Homeri Odyssea Latinis versibus expressa a Bernardo Zamagna Ragusino

121쪽

Munera laetitiae norint: postrema sit opto Ultimaque haec dapibus vestris luxi siccine largas Telemachi crescentis opes Vos perdere rapto Usque juvat, vestros pueri nec dicere patres

Audistis, qualis fuerit generosus Ulytas Θ 8o: Ille quidem nullum facto nec laedere dicto,

Ut soliti reges, solitus vexavit acerbis Hunc odiis, illum contra dignatus amore est: omnibus ille aequus, nil cuiquam triste paravit. Sed vis dira patet, vestraeque injuria mentis Improba: non ulla est meriti nunc gratia tanti. Dixerat . atque Medon: utinam, regina, malorum Haec, inquit, tibi summa foret; sed majus adorsi Et gravius multo, quod Iuppiter arceat Oro, Flagitium juvenes furiata mente Volutant. 8lo Telemachum cupiunt redeuntem perdere serro Exceptum insidiis, qui jain genitoris amore Et Pylon, & claras petiit Lacedaemonis arceS. Vix ea: reginae trepida formidine sanguis Diriguit, stupuitque diu, nec verba nec ullas

Dat voces: lacrimae tantum volvuntur inanes Ex oculis, clausoque haeret vox gutture pressa.

Post ubi vis tandem rediit, seseque recepit: Cur abiit mihi natus, ait Θ quae dira coegit Mens miserum puppes conscendere,queis Deta tranant 82o Mortales, pelagoque volant pernicibus alis; Nullane ut in terris rapti vel fama supersit ΘTales rumpebat questus, quum talia rursus Dicta Medon retulit. Neleam ut tenderet urbem Quaesitum genitorem, & acerbae nuncia famae, Impuleritne aliquis caelestum, an sponte voluntas, Ignotum est: abiisse scio, volvique periclo.

Haec Disi laso by Corale

122쪽

Haec dicens alti subiit penetralia tecti. At gravis invadit dolor in praecordia lapsus

Iutima reginam, sedemque exterrita linquens 83o Sternitur infelix thalami prope limina nudo Moesta solo, queriturque gemens: circum agmine denso Stant famulae, resonisque implent ululatibus aedes. as lugens graviter regisa affatur . adeste, Atque audite, mihi o carae: quot lucis in oras

Et natae, & matrum suxerunt ubera mecum, Caelicolae irati voluere ex omnibus unam Infandos me ferre magis sine more dolores.

Amisi prius ipsa virum sortemque, bonumque, Insgnem virtute, atque omnes inter Achivos 84oΕximium, famaque per Argos & Hellada notum.

Nunc etiam abreptus nimbis turbantibus aequor Unigena abscessit carus, matremque reliquit Ignaram . nec me ulla e vobis surgere lecto Improba tunc monuit; non ulla adiisse parentem

Sustinuit, quum nosset iter lacrimabile nati pHaec mihi si miserae citius via nota fuisset, Aut heic mansisset, quamquam jam certus eundi; Sedibus aut isdem liquisset funere mersam. 8so Verum agite, atque aliquis Dolion mihi, quem bonus olim Ipse dedit genitor, cuique horti credita cura, Advocet. ille seni Laertae haec tristia portet,

Si quod consilium, si quis modus adsit; & idem

Adveniens instet lacrimis inflectere cives Optantes prolemque suam atque exscindere Ulysei. Talia dicenti sic fata anus Euryclaea est: Nympha o cara mihi tu me seu interfice ferro, Incolumem seu linque domi, nil ipsa negabo. Cuncta equidem noram: cereremque & munera bacchi

123쪽

Expedit nato, tum divos jussa per omnes 8 SoJuravi, duodena dies quam surgeret Orta, Ni cupidae interea digressum fama tulisset,

Dicturam nil ante tibi, ne turpibus Ora Fletibus, ac pulcros foedares corporis artus. Quin age nunc puris te vestibus indue tota, Atque altae circum lectis comitata puellis Conscendens penetrale domus ser Vota Minervae: Illa tibi reddet vel ab atro funere natum; Non vero patiare senis crudescere Vulnus.

Haud Arcesiadae soboles invisa Tonanti 87oΕst penitus, divisque aliis: superabit, & agros

Qui teneat pingues, & celsas incolat aedes. His dictis curae amotae, fletusque repressus; Lotaque candenti circumdat corpus amictu, Ascendensque alte fidis stipata ministris Imponit calathisque molas divamque precatur. Audi o me Pallas Iovis almo e Vertice nata, Si qua tuis umquam supplex altaribus exta Pinguia taurorum pecudumque adolevit Ulyses, Nunc memor ipsa veni facilis, miserataque gnatum 88o Redde meum, longeque procos averte superbos. Haec orans altum insonuit, deaque alma precantem Audiit. at juvenes magno clamore fremebant

Tecta per & sedes, studioque elatus inani Sic aliquis dixit. jam jam regina hymenaeos

Apparat optatos haud structae conscia caedis. Sic aliquis: sed vera latent, ac decipit error Incautas agitans vana inter gaudia mentes. Queis tunc Antinous: vos O generosa juventus Ponite, ait, magnosque animos, atque Ora tenete, 89 QAudiat haec aliquis ne dicta, ac perserat intro.

Quiri

124쪽

in agite ac taciti surgentes, Omnibus una Quae potior placuit, staudem properemus, amici. Haec fatus, subito bisdenos deligit acres Ipse viros. properant ad navim in litore stantem,

Continuoque instant altum deducere in aequor, Lineaque erecto suspendere carbasa malo. Iam corio remos aptant, atque Omnia rite Expediunt, laxantque sinus strepitantibus auris. Arma serunt timuit: tum pinum in vasta trahentes 9oci Aequora conscendunt alacres, epulisque resecti opperiunt, sero veniat dum vesper Olympo. At vero summum regina ingressa cubile, Non potus , non illa cibi memor, anxia stratis Incubuit. metus acer agit, num funera natus Effugiat, moriens an fato occumbat acerbo pAc velut ille leo juvenum turbante caterva Multa timet, volvitque animo, qua se undique clausus Expediat: sic multa agitantem ac multa putantem Corripuit somnus reginam . sessa quietem yio Accipit, atque omnes solvuntur protinus artus.l eic virgo molita novam Tritonia staudem Effinxit tenuem sine vita & 0ribus umbram In faciem Iphrimae, Icario quam rege Creatam Tecta Pheris habitans Eumelus duxerat heros. Hanc dea tunc sedes Ithaci submisit in altas, Penelopen si qua arte queat compescere flentem, Moerentique animo tristes abstergere curas.

Illa subit, clausasque fores ingressa cubilis, Qua clavi via facta patet, super adstitit ipsum pro

Ad caput, atque ultro reginam affata cubantem est. Dormis, Penelope, dormis exterrita corde λΝon te caelicolae curis tabescere, & usque,

125쪽

Moestam fiere sinunt: namque huc tua salva redibit Progenies, nulla divis obnoxia culpa. Cui tum Penelope reserens, quam somnia circum Blanda volant, formisque animum fallacibus implent:

Cur, ait, o soror alma Venis Θ non ante penates Hos petere adsueras tam longo tramite distans.

Curve eadem cessare jubes a fletibus, actam 93o Tristibus heu curis, miserae quae pectora torquent ΘAmisi prius ipsa virum sortemque bonumque, Insignique auctum virtute, atque inter Achivos Eximium, notumque omnem per & Hellada & Argos. Nunc etiam abscessit volitantibus aequore velis Unigena ignarusque virum ignarusque laborum In selix. nostri nunc ille est caussa doloris, Illi ego nunc timeo, ah ne illum voret aequoris aestus, Ah ne illum errantem terris gens barbara perdati Nam misero multi fatum crudele minantur, 9 o Ante redux patrii Visat quam litora regni.

Talia Penelope: contra vacua umbra loquuta. Fide, ait, ac tantos animo ne finge timores:

Talis enim dux alma viae est, shi lcgerit heros Quam comitem quivis, tam sorti pectore pollet, Pallas magna Jovis soboles, eademque gementem Te miserans jussit certa haec tibi dicta referre . Penelope rursum: si diva es, & ipsius, inquit, Audisti divae voces, de conjuge fare Pauca precor; vivitne & solis lumina cernit, 'SoAn periit, nigraque repostus Ditis in aula est λTum sata nocte nigra poscenti reddit imago: Nil dicam misero de conjuge; vivit, an umbris

occubuit: neque enim fas est me vana prosari. Sic fata in caeli tenues evanuit auraS,

126쪽

Qua fuerat delapsa prius . contra excita somno Exsiluit regina: micat formidine pectus; Usque adeo noctis manifesta insomnia vidit. Interea per stagna proci neptunia longe Ibant Telemacho letum exitiale struentes. 95o Insula stat mediis in fluctibus, horrida acutis Cautibus, inter utramque jacens Ithacenque Samumque, Asteris, haud ingens: portus utrinque patescunt Intus, ubi insidians pubes consedit achiva.

127쪽

ΗΟΜERI ODYSSE AELIBER PAE INTUS.

'm YIx aderat linquens Tithoni Aurora cubile Purpureum, caeloque jubar terrisque serebat, V Quum superi in coetum venere, & maximus una Altitonans genitor solio consedit in aureo.

His duri Laertiadae discrimina Pallas

Multa renarrabat memorans, longumque perosa

Hospitium nymphae: jam jam pater optime, & almi Caelicolae O, dixit, rex miti pectore nullus Sceptra gerat justique tenax servator & aequi: Saeviat implacidus semper, jura omnia spernat. Io Usque adeo in populo nullum, cui praefuit olim, Cura Ithaci tangit, quamquam regnaverit ipse Artibus heu frustra patriis. illum insula ponto

Moerentemque aegrumque tenet, nec dura Calypso Dat reditum, nec laeta valet contendere vela;

Quippe ratis comitesque olli, queis turgida nerei Aequora transmittat, longo jam rempore desunt. Nunc etiam gnato funus crudele paratur In patriam reduci, postquam genitoris amore Et Pylon & claras adiit Lacedaemonis arces. ΣΟSic ait: ast olli nimbosi rector olympi: Pallas, ait, mea gnata, quid haec te cura remordet ΘNon tIbi jam sedit sententia, ut acer Ulysses Adveniens perdat sontes ultricibus armis λTelemachum Vero, potis es namque ipsa, per undas DuC

128쪽

Duc age duc patriae ad fines: dent carbasa retro, Illusaque proci relegant iter omne carina. Dixit; Mercuriumque vocans, ac talia mandans:

I nate o semper mihi fide, i nuncius, inquit,

Atque haec auricomae perser mea certa per auras 3 oJussa deae: placitum nobis, ut sortis Ulysses

Naviget actutum sine ductu hominumve deumve. Ble alta in navi lassatus pectora curis Bis decima Scherien contingat luce seracem, Phaeacum in terram veniens, queis degitur aevum Absimile haud nostro laetae inter gaudia vitae. Illinc eximio superum dignatus honore Incolumis tandem patrias mittetur ad Oras cum multa serens auri data pondera & aeris, Multas & vestes, quot numquam dona tulisset 4o Adveniens Troja sospes, magnaque potitus Dardanidum praeda. sic illum certa redire Fata volunt, patriae sic notas visere sedes.

Juppiter haec . paret jussis Cyllenius ales,

Pulcraque subnectit niveis talaria plantis Aureaque ac semper florentia, quae freta supra Immensasque levem terras per inania portant Aerio volucris pariter cum flamine venti. Accipit & virgam dextra, qua lumina mulcet, sopitosque hominum, quum vult, exsuscitat artus: so Hanc manibus retinet, liquidumque per aethera sertur.

Post ubi Ρieriam tetigit, delapsus ab aura In mare se toto demisit corpore praeceps Adsimilis volucri, trepidis quae litora circum Piscibus insidias volitans molitur, & alas Saepe citas cana pelagi salsugine tingit:

129쪽

Jamque ut perVenit, qua tollitur avia longe Insula, subsiliens undanti e gurgitis aestu Litus arenosum scandit, progreisus & ingens fici Antrum adiit nymphae, nymphamque invenit in antro. Intus inexstincto secus igne ardebat, & udas

Fusus odoratae cedri vapor ibat ad auras, Atque thyae: illa autem cantu solata laborem Aurato resonam texebat pectine telam. Circum antrum Viridi lucus succreverat umbra

Alnique platanique & odoriserae cyparissi.

Heic variae initabant volucres componere nidos

Frondibus in densis strepitantes, foedaque bubo, Accipitresque, atque uda loquax per litora cornix, 7 o Quaeque aliae .glauci rimantur stagna profundi. Rupe super curva pendentibus undiqne tophis Pampineos tendit ramos, floretque racemis Vitis opaca ingens: Vitreo pede mollia subter Quattuor argento similes per gramina ludunt Vicini sontes, diversoque agmine tendunt. Stant semper Violis, apioque virentia circum Prata novo: sedes visu miranda vel ipsis Caelicolis, laetaque hilarans dulcedine mentem. Atque ibi tum pulcra correptus imagine rerum 8o Constitit admirans domitor Drtissimus Argi. Inde oculos postquam cupidos tulit omnia circum, Antrum ingens subiit. non illum candida nympha Non subito agnovit, subeuntem ut limina vidit Prima domus; neque enim, quamvis distantia longe Tecta colant, facies dis est ignota deorum. Haud intra sedes aderat Laertius heros;

At residens fiebat deserto in litore, ubi aeger Saepius insano laxabat fiena dolori, Assis

130쪽

Assiduosque ciens gemitus lacrimisque madescens 9o Irrequieta alti spectabat caerula ponti. Ergo his tum nymphas inter pulcherrima dictis Mercurium alloquitur radianti in sede locatum. O M a generate, interpres fide Tonantis,

Aurataque potens Virga, Venerandus & aeque Carus ades; quae caussa Viae 3 non ante recessus

Visere te memini nostros. age fare, quid optas Si fas, si potero, mihi jussa capessere mens est: Quin sequere ulterius; ponam digna hospite dona Haec ubi dicta dedit, suavi dea candida mensam Ioci Ambrosia implevit, rubrique immiscuit haustus Nectaris: ille bibit gaudens & vescitur una. postquam coenarat, dapibusque refecerat artus Aggreditur nympham placido sic ore loquutus Divane me divum poscis non vera negabo

Quandoquidem sc alma jubes. descendere jussit

Juppiter invitum: quis enim per tanta refusi Stagna maris veniat delapsus ab aethere sponte, Nulla hominum sese qua tollunt moenia, nulli Qui superos placent, cumulentque altaria donis IIci

Sed Jovis imperio parendum, nullaque jussa

Fas ulli divum frustrari. heic vivere tecum Ille virum dicit fortunae turbine nigro Jactatum ante alios, Priami quot Pergama circum Annis pugnavere novem, decimoque penateS, Iliacas populati arces, petiere Carinis. Sed reduces sortem laeserunt Pallada, in ipsos Quae rapida excivit ventorum praelia, & undas Ingentes. socii monstris data praeda marinis Tunc omnes periere; ast illum asperrima ponti IIo Tempestas, nimbisque furens huc ventus adegit. Hunc