Examen thesium theologicarum Iacobi Capelli quas inscripsit de controversijs quae foederatum Belgium vexant & satiusne fuerit tolerari sententiam Arminij, quam damnari. Aucthore Minutio Aquilovicano Friesio

251쪽

Longim inquit, nox abduceret haesum quaeis

sis , Imbiet 6 haec facti quaestio recta te ducet ad quainionem juris intelligςndam. Si enim faebum est ab iis, qui in Synodo seoderiant,id, quoiusactum ab ijs este asserunt Arminiani aliam is , qui in Synodo ederunx, caussae illius , de qua νςstio fuit, legium judices esse non potueiunt. Si factu id ab ij non est, nega, aut da ijs,quae facta

sunt, colorem.

Iam quaestionem quod attinet, hoe assimare possum , inici lita non adem heteradoxis adis euua orthodoxos lisere, quodonhodoxu ad em - heremiaxos insto. Quid inde ns plere secessionem ab Arminianis faces licuisse dices adversarijs Arminianorum, non viceversa Quo juret , Minquit,sr Moxi essent, hi heterodoti Atqui Ca- , pelle, quo judicio judicati erant orthodoxi, qyiii minianorum erant adversari, Armi- niapi autem hererodoxi traii qua Synodor in quo conventu legitimo' qie id Ca- pque profer tabulas. Si id non potes, Ut reVera noti potes, vide annoti ipse te inopte gladio taedas Aiminaan non e -

νὴ indicat heter x ullo judicio publi.

252쪽

Caeteri secesserunt ab Arminianis utri e goorthodoxi Verbis tuis utar. Cuiuu

nulli impune licuit schilhri faceres, utique qui schilina fecerunt,in noxa culpa sunt, non Arminiani 1 quibus schismatici isti secesserunt. Illi itaque turbatores le terodoxi, non hi in herem xus Pasto' aut Doctor sis, duo eqviruntur L is quia doreas eorum Dei verbum quid eontra Fidei Armula in Eulem, euyus membrum e recepta . Esto procedat etiam haec deis finitiori quanquam ineptui est Capellus, cum heterodoxum nouissis , confundit cum orthodoxum esse. , Fieri enim potest, ut Formulae in Ecclesia rςguptae repugnent verbo divino. Quid itaques An, ut o thodoxiis Pastor sis, requirnux ut ne doceas contra Formulas istac, quomodo itaque docebit qui ita, ut non doc gat contra Dei Verbum simon doceat latra Formulas illas, quae repugnant Dei verbi Sed transeat huc etiam PHALMA. 1 i Heterodoxus uisis, si1'euuφm alterutνumpceces. Et haec

definiuobtranseat. At hic jam ipsissima nascitur quaestio Capelle. Si inter duos

Pastores noleterodoxos , id est, qui amisbo viaeri volunt non docere quicquam co-tra verbum Dei, nec quicquam contra res ceptas

253쪽

ceptas in Ecclesia Formidas, controversia oriatur, eo quδd hic existimet, illum esse heterodoxum, id est, vel contra Dei verbum, vel contra receptas Formulas , vel contra utrumque simul sentire ac docere; ille ver,hunc uterque tamen ex Dei verbo uormulis Ecclefia: Sententiam suam propugnet. Uter horum erit idoneus caussae hujus judex Neuter, inquam ego quia uterque altera pars litis est. Qu9d si vero, Capelle inter plures Pastores Doctore'; eadem lis oriatur , quis eorum judex erit Synodus, inquies fortasse. Recte. Quid si patia eorum una id agat, ut coitione facta, antequata Sybodus haberi possit, partem alteram praedamnati curet , actuque praedamnet , quid si pars eadem Synodum convocari faciat, ita ut pars altera in totum ab ea exclusa sit, quod ad judicandi actum attinet , ipsique qui jam multo ante praedamnarunt suos adversarios , soli in ea judices sedeanti Quidὶ an partem istam partia alterius legitimum judicem dices Hic vertitur ipsiuimus cardo Paetionis, quem jam saepe indicavi, 'uem tamen Capellus aut per incuriam nunquam tangit , aut consulto semper dissimulat. Quare currdicit Gia publisafidei formatae laborarem

254쪽

aram ijs adversantem doeeν ut ut verum sit, plane est AP Ros D Io Nuso N. Sed nec unquam Arminiani aliter aut senserunt , aut egerunt , uti in praecedentibus planissime ostensum est. Nec ad rem facit, quod de exceptione addit Thes xxv 1 1. Eam 1 iam esse, qu do tormentissilentium alteri parti im- ροηitu quanquam ineptus merito videri

debeat Capellus, quod 1olam tormenti cxceptionem liberam relinquat . Quis enim nescit, alia cile, quae viro bono tormetato quovis graviora es se debent, quae non pauci plus quam tormenta ulla metuunti Et quando unquam in Concilio Tridentino tormentis silentium alicui fuit impositum Quod vero Thes xxv II adfert, id

non modo alienum est ab hoc proposito, sed contra Capellum psum dilecte facit. Populus enim Romanus , qui Faelicem Arrianum audire recusabat , idcircδ id faciebat, quia fidem illam , quam Faelix sequebatur, in Synodo Nicaena legitimo judi iodamnatam esse credebat At qui in Belgio

secessionem feceruiar, ream fecerunt , antequam Synodus ulla legitima habita Dset, in qua Sententia corrum, quibus secessionem faciebant , damnata fuerat. Schismatici itaque veri erant, ac proinde incompetentes caussae istius , quae in con-m troversiam

255쪽

troversiam veniebat,judices objectio XV seu ε potnamus πquiane ueeondemnari, quum ne convicti quidem fuerimus Quis tam solidus , Capella, qui ita argumentetur Plus per Dei gradam sapiunt Arminiani, quam ut pro tam justa causis ineptijs ejusmodi pugnent. -rba ipsorum , quae citas , tam aperte alium sensum continent , ut palpari possit. Ita enim inquiunt et conviGos nos prankneiareda dus ausa fuit Itane ergo e. Negant Arminiani in Praefatione , non qudd rite condemnari aliquis possit, nisi fuerit ante convictui; sed quod convictiis aliquis eris rorum dici possit , cui nulla rationes ad errorem demonstrandum idoneae sunt pro positae. feeit nos Θnodus, inquiunt, Gn-

fessa suo: Conferre nobiscum remserit, quia ad iudieandum, non ad conferendum se venissedis at Rationes nostra Sententia audire voluis: rationes rentrarim dare renuit, aut saltem non dediti, sol imperio egit omnia.uuomodo na-que nos renuinos pronunciat Hoc Argumentum qua verisi ii exceptione eludi potestὶ Sed respondet nihilominus ad rem Ca

256쪽

χ γα disputatum quidem fuit unquam de veri te errore. Quo iescunque citati petebam, orabant, supplicabant, ut ratio nibus agese. tur,&error ipsis ostenderetur , toties seu, stra fuerunt. Collationi statim in ipso limine spes omnis intercidebatur. Quo modo itaque fuerunt convicti quomodo convicti solides quomodo convicti legiti- me quomodo tam solide , tam legitime, quam ullus unquam haereticus in ulla Synodo 3 Certe si minus solide adhuc manvincti sunt, quotquot unquam fuerunt hetreiicies: ego ausim dicere,nulli unquam haeretico a Synodis , a quibus damnatus fuit , datam fuisse caussam distedendi ab error suo, imo caussam justissimam mille datam in eo permanendi Moriendi, quantum ad ynodos attinet.

Atqui , inquit Capeli , ad legitimam

eonvictionem non ea, quae volum, em -- tu Atqui, inquam ego , quaenam sunt, illa, quae requirunt ad convictiunema confessonem, inquit Capellus. Qu*d si Remonstrantes eam omnino requisivissent in materia Religionis conscientiet, fortasteta6 omninb a veritate aberrassent, falle dixissent id, quod quisque in cauila sua , cum ab alio convictus solide eise dicitur, dici ac credi cuppret; aciminde quod ireri

257쪽

eodem mari jure concedere deberet. Sed falsum est, eos ad convictionem requirere Rei confessionem : Nullum ejus rei veraevidense est indicium in verbis alleis gatis Tantum dicunt, eum, qui convictum aliquem pronunciat , jure id pronunciare non posse , nisi prius ei, quem convictum

pronunciat, rationes 4rgumenta proposuerit , quae vel convincendo ipsi idonea putavit , vel actu convicisse credit : Ubi id non fit, ibi convictionem locum habere posse neganis saltem ibi pronunciari jure posse non existimant. γδd quis convictus sit. Enimverδ satis non est ad hoc, ut quis

convictus pronuncietur, ut is, quo convictus dicitur, rationes justas se habere sibi persuadeat, quibus pium convinci posse

credit necessum est ut is, qui convictus dicitur, rationes illas audiat& examinet, ut

si vel omninδ nihil reponat, vel quod reponit tale sit, ut plane sit frivolum ac diluistum,convictus deinde dici aut credi possit: Alioquin, si ad convictionem fatis est, ut is, a quo aliquis convictus dicitur, rationes satis graves se habere credat, quas ad convincendum aliquem credit sussicere Gam etiam errorum convicta dici potest Synodus Remonstrantibus imo major jure ab ijs convicta , qu m Remonstrantes convicti

258쪽

269.

victi dici possunt a Synodo Remonstran'tes enim non tantum obtulerunt Syriodo, se ad rationes dandum paratos esse, sed etiam dederunt scripto consignatas rationes suas ordinum Deputatis, quibus Synodus eas habuit& legit e t Synodus rationes suas nunquam dedit, aut dare voluit Citatis, ut

eas examinarent aut expenderent.

obiectione XVI .non continetur Argumentum novum, sed carpitur tantum lacinia quaedam Praefationis , quam Actis&Scriptis suis Synodalibus pretemiserunt Remonstrantes. Nullo jure Scopus enim loci istius, paene Praefationis totius est, ostendere, si quando quςstio aliqua de rebus fidei , non platcise creditu factu, aut

speratu necessariis , incidit in Ecclesia, operam dandam esse ante omnia , non ut statimquoquo modo lis ista terminetur laecidatur in alteram parte,ut Synodus Dor-dracena ali que plures s pefecerunt, sed

ut terminetur ea via , ρος cum minima par tium offensione conjuncta est , quam quitas domansuetudo Christiana dictant optimam esse Breviter, quam ipsi nos altari optaremus, si propria nostra caussa ageretur. Eam viam esse duplicem, ut vel placidis gravibusque rationibus veritas errantibus persuadeatur vel, si id prima instan-

259쪽

tia,alteraque aut tertii fieri non possit, viam dam media Petratur, qua partium D fensio vitetur, litium periculo obexponatur , commodet interim occasiones , ad veritatis amicam persuasionem , apertoliber que relinquantur : Quid pbterat re- stius, placidius, aut utilius dici ab iis, qui Deum in his terris, judicium nullum ordinarium reliquisse credunt, ex qua omnes Christianos pendere necesse sit in veritatem simul atque pacem in Ecclesia Christi conservatam cupiunt Nimirum, contrarium passim in orbe Christiano fieri obseris vabant. In Synodis omnitas id tantum agi videbant, ut externae quieti confialatiir,& simul atque aliquis litem aliquam novam movere incipit , unde pax ista turbari videtur,statim de authore ejus opprimendo cogitetur: non tam spectari errantium instruis ctionem , qu m destructionem , non tam errorum ilidam& amicam confutatione quam superbam, magistralem damnationem nec tam dissentientium pacem conciliationem, qu m divisionem atque inde odia, schismata atrocissima nasci, quae plurimorum malorum4qussae sunt.

Quid ad haec Capellus regerita arcasticὸ tantum ait me e . nisi ἄγο ι tam

260쪽

victoriam,sin veritatem quaesivi Sed nec hoc dicisti fati, tantum dicit, eam esse Synodorum veram atque unicam gloriam, quando in id viribus omnibus incumbunt, ut utrique parti satisfiat non tantum id opera dant, ut quovis modo judicio aliquo

peremptorio enatas controversas,velut in herba, opprimant aut sopiant.Sic enim non tam vetitati studeri, mutua paci, quam externς tantum Imperturbatae unius pasetis quieti, quae nil nili carnalis quies est, plerumque cum partis alterius offensione conjuncta est. Dicit autem hoc Prietatio, ut ostendat,quam longe a recta via deflexerit Synodus Dordracena, quae non ad conferendum , sed ad judicandum se congregatam dicebat , tantopere solicita fuitde opprimendis ijs , quos errare Credebar, ut de iis instruendis ne cogitare quidem voluerit,nihilque aegrius tulerit,quam quod judicio isti remora injiceretur ab ijs , qui collationem offerebant imo qui orabant

supplices , ut vel persuaderi ipsis posset

veritas , si errarent , vel via inveniri ad mutuam pacem concordiam. Esna

νεώ nodus , inquit, unquam id fecit e

Imo vero,inquam ego, ecquae fuit unquampia Synodus,quae id non fecita Quotquot

unquam