentum tollens liberum exitum bilis secretae in intestinum duodenum. Primum ergo dissert icterus , prout bilis hepatida , Elcystica, vel utraque, in langllinem regurgitat: deinde & differt pro varia indole ipsius bilis, cum & illa colore, & aliis suis attri butis, admodum diversa esse possit. Versm ingens ustrietas teteri est rationa causae, quae seeretionem bilis, vel ejus libearum

400쪽

rum exitum an duodenum impedit. Vidimus enim in praecedentibus, talem casum quanto que esse inflamma icnem, & quidem itelum vario intensitatis gradu diversiam et deinde &suppurgito inflammationem se liuens, isteriani producere poterit, Ueb jam natum unicum insignimatione valida incipiente perennstre Sed & pro diversis viis, quibus pus in hepate collectam, libi parat exitum , recensinae fuerunt icteri spe etes variae. Ultimo & seirr hiis, vel benignus, vel jam in cancrum degenerans, iraero originem frequenter dedit. Si jam simul consideretur, paries hepati viiscinas, & jmprimis circa ea vana hepatis regionem locatas , a similibus causis tumentes, bilis exitum impedire posse, patebit satis, quam

multiplex icteri idea sit, & quod idem no.

mine morbus a diversissimis producatur ca I. sis; lustrum tamen cognitio Eecurata tantum

lucem adsert curationi instituendae, uti & ad formandam prognosin circa facilem vel dissi. cilem , possibilem, vel impossibilem icteri sa-

nil tionem.

4. Cur aliquando facile sanetur, & quq n. do Odenrrunt tales teteri qirandoque, qui satis cito sanantur, quando nempe causa illos producens levior est, vel Obstaculum, impediens