De obligationibus et actionibus tractatus vtilissimus, coeptus à Iohanne Borcholten, ..

111쪽

legem facimus , verumetiam cum par mus legi, cum quid secundum praeceptu, legis facimus; quod uno atq, altero e e Plo, ostendendum & declarandum est. Pone ergo, venditor obtemperat legi, resecundum legis praeceptum facit, cum

rem venditam emtori tradit. Tenetur enim venditor ad rem venditam tradem clam l.ex emto. inpriuc. de actionibuι emti. t tide rerum pernoτtat. Venditor quoque lege obligatur, quia rem emtori traditam, ab emtore vindicare non potest, etiasi postea eius rei dominium acquisierit. Imo si vindicauerit, exceptio rei venditae &traditae ipsi obstat. L exceptio . de exce- ptionibu3. iac.loci .obseruat.c. ιδ. Riirsus pone, plures sunt heredes instituti, & in ter eos infans. Reliqui heredes rogati sunt; seruum manumittere, infans autem seruum manumittere rogatus noniem Hoc casu non propterea intercidit libertas, quod infans coheredibus suis seruir vendere non potest, sed coheredes ex SCto Vitrasiano seruum debent manumittere, idq; dum faciunt legi obtemperant,li e SCto Vitrasiano. Lege quoquae obligatur,quia infanti, coheredi suo, pre- tu nomine tenentur.l. cum quas . s 'lurcs.

112쪽

Vst,a OEMGAT. N CANT. DG fidei m. beri. iure honorario obligamur, cum non facimus, quod edicto peruetuo praetoris, vel inagistratus decreto, ut faciamus, praecipitur; vel cum s

simus, quod Praetor vel magistratus fieri prohibet. Verbi gratia, Praetor prohibet vim alicui facere. Qui igitur vim infert, cotra edictum praetoris facit, & iure honorario obligatur. Sic iurς honorario obligatur, qui contra edictum Praetoris nouum opus facit, quod praetor fieri Vetuit Simaliter qui parentem aut patronum contra edictum praetoris in ius vo- . cat sine venia, iure honorario obligatur. Necessita e obligantur, quibus non licet

aliud facere, quam quod praeceptum est.

Hl.obligamur. .necessitate h. t. n. quod euenit

in necessario herede,inquit ICtus. Nece sitatis itaq; verbii non generalitet hyc accipitur, sed restringitur ad heredes ne-8 cessarios; qualis est stimus, qui siue Ve-M siue nolit, heres fit, cu i institutus

est, & necessarius heres necessitate obligatur, ut non liceat illi aliud facere, quam quod praeceptum est.Alias gener liter necessitate obligantu , qui ex contractu vel quasi, ex maleficio, vel quasi

obligantur, sicuti definitio obligationis

113쪽

pvT PRPMvMj sep tradita satis ostendit: Obligatio Iuris vinculum, quo necessitate adstrii gimur &c. Ex peccato, h. e. ex delicto ex- maleficio obligamur, cum in faci0 quaestionis summa consistit, & is, qui furtum, vel iniuriam fecit. aut vi bona rapuit,asit damnum iniuria dedit, interrogatur, aufecerit furtum, iniuriam, rapinam, aut damnum iniuria dederit, an non λ Iste est summa quaestionis, b ac in re tota callias a vertitur. Hae obligationes ex re sunt dest, ex ipso maleficio, Ut u alius in expo- Atum. Denique etiam nudus consensus

sufficit obligationi , quamis verbis hoc exprimi poisit; sed & nutu solo piae raq;

bis Modestitius videtur respicere ad id, quod in initio legis dixerat, obligari nos consensu, & addit hoc etiam de nudo iatacito consensu intelligendum esse. In omnibus enim negotiis, in quibus sermone non est opus, sufficiente consensu, nutadus & tacitus consensus sufficit, ut ni emtionibus, venditionibus,locationibus, conductionibus & similibus contracti bus, qui consensu fieri dicuntur. d. l. OH

gamur. D .l.qui ad tempus.Locati.l. nihil tam naturati.de Reg. Iuris. His itaque contracti-

114쪽

VNna OzLIGAT. NAsCANT. O ..bus etiam surdus interuenire potest quia Potest intelligere dc consentiret in qui Inegoti b. t n. Mutus q*oq; supra dictos contractus potest celebrare, & in muto nutus pro sermone est. I. uti no voce. de regulis oris. Sic pleteraque alia nutu solo consistunt: Vt fideicommissa nutu relin-

aditio hereditatis, & quod quis suo pe

riculo hereditatem adiri velit, nutu si- gnificari potest . seruo. s sit pupilla. ad SCtum . - Trebellianum. Et tantum de primo capite huius tituli nostri. . 3. An . quando silibam. mutuo conuenirit polintZ F 3 . An

115쪽

. An is familias ex voto obligentur a, s. Ex delictositassismilias pater quo A tenet. mst litis contestationem. 6. ssu tenviserui ex delictis, ct contractibus obligentur' s . An turpi mandato' dominisere M obtem

t. Au ex contractu teneantur se s p 7 . a. Quomodo intelligendum sit, quod ει Iureiduitur, seruos non obligari ex contractu' ιο. Cur serum ex contractu naturaliter oblia tur, non item ciuiliser'

a. Explicatur praetere Instit. Quibus maius tolt.OMN. G. Quibus casim seruῖ ex contractibus naturaliter non obligentur ' r . Pupisti quatenus ex cont ractibi oblue is . uuando pupistim conditionem suam me e

tis. Explicatur l. pupisIm. de o. ct A. ι . Quare pupillim locupletior fritim ex se scripto D. Pi' obligetur cum ess ctu 'iῖ. Explicatur l. i. de Nouat cum alia ' quot a's textous. s. l. cum illud, aut i uis, i.

116쪽

Explicatur l. pupilliti, de V. O.

i. Explicatur LStichum, aut Pamphilum is aditis. deflution.

o. 'furissim quatenus obligetur 'ag. Explicatur l. Ma cestim siribit,d de iussori Laa. coet modis Actio ex re verire dicatur '

Equi:Rr ut videamus, qui obli gari possint. Primum obligata, ἔ-

e. qui sitae potestatis sunt. I. de his qui sui vel alie*i iuris es . Atqi ita haec verba, Obligari potest paterfamilia s suae

potestatis coniunctim legi tabent,in l. ob ligari. kt η.Ita t*med patresfamili obli gantur,si puberςs sint,& mentis copotes. d.l. obligari brinoeinde obligantur iiiijsa. h e qui in aliena potestate sunt. do l. .de his qui sui vel alieni es c. tim ex contractibo quam ex delictis. l. tam ex contractibus, de ubi, exoninibus causisI limS.h. t.

117쪽

D CArvet SacvNDv & in eos datur actio, tanquam in patre P. 3 fam. d. illiu bm.h. t n. Excipitur tamen causa mutui, ex qua cum filiustam. non agitur obstante SCto Macedon. toto timo. de Scio Maced. nisi habeat peculium c

strense vel quasi: Tunc enim cum iis agi potest, non in solidum, sed usq; ad quan titatem castrensis peculi, vel quasi castrensis tantiim; quia in castrensi peculio vel quasi filufamilias vice patrumfamia'. lias funguntur. l. a. de Scio Macedon. E. cipienda quoque est causa voti, ex qua soli patresfamil. obligantur, non etiam filijfamib vel serui. l. z .depellucitationibm. patris dominiue autoritate quid via uerit, Hl.a. g./.de polluitationibus. His duabus causis exceptis, silijfamilias ex con- tractibus, & delictis, ex omnibus causis obligantur. .lssUrm b. t.n Et quidem ob-- ligantur in solidum, quemadmodum IC tus , d.Liam ex contractibus, de iudici's. s lis ostendit: Et cum iis tanquam cum Pa tribustam. agi potest d. l. si .hoc tit.n.

Et si filiusfamilias cum quo actum est in blidum, post litis contestationem fuerit

mortuus, nondum finito iudicio, iudicia uum transfertur in patrem. d.l tam ex con tradiibus , sed pater non condemnatur in ' . , - . : ' soli-

118쪽

QUI OBLIGARI Possa NΥ. 73 solidum, sed tantummodo de peculio, rede intem verso. Fit eius de iudicu transitatio, sed non condemnatio. d. l. tam ex contra tibi. de iudici s. Quinimo s; filius familias fuerit condemnatus,& post condemnationem mortuus, pater quidem nixi, sed duntaxat de peculio. I sedesco . demnaim, de noxal.acition. & de in rem ver- λ, L pro patre, inprinc.de in rem verso.quae una est actio, sed duae sunt condemnatio nes, ut Lustinianus loquitur in s.licet Institui.' quod cum eo, qui in aliena potestite eIR. Quod quomodo intelligendumsit, ibi explicauῖ. Et shaec locum habent non sollim cum actum est cum filiosam. ex contractu, verum e iam cum actum est cum filiolamilias ex

delicto. Nam filiolamilias post litis contestationem mortuo, translatio iudici; fit in paxtem, sed pater ex translato iudicio damnatur tantummodo de peculio, & de in rem verso. d. l.tam ex contrasti de iudici s. Idque fit exemplo heredi in quos iudicium transfertur post litem

contestatam cum defuncto ex causa dentidii. onstitvitionibuH.omnesa ciendum.

n.de obligat. ct assim . Tertio obligantur 6 serui ex contractibus & delictis, diuersm

119쪽

mode tamen. Nam ex delictis obligantur 'extraneis. IserH ex delictis. h. t. n. Extra , .neis, dixi, quia domino seruus non obsi gatur ex delicto, si furtum domino fecerit, vel rem ipsius rapuerit. Inter domurium enim &seruum qui in potestate ipsio est, nulla nascitur obligatio serum δε- mino.IUD.de noxalibis arilion. Inter domi, num& seruum iudicium constare nullum potest.l. 'ali. C. an seruus, proseo ficto p Imanum nem temeatur, sed dominus sese pum suum domi conuςnire polin.dd se. C.an seruus pro Νομο cte hoc est, pro suo imperio in seruum animaduertere potest, prout deliquit. Et quamuis vitae necisque potestas olim domino in seruum fuit, s.1Instit. 2e his qsei sui vel alieni taria sunt, sicut & pater vitae necisque potest tem in filium habuit l.in sui in fine. de locio st, tamen dominus hodie supra modum in heruum suum saeuire non potes ... traditur is Instit. d.titulo,de his quis velabent e. Extraneis algem cum furtum secerit, vel rem eorum rapuerit seruus, obligatur naturaliter x ciuiliter. d.l. mi ex delictis. kt.n. Ipsi tamen extranei non babent in seruum actione,quia cum seruo pon est actio ι . s. ali. de iudic3s, non

120쪽

Mendi uiuictis ted ex delicio scrui cum domino agunt nox ali actibiae,ut vel aestia

numissus fuerit seruus post delictu comitusum, obligatus nihilominus extraneiς manet.d.lse lex delictu. .n.& extraneiς in manti istum dat' actio non in dominum,cuius fuit seruus, cum delinqueret. Noxa siquidem caput sequitur. l. a. in prisi ex noxari causa agatur 9c. O cst l. ali. A.

prosito secto M. l. . C.de noxal ction. l se onm3si iussu, de iniuri Quod si seruus iussu domini deliquerit, tunc ne quidem post. mantunissionem conueniri potest, Vt si seruus domino iubente, contra Serinatuscons Libonianum. legatum sibi ad seripserit, delinquit quidem , & falsum

sommittit, excusatur tamen. d. l. Cornel desii sis. Sic seruus excusatur, si doemium tabente, contra interdictum quod vi aut clam opus fecerit. linquiputeum. Etutoru quod vi aut clam. Velisi iussu domi' inae diuortii causa res mariti amouit