Josephi Eyerel Commentaria in Maximiliani Stollii Aphorismos de cognoscendis et curandis febribus

381쪽

' . 363

Iida & smilia m. cancrum degeneretur, uti ex doctrina de scirrho patet. uandoque observatum fuit , post icterunt diuturnum horrendes nasci in abdomine dolores, sanguinem magna copia sursum ' deorsum exire, unde animi deliquium & mors: tune vero simile viduetur, cancrosum aerem ichorem ero sisse vasa. 'vetus a) ex Rallonio illlem casum recenset, ubi hepar post mortem, cancri modo affectum, reperiebatur.

Evidens est , summa prudentia opus esse, ut talis morbus tractetur . & sola illa tuta esse, quas absque acrimonia, absque augmento velocitatis humorum, solvendi vim eXserunt, de quibus antea jam dictum fuit. Sed& simul patet, talibus remediis incipientem in visceribus se rhum superstri posse, non Vero sulfuere, ut durissima & lapidea fere in Oles seirrhosa in hepate tollatur. Unde Ga . Ienus a) dicit: Hepatis autem seirrium, incrapientem quidem , saepe curavimus , mUEteram tum vero neque sanare potui , neque alium novi , qui posset. Oznes enim ita assiectos omni-

382쪽

no sequitur bdrops. Flu imi mitem longiori temporis spatio intereunt, nonnullos vero brevi perire vidi , quibus alvus multa dejiciebat.

Si autem in hepatis exigua parte inflammatiuncula haeserit, non producet magna mala, & ideo vix ocognita negligitur; dum tamen in loco assecto similes effectus' producit,

licet minores, ac valida inflammatio , in toto hepate nata. Ρoterit ergo & inde manerep rvus se irrhus, quando line & minimus calculus, dum humores in hepate secreti, imo& sunguis venae portarum humorem secernen dum c911tinens , adeo in concretionem pronus est. Dum evolvimus scripta eorum, qui in cadaveribus demortuorum causis, morborum serutati sunt, invenimus satis frequenter repertas fuisse, & in hepate, & in aliis vile eribus, leves tales vix animadversorum mor horum reliquias, quae nullis indieiis in viventibus se manifestaverunt. Idem toties Observaveratnt anatomici, qui violenta morte peremptorum hominum eadavera in usus Academicus quotannis dissecat . Interim tam lai

383쪽

' hoe verum est, talem tumorem, licet e X uum, premere tamen & utcumque impedire ipsi adjacentia vasa, essectu quidem non adeo sensibili, tum paeato motu per vasa moventur humores; verum ubi per febrem velocius moti humores vasa simul plus distendum , tune in omni ambitu duri talis tubere uti facile inflammatio nascitur, fle per vicinam propagatur, unde pI rima mala fiunt. Si eobservAmus seirrlaum in mammis in corporibus euehymis saepe per plures annos manere innoxium, nee mole augeri: ubi vero ab alia causa febris excitata movet celerius sanguinem, augetur subito, & brevi in cancrum degenerat. Patet ergo facile, ob eandem rationem I in hepate a similibus causis, licet in initio levibus, multa mala produci posse.

Exitus lepat: idis in mortem. En curque considerati fuerunt diversi hepatitidis exitus, dum vel in sanitatem benigna resolutione, vel coctione & egeretione materiar mOrhois terminabatur, vel in alios Θmorbos abibat, facta suppuratione vel reli scirrho. Superesst jam , ut consideremus, quomodo pessima hepatitis quandoque mortem a

384쪽

36stem, & subito quidem producat, ut medelaesic ei illido adhibita succuratur, vel saliem

si arte omni major morbus fuerit, ex lignis observatis mortem brevi secuturam praevideat medicus, & praeiticat, siteque Cinni culpa Vacet. Ideo Hippocrates ab monet medicos , ut prognosti formandae in morbis ineum . . bant seduli, cum sanos omnes aegrotos sacere nemo possit: Sic enim omnes eum merito admirabuntur , j medicus optimus censebitur. Namque eos, qui servari pusunt, multo etiam melius servare poterit, ex longo te s- re ngula proem edidatus; ta eos , qui tum obituri mortem, tum evasuri sint, se praeviderit, proedixeritque , omni prorsus cu*a vacabit. ad In prognost. initio Chari. T. VIII. p. J8ῖ . Ubi ergo materiae inflammatoriae, angu stiis vasorum impa hae , tenacitas maXima est,& eopia tanta, ut obstruendis omnibus vasis

susticiat, simulque febris valida urgeat sanguinem in loca obstructa, totum hepar tumet, Omnia vicina comprimit; adeoque & bilis exitum in intestina impedit, unde subito icteri. cus color per totum corpus diffunditur. Vo rum cum adeo 'friabiIe hepar siit, & mollia

omin

385쪽

omnino ae pulposa vasa habeat, illa , jam di-

1lenta ultra modulia, tantum vim sustinere divnon poterunt absque ruptura; hinc effundentur humores in cavum abdominis, & cita mors sequitur. Praeterea in tAli casu abole. tur influxus vitalis humoris in arterias , en fuXus per venas, tu neque gangraena adest

brevi omnia hic putrefaciens. Validissima autem talis & subito perimens hepati is, raro sit, nisi ubi subito tenax materies fusa &mobilis reddita , in hepar irruit, simul aesemel omnia ejus vasa opplet. Ita Hippocria- . tes a) monet, quand0que ab atra bile, in hea

par irruente, acutam adeo nasci hepatit idem, ut aeger animam subito e silet. Subitam talem vasorum rupturam & enormem hine hemorrhagiam pariter in hepatiti de metuisse videtur Aretius. b) Sic enim habet: Sunguinis utique pro uvia ex hepate omnium maximastunt: venarum enim radicatio ses) et neque in ipso valida phlegmone haud ita frequenter , ne quo in partibus magis praecipuis oritur , homo enim vita exsedens praevenit. Et paulo post subjungit sequentis: Si vero a modiori causa

plaga vel continuis corruptionibus multorum Uitiosorum que ciborum, ebrietate , veheme nil refrigeratiora, phlegmone in topiis jecoris sat,

386쪽

celerrima peruretes. Ita etiam si caloribus selli vis, vel validissimo dorporis imo tu, pinguedo omenti fusa magna copia & impetu in hepar ruat, & distellius transire patens per vasa ita inima , obstruat ultimos venae portarum fines , ruptis vasis , subito mors sit. Calido aestivo tempore hoc quandoque observatur in armentis, quae laetis in pascuis pingues eniat rincipiunt languere, angi subito, vertiginosa fieri, oculi flavescunt, paulo post concidunt mortua, & totum abdomen plenum sanguine inveniuntur. In equis, imprimis obesioribus, post V iuietem sithito validissimo cursu exercitatis, idem quoque contingit satis frequenter, & pariter sanguis extraversatus, quandoque& fusae pinguedinis aliquot librae inventae fae.

runt in abdominis . cavo. a) De interii. assect. Cap. XXIX. Chari. Tom. VII. p. 63 9 s) De cauc & sign. morb. acui. Lib. II. Cap. VII.

Signa autem funesti talis in hepatitida

eventus sunt:

1. Si V. g. in atrabitario corpore vel in homine valde obeso calidissima tempestate,

387쪽

& exercitio corporis, stagnantia dudum inmotum deducta fuerint, vel si quis stillante post validum motum c0rpore frigidissimae aquae se immerserit subito, tunc novimus tales cau- sas praegressas fuisse, unde jure talo malum metuitur. Si iunc subito ingens anxietas, ob denegetium sanguini venae portarum per hepar transitum sequatur, in tumorem elevetur hypochondrium dextrum, oculi flavesceare incipiant, febris villida insurgat, novimus jam adesse illum morbum, & quidem periculosissimum. a. Alia, neque infrequens let Iiqiis mox in principio hepat itidis causa erysipelat bis, septicoque inflammationi adscribenda est, qhietam cito aegros interrimit, Ut ex veneno mortem illatam fuisse, suspicio nonnunquam

oriatur.3. Signa hic recensita docent. vel vasa rupta sanguinem lsrga copia fundere, tune que summa illa & subita virium resolutio observatur, & subitus pallor oritur in Vultu; vel gangraena nata, omnia jum putrescere. uandoque ruptis vasis hepatis, sanguis in cavum abdominis deisbitur; aliquando αin intestina vel ventriculum venit, tune ludsuri uni vel deorsum expellitur. Mear Orabi-

388쪽

lis talis casus habetur apud Vesa node celebri juris consulto, qui languida valetudine

dudum vixerat; cumque nonnulla per trans-sennam percunctatus fuerat de morbo suo Ve-DRιm, qui circa hepar haerere obstructionem

dixit, promisit se sequenti dicasutiirum gnatomicas demonstrationi, circa viscera abdominalia institnendae, ut nempe morbi sui sedem attente consideraret. Verum eodem die, paucis postea horis intor coenam de mira corporis imbecillitate conquestus fuit, ac impedita respiratione, & paulo post eYspiravit. salius sequenti die tam subitae mortis causam

in cadavere inquirens invenit, universum corporis sanguinem adhue calentem in peritonaei cavum confluxisse rupto venae portarum trunco. Ηepar totum candidum erat, & mul. tis inberculis asperum, & tota anterior jeco

ris pars, & universa sinistra sedes, instar Iapidis indurata erat; posterior Vero pars, ubi Vena cava haeret, putredine vitiata & mollis apparebat. Si autem in chronicis & leatis talibus hepatis morbis tandem rumpantur Vasa, an non idem metuendum erit, dum subito in sarcto toto hepate febris scuta urget sanguinem valido impetu in loca obstructa. In epidemicis Hippocratis b) talis casus habetur,

389쪽

qui hoc doceti Gai fodi en im sebris ardens

oborta erat, eum bilis copiosa sursu in & deorsum evacuatione , circa lienem tumor rotundus observibatur, signum dans, sanguinistrandit una eX liene per hepar impediri: ea dem dre sanguinis ad c mgii mansuram per 8l-Vum e X ivit, repetita erium vice; tertia vice gruuios concreti sangilinis exere vit: aderat autem anxie 's circa eardiana, quae possiestaugebatur; accedebant animi deliinia, & delirium; sub vesperam magna j a itatio corporis pret: an Xietate: pedes frigeidebunt. pectore& capite in e silescentibus, & instante jam morte pravis iud oribus dissiliebat: ubi vero aliquid per alvum dimitti velle sibi dixisset . oculis de lixis , pluto post: eqs piravit: sit uiomata hujus morbi phoela Omena considerat, nota dubitabit, aegrum hune acuti mala hepat itide aborantem, ruptis valis sanguine per effusum, subito perii sse. Unde e indixit: Sammiuem non um dejicere , malumes , dum o ias , tum si quis olor adfuerit. Et alibi d ): Dibalis autem cT M um sangu nem

390쪽

37 an ire in intestina, adeoqtie circa hepar malum

Inde etiam apparet; quare Hippocrates a sanguinis vomitum cum febre damnaverit.

Ubi autem una cum febre intensissima,& siti inexplebili, per alvum olidissima &cadavero sum foetorem spirans amurca eXit , certo novimus hepatis inflammationem in gangraenam Ebiisse , totumque lioc viseus pessima putrilagine corrumpi, adeoque certam mortem instare. Singultum autem in hoc morbo pro pessinio signo haberi, jam antea eX Hippocratis locis constitit. Vernm & singultus oriri potest ab ef uso copioso sanguine, uti alia Occasione monitum fuit. Ρleraque ex pellimis illis symptomatibus, dum hepatis in ita. bitam mortem tendit, habet Aretaeus a , dicens r