장음표시 사용
161쪽
iis C Apur TERTIVMδω Musfru.legati cedat, cum milibus: Ergo falsum est, quod supra diximus, seruitu-
tes ad tempus non constitui.Respondeo, .
singulare est in usus luctu, quod ad diem legari potest: Secus est in seruitutibus . realibus, quae ad tempus lcgari & constitui non possunt. Rationetia inter usum-λ, fructum & seruitutes reales vide sup Sed
obstat rursus l. mandato Tity. s. Alc. mandati. Mandavi tibi, ut Blaesio Seuero assi ni meo octoginta crederes & promisi me te indemnem seruaturum in eum diem,' lquoad viueret Bhesius Seuerus: Obligaui ergo me ad diem vitae Blaesij Seueri, Tu cfidem meam secutus, Blaesio pecuniam. credidisti: postea Blaesius ad inopiam re-
dactus est; & tu saepius me conuenisti, ut indemnem te seruarem; ego non respondi, non seruaui te indemnem. Mortuus est Blattius Seuerus, quaestionis est, an morte debitoris sim liberatus saltem per 'exceptionem pacti conuenti vel dolim ii. ICtus docet , ille liberatum non esse, quamuis promiserim me te indemnem a seruaturum, quo ad Blaesius Seuerus viueret. Textus igitur hic est, quod obligatio ad tempus collata etiam iure prae
torio per exceptionem pacti . Vel doli
162쪽
Qv ono OsIIGATIO N. FIANT. 117 mali, non extinguatur. Respondeo: Ideo ibi exceptione pacti vel doli non liberor, quod vitio Blaesio Seuero moram feci inseruando te indemnem. Illa mora perpetuat obligationem. Istisimum.de Vo. i sus obsRitur. l. a. C. de donat. quae suo modo
vel condit, me vel certo tempore consistantior.
Ibi rerum tuarum proprietatem dono dedisti, ita, ut post mortem eius, qui acin. cepit, ad te rediret donatio inquiuntiioclet. & Maximianus,valet,cum etiam ad tempus certum vel incertum, ea fierii Possit, lege scilicet, quae ei imposita est, conservanda. Donatio igitur ad certum vel incertum tempus facta valet,& tem-
pore veniente ipso iure finitur, etiam P nulli exceptione pacti conuenti, vel doli mali opposita Respondeo,quod Imperatores ibi constituerunt, ex nouo illorum Impp. est iure, & in donatione subi tempore certo vel incerto facta, obtinet. Sic fundo vendito, ut si intra tempora vemditor pretium obtulisset, restitueretur, i fidem contractus seruandam esse, Alexander Imper. rescripsit , data actionς praescriptis verbis, vel ex vendito, ut alibi latius exposui in l. 2. C. de pactis interemtor. & venditor.Et duarum dictarum I et- cons L
163쪽
18 constitutionum Diocletiani & Maximi ni, itemq; Alexandri meminit Imperat Iustinian. in . l. in. C.de territis. ubi ipse ad imitationem Diocletiani & Maximiani itemque Alexandri Imperatoris constituit , ut legata & fideicommissi ad tempus relicta, finito teinpore ad heredem redeant, quod procul dubio ipso iure intelligendum est , alioquin nihil noui Iustiniam Imperator constituisset. Intelligimus duos effectus, quos dies obligationi apposita parit. Primus est , quod ex die incipit, cum ex die siue in diem quid promissum est. Secundus ese fectus est, quod obligatio, ipso iure est perpetua obligatio cum effectu, cum ad die proinistiim est, sed iure praetorio per exceptionem pacti , vel doli mali in si matur. Subijciam tertium estectum, quem dies 'bligationibus apposita pr. ducit. qui in l. traiectitiis. hoc titulo nostro,proponitur. Dies interpellat promine; sed speciem huius legis, quae ele gans & digna est ut expilaetur, breuiter rct irrenatis. Finge; dedi negotiatori
pecuniam traiectitiam : Pecunia traiectitia, quae alias nautica dicitur, l. p. Venautico foenore. est, quae trans mare vehi
164쪽
Qvo MODO OBL1GATIO N. FIANT. IIst tuta l. t.HO princ. de nautico 'nore. & vel periculo creditoris nauigat. d. l . de naui.'nore. hoc est, ea lege ncgotiatori data est, ut naue peremta creditor nihil repeteret, naue salua repeteret sortem cum usuris, de quibus conuenit. Vel sine periculo creditoris accepta est. l. .inprinc. Eem. Cum periculo creditoris nauigat,
creditor duo habet,quod alij creditores
similiter non hahent. Nam primum creditori pecuniae traiectitiae debentur usi rae ex pacto. i.in quibusdam de naui.* r cum regulariter alias usurae pecuniae creditae ex stipulatione tantum peti postini.
I.3.C.de et uris, stibi latius explicaui. Dein -
de creditores pecuniae nauticae infinita .& immensas usuras possunt accipere. Paulus:HO a. Sentent. tit. ATraiectitia pecunia inquit, propter periculum creditoris, quamdiu nauis naui at, infinia et s usuras potest recipere. Idem ostendit Papinianus ivi l. . de naui.*nore. Vbi usuram traiectitiae pecuniae,quae sine pe- i riculo creditoris accepta est,docet legi'tima esse siue centesima,vtPapiniansostea se explicat. Si ergo cu periculo creditoris pecunia accepta suerit,usura infinita erat, Sine periculo creditoris pecuni
165쪽
iro CA Pur TERTI v Maccepta, usurae ex pacto non debentur, neq; etiam supra legitimam siue centesi mam d.L .de naul. 'isore. Negotiatori ergo dedi pecuniam traiectitiam,vt proposui, & cum negotiatore una misi seruum eum, quia negotiatore pecuniam exigeret cum usuris, tertia vel quarta die postquam in portum peruenisset. Stipi latus etiam sum pro operis serui, traiectitiae pecuniae gratia secuti, certam pecuniam. En Ls pro operis. de ut aen. qui Romae. g. Callimachus. de V. o. quam ICtus poenam vocat in d.Ltraiectitiae.h.t. n. & sici
poenam traiectitiae pecundae accipere debemus, pro illa pecunia, quam crediton pecuniae traiectitiae, poenae nomine pro operis serui, quem mittere solebat, ut pecuniam traiectitiam exigeret , stipula
poena siue pecunia usque ad finem centesimae, & non vltra duplum debebatur.d.s ihil. pro operis.de naut oen. Seruus porro a negociatore die tertia vel quarta postquam in portum peruenit, partem pecuniae exegit, & parte exacta petere desijt. Deinde interposito tempore rursus interpellauit negotiatorem; Quaeritura
166쪽
ritur, an eius temporis, quo seruus neS tiatorem non interpellauit, pecunia siue . Poena peti possitZ Affricanus respondit, eius quoque temporis, quo negotiator interpellatus non est, poen in ob operam
serui promissam peti posse. Adijcit AD
fricanus, etiamsi debitor omnino interpellatus non esset, poenam tamen ob operas serui promissam, peti posse. Nec aliter non commitxi stipulationem, quam si per debitorem non stetisset, quo minus solueret. His verbis Affricanus dicit, stupulationem poenalem tunc demum non committi, & tunc demum a negotiatore cuniam non soluente, poenam, in dies
singulos pro operis serui promissam, peti non posse,si per ipsum negotiatorem non stetisset, quo minus ad diem dictum pe-
. cuniam solueret. Non stat per negotia torem si ea die, qua soluere debet, paratus est soluere, & testatur, se paratum esse soluere, caeterum deesse cui soluere debeat. Hoc casu excusatur negotiator, si ad diem praesti utum non soluat. Alias si negotiator non sit paratus soluere, nec testetur se paratum soluere non excusa tur, quamuis a seruo interpellatus non fuerit, ut solueret. Et hoc probat Affri-
167쪽
1ΣΣ C A prae T T. VTI v vicanus. huiusmodi ratione, Alioquin , in- quit, dicendum esset, si is, qui interpe, lare coepisset, valetudine impeditus interpellare desiisset, poenam non commitis At hoc falsum est. Quamuis enim ser-
uus valetudine impeditus, interpellare ,
desjt, nihilominus tamen poena com mittitur. Committitur ergo poena quo'que, si semus interpellare cepit,sed postea aliquandiu ab interpellatione destitit.Ratio est, quia dies addita fuit solutioni, quo facto necessaria non est interpellatio, cum dies interpellet debito reni, eumque sine alia interpellatione in inora constituat, quod multis quoque alijs in locis in iure traditum cst. l. addo em. de V. O. l. s. s. vlt. de usuris. magnam.
C. de contrahen. ct committen. stipui. l. a. C. de iure emph eui. & interpretes nostri . communiter probarunt, ut apud Anton. Gabris. Rom. lib. 3. commvn.conclus. titulo de flution. Ur liberat. conclus. o. videre licet ,
quamuis nonnullis id non placeat, i. alibi latius exposivi, ideoque his non repetam. 'otitis monebo,quod interpellatio,
quae fit per diem adiectum, de qua dixi- .iinus, tacita est interpellatio. Alia est ii terpellatio expressa, quando debitor o-
168쪽
Qvo MODO OBLIGAΥION. FIAqΥ. 123 portuno tempore & loco interpellatur, ut soluat L mora. de usuru.l sex legati cauia. de verbor. obligation.l. traiectitiae, F.de illo.
hoc toulo nos ro. Ex utraq; interpellatione' tacita&expressa,descendit mora, postquam debitor interpellatus non soluit, Et re perempta,puta homine, post interpellationem, postῖmoram, hominis instimatio praestanda est. L cum seruus.
s. t.versipsius quoλ. de legat. i. Et in ineundi aestimatione hominis tempus mortis spectamus c. Nec enim nouissimum vitae tempus inspicimus, ne ad exiguum pretium aestimatio redigatur. l. 3. de co dict.triticam Re autem ante intcrpellationem & moram peremta, puta homine mortuomaestimatio hominis non debetur. .l ex legati c/usa. de V. O. Idem quoque dicendum ἡst, de homine ante tuterpel- lationem manumitso. Nam si tibi alienum seruum dare promisi, aut testamento dare iussus sum sq; semus ante interpellationem, ante moram a domino mari umissus fuerit, manumissio morti similis est, & ideo ego non teneor, sicuti non teneor, si seruus ante interpellationem, o ante moram, decesserit. L s mihi alie-
169쪽
ii ' Α 'vet TERY Va, Idem obtinet in Sticho, seruo meo proprio. Etςnim si ex stipulatu Stichum tibi
debeam, eumque ante moram manumisero, non teneor. Non enim per me stetit, quo minus eum praestarem. l. is qui exsi- . lpulatu.h t. n.Homine autem post interpel-
lationem, post moram mortuo,testimatio praestanda est. l. serum. g. I.delegato. Et in ineunda aestimatione hominis mortis tempus spectamus e. πλατ . Nec enim nouissimum rixae tempus inspicimus, ne ad exiguum pretium aestimatio redigatur. L3.de condicit.tritic. Sed vidςtur vehementer obstate. I. y e re tu u. quae vult Sticho etiam post interpellationem,post moram mortuo, dςbitorem hon teneri ad Stichi aestimationem , sed tantum ad fructus: Ibi hominem ex stipulatu a me petijsti, ego hominem tibi non dedi, atq; ita moram feci, primum, quia interpellotus non dedi hominem, deinde etiam moram seci, quia litem tecum sum contestatus. Per litis contestationem si ad iudicem perueniatur, mora fit l, ι a.ctvlis j C.de usur. rufi.legator.l quaesitum. s. vlt.deteg. i. Homo postea mortuus est, Hoc casu quamuis multis modis moram feci, ad xstimationem hominis. non teneor, sed
170쪽
Qvo MODO OELIGAVION. FIANT. Iasfructuum tantum persecutio superest.
Sic enim ICtus idquit: Si homo ex stipulatu petitus post litem contestatam decesserit, absolutionem non faciendam, de fructuum rationem habendam placet. Sic ICtus M l. eruus, iudicatumsolui, docet, seruum petitum post litis contestationem decessisse. Et quamuis quidam existimauerint, fidelia flores rei pro lite
datas non teneri, quia mortuo homine, nullaiam res sit: tamen ICtus Paulus a Dfirmat, expedire de euictione, actionis conseruandae causa, item fructuu nomiane, rem iudicari. Ecce hic quoque homo post litem contestatam, atq; ita moram mortuus est,& tamen aestimatio hominis non debetur, sed fructuum tantum ratio habetur. Ide Paulus I ncvim in princ.de rei vindicat etiam post litem contestatam, homine mortuo necessariam este dicit sententiam, non ut aestimatio
hominis praestetur, sed ut fructus & partus praestentur. l. Gil, in princ. de rei vim
dic. Homine itaque post moram mortuo, aestimatio hominis non debetur. Ad hanc obiectionem ita respondendum est In insemus, iudicatum Mi. ICtus Paulus in specie loquitur de seruo, qui tu rem actione