Examen thesium theologicarum Iacobi Capelli quas inscripsit de controversijs quae foederatum Belgium vexant & satiusne fuerit tolerari sententiam Arminij, quam damnari. Aucthore Minutio Aquilovicano Friesio

221쪽

ia haberi possit, imo reipsa Mactu ha-atur, atque haberi credi debeat sne pie- is exercitio , quae habetur in ter exercitium pietatis. Quare tantum abest, ut qui hujusmodi perseverantiae certitudinem negat;idcirco fundamentum Religionis Christianae convelIat ut nihil sit, me judicio,quod fundamentum Religio nis Christianae, id est,necessitatem Pietatis QSanctimoniae magis radicitus Vertat, quam ejusmodi certitudo. Nihil enim foetadius, turmius aut indignius de divina Christi Religione cogitari potest, quam si ea perseverantiae certitudinem in vi Gratia divini tribuere dicatur ijs,quin peccaris vivunt, postquam per agnitionem verita tis a peccatis Inquinamentis mundi purgati semel fuerint. Secundum Argumentu quod ex Potentio divinae convulsione deducit Capellus,cum ainaidi Dei ο-t-ωπHEant,du volunt

prolixe in praecedentibus tractatu est Mexcussum. Non repeto idem hic,ne actu aga. Additaenio Capellus, nox se e videri deberet ire eonvestis Arminiani, eo quiar

ininti rem patent, - veri elint, eum

222쪽

Doctrinam nostram tot inremmodis obruere Dinuentur,quasi Deam author pereatifariat quasi totum Euangelium histrionicum reddat, quasti studium bonorum verum extinguat celivonemo me intat.Atqui, inquam ego, ex eo sequitur quidem, Arminiis ectatores judicare Sententiam Capelli aut Synodi Dordraceis ne periculosam, valde noxiam esse: sed ex eo non sequitur ipsos convellere fundamentum fidei Religionis Christianae, nisi ipse Capellus fateatur Sententiam illam,

quam tot incommodis gravant Arminiani,

fundamentum fidei esse. Hoc si dicat Capellus, tum consideret apud se, an non gravissimam causiam habuerint Arminiani ab ista Doctrina dissentiendi, quam tot jam immanibus absurditatibus scatere videbant: et in qua tamen fundamentum,&hasin Religioliis,imb Reformata Religionis collocari audiebant Deinde, an non magna fuerit eorum moderatio, magna caritas Ἀdmirabilis patientia, qud pacem colere non recusaverint usque ad Synodi tempus cum ijs, quos tam absurdae, tam profanae Sententiae patronos esse sciebant, quod statim ac primi non secesserint ab illis Sed

rationibus,tinitate, simansuetudine sua ad

meliorem eos mentem reducere maluerint,

qua importuna secessione eos a se alienare

223쪽

Sed, inquit Capellus ijdem nave quoque palamsariuη inire tonsis Tolerantium οβ laverint, a ridetura paulat- is alescerent. alteram partem eunteusis ani me var,stas factatam, fallem in quibusdam Previncus, υπ- dem opprimerem. Erras , velle injuriam facis ijs,

quorum consilia ignoras. Non erat hoc ipsorum consilium Tolerantiam mutuam,

ab Ordinibus usque ad Synodi Nationalis

tempus decretam, approbabant ex animo, laudabant, exercebant. Nec repugnabat hoc ipsorum factum judicio ipsorum, quo Sei tentiam contra.Remonstrantium tot incommodis onerabant Ips enim illi absurda ista vero absurda esse agnoscebant, sed ea ex Doctaina sua consequi negabant. Quin Contra-Remonstrantes Geldri Sententiam sententiae Remonstrantium detra destinatione ejusque annexis contrariam,&decem illis notis Postionibus comprehensam,non tantum ut falsam, sed etiam ut blasphemam atque horrendam publice in synodo dam-jam constituerant 3doneos terminos , qui absurditatibus illis docendis ansam piaescindebant. . Tolerantia non nisi usque ad Synodi Nationalis tempus duramra erat. Quδd autem olerantiam tum Arminianiprobaverint,ut invaleste-

224쪽

valescerent, id suidem fieri miit. Nemo id illis jure vitio verterit aut crimini dederit. Ecquis enim est , qui non optat iupit invalesceresententiam illam, quam credit veram esse Tolerantia autem isti finierat idonea: tum enim animi auresque patent adhuc ad Collationes tum rationes adhuc militant, largumenta, quibus veritas persuadeatur tum colloquendi occasionesin oportunitates adstat , quibus omnibus ansa praeciditur, simulatque inparxesitum est. At quδd Tolerantiam postulaverint,iat opprimerent alteram partem, id plane est falsum. Amabant animitus omnes sine PRoso PoLEPsIA, quotquot Tolerantiam mutuam colere se velle profitebantui; imo non raro prae ijs , quos Sententiae suae

favere compertum habebant, eos promoVebant, quos contrariae sciebant addictos , si modὰ eos pacificos, modestos itos esse intelligerent ne suspicandi occasionem se tribus suis darent, quasi oppressis eos cuperent. Sciebant enim, quantum posset

ejusmodi maligna suspicio. Atqui uiae bibat Pastor aliquis tam iseerum, quos in Sententiam suam pertraxerant, authoritate substituebant homines , quos perie.

ealta, fidasciebant sententissuae fa ere. At si quis haec neget Capello, quomodo

225쪽

ea probaret Quis haec dixit Capello Recitat quod ignorat. Plura loca dare possem,

quae calumniam istam ad oculum revincerent. Quod si tamen quandoque eos, quos Sententiae suae favere intelligebant, alijs praetulerint,aut in defunctorum locum se stituerint, quod factum aliquando esse non nego,id fiebat duabus de caussis L. Quod qui alterius Sententiae erant, plerantiam ab ordinibus decretam aut damnabant, aut ita frigide probabant, ut non tam ex animo, quam ministeri consequendi gratia eam se probare facile ostenderent. 4. Quia eos, quos Sententiae suae esse sciebant, nuspiam locorum recipi,ubiq, dedit opera excludi videbant;adeo ut, nisi ab ipsis oblata occasione promoverentur, in Ceritum tabulas 1 Contra-Remonstrantibus relati viderentur. Misitam bona fide, inquit , toleraηdam cense bant utramque Sententiam, qui sit, ut nune nou tolerent eam sententi- , quae plures a potentiores Patronos nacta est Belle equidem, mi Capelle. Quis non miretur acumen tuumὶ At vicissim quaero ex te, Capelle,curuuς tolerarent eam sententiam , quesip xum Sententiam, quam vicissim tolerari cupiebant non enim nisi mutuam Tolerantiam probabant non tantum non toleravit, nec tantum damnavit ut falsam, sed ut errorum

226쪽

variorum latibulum, ut intolerabilem censuit Cur tolerarent ejus patronos qui eos, qui utramque sententiam pariter tolerandam esse sentiebant, Ecclesijs, Academq. scholis , unctionibus omnibus ecerunt in dies adhu quantum in ipsis est, omni persecutionum genere oppresIbscupiunt Qui Doctores, Proselibres

Sententiae istius non tantum non tolerare

volunt docentes, sed& diro aeterni silentqpromissis obligari curant, aut si renuant, exiiij perpetui, aut aeterni carceris paena mulctari suadent Quis, qui haec audit, non per ludibrium haec a Capello quaeri credat Censuerunt Arminiani, bona fide mutuam Tolerantiam colendam esse, cur itaque, inquiri hon tolerant eam partem , quae alte iram oppressit Z Idcirco sane , quia ea ipsa pars illegitime rinique cos ut partem alteram opprimit, mutuam Tolerantiam, quam sanciverant Ordines, penitusconculcat, tolerare eam nec possunt nec debent.

Sed obsecro, Capelle , quid si oppressi isti

Pastores tolerare se velle triumphantem a istam Sententiam plofiterentur, an tolerares eos, an Sacramenta ipsis conferres, si in sua Sententia se permanere Velle profiterentur, communionem peterenia Si non, cur quaeris caussam,ob quam non tolerent

227쪽

Anio hoe est miseris acerbe illudere,& adflictis addere adfliistioner Si tolerandos eos dicas, consule tum Acta Synodi Nationalis

Charentonensis , quae ante paucos menses

habita est,& intelliges, quid Ecclesiae Galli-

ea de re statuant. Censuerunt illos omnes quotquot Sententiae alterius sunt, quam ea, quae Dordraci approbata est, excommunione separados & nullo modo tolerados esse: Instruendos quidem primum, sed si instructioni non cedant, prorsus excommunicandos esse. Atqui, inquies,in Belgio longe

aliter fit. Atqui, inqua, clina hoc in Synodo ista objiceretur, respondit Synodus,in Belio quidem id fieri propter politicas Con iderationes; as ubi eae non militant, ibi aliter agendum esse Nec dubium est, quin eadem mens sit caeteris omnibus. Docuerunt id satis Belgae nostri, cum ante Synodi aut Caelus illius legitimi SententiamSchisinata passim facerentis non tantum secederent ab ijs, quibus dissentiebant, sed etiam eos qui ad ipsos cum literis Systaticis accedebant, rejicerent tanquam communione sua indignos. Et haec cum ita sint,apparet sane, Quaestionem hanc plenam felle est e. Prorsus tamen insulsum est, cum pro ratione addit: uod plures. potentrores Patronos na

228쪽

tes diritat, auxisset argumenti vim. At cum plures iotentiores Patronos dixit, nihil equidem dixit, quod ad Sententiam Commendandam facit Plures enim fere sunt mali, quam boni. Argumentum sinusve estis ,inquit Seneca Potentia vero Ctiam tyranni gloriantur. Nec ignorabant Arminiani,quibus artibus id achum fuerar, quod plures, potentiores Patronos nacta

erat ista caussa. At eas artes tam damnabant,

quὶm ipsam caussam. Sed quicquid ea de

re sit, eritatem non amat, quisquis ab istis mundanis rebus pendet , re ad plurium aut potentiorum fortunam conscientiam suam,

veluti navigium aliquod, dirigit. Si Cape lo ea sedet Sententia,componat se ad Principis sui nutum , quem in gratiam ipsius

orthodoxumantea declaravit , unde nunc

mutara rerum facie in ejusdem gratiamHς- reticum Pelagianum,& Anthropomo hi tam , non inulto post iterum orthodoxum, si volet, faciat. Qui in Belgio mutuam Tolerantiam bona fide cimum coluerunt, per artes ac fraudes , per vimin violentiam, patii sua ejecti, Mab Ecclesijsitiis carissimis fuerunt avulsi , qui adhuc nullius timinis aut sceleris rei, aut in exilio perpetuo , aut sub persecutione gravissima' vivere coguntur,ios alia mens, alius animus

est.

229쪽

est Malunt illi separati semper vivere abhs

qui horum omnium authores sunt riis, quamdiu aliter non licet, vitam suam extra eorum comunione soli Deo suo probare, Tu m communione illorum,sisnscien-

tias suas polluere,aut signo ullo retari, sibi cum coetibus istis carnalib' aliud quid commune esse , qu1m benevolentiae, caritatis affectum, quem etiam hostibus atque mimicis debent ex lege Domini sui , nihil dubitantes, quin Deo innocentia ipsorum&4ita, ouae labet macula caret, grata sit, etiamsi nee his, nec illis caeribus, quibus animi suae contagium metuunt, sese jungant, aut externo illius Religionis exercitio se

reant.

Objectio Sexta, ad quam respondet Capellus, ab eo proponitur hunc in modum: Cum invit, itast habeant quatuo de P destinationis objecto Sententi ut res λαμ- se mutuostrant, eur nometiam quartam tolerare possint Respondet autem, Omnis Belgae potuissent eam, ut in alijs, si in Arminio tolerare, simplieiter eam in mediami otulis elaminius a Melancthon in Locis ommunasus alij qaida. Sed cum ita propugnatam πο- tuerit, ut tres priores, eoque duas confesrones in Belgio publice receptra, non mota fas narit, sed . impietates horren sisse colitivere dixe rus

230쪽

is ipse sibi praelum aditam ad Ohν-

iliam. Responsio haec lubrica est Minepta.Lu-ica, quia non dicit. I. Q d Sente tia illa in se tolerabilis sies; sed quod eam Belgae potuissent tolerare. Non caret autem mysterio, cum Belgas solos nominat , eosque Sententiam istam tolerare potuisse dicit. a. Nec dicit, quid illud sitis simpliciter eam protulisset. . Nec explicat qua de Tolerantia agat, quia dicit, potuistent Belgae tolerare eam inArminio, sicut in alijs. Qui enim sunt alitistio Et quomodo Belgae eam tolerant in alijs Sed

esto, intellexerit , ut voluerit, hanc periodum Capelluc inepta tamen est ejus responsio a. Quia Arminius ita propugnatam non voluit Sententiam suam, uti Ma- pellus ait Sed cum celare amplius eam non posset, cum accusaretur , quod eam clare satis non explicaret, cum jubaretur a Magistratu supremo Sententiam suam rotunde atque ingenue diceres, dixit eam4 propugnavit paene invitus, ac nolens; quia in bynodo eam dicere maluisset. Deinde a Posito,quod eam ita propugnatam Volu- istet; haec tamen justa satis causta non erat, ut 135 toleraretur:Ratio est.Quia miliores triuriarum sententiam idem faciunt. Quilibet l