장음표시 사용
101쪽
iudicandi munere functus est , nec perit, ores consuluit. d. l. i. g. si iudex. h. t. n.s docet Iustinianus in princi. tit. de obligat. qua ira delicto nascuntur, in Instituti & propterea a parte quam laesit , actione in f ictuin conueniri potest , non ut praestet veram litis a stimationem , sed quantum ea de re aequum religioni iudicantis undebitur, ut Caius loquitur in I. devari s ct extraordinar cogniti Et Iustinianus in Instituti d. t. de obligat. qua quo ex delicto nasi.Aprinc. hoc est, ut praestet poenam, quam iudex arbitratus fuerit. Ita demum tamen iudex actione de dolo, vel infactum tenetur, si pars quam Iudex perperam iudicando laesit, non appellauit, vel etiam propter paupertatem appellare non potuit, ut dicitur in l. I. g. penult. ma dati. Nam si pars laesa remedio appellationis utatur, non est aequum actionem. de dolo vel in factum dari aduersus Iudiacem, a quo appellatum est, sed qui laesus
. 76 est, altera via contentus esse debet.Deii
de quasi ex delicti, nasci ur obligatio,
clam quid ex coenaculo alicuius, vel proprio, vel conducto, vel gratuito deiectu, effusumve est, ita ut alicui nocere t. d. l. F.
102쪽
VNDE OBLIGAT. NASCANT. 7 Iustitui de obli qua quasi ex desidio nascum . tur. Is ex cuius coenaculo quid deiectum, ie lusumve est ex delicto vel ex maleficio non prψprie obligatus intelligitur , quia plterumq; ob alterius culpam tenetur,vel liberi vel serui. Per liberum Graeci in elligunt filium; Sic enim verterunt,tenetur Ob culpam υου. Et liberum in lingulari
numero pro filio accipit. Iustinianui i f. hoc quos a n bis dilositum est, In is per: qum Zerson s nobis acquiritur, Parens,inquit, emancipando liberum situm: Et in titulo deseruili cognatione liberum et liberos habuerit. Idem Iustinianus in si quis suo, i trinc. C de Mossicioso tessamento, libero, dicit, portionem relinquere. Et Valla ta libris elegantae. t . arassidit, liberum pro filio a-4 'pud Quintilianum reperiri quemadmodum latius monui in Instit. de seruili cognatione. . Theophilus in Institui. de obligat, quae quasit ex delicito naso. Liberum accipit pro libero homine. Quamuis autem is, ex cuiu3 izC naculo quid deiectum vel effusum est,non Proprie ex delicto, ut dictum est, oblige- ' tur,obligatur tamen quasi ex delicto,siue qua si ex maleficio, quia quodammodo
peccasse & deliquisse Iidetur,quod in suo .s cenaculo habuerit incautum & pro
103쪽
uidum seruum aut liberum, qui quid de iecit, veleffudit occenaculo, quod alteri noceret. Huic ex cuius coenaculo quid deiectum vel effusum est, ita ut alicui noceret, similis est is, qui ea parte, qua ut . go iter fieri solet, id positum aut suspen-
uin habet, quod potest, si ceciderit , ali-
cui similis e se. Instit. de oblii quae quasi ex te .ctc. Inquit Caius ICtus, itemq; Imperator Iustinianus, ea parte qua vulgo iter fit.Haec clausula non tantum ad eum pertinet, qui quid positum aut suspensun habet, ea parte, qua vulgo iter fit, sed etiam ad illum, ex cuius coenaculo quid deiectum vel effusum est, ita ut alicui noceret. Nam ita demum, ex cuiuS coena culo quid deiectum vel effusum est, ut alicui noceret, quasi ex delicto tenetur, si ea parte qua vulgo iter fit, deiectum vel effusum fuerit, quemadmodum consta b l. r. de his qui e fuderint , vel deieceris Ea enim loca, per quae vulgo iter fieri solet, securitatem habere debent,& publice utile est, sine metu & periculo per itinera commeari. d. l. s. de his qui essu . vel delec. Tunc demum tamen, ex cuius.'
104쪽
' UNDE OBLIGAT. NAscANT. 1; coenaculo quid deiectum vel effusum. est ea parte qua vulgo iter jt, tenetur , cum quod deiectum vel effusum est, alicui nocuit. Is vero qui quid positum aut suspensum habet ea parte, qua vulgo iter fit, ex eo solo tenetur, quod positum aursuspensum potest nocere; quamuis nondum nocuerit. Et inhabitans coena culum, ex quo ea parte, qua vulgo fit ater , quid deiectum vel effusum est, ita ut alicui noceret, in duplum damni quod datum est a seruo , filio aut libero homine tenetur. Is qui positum aut suspensum habet ca parte qua vulgo iter fit, quod potest, si ceciderit, nocere, in
decem tenetur aureos, i quemadmodum
traditum est a Iustiniano, in Astit. de oblig. 'qΜae qmas ex delicit miscuntur.Et haec non so- tum in patre familias, veru metiam in I. i. Eofamiliast seorsim a patre habitante procedunt. Etenim si quid ex coenaculo .cius deiectum effusiimue sit,sime quid po- JAsitus suspensurnue habuerit cui P caliis periculosus est, h. e. quod si ceciderit, ali- cui nocere potest, Iuliano placuit, in pa trem neq; de p cculio neq; novalem dan-
105쪽
CApur PQuvM .& tra ditum ijsdem pene verbis est a Iu- . . ' stin. intit. de oblig. quae quasi ex del. nais in stit. His verbis Caius ICtus docet, fit unitam: ex cuius coenaculo quid dele dium effustinaue est, aut qui quid positudisuspensumve habet, cuius ς sus periculosus est , neq; ex contractu obligari, noque ex delicto. Si enim fi ustam . ex coim tractu obligaretur , daretur in patrem actio de peculio. l. tam ex contractibus, dei dici .L i. g. iu am. de his qui deiec. vel i
e d. Ibi Vlpian inquit: i filiustam, cis-naculum conductum habuit, & inde deiectum vel estus ini quid sit, de peculio in
patrem actio non datur,quia non ex contraditu venit. Rursus si filiusfam. obliga- . retur ex delicto, daretur in patrem actior noxalis. Nam' secundum ius quod ante
Iustinian. Imperat. obtinuit, noXalis
otio filij familias nomine dabatur in pa-i trem, ut pater vel solueret aestimationem damni, quod dedisset filiustam . vel noxaei filium fana. dederet. . Di Insis t. de noxia.a ' τ Emon. Quod tamen ius postea mutat
est. d. sin Instit de noxal. action. In pAtrem autem non datur actio de peculio, nequo etiam noxalis actio. Inde relinquitur, fi-
liuintam ex cuius coenaculo quid deie-
106쪽
dum vel effusum est, quod alicui nocuit, vel qui quid suspensum alit positum habuit , quod nocere possit, si ceciderit,
neque ex contractu,neque ex delicto obligari, sed obligari ex quasi delicto,&Propterea cum filiosamii. agendum est actione in factum Praetoria, ut duplum damni quod datum est, vel decem aureos Erces ct, secundum ea, quae supra diacta sunt. Postremo ex quasi delicto noscitur oblig. cum damnum aut furtuni iunatis aut caupona, aut stabulo siue di uersorio factum est. Nam de huiusmodo;
damno aud furto exercitor nauis, cauponae aut stabuli si e diuersorij tenetur, non ex contractu, quia non contraxit . cum illo, tui in naui aut caupona,aut stabulo fuit, cuique damnum datum aut furtum factum est. Non etiam ex delicto . obligatur exercitor nauis, cauponae aut stabuli, quia damnum nullum dedit , nec furtum fecit , sed damnum datum aut furtum factum est a seruis & famulis, quorum opera, navim , cauponam, aut stabulum exercebat exercitor; Tenetur itaq; quasi ex maleficio: AliquatenuS e- nim culpae reus est, quod opera malorum hominum utitur d. l.I. g. .h. t. n.
107쪽
C ApvT PR IM, M sis Insto.de oblig qua quasi ex deliciis nascumtur, hoc est, quodammodo peccas e &deliquisse exectitor nauis, cauponae aut, stabuli videtur,quod opera Latium hominum usus est, qui ijs qui naui vehebantur,
caupona aut. stabulo excipiebantur, furtum fecerunt,aut damnum dederunt..Q Datur vero in exercitorem nauiri cauponaei aut stabuli, aetio in factum praetoria edictalis, ex edicto, nautae,caumnae, stabularij,ut recepta restituant,eaq;actio in duplum est. l. . s. haec actio, nautae, cam,r diabulari3. Et hac actione exercitor nauis, cauponar, aut stabuli tunc tenetur, ictim liberorum hominum, a t alienoruseruorum opera est in naui, caupona, aut stabulo usus, ijsq; damnum dederunt, aut furtum secerunt. Suorum seruorum n mine,si furtum fecerint ijs, qui naui vehebantur, aut caupona vel stabulo excipiebantur,tenetur duntaxat nox ali actio-
.d.l. . g. seruorum. nautae, caupon. stabula. I. unica re ad uersm nautas,caupo. sab. h. e.
tenetur damnii datum, aut furtum falsi ' resarcire,vel seruii noxae dedere. Differe tiar ratio abVlp. redditur in d.t f. ut cau. sab his verbis ; Cum exercitor nauis alie-
. nos adhibet,explorare eu oportet, cuius
fidei aut innocentiae sint:In suis venia di,
108쪽
VNDE OBIIOAT. NAsCANT.ade Up.in cuni .serti adversm nautas, caup. sta Serusinili,sui nomine exercitor,noxae dededo se liberat; Cur ergo non exercitor condemnetur,qui seruum tam mat'
an naue admisit,Et cur liberi quidem ii minis nomine tenet in solidum, serui vero non tenetur nisi forte idcirco,quod liberum quidε homine adhibere, statuere debuit de eo,qualis es ei: In sstruo verosito ignoscendum sit ei, quasi in domest co malo,si sorte dedere paratus est. Si a tem alienum adhibuit seruum, quasi in libero tenebitur. Et tantum de obligati , bus,quae ex cotractinaut quasi ex contractu, ex maleficio, aut quasi ex maleficio nascuntur Huic diuisioni videtur obstares, obligationes etia ex pactis legitimis de-:
scendunt, i tamen neq; ex cotractu sunt neq;qua si ex cotractu, neq; ex maleficio,
neq; q. ex maleficio Sed respondendu est, obligationes aut Civiles esse,aut plorio. Civiles sunt,q legibus sunt constituis, ut certe iurς ciuili coprobatae. Ita It mnia. I .docet δε tit.de ob in IVD. Obligationes 1 legibo sunt constituis, descendui ex pa- diis legitimis, s in Utilis explicaui.De his
109쪽
obligationibus Caius ICtus hic non agit; sed de obligationibus. quae iure ciuili δ' comprobatae sunt. Rursus superiori diuisioni obligationum videtur obstarel. Obligamur; h. t. n. quae ICti Modestini est, Et docet Modestinus , obligationes
non tantum nasci ex contractu, aut quali, aut ex maleficio, vel quasi, sed etiam ex alijs causis. Impersecta igitur videtur esse diuisio obligationum a Caio propolita. Sed respondendum. est; Caius qui' dem tradidit obligationes vel ex colat actu esse , aut quasi, vel ex malefici6,au quasi; non tamen Caius negauit, ex ali setiam causis descendere obligationes 83 posse, quod hie fusius traditur. Et d. l. obligamur. h. t. n. paucis explicabimus Obligamur unquit Modestinu ,aut re aut
verbis, aut simul utroque , aut consens , aut lege, aut iure h0norario , aut nece state, aut ex peccato. Re Obligamur, cum res intercedit, ut fit in mutuo, commodato, deposito, pignore, is quibus si Verbis obligamur stipulatione,curn prae-'cedit interrogatio, & sequitur congruens responsio. l. i. g verbis. h. t. n. Vtroque sitiaul & re & verbis obligamur, cum n
Mero tibi pecuniam, & eandem in stipi
110쪽
VNDx OBLIOAT. NAseANT. lationem deduco. l. certi condictio. quoniaism. de rebin creditis. Consensu obligamur 4n emtionibus, venditionibus, location, bus, conductionibus, societatibus & in datis. Hic etiam ex voluntate nostra obligari dicimur. dii obligamur. s.consentiente h. t n. dc quidem necessario, vi ICtus aducit, respiciens ad definitionem, ad vim& effectum obligationis. Obligatio siquidem Iuris est vinculum, quo necessitate adstringimus alicuius rei holuendae, IV.
in principio huius capitis expositum. HL Et dictis tribus modis, cum xe, verbis & co- sensu siue voluntate Qbligamur, ex contractu obligationes descendunt, os . , expositum est. Lege obligamur, cum obtemperantes legibus, aliquid secundum
praeceptum legis, aut contra facimus. d.I. , obligamur.3.lege obligamur.h. t. n. De eo non
dubitatur, lege nos obligari, cum quid contra legis praeceptu facimus,cum contra legem facimus,cum id facimus, quod lex prohibet. l. contra legem facit,de legibus. At non immerito dubitatur, quomodo fiat, ut lege obligemur, cum obtemperalites legibus, aliquid secundum legis praeceptuna facimus. Et sane ita est, lege i obligamur, non solui ctim quid contra