장음표시 사용
41쪽
Johannes Neuhos Itinerar. Sinis.p. m. 7. Tam ratione colo- iactearis, quam consistentiae huc etiam referri potest exemplum Mulieris , post scelus ablactationem salivam lacteam habentis, vid. Joh. Doletet E isto a. ad Mald binisti. p. m.XI. vid. etiam Ant. Nuch. Sialog b. T. a.p. m. seq. f. 19. Ratione Consistentiae Saliva in statu praeternaturali Glisa re, non modo nimis viscida, sed quandoque etiam Calcea eva entiadit, siquidem Salivae, podagrici cujusdam militis, Calcis consistentiam acquirentis exemplum paulli ante ex Theod. Κerkringit Dirileg. anatom. Obs π.pag. m. o adduximus; Et Ro- sinus Lentilius M. M C. Dec. II. M. . obfuso. Schol.p. Medici cujusdam meminit, qui dum serio & diutius locutus est. Salivae guttas quasi per Siphonem eruciavit, quae continuo in albisumam calcem concreverant. Quandoque etiam Salivam viscidam in ipsis ductibus salivalibus vel circa eorum orificia in concretum lapidosum magis minusve durum a ire, testantur Exempla Calculorum rub & in lingva repertorum, quorum non pauca apud Autore ledicos occurrunt.
Tales scilicet Lapillos sublingvales bis observavit Gerardus cald si fis Blasius, & quidem unicum in Chirurgo quodam , postquam tuberculo satis notabili eoque dolorifico per aliquot dies Iaboraverat, rupto eo se exhibentem; plurimos verb successi. ve se manifestantes, sic ut in locum eius, quem extraxit Chia turgus, illi ub alius succederet in Juvene 'uodam . vid. Gerard. Blasii Observat. anat. in Homin.p. IIν. sobfmeaep. δI. ubi dictus Autor de ipsorum ortu dubitans determinare non vult. an hi Calculi in ductu salivati, an vero in glandularum poris haeserint; quamvis priori magis accedat, cum praeprimis dilapides albicantes , inaequales, teretes , poroli fuerint. Calculum subter lingvam proslientem cum pluribus minoribus subsequentibus annotavit Rosinus Lentilius vid. M. V. C. Dec. III. An. K. Append.p.9I. Ea ibid. OU. 2 .pπJ7ῆ. Vitus Medlinus Calculum sublingvalem magnitudine fabam mi- .
42쪽
norem sequantem,caeteraque exacte cum illis, qui per vesicam excernuntur, convenientem a Chirurgo extractum communicat. Olivae majoris magnitudine Calculum ex tumore sub lingva extractum in mercatore Genevensi observavit Emanuel Κonig v. M. N. C. Dec. H. M. Io. Obf. II sp. No. Chirurgus
Gorticensis in foemina, diti tumorem sub lingua summE dolentem cum loquelae dissicultate conjuninam sustinente, b, nos lapillos sorcipe prehensos extraxit porosos, albicantes, fabaeque minoris magnitudinis, referente Chrenfrido Hagen-dOmlo-7I.p. Iηseq. Sub lingva Tibicinis in tumore aperto calculus bina pila magnus teresque cumare facta atque ex Corticata Lauri Dacca similitudinem habens, repertus atque delineatus est a Johanne Κenimanno de Geticui. Ob .p.3D. Lapides duos,rugosos & quasi arenulis acutis constantes, quorum unus nucem juglandem aequavit, alter verti eandem suneravit, Chirurgus Castrensis cuidam extraxit, V. Pet. obf. med. Cent. a. Ob I .p. III. Calculum oblon msub lingva post diuturnos cruciatει prodire vidit Felix Platerus Prax. Tom. II. cap. 7.p. 28 . E glandulosa illa carne, quae lingvae subiecta est, exemptos lapides se vidisse resert Francilcus Tidicaeus MFcrocos n. Trin. p. m. ' Plura ejusmodi exem, pia Calculorum sub & in lingva repertorum in nostra c. D. edenda Lithologia recensentur. Pro causa autem Calculorum sublingvalium Lympham viscidam, a qua Ranula ortum sumit, agnoscit Johannes Baptista Verduccius dans la Suite de la Pathologie de Chirurrie αφ. I .p. m. D. M. his verbis: LaTumeur, que l'on appellelle Epenaviterie, n'apointaea re cause, qu' une limphe epaisse, qui s' es arroice en passant aveo te sang, dans les petits Uaisseaux, qui soni sous Ialangue. Cette lymphe devient semblable a du blane d oense la quelle maciere se petrifiant quelque mis , ii se me des petites prierres, que l' oia trouve lous la langue, sur
tout lorsque les particules les plus subtiles de cette limphe
43쪽
s' erant evaporεes par r insensibie transpiration, it ne resteque des particules terrestres, qui onides figures propres asembarrasser ensemble, pour stire un corps dur; & commetoutes ces panicules demeurent fori long temps en repos, elles Ont te temps de se petrifier. Annon autem etiam ejusmodi Calculi a Saliva lentescente atque in ductibus salivalibus vel circa eorundem orificia stagnante, derivari possint, nullus dubio, cum praesertim juxta Theodor. Kerring. Θ, citet. anat. Obf28. p. cies. q. in quodam podagrico sputa materiae podagricae seu Calcis consistentiam acquisiverint, ut Kert tingius ingentem sputorum ad Tartari consistentiam com
cretorum Copiam colligendam Curaverit.
f. 2o. Non autem solummodo particulas terrestres &calculosas, sed subinde etiam animalcula seu vermiculos in Saliva annotarunt Medici; Salivam enim verminosam in dolescente inlotam Bononiens octodecim annorum Lue venerea infecto obiervatam legimus in Christ. Franc. Paullini
aliud exemplum extat de Richburgi Comitissa ab Oidenhu-sen, sorore religiosa, in cujus sputo, ore rejecto, vermiculi albi, ut in caseo, manifeste visi sunt. vid. etiam M. N. C.
Dec. ILAn. . App.p. I . It. AnJ. App.ρag. 2 s. Salivam vermiculis scatentem Scorbuticus quidam exspuit, teste Johanne Do-laeo M. N. C. Dec. I. Anno.'Io. Obs Vo. pag.3b. δc Theophil. Bonet. Medicin. Septentr. Lib. a. Sect.3. cap.3.1DI. m.3ao. De Sputo ver; minoso in vetulti decrepita tota scorbutici vid. Chr. Franc. Paullin. demora. verminosue. 3Iq. m. 7Kal. Quantam denique Salisae copiam in statu na- Salim turali constitutus homo uno die secernat, non adeo liquet; qμενι -& quamvis Josephus Langonus Dissertat e Salis. human. cap. a. 'π.m.nsNT 1at; ad quantitatem diurnam in humano corpore seu in viro adultae aetatis, salivalis humoris in statu
naturali duodecim horarum spatio uncias decemaut libram L 3 unam
44쪽
unam integram Salivae secerni, cujus tamen salivalis humoris pars exspuatur, & alia pars deglutiendo Ventriculo tradatur atque cum cibis misceatur; vix tamen ab omnibus tanta Salivae quantitas in statu sano expectanda crit; interim in statu morboso quandoq; majorem, quandoque minorem Salivae copiam, interdum etiam nullam plane ipsius secretionem observari concedimus. In statu scilicet praeternaturali, interdum etiam naturali, immoderata Salivae 1ccretio nimisque fiequens excretio seu Ptyalismus observatur; quali P alismo singulari atque molesto laboravit vir quidam nobilissimus in Dania; quotiescunque enim cibum sumsit, aut
iamprimum cibi orditus est masticationem, aded copiosbiitavit, ut sputi torrentem ante pedes stagnare crederes; Mitto autem prandio statim cessavit Ptyalismus. vid. Thom. Bartholin. Histori medici Cent.I. Hist. 7 p. m. σ3. Resert etiam Johannes Nicolaus Binningerus Ob ero.-dicis Cent. I. OU. Iopag. m. v. se mutatione fere continua dierum aliquot sequela cor- reptum tuisse, noctu ita invalescente, ut, dum decumbereti lex ore reclinato stillarit aqua limpidissima, insipida, ac si e gutturnio indesinenter decideret. Id quod a prava concoctione , pedumque restigeratione deducit. Ivalismum
etiam Dequentem observavit Baldasser Timaeus a Lb.3 f. .p.m. II . De StudioSo, qui linguam mane attollens lympham copiosam, rivuli instar, extra os profundebat,vid. Thom. Bartholin. Episto medicin. Cent. IV. Epist. 27. p. m. Iris Foemina nobilis quadraginta quinque annorum, temperamenti phlegmatici, per octo menses Ptyalismo vexabatur, ita ut nonnunquam, ubi per horae spatium sedebat, materia exscreata in terra vel pa imento flueret, cui insignis capitis dolor cum hebdomadali fere alvi Obstruictione conjunctus fuit; a quo tamen malo una cum molestis alvi obstructionibus postmodum potuCerevisaeNaumburgensis liberata immunis asit. v. Theoph, Bierling. 2 36aur. theoret pria. Caff.p.m.BI. CujuS
45쪽
Cujusmodi exempla saepissime occurrunt, imprimis in Sco huticis & Hypochondriacis, qui vulgo sputatores audiunt. Salivationem artificialem seu largiorem Salivae profluxum in Cane observare licet, si venae jugulares. subducto iis filo, arcte ligantur; hoc enim modo post: aliquot horas partes omnes supra ligaturam mire intuinescunt, atque per duos dies non soliam lacunare copiosius fluere, sed& plurima Saliva ex ore profluere solet, non aliter, ouim si Mercuri6 assumpto fluxus ille concitaretur, juxta ODservationem Richardi Loweri
seipso annotavit Thomas Mermannus, hypochondriacus, Consistat. e Respons med. Lib.I. Consili. ad Amicumitia
scribens: Ptyalismus seu Saliva mihi alioquin familiaris usque adeo aucta est, ut vix, donec sex vel octo verba proserantur, intermittat. niihique tantiana mn vitae taeditam afferat; nothu enim & somnum prohibet & obriapente ill6 ad tracheam defluit, subitae strangulationis periculum ac metum adducens. Inde pectoris angustia, rospiratio dissicilis ac densa quae rascatione valida ac longa, Paucaeque pituitae crudae, ubtreae, tenuissimae rejectione mitescit; perdurante interim Salivae, seu aqvci humoris spuitione nunquam intermissa, ac supra modum molesta ac intolerabiliἶ- Plura de Salivatione critica vide infrap.IL f. aa. Desectsis Salivae exemplum refert Petrus Borellus Salisa Cent. a. obf. OG.p. m. Io. de Medico quodam Mithavensi, qui ctu . 'nunquam sputum neque mucum ejecit, licet temperamento pituitoso & obeso esset, & tamen optima frueretur sanitate. Cujus Salivae pland deficientis causa proxima a secretione ejusdem in suis glandulis penitus inhibita derivanda videtur. Interdum etiam tubulorum salivalium compressio Salisae in os influxum impedit, quale exemplum annotavit Antoni
46쪽
Nuck. deduct. Saliua nou. cap.3.p. m. 7K. Ductus, inquiens, sali- vales a tumore comprestas nuperrime in puella undecim circiter annorum observare licuit . huic a tumoribus , ductus salivalis sinistri lateris, tam superior, quam inserior in tantum comprimebatur, ut tranuturae Salivae via praecluderetur, & aegra os in totum sere aridum haberet, acleo ut Salivae pauxillum tantum Ventriculo per deglutitionem tradere pos-let. Franciscus II. Rex Galliarum , per nares mucore nUn- quam emisso, raro per os screatu purgabatur, decumbente interim in auriculam excrementorum colluvie, uti ex Thu-ano refert Johannes Jonston. Thaumatogr. Clas Io. cap . t. αpM--,
AE, nsisa - Caturiginem Salivae Veteres equidem Autores 'ex Uapo- δεηιν-lo ribus e Ventriculo ad Caput adscendentibus, ibidemque ascendat 3 resolutis derivabant; quibus ex recentioribus annumerari poterit Renatus CartesiuS, qui Tractat. de HomIn. g. II.pag. m. v. Uapores facise per oesopnagum in os ascendere atque ibi Salivam componere posse scribit. Hunc tamen Cartesii
seq. ubi eum simul excusat, si Cartesio, inquiens, hae scaturigines Salivae innotuissent, nunquam sibi imaginatus stillaticam ex vaporibus e Ventriculo ascendentibus & in Palato condensatis oriri, imprimis si considerasset orificium Stomachi a Sphinctere perpetuo exactissime Clausum teneri Nimis enim crediae crat indolis, quam ut in tanto errore perseverare potuisset, si naturam Strationunt seu secretion i
47쪽
actus Anatomicus nec Medicus, sed tantum Philosophus
fuerit; Idemque Autor Oeconom. animal. Part. I. qitas. .p. n. . .
sententiam Veterum, qui Salivam a vaporibus ventriculi in ore coagulatis derivarunt, sequentibus rationibus refutat; primo quia nulla adesto causa, quae istos vapores in ore sisteret, quod plerumque esst apertum , atque si non peros; saltem per nares abirent. Secundo, quia saepe rivuli quasi Salivae ex quibusdam hominibus profluunt, Deberet enim iste Uentriculus in immensum vaporibus extendi, Clim, ju xta Calculum Mathematicorum, unica gutta in vapores resoluta trecies millies majus occupet spatium, quam ante ; Ita autem expandi Ventriculum absurdum sit. Tertio, quia Saliviae projectio est voluntaria, quotiescunqge leniter com- Primuntur maxillae, tale autem imperium nobis in nostrum
Ventriculum non est. g. a. Alii Salivae originem a Nervis ornaque succo de- auὰ nota, grivant; e. g. Thomas Whartonus Ade graph. cap. 2I.p. 1 I. Iaa.
seq. inquit; Inquirendum est, e quibusnam partibus Sc per quas vita hic humor in glandulas salivales derivetur. Credibile est, e nervoso genere profundi, siquidem Corporatum humidiora, tum sicciora modo hypochondriada) Salivam copiosius exspuunt: Illa , quod eorum nervi quoque superflua humiditate madescant, naec per consensum nauseantis Ventriculi. Etenim nervus sexti paris, cujus magna pars in Ucntriculum disseminatur, origine haud longe distat nervis ad has glandulas delatis: unde nervi maxillares facith per consensum cum inordinato motu ejusdem sexti paris excitantur ad consimilem motum moliendum, & copiosas humiditates in maxillares glandulas exprimunt &c. Vult
itaque Whartonus , ideo Salivam e nervis in istis glandulis prolici, quia nervi copiosissime illis glandulis sint immixti, F motui
48쪽
motui autem non, & sensui parumper inserviant; deinde quia arteriae copioso illi liquori sint improportionatae &c. Prolixe etiam Salivam a nervis derivat Johannes Muralius iv. medici Exercit. a. 3.3 pQ. '. seq. G 3, pq. J1 seqq. Salivam a nervis & arteriis apportari statuit Johannes Cornelius Meherde quo pricip m. F. Nervos, inquiens, hoc
in negotio arteriis auxiliatriceS manus praebere, propria cujuslibet confirmat experientia; per delicatius enim appositum ferculum Saliva Copiosius movetur, quem motum spiritus animaleS promoVent.
g. 3. Adductis autem Thomae Wharioni argumentis respondet Johannes Viridetus deprim. Coction. Part. I. cap. 3.p. indes verum est, inquiens, quod nervuli sint in his glandulis copiosi, sed alia ruione, nempe ne ille humor tantopere necessarius deficeret. ideoque ipsus secretio fere continuo fit, hac de re glandularum fibrae fere semper tensae remanent : Circa ductum salivarem nervi sunt numerosi&crassi, ipsumque C mirantur, sed alteri uiui dicati; nam cum ipso non asta iam tuo sunt enim veluti Spirituum promptuaria, ad nervos loquelae aut masticationis destinata, atque ob continuum sectmotum plurimi nervi sunt necessarii. Ad secundum argumentum dicit idem, arteriarum ramulos lassicientes esse, ut
liquor ille in hac copia effundatur, cum sanguinis motus sit in arteriis maxime rapidus, Praecipue dum pars sui essivit & secedit, sicut in glandulis accidit. Istiusque quantitati miniis
nervos, quamviS copiosos,proportionari,cum cavitates tam
exiguas habeant, ut potius solida, quam excavata, corpora judicentur. Ad tertium re erit, Hypochondriacos Salivam copiosius emittere, non quod nervos habeant aliis humidiores, sed quia in eorum sanguine esto sermentum acidum sanguinem dissolvens& liquans, ideo copiosiorem Salivam progeneret, Sc. vid. etiam Benjam. Brocchhuys Ratio r. Philoseph. mcd. cup. I pag. m. UI. q. JOh. Broen de duplic. Ris Veter. cap. Io. g.
49쪽
esp. Iy8 Anton. Nuch Malograph. cap. I. p. m. . Si Theodorus Zwitigerus ita scribit: hariolius in sua Adenn- graphia pluribus argumentis probare Conatus est, succum ner-veum Salivae propiorem materiam praebere, indeque esse, quod in largis salivationibns nervi admodum exsiccentur; quod plures nervuli in glandulas salivales abeant, & quod arteriae tantam Salivae copiam, quantam in Os depluere cernimus, exhibere minime valeant. Equidem largimur hoc, Nervos aliquid ad Salivae liquorem, ac ejus imprimis justam secretionem contribuere, ted tamen hucusque nondum sum cienter demonstratum credimus, solum illud per nervos decurrens fluidum Salivae liquorem essicere, quando non raro vidimus, Hemiplecticis 'quibus nervi ex altera parte sunt obstructi&hesoluti, ut spiritus animales, Vel, si maviS nerve-um succum nullum praeberetvaleant plus Salivae e paralytico latere, quam ex sano emanasse. mando item claro nobis constat experimento, jugulari veni in collo ligata sicque reditu sanguinis ibidem prohibito, Salivam eo latere in os copiosiorem depluere, ac insimul lacrymas ex oculo sponte, citra aliam causam manifestam, profluere; CertiSsimo argumento. ex humorali massa, & e valis sanguineis Salivam magis, quam e nervis provenire. Juxta haec succi illius nervos existentiam, ab Anglis quibusdam Medicis nulla urgente necessitate in Scholas introductam, prorsus in dubium vocamus, &non nisi ingeniosum figmentum esse credimus. Haec Zwingerus.
Porrb Regnerus de Graaiae ucc. Pancreat. cap. a. Operipag. in accrationibus & experimentis monstrat, spiritibus equidem animalibus vehendis destinatos esse nervos, non autem ejusmodi humori, Cum nullam in nervis Cavitatem aut ullum liquorem potuerit cognoscere, qualemcunque eum in finem
diligentiam adhibuerit &c. Gamvis proinde, secundum sit pra allegatos Autores, spiritus in Saliva hujusque largiorem eluxum nervis expectemus, minime tamen ipsos pro fonti-F r hias
50쪽
CApuae II. DE SALIVAEhus seri seu partis aqueae in Saliva agnoscimus, Cum hucusque
succum nerveum non adeo clare demonstrare licuerit. Interim tamen spirituum in Saliva praesentiam minime negamus,
, de quibus Capite primo. PQ f. 4. Alii Salivam a Vasis lymphaticis expectant; itast,
ut edictis Vasis in glandulas & ex his in os cstundatur. v. Casp. Theoph. Bierling. Thesaur. theoret. praes. CV. θ. Schol. l. vi. D . item Theod. Craan de murin. cap.3. pag. S. Cia in vero haec Vasa lympham a partibus versus Cor, non autem a Corde ad partes vehant, uti cx ligaturis & valvulis demonstrari potest, hanc etiam ostinionem rejicit Antonius NuckI. a. Praeterea etiam Vasa illa lymphatica in glandulas saluvales se exonerantia nondum sunt demonstrata. ideoque lympham in glandulas non infundunt, sed in his consectam eliciunt & assumunt ad alias partes reserendam, Vid. Isbranae de Dicmerbr. Avatona. Lib. 7. cap. & Dieder. Hoss-IIIalm. D p. alleg.p. K. H. Neque etiam a Ductibus chyliseris, secundum nonnullos, deduci potest humor salivalis, quia juxta Joseph. Langon. de Salia .huvian. cap. a.pag. m. 23. Vascula Chylistra eousque non excurrunt, & quia chylus, si eb deferretur, ad majorem periectionem excoqui, sicut fit in Me senterii glandulis, non vero in alium miniis alimentarem &solummodb salivalem humorem ibi immutari deberet..i Dufia. 3. S.Rectius Plcrique recentiorum non sine ratione Salivam anisi is 3 ex sanguine & quidem arteriOSO derivant ;Quippe sicuti Arte rise in toto corpore omnibus partibus ita quoque glandulis nutritium sanguinem advehunt, in quibus serosior ejus pars pro disterentia viscerum & glandularum disserentes etiam particulas pro variis liquoribus deponit; ita etiam, ubi sanus san-m is arteriosus, variae figura: & quantitatis particulis constans, sive per stibsequentis sanguinis propulsionem, sive Per partium adjacentium pressuram ad glandulariam salivali-him angustissimos tubulos peri enit, tunc in iisdem secundu ni