장음표시 사용
41쪽
23Ηne etiam refertur eatarrhosa tenuis. Utienim catarrhi sedes est membrana illa mucosa, quae nares internas, fauces, Ces Ophagum, asperam arteriam &c. investit; atque haec membrana, dum catarrho laborant homines, tumet, & saepe acrius liquidum plorat, quod nares excoriat, & vicina loca, per quae de- pluit, irritat. Si ergo illa membranae pars, quae uvulam, pharyngem, tonsillas &e. investit , simili assidiatur modo, deglutitio laesa erit. Si Iaryngem , vel asperam arteriam idem morbus corripiat, cum molestissima tussi impedietur libera respiratio. Evidenter hoc apparet, quando catarrhi epidemice grassantur; tunc enim quibusdam tonsillae tument. aliis molestissima thissis adest, aliqui obtuso dolore capitis cum plenitudinis sensu laborant,
a tumente eadem membrana in sinubus frontalibus, uti admodum probabile videtur. Imo in quibusdam manifeste Observatur, per VR-ria membranae Selineideriainae loca eundem morbum successive oberrasse, & pro diversiitate Iocorum varia dedisse symptomata; quae tamen omnia eadem curandi methodo tolli poterant. Quamvis autem levis, & quasi superficiaria hujus membranae inflammatio is pein calprrhosis illis morbis observetur; cum
42쪽
thmen Deilo resolvatur illa, nisi perversaeu.rretione exu speretur, & copiam tenuioris ii quid i. in initio salte in catarrhi, plorent hae partes, ad hane angine speciem potius refertur, quam ad inflammatoriam, quae longe pejoribus stipatur symptoma ibris, ingens diis serimen habet, & longe validiora remedia re. quirit.
Dum aquosa colluvies in corpore aegre
gatur, illa non heret in vusis arteriosis i Venosis . per quae jugi motu moventur fluida, sed in cavis majoribus, & minoribus corporis 8ggregatur. Tales lymphatici tumores fieri possunt in tunica cellulosa, quae musculos in his locis positos, illorumque fibras investit; & uvula quandoque tali inmore albo aquosis oblidetur. Verum & numerosi in his loci ς follieuli, in quorum equa secretus ab arteriis liquor dat mucum omnia haec loca lubricantem, obstructis illorum emissisriis, sic dila ari posse videntur, & aquosos tales tumores facere. Ubicunque ergo reconditur &excernitur secreta arteriis lympha, si ejus resorptio per venas bibulas, vel ejus exere-
43쪽
2stio per emissaria impediatur a quaeunque demum causa, tales tumores nasci poterunt; sive dispersi per membranam cellulissam . sive in cavo quodam naturali, aucto per V- gestionem liquidi contenti. Boerha avius in nobili virgine talem tumorem vidit, qui ab osse hyode ad suapulae acromium usque totum colli latus occupabat, & mole sua libernm musculorum accumbentium motum impediebat. D v sis scalpello integumentis enucleabatur ille tumor, atque apparuit, liquidum limpidum, utcunque lentescens membrana satis tenaci inclusum hunc tumorem constituisse. Similem vidit tetentus tumorem lab mus illomastoideo haerentem, magnitudine ovum CO- lumbi mina aequantem; & plures tales casus apud collectores observationum mediegrum inveniuntur.
Ingens equidem causarum numerus, &diversitas est; interim tamen ad sequentes classes reduci possunt. Compressio venarum quaecunque: Pulcherrimum experimentum instituit Loυυerus a ) ,
qu0 direc te probatur, compressionem Vena
44쪽
rum tumores tales lymphaticos in glandnlisessicere. Venas jugulares subdiicto filo liga verat are te in cane vivo , & post aliquot horas partes Omnes stupra ligaturam miro intumescebant modo, & intra biduum canis quasi angina suffocatus interiit. Toto sitem hoctgmpore lachrymae ubertim& copiosissima saliva ex ore stillabat, teque ac si hydrargyro assumpto salivationem pateretur hoc animni.
Post mortem animalis, tum cutem a tumefactis partibus separaret, credens se sanguine eXtravas to turgida inventurum Omnia , mi rabatur , quod nnitum vestigium, vel colorem fere sanguinis observaret, sed musculi omnes, & glandulae sero limpido maxime distentae, & admodum dilucidae apparerent.
Ateoremata, steatomata, similesve tumores circa haec loca nati, comprimendo Vicinas, Venas mole sua, aquosam anginam sic facere possent.
obsepuctio nata in ipso follieulo glandulae .
Docuerunt observationes talia in quibusdam glandulis circa haec loca dispositis haesisse impedimenta. Unum alterumve hujus rei egem. plum
45쪽
27pInm sussciet. Homo, dum hyemali tempore per mare iter faceret, valido laborabat catari lio, qui diutius solito assigebat, & gliquo tempore postea durum tumorem sint, linis gust natum Observavit circa aperturam dosius Warthoniani. Mansit per septem annos ille tumor absque magna molestia, nisi quod doleret locus, dum catarrho corripiebatur. postea saepe subito incipiebant tumere Omnes glandulae circa haec loca disposi ae, simul ac in prandio vel coena primum cerevitiae haustum summeret, tumore tamen brevi evani-ds. Octavo autem anno, praegre ficta Vertigine , incepit locus affectus subito tumere,& per ductus Atarthoniam aperturam pus eX- ire coepit: suppressa dein subito puris eva-CURtione tumor augebatur , cum imminentis
strangulationis periculo. In his angustiis mcnsit aeger per quinque dies , cum incredibili sa livae profluvio, tuncque inciso loco eductus fuit calculus albicans, sed viridi purulenta materie tectus, figura sua & molle fabam equinam referens, pondere aequans septem grana, atque in superficie sua habebat manifesta vestigia capillarium quasi vasculorum , qnae contiguo ipsis calculo , & adhuc molliori has notas impresserant. a b Similem cal.
46쪽
culum ex linguae radice prodiisse in alio aegro ibidem pariter habetur, pluraque similia eX-
empla apud auctores Occurrunt. a) Acta anglicana V. 83. P. 4O62. Frigus sinibus excretoriorum meatuum v.
plicatum. Contrahi per frigus aeris arteriO- Iarum eXhalantium in corporis superficie oscula docuerunt Sanctortuus, de Gorter, alii. que, qui de statica medicina scripserunt; ex. perimentis enim directis invenerunt, perspirationem insentibilem dictam minui , dum si bitum & insolitum frigus partes corporis anflaret. Verum Omnes partes oris interni, faucium, laryngis, esperae arteriae &e. perpetuo rore ex ultimis illis emissariis exhalante, madent, & foventur; & longe plus perspirare
Videntnr, quam reliqua corporis externi superficies. Dum ergo in his locis ultimi illi meatus exeretorii frigore stringuntur, Vasa, quae liquidum exhalaturum adferebunt, allinctis circa fines resistentiis, magis dilatantur,& tument, dum manet, imo & augetur potius, liquidi per vasa haec motus. Cum autem vasa haec asserentia tutius recondantur, non tam cito, nec tam valide poterunt constrin-
47쪽
i stabuntur, atque Ob hanc causam reseratis postea meatibus exhilantibus haec vasa dilatata pergent majorem c0piam humorum, &crassorem saepe transmittere. Evidenter hoc apparet in gravedine, sive catarrho, qui morbus nunquam frequentius affligit, quam ubi calidam aeris temperiem subitum frigus excipit; uti dum post summos aestivos fervores tonitu cum imbribus & grandine sequitur, & subitum frigus aeri inducit, uti etiam , dum largo foco calidum corpus aeri hyemali frigori subito exponitur. Membrana enim nares investiens inturnas tunc lape sic tumet, ut omnis aeri pernaro aditus impediatur. Postea copiosus humor de naribus destillat, &saepe satis spissus. Prout jam simile malum varias partes Oecupat, diversa parit symptomata in naribus ster-nntationem & coryzam dictam; in tonsillis, pharynge, fauetibus deglutitionem impedit; in larynge, aspera arteria, pulmone tussim facit & quandoque respirationis impedimentum , prout magis minusve partes assectae tument. Simul etiam patet ratio, quare debilioris constitutionis homines, & sepius 2 validius his morbis affigantur, quia nempe
48쪽
minus firma in his vasa, obstructis excretoriis meatibus facilius dilatantur, & dilatata
non tam cito in pristinam diinensionem redeunt; unde quandoque horum locorum vasa sic degenerant, ut pergant diu & valide hii. mores per has Vias eXpellere , si eque totum corpus emungatur, inde in verum marasmum incidant tules aegri. Legi merentur, quae de hac re habet se finius ab ubi eXpli eat, quomodo ex frigore corrumpantur humores. Patet
hinc ratio, quare Ceyus, qui sana & firma cor. pora eXercitiis validis uti voluit, & interdum balneis, interdum aquis frigidis muniri sic, ut absque noxa subitas aeris vicissitudines tolera. re possent, b) imbecillos monuerit, ut caveant meridianum solem, matutinum & vespertinum frigus, itemque auras fluminum atque stagnorum; minimeque nubilo coelo soli aperienti
se committerent, ut modo frigus, modo calor moveat; quae res maXime gravedines destillationesque concitat. , , Simul apparet, 'quare Hippocrates dixerit c) : frigida , . vetueniae N glacies , pectori inimica , tuses movent, ω sanguinis erruptiones cient, di catari bos
49쪽
Delthor humorum cireumactio. Notum x pitysiologia, illam vim, qua minimae Venulae absorbetates imbibunt effusos in varia corporis loca humores, crescere & decrescere proportionaliter ad circulationes Vires; atque haec est ratio, quare in morbis acutis, ubi nimia adest circulationis Velocitas, exisseeentur omnia: in languidis & chronidis morbis vero, sensim accumulatis hunoribus, turgeat totum corpus. In chlorosi laborantibus puellis haec res. evidentissime apparetralbo enim tumore totum corpus Oceli patUr,
dum languet humorum per vasa motus. Ubi autem salutari ferri, imprimis in acidis v getabilibus soluti, usu firmantur solidae corporis partes, & instauratur languens humorum motus, subsidet ille tumor brevi absque ullis evacuantibus adhibitis. Debilior ergo humorum circumactio inter causas angine aquola
numeratur, quatenus nempe in corpore ae-
cumulatur aqvssa colluvies; imprimis autem si concurrant talia, quae hanc colluviem Versus loca enumerata determina t.
Ex ante dictis patet, quinam hujus ma li essectus sint: partium nempe assectarum tumor; verum non isflammatorius, sed laxus,m0llis, frigidus, aquὐὶδ. Diagno.
50쪽
32 Digenosis autem hujus morbi pariter ex
ante dictis evidens est. Tumor enim albus& aquoius sensibus patet; simul absunt signa inflammqtionis. Confirmatur diagnosis, si
his i tria morbi docuerit, tales causas prae--
gressas fuisse, quae hiatu morbo producendo favent. ΡrOgnosis autem docet, caeteris paribus talem anginam minus periculosum esse illa, quae ab inflammatione fit. Reliquae autem prognosis diversitates a causa cognita mali, & loco, quem tumores tales aquoi1 OQ. Cupant, desummuntur. Sic v. g. fucilior cura praevidetur, si a pituita Obstrudia fuerint emi isaria, quam a calculo. Longe majus discrimen imminet, si circa laryngem tales tumores haeserint, quam si pharyngem aut Ia .ryngem Oeeupent.
Ad quatuor capita omnis gnginae hujus cura reducitur: I. Causas obstruentes tollere et Huc perti. nent primo emollientia forma varia applicata. Insignis praecipue horum usus est in angina catarinosa, dum frigus finibus egeretOriorum meatuum applicatum morbum fecit.