장음표시 사용
261쪽
rum&asinorum, morsum pro causa accendente hujus passionis agnoscit. Scribit etiam Andreas Matthiolus Comment. in Dioscorid. Lb..cap.3L fol. m. Ioog. Sciendum est, quod non canes tantum qianquam ii magis. quam caetera animalia
in rabiem agantur rabidi fiunt, sed etiam alia pleraque anum alia, nempe Vulpes, Mustelae, Viverrae, Martes . Simiae&id genus alia. Hoc affectu etiam capiuntur muli, qui suis aliquando morsibus dominos destabularios rabidos & vehati a reptilios reddiderunt. Ibidem etiam dictus Autor, se equum rabie furentem vidiste, testatur; atque Camelos etiam & equos in rabiem agi, ex Aristotele allegat. Sic Thomas Barinolinus Epist. L p. m. IN. equorum, rabie agitatorU qui natando in mari curati sunt, mentionem facit. Lupos non modo in rabiem verti, sed ab illis etiam demorsos in m
niam cum ululatu Sc H3 drophobia incidere, pauloque phst
extingui, docet Felix Platerus Observ. medic. Lib. I. pag. m. D. Plura rabidorum luporum atque ex eorum morsu pereuntuum exempla jam supra, de morsu Lupi, recensuimus. Ca- sparus a Reies quatuor novit homines, qui nocte ouadam intempesta ruri oves custodientes a truculentissima rabiente lupa subito arrepti sunt, quorum tres Crudeliter vulneravit, ita ut duo paucis post diebus perieritat. U. ejus Id. s. uUI.Dubi etiam Asinuna rabie assectum, minime tamen a Cane ra-hido commorsunt, propriis oculis vidisse addit. Jacobus Pancratius Bruno Hydrophobiam ex morsu Lupi rabiosi crudelissimo se notasse scribit Lexis Med. p. m. 3. Inquit etiam Petrus Salius Diversus de Uect partisular. cap. R 2. NO-vi ego, a lupis laviora & magis horrenda consequi symptomata, quam a Cane rabido: magisque hi & violentius cruciantur. qui a lupo rabido Commorsi sunt, quam qui a cane; quod de lupo attestor, idem de caeteris animalibus asseratur. assirmeturq-le. veram rabiem ab omnibus his generari. Arabiosa Fele quatuor domesticos, masculos Sc foeminas. untidie dentibus commorsos unguibusve laniatos, inde brevi saevissimis
262쪽
& RAsi Ε CANIS λ. anuissimis symptomatibus correptos suum obiisse diem, supra ex Amato Lusitano allegavimus. Puellam itidem septem annorum post morsum selis rabidae a quibusvis liquidis abhodi, ruisse atque in mortis praedam cestisse, ibidem ex Vito Ries lino adduximus ubr etiam adhuc plura exempla reperies Rabiem viginti horarum a vulnere Cati rabidi lethalem ex Guidone Patino refert Geolius Wolflgangus Wedet. Disp. de Mitrophob. cap.3. p. ra. ' Asmii juvencula a fele commhrsa sine febre de nullo alio malo, quam faucium Conquerebatur, , . Cum perpetuo Ptyalismo, & postquam nihil bibere aut edere voluit, octo dierum spatio obiit. Et scemina morsum fulis . passa per aquae aversionem Hydrophobiam patefecerat, cubum tandem admisit sine delirio, solum vero singultum& fas Cium angustiam usque ad mortem perpessa est. v. Joh. Bapta Scaramucc. Epist. ad Anton. Masliabecchium M. N. C. Dec.
o. e. p. a . Alia animalia Praeter canem in rabiena agi, ex variis Autoribus recenset Baetista Codronchus. de Hydrophob. Lib. I. cim. I.p. 9seq. V g. CameloS, ectuOS, lupOS,
ursos, leopardos, annos, vulpes, mustelas, simias & mulog. item leones , feles, muraenas & gallos ; & deinde concludit Godronchus: Cum imtur relata animalia experientia & auctoritate omistiorum Autorum Rabie corripi possint, pariter Credendum est, caetera animalia rabie tentari posse, Nec minus supra Avium rabidarum mentionem fecimus, v. g. Oli- tox in Italia a veteris Galli Gallinacei morsu in manum inflicto prima statim die ringens ore inventuS, nec igne, nec fer 'ri ullis praesidiis juvantibus, pugnacis Galli instar decumbensi
tertia die exspiravit: v. Hom. Bartholin. Cents HIJoro a.' π Is Εt a Gallo pugnante leviter laesum in rabiem venisse refert Caelius Aurelianus L a p. as. Galli etiam Uri seu Tetraonis vel Tetracis rabidi cx MN. C. Dec. HAn.I. Ob Io .p. I 2. m minimus. Alias etiam aves hujus labis non expertes sem
per esse putat Johannes Petrus d'Apples; Fuit mihi, inqui- .ens, quidam studiorum socius, qui sancte juravit, commo
263쪽
iam ab Aquila cicure rabidam evasisse sororem suam; seque antea observasse, quod deplumis fieret, nec eundem servarent ordinem plumae. vid. Theoph. Bonet. Medicisseptemr. Pan. LM. I. SH. ao fol. m. aoes Aquilam autem tunc temporis aegrotasse, ex Aristotele fit probabile, juxta quem cum aves aegrotant, plumae indicium proserunt; Turbantur enim, nec po- , situram eandem servant, quam habent, Clim recte valent. vid. effusae Histor. Animat Lib. g. cap. 18Joc m. Plura animalium. in rabiem actorum exempla cc egit etiam Johannes Schem chius Osruat. medicis. Lib. 71oLm. 8 sq. item Casp. a Reies HS ducunt aestion. Camp. uu. s. n. seq.p. m. 787. inamVis au tem negandum non sit, rabiem vel Hydrophobiam in no nullis brutis, v. g. equis, bobus, asinis, mulis. &C. a Canis vel lupi rabidi morsu quandoque vel utplurimum derivari posse, quod etiam confirmare videtur Thomas Bartholinus Gnt. a. ustor.m.pag. m. 2 . Neapoli, inquiens, diebus can, cularibus i60 a Cane mors boves videbantur insaniae quo. que induisse speciem; minime tamen in reliquis animalibus, imprimis in avibus, araneis &Tarantulis squarum ultimarum ictum quoque aquae aversationem seu Hydrophobiam inducere scribit Damel Sennertus Institvt. me lic. Lib. a. Pan.3. Sessia. cap. .pag. m.3 oJ ejusmodi morsus caninus semper expectandus aut praesuppoliendus erit. auto Par. f. 4. Quam sententiam de rabie aliorum quoque animali. um adhuc alii recentiorum Autorum confirmant, quamvis
plerique hunc affectam utplurimum a Canis vel Lupi rabidi morsu dependere concedant: Inquit enim Daniel Sennertus Pris. Lo L Pan. a. cap. resp. m. I. Appellatur hoc malum a plerisque Hydrophobia, quod eo assedit aquam, imo omnia liquida exhorrescunt: alii sub nomine Rabiei caninae demo su Canis rabidi, de .veneno rabidi Canis δc aliis hoc malum Proponunt. Verum in genere Rabiem appellare malo; cum
non Canes tantum rabie corripiantiar & ab eorum morsu homo in rabiem incidat, sed etiam lupi, cameli, equi, sues, bo-
264쪽
.& RAB iE CANINA .ves, Vulpes, feles, ursi, leopardi, asini, muli, mustelae, simi galli, &c. Plerique tamen a Cane rabiei hoc nomen india derunt, quod frequentius, quam alia animalia Canes in rabiem agantur. Imo sunt, qui existimant, solum Canem primarib & principaliter & ex principiis internis rabie corripi. reliqua animalia saltem secundario, dc malo a cane rabido communicato, ea laborare. Verum non impossibile videtur, etiam in aliis animalibus hoc venenum generari possi I raesertim iis, quae cognationem habent inim canibus, qψ es sunt lupi, qui frequentissime quoque rabie corripiuntur.
An vero in homine etiam hic affectus generari possit, dictus Sennertus alibi agit. Sic juxta Georg. Wolflig. Wedelii
Disputat. de Hudrophob. e J. p. raseq. Hydrophobiae origo odidinarie & communiter adscribitur contagioni extraneae, quatenus Canes in rabiem acti invadunt obvios & vulnus morsu
suo infligunt, id quod trivialis serE loquitur experientia illorum, qui hoc fato perierunt; quod multi Practici testantur. imb notissimum id in vulgus est. Non verb solos Canes eadem virtute nocendi pollere, prout inter nonnullos Uet
rum litigatum fuit, itidem extra dubium est ; quod etiam exemplis selium, gallorum & luporum probatur. Et climcertum sit, etiam equos, simias, lues, Vulpes, mulos, rabiei eme obnoxios, quid impedit, qub minus affferamus, eandem
quoque cum aliis communicari posse, si actualis accedat laetio: cum & alias, secundum Celsi emtum, omnes morsus serarum aliquod virus in recessu habeant, & vulnera ista,teste quotidiana experientia, difficilitis persanari queant, 'uae ab irato inseruntur animali, unde a minori ad maius fieri potest couleelio. Et Lucas Schreeckius Schol. in Iohann. Hel 4. Observ. 8 p. m. s. scribit: Licet a rabiosi canis morsu utplurimum Oriatur Hydrophobia seu rabies, quandoque tamen aliam agnoscit causam, nec sempera morsu isto originem ducit.
Hinc etiam nonnulli Autores in Hydrophobiae definitiqne primario equidem canis rabidis uandoque tamen etiam alio-
265쪽
:6o , C Q. V. DS' HYDRopHOBIArum animalium morsum vel Miud analogum pro ejusdem cau. agnoscunt, V. g. Johannes Costerus Theor. s 1 Pax. TH. Ib ag. m. a. non Canis sed in genere animalis morsei causam ad
scribit, dum Hydrophobiam per delirium cum aquae& liquiadorum omnium abominatione, a peculi ari veneno animalis rabidi homini communicato ortum habens, definit. Item Johannes Jonstonus Symagmat. uniuers Medictu.pi M. Lib. 3. Titia. cI. . t. s. p. m. 'a7. Rabiem describit per delirium, a v
neno quodam peculiari in animali genito & homini commmnicato productum, cum vehementi liquidorum omnium δι aquae potissimum abominatione. Baptista Codronchus de Hydrophob.p.32. etiam asserit, esse aflectum Praeternaturalem, a
veneno quodam peculiari in animali genito & homini communicato, cum vehementi liquidorum omnium sed aquae potissimum abominatione, quae sunt eadem ferE Jonsioni Stcosteri verba. Et Stephano Blancardo, Lexis. med. p. m. III. drophobia, seu aquae metus, est assectus, maxim)convultivus, Cum fibrore, liquidorum & splendidorum fuga, aliquando cum delirio, febri aliisque sympdomatis, summo cum vitae discrimine invadens, ortus & propagatus ex niorsucanis rabidi, eique analogo contagio. Jacobo etiam Pancratio Brunbni Lex se. Hydro-phobia est symptoma rabiei seu delirit a morsu canis rabidi aut altonim similium brutorum rabidorum oborti. Juxta Ioannis Gorraei Desinit. -I1.33si nonnullis Hydrophobia nihil aliud est, quam insaniae ex atra bile genus. Et Caelio Aureliano de Morb. acvt. G chron. Lib. I. cap. Io p. vi. a . est Appetentia vehemens atque timor potus sine ulla ratione, ob quandam in corpore passionemo Georgius Wolisgangus we de- ilius Disi t. de Hidrophob. cap-I.pI. Hydrophobiam describit, j. quod sit delirium cum febre & timore aquae, ab idea peregri- :na, per contagium mumiale specificum, canis Cum primis rabidi, serius Ocyus inductum: i Secundum verba Michaelis Al- ., berti Introduct. in uniuers Medis. Sedi. Io. ωP.S.p. Io. est furor ca- ninus i
266쪽
& Rhni R CAMINA. ' in a6ininus sive Hydrophobia affectus delirus. & hanc appellationem a tractu aquae, quo canes in rabie sua laborant, naeius est, ita ut in se spectatus sit similitudo rabiei caninae in hominibus, quemadmodum morsum canum rabidorum sequitur,& tam in animo, quam corpore multas & cXiguas alterationes inducit. Et juxta Joh. Juncker. G pH. Medirin. theor.pra L Tab. IIo.p.69 . est Hydrophobia species deliriorum, liquidorum & splendidorum aversionem 1 ub febre Communiter acutissima inferens; a morsu canis rabidi vel alio eidem analogo contagio inducta. Sic juxta Iohannis Walaei nisicin. pro. Lib. 2. cap. a. p. m. U Hydrophobia est, quando aeger omnia liquida metuit, imo non patitur ea nominari: Fit autem dupliciter, vel ob speciem illustrem, vel ob morsum canis, fulis, simiae, valde irati. hominis, item & equi. Et canes &c. hoc faciunt mediante saliva, qu ae vel diu vestibus adhaeret, vel nudam partem tangit. Verum omnis saliva canis hoc non facit, sed vel rabiosi, vel valde irati, vel ejus, qui sub lingva inflammationem habet &vermem, vel etiam sine verme, ut observatum est. Et Petrus Salius Diversus de A est particul cI. 19. inquit: Noa potui non admirari, cur Autores de Rabie acturi, quae homini per tot animalia communicari poteli, solum de morsu canis rabidi agentes, tractent & inscribant de commorsis a cane rabido, cum de Commorsis ah. animali rabido inscriptionem ponere debuisiciat: ibidemque dictus Autor in aliis etiam animalibus veram rabiem generati posse defendit. Plura vid.
Bapt. Codronch. de Hydrophob. cap. 7. p. 62sea. b. s. Cum proinde secundum hactenus aicta varii Autores iis a Musis alias quoque, praeter Canem, animalium species, absque prae internis cedente rabidi Canis morsu Sc absque propagato tali Contagio. Hydrophobia affectas, earumque morsuS aeque Venena tos observaverint, ita etiam, ut exinde rabies canina cum Hydrophobia subsecuta fuerit, nonnulli eorundem dictum moria hum etiam a Causis internis sine praevio canis rabidi morsu oriri posse statuunt, idque variis rationibus atque exenapiis
267쪽
confirmant. Inquit enim Carolus Aurelianus de Morb. Mur. Lib. 7. cap. y pag. m. ag. esse possibile, sine manifesta causa hanc pastionem corporibus innasci. Et juxra Ambros Paraeum Lib. 2o. cap. IJso m. J9. Possunt prehendi rabie homines, etsi 'cane rabido demorsi non fuerint. Utenti nex sese humores sepe inflammantur & Cancrum excitant aut Elephantiam. sic in melancholicis Rabiem &C. In corpore nostro humores gigni posse, qui rabidi Canis venenum aemulentur, quemadmodum & alterius venenatae qualitatis laccos intrb generari. docet Marcellus Donatus de medic. Histori mirab. Lib. K. cap. I.pag. m. 8seqq. ubi aliquot observationes recenset. Quarnu is e iam Petrus Salius Diversus La.p. m. 3Mi. seq. circa quaestionem. an Rabies a principiis internis in homine generari possit, pri-mb ex certis rationibus dubitet, nihilominus tamen experientia convictus postmodum amrmat his verbis: Virus istud, quod in tot generibus speciebus animantium procreari hominique per ea impartiri novimus, Considerandum est, an in homine ipso, nullo extrinseco accedente contagio, a principiis internis fieri possit 3 Dictaret ratio quidem, cum, omni- rimassensu, venena deleteria in homine generari possint, e iam hoc virus non excludendum esse, non magis distante honi ine a sera & serpente venenum ejaculante, quam ab animalibus, quae in Raniem proclivia sunte, imo malorem cum his, quam illis, analogiam habente; tamen cum nulla antiquorum authoritas hoc attestata sit, qui semper Rabiem Iex contagio, non sponte homini accessisse docuerunt, non videtur hoc ita
Deilh admittendum esse. Si tamen experientia dissicultatem dirimere potest, dicam, quid viderim ipse in particulari casu,
quem nunc explicabo. Mulier annum agens trigesimum lsextum, febre languens, me ad eam se curandam accersivit; linvenio febre pestilenti detentam,curationem aggredior, sani- tatique restitutam die undecima eam relinquo: totidem diebus interpositis. dysenteria admodum dolorosa , addita liabre, Miactari caepit : me iterum advocat : morbum o
268쪽
& Rhar E CANIN A. pugnare incipio, septemque diebus morbum supero ; Ω-hricula quaedam remansit, quam cum curare delibero, suo pervenit mulieri maxima omnium liquorum aversio, tantaque, ut non modo, quae ipsi offerenda erant, tum medicamenti tum cibi ratione, perhorresceret&abominaretur, sed etiam ut adstantes nam media erat restas) etiam bibentes coram ea
se) sustinere non posset. Hanc rabie correptam ex h6c solo symptomate deprehendi, quod adeo deinceps auctum flait, ut nihil admitteret, etiam in thalamo, liquidi apportandum ess , & non modo potum simplicem, sed etiam omnia cibaria liquida abominaretur. Cumque solida alimenta, ratione febris & longitudinis morbi, non ita facile admitteret, in virium prostrationem delapsa est : non tamen citb periit, sed ubtra septimam producta est a die, in quo humida aversari coepit, octavaque die defuncta est. In qua muliere nullum albud symptoma ex his, quae concomitantur rabidos, fuit, pri terquam liquorum 'omnium aversio, menteque semper constitit: nec de ullo unquam conquesta est, nili clam liquida admoverentur : quo tempore adeo afflictabatur, ut horrendum
quid esset, ipsam conspicere : reliquo tempore semper quieta
fuit, interrogataque a me, an unquam a cane rabido commor se fuisset y certo affrmabat, nunquam se a cane, nedEm rabiado, sed nec etiam sano, tactam fuisse, clam nec domi unquam canem educasset, nec externis unquam communicasset. Mais ter autem praesens interrogata a me, an meminisset, filiam,
dum puella esset & in aetate infantili, cuius ratione ipsa non
recordaretur, unquam commoriam ab ullo cane, attestabatur
certissimh, filiam nihil tale unquam passam fuisse. Quare, pergit idem Autor, hinc dubitare caepi, an homo a principiis 1nternis possit rabiem incurrere pCum enim hic de contagio nihil constaret, Hudrophobiaque ista non esset conjuncta
cum symptomatibus, quae rabidos homines, a rabientibus ani malibus commorsos, concomitari consuevere ; suspicatus sum, factum esse a causa intema ; & clun non sterit communicata
269쪽
I drophob. cap. I. Trata. de Morb. contagio p. m.327. Varias rabiei caninae caulas. imprimis autem canis iracundiam ponat, item
si canis per restatis ardores aut brumae frigora frigidae potu 'prohibeatur, item sit longiori inedia inarescat, vel salsis potulentis aut csculentis sese repleat, unde bilis in eo inexplicabilem malignitatem Contrahens, ipsum in rabiem agat &c. Cur quaeso tales & aliae causae in reliquis etiam animalibus, inque ipso homine non pariter, uti in cane, Rabiem & Hydrophobiam excitare poterunt. Quam sententiam etiam confirmat Carolus Patinus, scribens : aeque nascitur Hydro- . phobia sive Rabies .a causa interna, quam ab externa ; pravus enim humor facile degenerat & per corruptionem induit nar' turam veneni, uti ex ejusdem Epistolis allegat wedelius La.
& Conrad. Berthoid. Besarens de Coustulit. Rei medie Lib. I. Di 3. f. i. p. ni. N. Et Michael Etimulierus Oper. ine l. Tovi. II. fo m. V . ad quaestionem, an solum animalium rabidorum morsum sequatur Hydrophobia y respondet, rem adhuc dubiam ex eo videri, quoniam prostare videantur Auctorum Observatio- , nes, citra animalium morsum eas 'esse ortas ; item Daniel Sen-nertus Pris. Med. Db. K. Part. a. I. p. m. yIcinquit: Etsi Hydrophobia vulgo pro eodem assectu plane cum rabie canina, quae demorsis a cane rabido accidit, habeatur: tamen observatum etiam sine morsu canis vel alterius animalis rabidi ab interno humorum vitio hydrophobiam generari posse, &c. Rationes pro sententia affirmativa & negativa vid. Bapt. C dronch. de statue . g. 6. Uaria autem adhuc alia, praeter modo ex Petro Salio Diverso recensitum, Hydrophobiae, absque praecedente canis vel alterius animalis rabidi morsu, eXempla annonarunt etiam Abalsi Gu- alii autores, siquidcin Hydrophobiam cum animi perturbatione
270쪽
tione dc convulsiva inter deglutiendum suffocatione lethalem, non a morsu Canis rabidi, sed a terrore inductam observavit Felix Platerus O Med. Lib. I. p. m.so. & quidem in Sutoris uxore, quae Corium, nocte instante, sola lavans solitudine perte rita existimabat, se splendorem aliquem e fornice erumpentem cernere, torritemque inundantem auctumque cum linpetu assivere; quo perculsa domumque reversa ab eo tempore neque vinum, nec jusculum, nec istud quicquam liquidum deglutire potuit, sed statim, histe oblatis, magisque ori inditis suffocandae similis, spiritum cum Vociferatione, velut inter clusum trahebat. Et, quod mirum, ex solo contactu liquidorum idem accidens patiebatur; imo si liqvida in conclave in- serrentur, illis conspectiS, cohorrescebat denuoque assiciebatur, adeo ut non priuS grave hoc Symploma cessaret, nisi hi- Re e conspectu ablatis. TerroriS impressioni Rabiem quoq; adscribit Elias Camerarius Dissert. Tauris. Pisoc plus. medita a. p. m. ao. inquienS: de Canum rabidorum morsu stupenda prornis legimus, vix semper ad evidentes deducenda rationes. Tala quoque est, quod primarius nuper retulit Vir, mi item hy-berna transegisse in Sabaudia, in aedibus quibusdam; Civem illum caniculam aluisse, quacum miles frequenter luserit, bla ditiis morsiunculiSque Mus saepius petitus; abit tandem miles domumque illam relinquit, at rediens postea de canicula soliacite quaerit, ubi degat; audiens vero, eam in rabiem incidisse, territus nuncio languere caepit, actam firma dubio procul te roris impressione in rabiem quoque infeliciter incidit. Et pag. idem CamerariuS recordatur gravidae cujusdam Illustris foeminae, aliquandiu sine causa manifesta hydrophobae atque omnem potuum speciem mire aversantis, donec Ideam illam sensis menS dimitterer. . In Febre maligna & nimio potu Hydrophobiae speciem citra morsum animalis rabidi obortam annotavitPhisp.Salmuthob meae Cent. a. obf. s.p. m. 'δr. Scilicet Potator quidam strenuus vitam inordinatam agens febre maligna corripitur,& inter alia