장음표시 사용
81쪽
nnius lateris, & duplicata peripneumonia, sititer aue pulmo inflammatur. Ratione etiam tussis, quae vel sicca, vel humida est, humida vel sicca peripneumonia adesse dicitur. Exitum quoque, morbum varium si conssideramus, suppuratoriam & gangraenosam perip-neumoniam habemus. Originaria denique,& B tomatica , deuteropathica, & protopathica , nempe pulmo primario & moK in initio oritur , aut secundario, & in alterius morbi progressum accedit.
Signa nune peripneumoniae verae deseribenda sunt; quorum duplex genus est: signa inflammatoriae febris communia , atque signa thoracis inflammati propria. Prioribus EX doctrina de inflammatione notis, propria Agua persequor. Est autem summa necessitus probe dignoscendi pulmonum inflammytionem, utpote tape obscuram , hine neglectam; hine
perniciosam; saepius B tomaticam , sero αsubdole supervenientem. I. Primum atque praecipuum signum esta duus ponderis in thoraee sensus. ob neris vos enim in pulmonibus minus copiollas, b
82쪽
ob viseeris laxam compagem, de oppressione, non autem de doloribus aegri conqueruntur
ut hoc morbi genus plus periculi, quam doloris habeat. At habet hoc signum suas fallacias ; imo subinde a medico resciri haud potest. Nam & pituitosus in farctus, & instans
EXanthematum eruptio peripneumonicam Oppressionem non raro praeseserunt ; Syrinbamus a quondam in febre continua talem Oppressionem ossenderat, quam pro perii neumonica habuit ; at fasia mox copiosa petechiarum erruptione respirationis libertas rediit. Ηypochondriacorum etiam , atque hystericarum genus irritabile, mox ubi in febrim incidunt, pectoris oppressionem accusant, etsi alte inspirent, & in longis querelis nullum, loquendi impedimentum sentiant: Mente capti, aut, instante delirio grave id in thorace impedimentum non sentiunt. Ii quo. que, qui rerum suarum incurii vivunt, pectoris oppressionem non aceusant. a Sydenh. opera P. II 3. a. Alta inspiratio aut dissicillima, aut omnino impossibilis, tussi mox accedente interrupta. uamprimum enim alte inspirant aegri,
83쪽
aegri, augetur oppressio; id lite etiam a tuissaecedit. Hare respirationis d is cultas magni momenti signum est, atque etiam ad absconditas pulmonis inflammationes detegendas maxime idoneum. Summam attentionem 'n Observanda aegri inspiratione medicus adhibeat: nempe an thorax iub inspirati ne aeque Rite, at que eadem eX binis lateribus celeritate sursum tollatur. Ρhlogisti eum enim in parte quadam pulmonis impedimennim id es sicit, ut ibi pulmo se expandi ab aere irruente non
sinat, atque thoraX in ea regione minUs alte,& serius elevetur. Imo praesente valida utriusque pulmonis inflammatione immotus manet thoraX, aut etiam intro trahitur, respiratione interim solo abdomine peractu. Hoc signo ad detegendas absconditas etiam, infantum praecipue, peripneumonias, felicissimo semper eventu utebatur Stollius. 3. Tussis denique inspiratisnem profun-d rem prohibet, eaque varia est; modo situ-ca, quae pessima; modo aquosa, aut etiam sputa sanguine striata educens. Hoc certum est, ab ea tussi pectoris oppressionem plurimum augeri. Irritamentum tussis aegri rarumque
in plaga pulmonis obstructa sentiunt.
84쪽
66 Pathognommicis morbi 'iuilis signis de .
scriptis, alia etiam symptomata accedere solent, quae equidem perpetua non iuur, se tamen hoc ipso suo consortio statutam a medico diagnosin non parum firmant. Sunt autem sequentia': Absque multis prodromis plerumque in. gruit hic morbus, nisi eX CoryZa aut catarrho neglcctis, atque a remediorum spiritu o- forum stimulo eXasperatis Originem duXit. Orditur a frigore, cui mox calor subsequitur, cum frigore iterum alternans. Brevi si oppressio assidua, & inspirationis profundioris impedimentum , & tussis pulmonem inflamma. tum esse sigia i sicant.
Dolor , aut graVitas c pitis inter tussiendum aucta. Labiorum , lingvae, & palati siecitas. Lingua albida pellicula obductu. ba-por oris depravatus; subinde vomituri sim, atque etiam vomitus. In infantibus, atque irritabilibus non raro convulso. Spiratio calida. Decubitus in altΘruti lini
latus impossibilis; plerumque in latus gU di imfacillius decumbunt; pulmone utroque inflammato sinis aegrorum lupinus. Alvus tarda; urina parea, sam mea. Pulis
85쪽
pulsus initiante, aut leviori adhue irror. ho celer, plenus, sertis , durus, Vibrans; . morbo magis pro Vesto, parvus, mollis, Omni modo irregularis. Cutis sicca.
Et si generales in summationum causae etiam peripia eum Oniam excitare Valeant, sunt ta. men quίedam peduliares causae, quae prae Caeteris frequentius hunc morbum eXcitZnt. Has inter ipsa atmosphaera primum lo.
cum obtinet, cujus vicissitudines epidemicam humanis corporibus labem inducunt. Hi nuopidemicus hic morbus ruri potissim una, mala medendi methodo integris saepe provin' ciis perniciosus. Morbus est aduliar hyemis, siccae, borealis, maxime ubi homo uniea incaluit, & dein frigidam aquam, frigidum aerem haurit. Saepe tam late patet Epidemiae imperium, ut medica & indocta plebs contagiosum esse peripneumoniae epidem ingenium crediderit a). Atque etiam ipse Bippocrates monuit hyeme pleuritides & perip Iaelimonias maxime fieri, & quidem vehemen tissimas. b)
bb Hippocr. de affectionibus. e, 3.
86쪽
At non modo ob manifestas, aut etiam occultas qualitates atmosphaera seraX peripneu-inoniae scaturigo est; sed ob magnam insuper copiam varii generis exhalationum, quae in aeris oceano fluctuant, & a pulmonibus at tractae acore suo Vitale hoc viscus inflamniant. Sic vapores arsenici, acidorum mineralium, sulphuris accensi, musti fermentantis. Dum arsenicum caustica & venenata vi infame fixare tentabat Taehenius a) sciendi desiderio quaeVis spernens pericula, apertis vasis inspiravit auram suavissimam, sed post semihorulam imprudentiae suae poenas luebat; dum &dissiculter respirabat, Omnium membrorum convulsiones patiebatur, sanguinem mingebat cum intolerabili ardore &c. Lacte &oleo praeceps hoc perieulum evasit quidem, sic tamen, ut tota hyeme langueret, febre lenta, hecticae simili amictus. Meminit Si ieranius b), dum eX sale marino decrepitato siu- dissimo spiritum salis marinum meracissimum paraverat, solutis Vasis tanto cum impetu fugacissimos Vapores erupisse, licet paucae tantum unciae hujus spiritus in capacissimo excipulo haerent, ut non tantum laboratorium, sed & tota fere domus ilico his vaporibus replerentur, cum imminentis su eationis periis
87쪽
rieulo, nisi subito aufugisset. Omnibus notum est sulplInris accensi vaporem, & homines, & quaevis animalia respirantia, necare certissime, si majore copia cum aere hauriatur. Adeo enim sensibilis est interna pulmonum superficies, ut ab scrioribus talibus una cum aere haustis ilico corrugetur totus pulmo, spasmodice constrictis fibris muscillosis bronchiorum segmenta cartilaginea nectenti bus; uia desubito lethalis peripneum Oma; Vel si evaserint, incurabile asthma tota Vita manet. Vidit hoc istemus in cive, cui in juventute apud Oenopolam habitanti , ut addisceret vinorum commercium, a sodalibus jubebatur, ut aperto ingentis dolii, sulptauris odore repleti, spiraculo Ol saceret, qua arte Vina a fermentati 'ne praeservarenturi Miser ille valide naribus attrahit infestum hunc Vaporem , sed mox concidit, atque aliquot horis cum morte luctatus evasit quidem, verum tota vita mansit asthmaticus, ct nunquam somnum cayere potuit, nisi erecto corpore in sedili haereret. Verum & una cum aere
inspirato in pulmonem duci possunt talia, quae non aeria quidem sunt, sed coagulante & eX- siccante vi pessime nocere possunt, quam is plerumque non tam cubito horum noxa
88쪽
observetur. Sic Diemes Iroechatia. eb in no- socostari, dissecuit lapicidae famul una asthmate mortuum, atque in ejus pulmone invenit magnam copiam pulveris lapidum, vesiculas fere Omnes pulmonis implentem, ut lue sequente
anno in binis lapicidis simili modo mortuis idem invenit. Ex quibus omnibus satis patet una cum aere inspirari posse talia, a quibus peripneumonia nasci poterit.
2. Ad caiis is etiam pertinent exercitia pulmonum villi da; maxime autem si subito Perfrigerentur homines admissb aere frigido, Vel potu frigidae: e. g. post saltum id fauit juventus imprudens. Tules peripneumoniae a potu frigidae testuante corpore subito leth1Ies sunt; subinde penes ipsum fontem tales concidunt mortui ex peripneumonia suffocati. 3. Angina Cynanche ' trachealis ab initio neglecta, aut pei versa muthodo sacile in . peripneumoniam abit, materie phlogisti ea sensim ad pulmones deposita. Idem a negleeta
coryZa, Optime monente saepe conti uin
89쪽
tingit. Ρlenritis etiam valida, cum aegri ob summam doloris auerbitatem pectus dilatare nequelant, atque sanguis in pulmone aceu-mulatur, peripneumoniam producit.
4. Vicinarum partium inflammatio, Ρrs cipue hepstiis. Regnante enim praecipiae in-fammatoria constitutione, & praesente in sangui 1ie inflammatoria diathesi variae successive partes inflammatione occupantur. s. Huc etiam pertinet materia quae eun-que aeris rheumatica, arthriti ea, herpeti ea ad pulmones deposita. Morbillosum praeeipue milasma, quod pulmonibus maxime inimi. cum est. 6. Ρeentiaris insuper, atque hereditaria dispositio inter causas peripneumoniae recensenda est; ubi sequentia notanda sunt I. Ob sos homines plerumque ad thoracis inflammatorios morbos minus dispositos esse. a) 2. Infantes, etsii in phlogisticas assectiones prae caeteris hominibus minus proelives sint, is pilis tamen exquisita peripneumonia corripi Untur.3. Obstructum lien pinrimum disponere ad pulmonum inflammationem Morgagni b) sts-
90쪽
72 ferit: q. Pulmo tuberculosus, & illa phtysica di positio, de qua in Tomo I. horum commentariorum pag. Ia 3. actum est.
7. Magna denique in peripneumoniam proeli vitas a peripneumoniis praegressis inducitur, ita ut saepissime ab inflammatoriis thorauis morbis idem homo coripiatur.
Multae , eaeque graves mutationes ab hoe morbo in corpore producuntur; praeeipuas enumerabo: I. Si major portio pulmonis alterutrius, vel utriusque sit inflammata, sanguis per residuum pulmonem liberum dissicii iter movetur. Liquidiora eκprimuntur in vicina cava; hinc id othorax cum peripneumonia toties reperitur, remanens subinde. 2. Pulmo inflammatus fit mose, pondere maior; in aqua flandum petit; livet, saepius tamen rubet; carnem muscularem refert; sub