Josephi Eyerel Commentaria in Maximiliani Stollii Aphorismos de cognoscendis et curandis febribus

51쪽

Ρessimus apud vulgum mos obtinuit, tentandi si iiii ies morbos calidissimis remediis, quia nempe a frigore ortum illos duxisse apud omnes in confesso em Ρulcherrime curantur tales anginae, si potus aquasos tepidos, leviter aromaticos magna copia sumant aegri, egradicibus bardanae, scorZOnerae, quinque radicibus aperientibus pyratos; vietum instituant ex solis carnis vitulinae jusculis, cuniendi via, lactuca, chaerophyllo &e. decoctis; ab omni aeri, salso , aut indigestibili cibo abstineant; in aere tepido degunt; nAres, Os internum, fauces tepidae a inae halitu foveant frequenter; vel gargarismata , collitoria, se menta ex similibus parata saepe& diu ore contineant cataplasmate ex motissimis parato colli anteriora involvant; deinde bis vel ter de die remoto cataplasmate linteo molli leniter perfricent. Omnibus enim his conspirantibus reserantur constricta a frigore eminiaria . Omnes humores diluuntur & attenuantur , vasaque sic disponuntur, ut facillime illos transmittere possint ; dum simul leni stimulo aromatico laudatorum remediorum multa Eqiua ldiluto ad blandam diypho resin . tan'ti in his morbis usus, disponitur corpUS.

52쪽

Ubi vero siqnosa colluvies in cellulo latunica harum partinna aggesta, tum Ores facit, vel magnitudine, vel situ suo molestos, aut periculosos, facile patet, emollientibus illis& laxantibus remediis locum non esse: sed

tune potius illa conducunt, quae postea enumerantur ; aut si periςulum in mora videtur esse, ne tumores aucti suffocationis periculum inducant arte chirurgica via conciliatur aggestis aquosis humoribus. Ita Hippocrates a dum uvulae apex aqua impletus esset; ejusque Pars extrema, rotunda & pellucida, respira tionem interciperet, jussit, ut uvulae eXtremum digito prehensum, & sursum ad palatnmappressum discinderetur. Et alio in loco b)diserte monet, hanc sectionem instituendam esse , ut aqua educatur, tentatis prius gargarismis , cucurbitis &e. Celsus c) in simili morbo voluit, ut volsella preliense uvulae extremum rescinderetur, monens. hanc curam tuBetantum locum habere, quando uvula a pituita deducta est; quando autem inflammata dolens , & rubicundi caloris esset, tunc sine periculo rescindi non posse ob haemorrhaginmetum; hoc & monuerat Hippocrates d), ex quo' loco etiam patet, quod in simili ca v &

53쪽

iisti nem fd 'Ohuerri Fussus d hse operatio. ne a scriptori biis chirurgicis agituri

d) Ηippo erat. in prognosti

Neque tantiam ;n ii vula, vemim e iam insitis locis istes umores ii prehensi fuer'nt, tantae quidem mos: s qu qndoque . ut absque se. Dione curara non polient. Contigprκt rηlem casum videre Miseenio in honesta nia .ronarΟ-tero dκ mensi; narrabat, quod ante novem circiter septimanas morsu Ieviter laeserat inferiorem linguae partem, atque hanc mali credebat es e originem. Paulo post sub lingua

incepit nasci tumor, intra novem septimanas adeo aumas , ut totum illud spati iam, quod inter linguum & dentes anteriores ins X illae inferioris est, occuparet n0n tantum, verum

etiam in collo manifeste protuberaret. Frictionibus, fomentis, purgantibus, hydragogis in ea Tum temata fuit curatio; cum aureiunulla signa docerent, gneurismaticum este tumorem , uti credidera iit quid sin, jussit, ut sub lingua pro minutus tumor lanceola pertunde- r; quo faelo exivit incredibilis copia ha C a Blo

54쪽

moris pellii eidi tenacitate sua album en ovi re. ferentis; subsedit statim tumor, deglutitio ante impedita, liberrima fuit, & adstringen. ti fomento per aliquot dies ore retento pedi sed e convaluit; sic ut post aliquot menses nullum tanti tumoris relietum vestigium deprehendere potuerit.

II. is ortim aquosorum copiam manuere.

Omnia, quae aquosam colluviem dissipant de corpore sudoribus excitatis, vel per alvi anturinae vias eliminant, hic locum habere poterunt. Sudorifera autem vel sunt talia. quae copiam aquae sanguini subministrant, & dein laxatis, & fotis blando calore lecti vasis cuistaneis ingestae exitum per corporis totam superficiem parant, ut simul cum his sudoribus dimetur noxium quid in corpore haerens; vel alia adhibentur sudorisera, quae non aquae copiam in sanguine, sed stimulo suo humorum velocitatem augent, si eque essiciant, ut eodem temporis spatio organis secretoriis cu-taneis major longe copia liquidi secernendi applicetur. 6tuandoque & binae lite sudorise. r'rum species junguntur utiliter , dum pene. trwbilia & calida aromata largae copiae aquaei infusa propinantur. Verum in hoc casu, cum aquosa colluvies abundet in corpore, aquola

55쪽

sudorisera non conveniunt, sed sicca; qnae nempe calore majori excitato, & aucta hii. morum velocitate agunt. Haec vel sulit e X- terna, ut calor lecti, geris, panni calidi corpori applicati, spiritus vini accensi vapor nudum corpua stragulis tectum undique lambens, quo ViX potentius noscitur sudoriserum , dum& magnum satis calorem lacit, & simul penetrabilissimo halitu totam cutis superficiem laxat, & maxime perspirabilem reddit. Vel sunt interna, quae calida aromatica humores per totum corpus validius movent.' Satis autem patet, similia locum habere non posse . si vel minima inflammationis stipieio sit ; sed tune prodesse tantum, duin frigus, inertia,& lymphae copia in corpore praedominRntUr. Idem de diureti eis ad lymphae copiam evacuandum udhibendis, verum est; ut nempe summantur talia, quae stimulo , non autem aucta liquidi copia agunt. Hydragoga autem dicta purgqntia, quod copiam aquae tenuis alvo subdit eant, summi patiter hic usus: qua lia sunt a silappae radix, scammoneum ster his enim situ depleri potest corpus & subito quidem , ut bibulae venae depletis majoribus vasas, cito resorbeant effusam in cava corporis lymphami

56쪽

omnia autem hae enus memorata lympham universo de corpore i abducunt quidem, sed non direct2 loca af Aria levant; i de Malia remedia in arte me di ea adana inam aquOsa n laudantur , quae vel a loeis aiseriis, Vel saltem vieinis maκime pyr ibus ly n pnam e Vacuanta Atio obfigmat smi huc spectant, si e Voe'sa rei; ledr i, quia pleg nuis, sive pituitae copiam educunt majori copia ex illis corporis locis, in quibus naturaliter secerni alusus proprios mucus solet. praecipue autemilaec applieantur naribus, vel ori interno. In hunc tisum ergo nares internae aquae calidae Vapore laxari poterunt; vel lavendulae . ma

joranae, pulegii, & similium foliis viridibus

contortis & naribus inditis stimulari. Earunde in herbarum siccatarum, & contritarum, aut ni cottanae pulvis in non assuetis, eundem usum praestat, si naribus attrahatur. Eidem scopo

inserviunt acriora aromata, si Ore contineantur, ut irritati his meatus exere torii & glandularum emissaria magnum fulivae & inuet eo-piam ; quod puleherrime obtinetur, si V. g. mastiches aut cerae unciae misceatur drachma una vel altera radicum pyrethri, piperis, gingiberis &c. st que ex illis fiant placentu. lae, continuo ore volvendae, masticandae.

57쪽

aut cera dentibus teritur, aere illis ni istum aroma exspirat, & Oris interni, & linguae partes assiduo stimulando incredibilem copiam salivae & muci elicit. Vesteatoria autem nuchae , collo, pone aures &e. applicatκ pariter liue spestunt; qua tenus nempe epidermidem in vesicas lympha plenas attollunt, sicque ejusdem copiam minuunt, simulque irritando vicinas to eis asse. diis partes impetum ab iisdem aliorsum aver

tunt.

Ηue etiam pertinet Pringlii a) lini mentum Volatile , quod eX duabus partibus olei olivarum. & una parte spiritus cornu 'cervi constat, quibus panni lanei impraegnantur, &collo circumvolvuntur. Ab eo enim remedio in collo, ct subinde per totum eorpus sudor prolicitur. a ringle Eeobachiungen v. b. gr. ber Armee.

162.

4. Diata exsecante. Frustra enim subducerentur aquosa de corpore, nisi simul caveretur, ne talia ingerantur. Simul etiam apparet, diaetam talem siccam ct calefacientem

58쪽

4O merito landari, ne homines in tales morbos proni causam materialem horum morborum colligant in corpore, minime vero sussieere solatia ad morbum praesentem tollendum, cum subita collectae in partibus tumentibus lym Phae evaeuatio requiratur, quae a solo victu exsiccante & calefaciente exspectari nequit.

q. Augere vim circulationis. Cum debilior humorum circuinaestio inter causas anginae aquota, quatenus nempe inde aquosae colluvies in corpore aggeritur, materialis in

hac specie anginae causa; patet ratio, quare in cura hujus morbi commendentur & illa, quae circulationis vim augent. Verum, uti prius dictum fuit, non adeo ad cui am morbi praesentis, quam ad prophylaxim futuri spe. ciant illa remedia, quae circulationis augmentum saviunt. Interim tamen illa , quae ad secundum numerum laudata fuerunt, motum humorum in toto corpore, vel saltem in partibus, quibus applicantur, ae celerant, adeoque utcnnque ' hoc effectu conspirant. Anginae aquosae genus quoddam peculiare constituit glandularum salivalium, imprimisque parotidum & glandularum maxillarium tumor, infantibus familiaris: Galli Oretuons . N Ourus vocant a), quo n0n solum deglu.

59쪽

Vet, omnique periculo vacat; nee medieamentis, nisi diluentibus, sudoriseris, adjuncta congrua victus & regiminis ratione ad iceleriorem impetrandam resolutionem indiget. Aliquando tamen, sed raro contingit, ut parotis ad suppurationem Uergat, quam commOdis auxiliis juvare expedit; cum eo , ut ma ture deinceps pus evacuatur, eoque prospi

ciatur, ne viam sibi ad pectus faciat.

O Rudo'pli. August. Vogei a eademicae praelectiones

de cognosc. S eur. morbis. S. Ista,

In Helvetia quoque frequens hic morbus est. Infantes huic anginae prae adultis obnoxii. AEgra plerumque absque febre sunt. Cataplasmatum emollientium usus , diaeta tenuior, eXcarnis, abstinentia a vino, & potus diluentes tepidi morbum tollunt. Illustris Tissost ab , cum anno 17s4 hoc morbo detineretur, per quatuor dies infuso melissae, cui quarta pars lactis admisceretur , usus est, & pane abstinuit; atque ita saepius ab ejusmodi angi

60쪽

Morbus nune deseriptus saepe epidemice

grassatur, atque tam Iate, It ne convalescentes quidem ex aliis morbis praetereat, e. g. in constitutione epidemica anni 17S 3, quam bono- nave Vidit , atque exactissime deseripsit Tio. mas Laghius a). Talem quoque constitutionem describit mrferius b) , quae anno 1782 Mediolani grassabatur, & Genuenses simulat.

que Taurinenses VeXabat. Morbus hic men. se Martio post magnam nivium copiam, frigusque repentinum caput extulit. Parotides& maxillares glandulae enormiter tumebant, tentabantur notabili duritie manui renitentes. Non admodum tamen , nec vehementer dole. bant. Calor cutis vix mutabatur, ik si quis inmor CXtrinsecus apparebat, is levissimus profecto erat. Sed febris continua inaequalis, plerumque vehemens cum iis complicabatur

eXceptis paucis quibusdam , qui levius a Testi sunt. Gravius afflictis non deerant virium Ianguor, & dejectio, nautea, vomituritio .

crebra suspiria, ct facilis in lipothymiam

lapsus, in primis situ erecto. Inter initia non omittebantur blanda ecco protica, Clysteres, potus diluentes, & diapnoici, & sanguinis missio; qui tamen nullo glutine pleuritico te. gebatur, in hisce morbis, ut ex aliorum quoque