Homeri Odyssea Latinis versibus expressa a Bernardo Zamagna Ragusino

161쪽

Aerea cui gradibus surgebant limina, & ipsi Hinc atque hinc muri longo in penetralia ductu. Celsa nigrescebant cyano fastigia, & altis Aureus in seribus splendebat lumine fulgor.

Argento postes aerato in limine stabant, Argentumque supra postes: micat annulus auro Lucidus e puro valvis bipatentibus aptus. Ex auro argentoque canes utrinque sedebant Spirantes, multa quos Mulciber extudit arieΕxcubias sorihus semper tectisque futuros roo Et turpis senii expertes & funeris atri. Intus erant utraque e parte sedilia fixa

Passetibus, primo deducta a limine ad usque Interiora domus penetralia, clausi ubi pepli,

Femineae quos arte manus nevere, iacebant.

Ηeic & ductores Phaeacum rite locati x Pocula siccabant mensis, totumque per annum Laeti indulgebant genio. quos propter ad aras Stabant in manibus retinentes lampadas auro Ε solido pueri, convivis atria circum II OClara per obscuram fundentes lumina noctem. Quinquaginta intus famulae, pars Dangere saxo Sueta opere assiduo Cereris flaventia dona; Texere pars telam, teretes & pollice susos

Versare. una omnes resident ac brachia motant, Intenduntque manus: ceu populus incita vento

Frondiferos agitat concusso stipite ramos. Palladius textis humor destillat ab udis Suave liquens. tantum namque illic mascula pubes Ante alias gentes undosa per aequora puppes I a QVelivolas agitare valet, quantum ipsa per artem

Turba puellarum scit lucida texere fila,

162쪽

LIBER SEPTIMUS. in 7

Ingenium queis molle dedit Tritonia, & apto

Exercere manus Opera inter pulcra labore.

Aulai ante fores quatuor per jugera sese Area tendebat, septusque heic hortus ab omni Parte virescebat. laetas se tollit ad auras Et pyrus, & mali, granisque rubentibus arbos Punica, & hyblaeae ficus, & pallida oliva Non aestu fructus, non illis frigore cessant i 3 o Arboribus; Zephyro sed spirans aura perenni

Hos fovet enaros, alios cernentibus offert

Maturos. pyra flava pyris, rubicundaque pomis

Poma abeunt mutata, atque uvas eXcipit ma ,

Inque vicem ficus post ficum plena senescit. Fertilis heic etiam multo stat vinea foetu; Et pars uvarum calidi dum sidere solis Excoquitur distensia solo, pars altera plenis

rinitur in calathis tum primum a matre revulsa, Pars etiam pedibus premitur . sic tempore eodem l o Induiturque albos in flores vitis, acerbosque Ostentat foetus eadem, tingitque rubore Jam jam maturos, mutato haud mense, racemos. Haec circum vario sedes de cespite surgunt Limite in extremo camporum, Omnique virescunt Tempore. tum gemini saliunt e marmore sentes,

Ac diversa petunt: vitreo pede labitur hortum Per totum hic late trepidans, fluit ille sub aulae Limina, ubi laeti semper Phaeaces aquantur. Talia in Alcinoi tectis felicia divum IsoMunera perstabat spectans Laertius heros. Inde ubi miratus lustravit lumine cuncta, Continuo superat limen, sedesque repostas Ingreditur. primos Phaeacum cernit in aula

163쪽

Ductoresque patresque, petunt quum tempora somnos, Ultima Mercurio libantes pocula: quOS tum Per medios gradiens multa caligine septus Transit, & Areten confestim adit Alcinoumque. Ut venit propius, palmas utrasque tetendit, Amplexusque haesit genibus: tum tota repente I 6o Fugit, & in purum dilapsa est aethera nubes Turbati stupuere omnes, coramque Videntes Stare virum siluere; quibus sic incipit heros. Arete o magni Rhexenoris inclita proles,

Teque tuumque virum supplex, insandaque passiis Exitia, adjuro; vos & clarissima regni Lumina, convivae lecti sic numina vobis Dent facilem vitam, partasque relinquere gnatis Divitias, laudemque, & primos urbis honores γReddite me patriae, meque hinc deducite salvum 17o Ocyus . heu longo distractus tempore caris A sociis diro fortunae jacior ab aestu. Nec plura his, juxtaque secum consedit ad ignem In cinere immundo. circum vox omnibus haesit Faucibus in tacitis, & presso lingua palato. Inde heros tandem sic fari coepit Echeneus Grandior & natu Phaeacas inter, & acri Eloquio melior, gnaroque in pectore servans

Multa senex rerum, veterumque exempla virorum:

Hic tacitis circum sociis bonus ora resolvit. I 8o Turpe equidem indignumque reor, si pulvere in atro Desideat sic hospes humi. tua iussa verenteS,

Rex magne, hi contra cunctantur: verum age dextram

Da facilis, placidusque jube considere juxta In solio pulcro bullisque ardentibus apto. Praeterea dic vina ferant, superoque Tonanti, Suppli-

164쪽

LIBER SEPTIMUS.

Supplicibus qui semper adest, libemus ovantes, Gaudeat atque hospes caena dapibuspue paratis. Audiit haec postquam Alcinous, curvatus Ulyssem Erigit ipse levans dextra, ponitque locatum I9o

Fulgenti in solio, pulcrum quo surgere jussit

Laodamanta pater, gnatis ex omnibus unum Dilectumque magis, propiusque adsdere suetum. Dant famulae manibus sontes, quos lucidus auro Urceus irrorat supra, purumque fluentes Subjecti excipiunt argentea labra lebetis. Ρonunt & mensam juxta, cereremque canistris Expediunt, cumulantque epulas, & multa ferentes Fercula grata virum praesenti munere donant. ille bibit, si uiturque datis . tum maximus ultro Σoci Alcinous: plenum dulci ser protinus, inquit, ΡOntonoe cratera mero, cunctisque ministrans Ρer sedes age funde, simul libemus ut Omnes Dona Jovi, rutilo gentes qui fulmine terret, Supplicibusque addit comes alto numine Vires. Vix ea. Pontonous latices in pocula fundens Lenaeos, cunctisque serens ex Drdine tradit. Inde ubi libavere, sitisque expleta hibendo est, Alcinous placido rursum sie infit ab ore.

Phaeacum o proceres, quae seri mea Certa Voluntas, 2I

Audite, & dictis animos intendite vestros. Νunc epulis somnoque graves ad tecta redite; Cras autem multis luce exoriente vocatis Hospitis adventum laeti celebrabimus Una Sollemnesque aris de more sacrabimus ignes. Post etiam, quam spem foveat, quod postulet hospes Auxilium, quaeremus; ut hinc deductus ad oras Perveniat patrias gaudens, nulloque labore Per

165쪽

Per vada salsa volans, quamvis petat avia regna; Ulla neque interea patiatur damna, priusquam aeto Contingat sua tecta. ibi demum sentiat, atro Stamine quae Parcae nerunt, quaeque aerea fata Nascenti tulerunt, hausit quum luminis auras Editus enixae foecunda matris ab alvo.Quod si quis divum caelo delapsus ab alto

Adstitit, exitium nobis mutata deorum Mens aliquod laevum portendit. namque solebant Antea se claro manifesti numine semper objicere, instratisque una cosidere mensis, Thuricremas donis quoties incendimus aras. 23o Quin & solus iter carpat si sorte viator, Apparent: loca quippe Ollis vicina tenemus,

Ipsit ut Cuclopesque & agrestia secta Gigantum.

Talia dicentem Laertius excipit heros, Continuoque infit. non caeli numina sancta, Alcinoe, ingenio resero, nec corpore pulcro Non me tantus agit mitte hanc e pectore curam in Laudis amor. similem mortalibus omnia dicas, Quos subiisse graves nosti mage cumque labores, omnibus exhaustos & casibus. addere fando et o Multa queam, divum si quae mens laeva serenda obtulit heu misero, liceat proserre sub auras. Sed tempus non ista petit: nunc munere caenae Moerentem quamvis graviter, dapibusque potirio sinite. haud etenim vis ulla procacior instat, Quam ventris vesana fames, quae turbine in atro Curarumque homines saevis in fluctibus actos Esse sui memores rabidis latratibus urget. Illa etiam me dira tenet, luctuque gementem

166쪽

LIBER SEPTIMUS. nai

Scilicet oblitum magnos in corde dolores. Vos autem adsitis, roseo quum crastina caelo Fulserit orta dies, meque hinc deducere sedes Ad patrias properate viri. mihi visere tantum Excelsamque domum, famulasque, & cara meorum Pectora contingat; post artus vita relinquat. Sic ait. adsensere omnes fremituqne secundo Spem reditus certi secere & dicta P oharunt. Jamque ubi libarant, sitis atque exstincta lyaeo Omnis erat, nigra cubituri in nocte per urbem χε Diversas petiere vias diversaque tecta. At non Laerta genitus; nam mansit in isdem Sedibus Areten inter sortemque locatus Alcinoum . hinc famulae e mensis dum vasa reponunt, Candida sic illum dictis affatur amicis Arete regina videns chlamydemque superne, Et tunicam insignem, quas olim intenta labori Cum teneris residens perfecerat ipsa puellis.

Ergo Ithacum subito compellans: hoc mihi primum Fare, inquit, quinam sis hospes, & unde prosectus aro Haec loca contigeris λ quis te hoc ornarit amictu λNon pelagi errando venisse per aequora dicis ΘTalia poscebat quaerens: tum reddit Ulysses. Dissicile o regina deum namque actus iniquo Numine multa tuli bello jactatus, & alto )Nunc casus narrare omnes. quae prima requiris, Expediam, sortemque meam clademque docebo.

Ogygia undisono jacet avia in aequore longe Insula, ubi Atlantis proles male fida Calypso Tecta colit sedesque gravis dea; nullaque divum, a8o Nulla hominum in solo vestigia litore cernit. Me vero rapidis jactatum fluctibus illuc

167쪽

I 22

Tempestas tulerat, postquam mihi fulmine navim Diffidit in mediis jaculatus Iuppiter undis omnes tunc socii periere: ego curva carinae Amplexus tabulata, novem atro in gurgite luces Erravi infelix; decimo post lumine sessus Ogygias tetigi divis ducentibus oras, Et vastum penetrale deae . quae blanda receptum Hospitio fovit placido, viridemque juventam asio Dicebat senii expertem letique daturam. Sed non illa meos inflexit pectore sensus,

Mutavitque animum. sic annos ordine septem Durando explevi totos, nec tempore eodem Tristibus heu lacrimis cessavi spargere vestes, Quas primum aeternas & pulcro stamine textas Induerat mihi diva. simul revoluta tulerunt Sidera ut octavum perfectis orbibus annum,

Ipsa suis cupidum tectis decedere jussit, Seu Jovis imperio, seu quod mutata fuisset, 3 oo

Dimisitque cava in pinu. multa ante Lyaei Dona dedit Cererisque almae, Vestemque recentem Induit optato submittens flamine Ventos. Bis quinos septemque dies tranquilla per alta Tendebam cursus, & jam lux postera vestros Visa aperire procul montes complerat inani Laetitia misero pectus. sed dira manebat Pernicies superanda, serus quam rector aquarum Exciit, immittens ventorum praelia, & imo Aequora subvertens fundo. non tendere contra, 3IO Non puppis superante salo me serre valebat. Ergo illam rapidus turbo distegit: at ipse Haec maria erratam Circum, dum gurgite pontus, Saevaque nimborum vestras vis egit ad oras.

168쪽

LIBER SEPTIMUS.

Heic me conantem capere alti litoris oras Inter saxa ingens veniens ex aequore fluctus

Cautibus infigens actum lacerasset acutis, Ni celeri absiliens cursu, qua visus ab alto Sternere se contra fluvius, diversa petissem Litora tuta loco rabidisque impervia Ventis. 32o

Evasi firmans animum. ruit interea nOXAtra polo, gelidoque remotum a flumine suadet In densum nemus ire, interque arbusta quietem Carpere . ibi soliis texi circum undique corpus Deciduis, altusque sopor mea lumina pressit. Compositus frondes inter sic nocte quievi, Nec jubar aurorae sensi mediaeque diei Lumina; cum prono somnus me sole reliquit. Ecce autem in solo dum ludunt litore, cerno

Ancillas natamque tuam prope marmoris undas. 33o

Illa aderat socias inter sermosa puellas Assimilis vultu superis, cui brachia supplex

Ad genua adsistens pariter cum voce tetCndi. Audiit orantem facile miserata, nec ullam,

Sic adeo viridi florens aetate fuisset Obvia si virgo, sperassem inflectere votis Posse meis: juvenum namque ardens desipit aetas. Ipsa dapes vinumque dedit, puroque lavare In fluvio jnssit, totumque hoc texit amictu. Haec habeas nunc vera, sinit quae pectore luctus 3 o Sola loqui. postquam sic dixerat, excipit heros Alcinous . non illa tibi, quaecumque decebant, Praestitit, hospes, ait: sedes deducere in altas Debuerat te gnata simul, cui talia primae Supplicis in morem fudisti e pectore vota. Huic Ithacus: ne quaeso, inquit, ne irascere nymphaea Insonti

169쪽

Insonti: famulas intor procedere jussit Illa quidem; non ipse tamen te, maxime ductor, Te veritus, volui parere . insidere suevit Saepe animis error, suspectaque crimina fingit. 3so

Cui tunc Alcinous: non hanc mihi numina mentem, Nec tales dederunt animOS, ait, Ut malus urat Sic temere mea corda furor, potioraque duco Quae fas cumque sinit, contra nec pugnat honestas.

Atque utinam pater ille deum, & Τritonia faxint Cum Phoebo, talis quum sis, ut pectore eosdem In tacito sensus Volvens, quos ipse voluto, Connubio stabili nostrae te jungere gnatae, Atque meus gener esse velis. ingentia dona, Ingentemque tibi gazam, sedesque parabo, 36oHeic maneas si sponte tua: nam cogere quisquam Nec potis invitum, nec amat Vim Iuppiter aequus. Interea ignarum ne sors ea cura fatiget, Cras reditum statuam. dulci tu lumina somno Compositus per iter tranquilla in puppe quiesces; At socii Zephyros captabunt, teque Penates Ad patrios ducent, seu quo magis ire iubebit Ultra etiam Euboeam, longo quam caerula tractu Dividere a nobis perhibent, qui lumine primi, Ε nautis videre, olim flavus Rhadamanthus 37o Quum Tityum terrae petiit visurus alumnum Finibus e nostris. juvenes ivere profecti,

Atque immensa die tranarunt aequora eodem Haud sessi, celeremque retro adduxere Carinam.

Tu quoque jam nosces, quam concita labitur undis Nostra abies, qualis pelago est Phaeacia pubes. Dixerat. extemplo dictis laetatus Ulysses Sustulit ad caelum palmas, & Voce precatuS:

170쪽

Juppiter o maneant, quae dicta est cumque loquutus Alcinous: qua terra patet, fama illius ibit 38o Inclita per gentes; ego nostra in regna redibo. Talia sese inter vario sermone serentes Dum referunt, regina suis per tecta puellis

Imperat actutum curvata sub atria mollem Ferre torum, vestesque super tyriosque tapetas Sternere, villosasque simul componere laenas. Illae abiere citae gestantes lumina dextris, Et postquam stravere toros, monuere Vocantes

Sic Ithacum: tibi stratum, hospes jam surge, cubile. Haec famulae: olli autem cupido jucunda soporis 39o Visa quies, subitoque abiens, qua celsa patebat Porticus, incubuit stratis, somnosque petivit. Nec minus Alcinous penetrali in sede quievit,