장음표시 사용
341쪽
liter peccant, in aliis quibusvis optime discurrant, ut in exemplis allatis satis liquet, tamen hos ipsos quoque insaniisse manifestum est, dum aliis hic morbus species quaedam Melancholiae est, ex qua aegrotantes aquam timent qUen adn O- dum ex reliquis melancholicis alii aliam rem timent, & circa partiCulare quoddam tantummodb delirant, circa caetera vero sana mente se esse & factis & Verbis ostentantes. Manis festissinuim vero delitii signum est in omnibus, nullo exce- ipto. quod etsi inextinguibilem sitim patiantur. aquam aut potum non exigunt. Quinimo plures rabientes non modo ea melancholia assiciuntur, quia aquam pertimescunt, sed ita haesam rationem habent, ut se in ea canes conversos esse sibi persuadeant; ideo enim quoscunque Obvios mordent, idebui canes latrant et ululant, & ideo per terram se volutant.
Deinde Paul. Zacchise illud satis est ad hoc, ut hydrophobi in-
ter insanos Connumerentur, quda absque ratione aquam & l, quida omnia timearit, cum ea timere non debeant, i md potius avidissime expetere . ob sitis urgentiam. vid. etiam Z cui. Lusit. de Medic rincip. Histor. LV. Hlor. II. fra &C. , . t
g. i Non autem irrationabilitcr sed rationabiliter rabiem qu Μιδεμ tes liquida timere, variis rationibus, imprimis-ntestione seu aversatione & impedita liquida deglutiendi vi de ἰώ timea, sumptis defendit allegatus Petrus ratius veΗhq l. e. p. ΠαD.statuens,totam eorum gulam materia pituitosa cruda, visci .du & virulenta iisque ad fauces occupari, lion tamen omninSoccludi, a qui elevetur & resudet spuma ad os rabientium; hine ipsos timere extingui & suffocari ab assumptis potulentis, ideoque tales rabidos homines liquida omnia abhorrere, non ratione vani timoris, nec merito alicujus salsae imaginationis. sed quia vere & sensibiliter ab his non tantum assumptis, sed etiam oblatis interius admodum laedantur& crucienture
Imo sequentibus verbis pergit Autor: ut rem Concludam, vel in rabie non erit timor aquae; cum aquam non timeant rabidi
homines imb valde sitientes eam admodum desiderenx: quam V u ta ea
342쪽
338 CAP.. VII. DE QUAESTIONI Bustamen, R una cum ea omnia liquida tantummodo atriantur,
laesionem in internis partibus, ab eis Passumptis vel oblatis excitatam : quam laesionem si sensibiliter, eamque validam, non persentirent, aquam & omnia liquida ob praetentem sitim, libentissime admitterent. Veb si in rabie aliquis aquae ponendus est timor, quem succedere ob laesionem, non ab aquain , admitterem, saltem irrationalis, ut omnes sensere, non erit dicendus,imo maxime rationalis erit: cum enim ab ea,vel assumma vel oblata, persentiant se admodum cruciari eamque ipsi adversari animadvertant, si eam timent, jure maximaque cum ratione timent, non secus ac sanus homo res virosas& abominabiles noxam ab eis inserendam animadvertens timeat averseturque, cum ei oblatae fuerint. Item Mead Hydrophobiam non ab errore phantasiae,sed a dolore intolerabili derivat,quem Omnis generis liquida in gula stomachoque ob inflammationem summe sensiti cxcitent eumque esse hujus doloris gradum, ut in Convulsiones aegrum conjiciat,usumque rationis ipsi adimat. V. ELCamerar. a. p. '
an senten- S. is. Huic vero Mead sententiae Contradicit dictus Came- . rarius I. a. quia adhuc in quaestione sit, an illa faucium inflammatio causa sit,an efleetus Hydrophobiae orta demum a siccitate faucium. In principio enim illa inflammatio non statim adest, nec proin Hydrophobiae pausa. Deinde adducit exem. pla hydrophobiae, in qua nullus saucium dolor, sed sola mentisia liquido aversio observabatur. Deinde etiam haec Salii Dbversi affumenta contra depravatam rationem . seu insaniam non sumciunt. Priori enim rationi, de pituitosa, cruda & ubscida gulam & fauces hydroph0borum occupante seroque penitus occludente, hincoue deglutitionem impediente noxamque inferente materia raoidorum semones, quarum jam supra multas adduximus, contradicunt; in quibus quippe exemplis unicum tantum Oesophagi inflammati, & aliud valde anguib&qnasi constrim Oesophagi, nullum vero viscidae faucesque
implenus pituitae, bens tamen alia varia fgna observata allς-
343쪽
gavimus. Deinde rationali aquae timori seu quod hydrophobi non ob aquam, sed ob inde timendam noxam, δc ita sana cum ratione, omnia liquida aversentur, contradicit Paulus Zacch I. aML Na. quod si Salius, inquiens, velit hydrophobos rationabiliter liquida timere, quia ab eis nocumentum percipiant. ex quo capite videtur eorum timor absque ratione non esse: respondeo, vel hoc falsum esse, quia a copioso aquae potu dc a babneis sanitatem acquirunt, uti ex Philosophi cujusdam a Canα rabido commorti atque per aquae potum sanati exemplo &quam plurimis aliis palam fit.Vel etiam si cum ratione timeant, insanire tamen eos dixerim, quod neque timoris causa ipsis nota sit, neque eam unquam causam reddunt,nam etiam talia non experti timent. Quod si causam timoris in illud rejicias, quia canem, a quo commorsi sunt in aqua videant,vet,ut aliis placet, catulorum intestina ac viscera & idcirco ab ea abhorreant,dico quod vel ipsi mente non constant, si veritatem habet, vel quod timpliciter id verum non est, ut multi voluerunt. 'Ad Philo. pni vero illius allatum taemplum dico, fortasse in illo tunc
prinatim advenisse aquae metum: unde non mirum, si adhuc ra- tio non omnino corruerat . ita ut facile, cognoscere potuerit,
canis visionem in balneo esse imaginationis delusionem,quamobrem intrepid. bibit & sanatus est.. De hoc verti Philosopho. cujus meminit Zacchias, ita scribit Actius de Re med. L. m. s. Philosophus quidam morsus a Cane rabido & egregia vidi tute animi passioni resistens,dum sibi canis imago appareret in balneo illi enim quoque,sicuti & reliquis eodem morbo assectis apparebao diu intra se meditatus, & quid inquit commune e cani cum balneo 3 quod effatus balneum intravit & imperterriatus bibit,atq; ita morbum superavi & sanitatem adeptus est.Εx qua relatione videmus, Philosophum hunc iuxta Aetium quadam animi passione seu phantasia depravata laborasse, quod e iam de reliquis rabientibus catulosque eorumve intestina in a- . . qua videre imaginantibus judicandum est; hinc etiam G.
344쪽
CAp. VIIi DE QUAESTIONI Bus. propriὰ dictam vocat timorem aquae, euntque Vehementem, & sine ratione, morbosum a mortu venenato inductum. Imo annotatur in hydrophobis nonnunquam timor, non modo ad aquae visum, sonitum& nomen, sed etiam so mentationis olei timorem inter signa praesentis Hydrophobiae ponit Caelius
Aurelianus de Morb. acus. I b.3. cap. IIJ. m. 220. a qua tamen Olei
sementatione nullum hydrophobo nocumentum ratione faueium vel deglutitionis est metuendum. Modo allegatus Autor quoque memorat, millie hydrophobum Medicum, qui, clina praenosceret periculum, suppliciter ingredientes exor ret, &chm lacrumarum fluore guttis destillantibus tangeretur, exiliens vestem consciderit; Item, Soranum infantem hydrophobum vidisse, ubera matris eXpavescentem. Et quamvis aictus Autor Hydrophobiam non animae, sed corporis paGsonem essecat. U.p. m. 223. seq. defendat, Concedit tamen, ea dem etiam animae occupare qualitatem, tanquam in furiosis
vel nrelancholicis. Si etiam Phant isia in Hydrophobis non esset depravata, sed vitium in deglutitione haereret, cur quaeso tantae liquidorum aversionis ad quaesita non reddunt causam, se scilicet ob faucium vel cesophagi vitium deglutire non posse i siquidem dantur&alii aegrotantes, qui absque Hydropho-hia, liquida vel plane non, vel dissiculter nec sine dolore. &quidem ob vitiunt musculorum deglutitioni inservientium melius tamen solidiora deglutire possunt; cum pariter quoque hydrophobi solidiora assumere Observentur, U. g. aegro t is ille, cujus meminit Martinus Lister de Morb. Chronis. in spe. eis de 'drohob. yis m. Diascordium a Pharmacopola, oblatum assiim sit, aquam vero: theri icalem assumere non po- tuit; sed cum ori elus poculum appropinquaret, inhorruith tremuitque, ac magiS magisque atronitus Caput retro aver-
tir, singultienS & aquam torvis oculis intuens non sine denti- una stridore tandem & vociferatione. AEgroto huic etiam, - postea Listerus Theriacam Andromachi, Cinerem Cancromim. fluviatilium, Rutam, Agaricum, &α forma boli propinavit,
345쪽
dum solida quaeque cochleari assumere potuit, sed non sine
multo tremore & metu; obntae supplicans, ut caute id fiat, . neque aliquis ea subito & improviso afferret, &ut in ejus m nus leniter deponerentur; quibus acceptis, manum suam suspensam paulatina versus os dirigens subito cochlcare intra id, velut ejaculando, conjicere voluit. & dicio citius, velut canis ad octam, quidquid in cochleare contentum est, deglutire, idque multo expeditius voraciusque, quam est hominum aut
g. I6. Interim non omni tempore, nec eodem vel sumn iobγιο-obι gradu, sed quandoque tantum atque per intervalla, vel leviter interraia etiam hydrophobos delirare vel insanire, libenter concedi-ta delirant. mus, siquidem tales aegrotantes interdum, sana nimirit m ratione gaudentes, adstantes admonuisse, ut ipsos vel valide continerent, vel ipsis non nimis appropinquarent, ne forte impetu seu paroxysmo furioso concitati ipsos morderent, ex1uperioribus & nactenus adductis relatum novimus; Quapropter etiam tales hydrophobos aeque ac vere rabientes, certo
ad minimum tempore seu per intervalla, tali delirio vel insania stimulatos, adstantes contagioso morsu laedere vel aliud etiam capitale deli stum patrare posse, non impossibile nobis
videtur; Cumque tale delictum sine perfecta ratione commiserint; non immerito ejusmodi delinquentes pro delirantibus habendi atquc hoc in passu cum aliis melancholicis, delirantibus rabientibus & maniacis a poena ordinaria absolvendi erimi. f. i7. Consentientes quoad hanc sententiam videmus etiam ob dia Autores. Assedicos & Jurisconsultos, siquidem ratione laesae ρω libri rarionis liqarcellus Donatus de Medic. Histor. miris. Lib. s cap.randi. f. pag. m. ssi. de Juvene quodam, qui, dum rabie detineretur, appropinquantes sibi mordebat matri tamen suae dicebat,
quod non approximaret ad eum, quia non poterat se continere a mordendo eam, hanc reddit rariohem: quoniam in eo nondum potentiae intellechivae corruptae erant omnino,
346쪽
ex agentis imbecillitate. Et Paulus Zachias u est thed.
Lib. 2. Tit. I. D. II. n. a Jo m. Na. putat, Juonem illum, naa ltrem admonentem, ne ad se appropinquaret . non omnino.
quidem, sed maxima ex parte rationem habuisse laesam, ita ut eo, quod adhuc remanebat, intellectus nomine cognosce re posset, matrem non osse mordendam, cum tamen a delirio impulsus, exteros omnes morderet. Deinde pergit idem .racchias: Cum ex his ergo apertissime Constet, rabientes omnes insanire, jam de his ea conclusio firmari potest, quod omnes ut melancholici illi habendi, de quibus diximus, quod circa unum quid delirant, non circa omnia, si modo solo aquae, timore assiciantur; nam possibile, & eventu non rarum est, ut omnino furentes evadant, & tunc ut caeteri furentes habem ldi. ' Ad majorem autem confirmaticinem insaniae, in hujusmodi aegrotantibus illud notatu dignum est, quod a Cane rabido commorsi, etiam antequam in rabiem impingant,non in tegramentis sanitate fruantur Stai f ifurisisi. 18. Furiosos autem, maniacos &l Melancholia hypochom driaca laborantes, si tempore rabiei vel paroysmi capitale a- lliquod delictum commiserint, poena ordinaria assiciendos non res decisa est ; siquidem secundum Matth. wesenbec. Pan. 7 cog il. 3K. n. a a. q. fol. m. iuriosi & mente capti irenoranti &absenti comparantur; Et juxta Paulum Zacch. α In Iesm astio m. Ias'. in Pra judicialibus non puniuntur de iis, quae tempore furoris Parr runt, quia tales voluntate Carent.. Exemplum Lanii per intervalla Mania correpti amicum comfodientis, poenam tamen homicidii non luentis annotavit Felix Platerus Obstro. medici Lib. I.pag. m. 88sq. Lanius quidam. inquiens, Basileae furore pene maniaco interdum corripi solitus praesertim clim vinum liberalius bibissct insidias sibi strui. ut caperetur, dicens, per urbem stricto gladio discurrobat, & clim eum nemo verbis aut Vi compescere Posset, metuen- ites sibi ab eo. excitatus fuit sartor quidam, qui jam dormitum se contulerat, illi adeo familiaris, ut quaevis, ipso mo
347쪽
nente & objurgante faceret. inem cum denub reprimere vel let, nec sibi caveret, ab ipso furioso fuit transfossus, ense latum pedem extra dorsum prominente. , Uinc mane, clim jam furor nonnihil desiisset, captus & quia maniacus puraha ur, non capite plexus, sed ad Careeres perpetuos damnatus suit,in qu bbus semper blasphemando & dejerando dies noctesque conte rens poli annos aliquot, hyeme, frigore intensissimo, periit & eluti conrelatus manE repertus est. Sic etiam cultas medica Lipsiensis Nobili cuidam, Blasphemiae accusato, ob Melan chol iam hypochondriacam, per aliquot Ariestata meaica prohatam sequens dedit Re onsum : unget tinein
tas oberii thnter dei ruon do. secundum relationem borum Medicorum, Utrdings Melancholia hypochondriaca laborbre,und 'Id malum quasi ex haereditate a Parentibus hen urs
xenia n. aerii hennberat. Affectus, crescentibus annis & accedentibus variis excestibus in Diaeta, & in specie animi perturbationibus gravioribus immernithrunb mehe μ ὲumehrenundo terε Nohlgar in Maniam 3udegeneriren pileo
aug eitur malitia. fondern vitisnehr ex perturbatione animi de delirio melancholico vota thm begangen morden&c.eeipi hin 8. Mart. i539. vid. Merion. Forens seu ωος. Facultat.
348쪽
bus D semibus collecta V a Iohanne Hiderico Zit amas es t. Cent. IV. f. n7.p. m. I, II. seq. Et Cent TCU. G.p. Irys. Incendiarius. quia non compos mentis, ex tilpatur. Porro etiam juxta Matth.wesenti. Resonstar)cu Cons haraci. Cong. 223. n. 7. fol. m. ro . Amentia &delirium Testatoris vitiant testamentum.
ut ab eo, qui mentis compos non sit, fieri nequeat, vid. etiam Pan. 7. Confit 3ῖL. n. 23y.Rpy Joh Ia a. Prolixe etiam de furios6 poena ordinaria n6n alliciendo agit Enoch , laeserus Disti de M. Llinquentib. facients. RespoU . Georg. Chris h. a Passiel. Helinfla . . us 7. habit. Membr. 3. n. Ics. Caus. . de furioso, inquien . apud omnes Coristat, furiosum nec ex delicto suo obligari, nec poenam aliquam incurri' T; idque 'tuiri textibus iuris, tismetiam rationibus facile probatu est: Illud mines quod spectat, diserte hoc disponitur Ia. D. ad Leg. co Mel. deSIcar. L. poena parricidii ρ.ma. D. de Leg. Ponaper. deparricid. L. Diuus Marcus I. .D. de OF praestae L. apud Aristonem s. insin. D. de administr. sp
tiones obscurie esse possunt. Quoniam enim in tali homine
intellectus& appetitus sunt corrupti, ut era actionum nostr rum principia, itaque nec Consilium peccandi aut αρο ρελιν habere dici poterit. nec actiones ipsius humanae e vim, sed hominis, ut loquuntur Philosophi. Indeque nulla furiosi voluntas esse dicitur: at vero 'maleficia voluntas&Propositum delinquendi distinguit: nec in iis exitus spectatur,sed voluntas.
Nam ut Augustinus inquit: usque adeo peccatum voluntarbum malum est, ut nullo modo peccatum sit. si non sit voluntarium. Deinde si insans cx delicto neque obligatur, neque puniri potest, sequitur nec furiosum poenam aliquam incurrere, quia utriusque eadem est ratio, ut qui etiam in deliciis plane aequiparantur ac conjunguntur. Adhaec furiosus absentis injure &quiescentis ac ignorantis loco habetur, imo mortuo as similatur; At poena in tales fieri nequit: ergo nec furioso aliqua
349쪽
qua debetur. Tandem argumentari licet, cum furiosus furore ipso satis sit punitus, non debere illum ulteriori poena assi 'gi; alias afficio major adderetur amictio, duod fieri haud debet: certE enim furorem per se magnam este amictionem, nemo negabit. vid. etiam Gothosted. Beringer. Disput. inaugur. dei Graiseuolari aggr*Ianissus Praesae Gloph. Farineri Aen. Isio. halit. cap.3. Membr. I. LM. L 3. 2A. f. i9. Quodsi itaque, secundum hactenus allegata, maniaciaci seu furios, insani, delirantes, imo Melancholia hypocho iratione. driaca, tanquam Ilonge leviori Maniae gradu, laborantes , a
poena ordinaria absolvendi sunt, quidni etiam livdrophobis . seu rabidis vel a rabidi Canis morsu in talem assectum prolapsis, & pariter ad delirantium Classem pertinentibus, eadem gratia expectanda erit Θ modo de Hydrophobiae rabis
Ois seu Rabiei caninae veritate, seu delinquentem tunc temporis verὸ rabidum fuisse, cerib constet. rg. ao. Clim vero hoc in Passu variae Circumstantiae, &alia, Gateis. notanda veniant, ex modo allegata Glaeseri Disputatione quae non in omnium manibus est) sequentia hic referre a que ad Rabiem caninam applicare liceat.Observandum itaque primo, quod fundans se insurore eum probare teneatur. Neque enim cuilibet alleganti furorem statim credendum est & poena remittenda : Elim quilibet homo sanae mentis praesumatur: Schaec praesumtio est maxime secundum naturam, ut quae homines sana mente praeditos in lucem edit. Vertim quia res dissicilis est probatio,ideo Judex praesertim de simulatione suspicans non modo testes super signa exteriora gestus & facta furiosi emaminet : sed etiam peritum Medicum adhibeat, qui cum furioso conversetur, ac temperamentum ejus causasque insaniae ex-
ciuirat: cui postmodum de furore rationabiliter deponenti tu- fidem habere, reoque poenam remittere queat. Secundo, quae de excusatione furoris dicta fuere, capienda sunt de casu, quo aliquis continua mentis alienatione tenetur. cui enim in comfinio quasi furoris &sanitatis atque in conspinu inumbratae Xx quietis, '
350쪽
C Αν. VII. DE QUAESTION illus quietis, ut Dd. loquuntur, constitutus, dilucida intervalla habet, ille poena omnino liberandus non est. Sed tamen &hic necesse erit probari, eo tempore, quo reus crimen admisit, eum non fuisse rabiosum: alias enim, qoi semel furiosus perhibetur, in posterum quoque talis esse creditur, quia de praeterito in praesens praesumitur. Probh interim hic notanda est distinctio illa, quam Iason adsert. Aut enim apparet, aliquem iuisse furiosum, non semper, sed ali3uo momento tem- Ioris, puta una vel duabus horis, vel uno die aut duobus ;&t is furor non attenditur, neque ex eo aliquid probatur: Aut v rb apparet, aliquem habuisse furorem successivum, licet quaedam intervalla habuerit, & tunc quicquid agit, praesumitur fecisse tempore furoris. Clim eni m furor ut hedera serpat, semper & continuo durare censetur,nisi in totum desiisse probetur. Quamobrem, ut dictum, probatione illa deficiente, nempe
Od in dilucidis intervallis deliquerit, reus adhuc a poena ordinaria immunis erit. Tertio nec intelligenda sunt superius disputata de eo, qui post furorem ad sanam mentem rediit; hunc furor praeteritus neutiquam excusaverit. Etenim si is,qui dilucida habens intervallae sensu saniore peccat, poena non eximitur; multo minlis hoc probandum erit in eo, qui licet aliquando furiosus fuerit, pristinae tamen sanitati jam restitutus delinquere non est veritus. Quarto advertendum est, quod licet vere furiosus a poena excusetur, ille tamen prorsus liber dimitti non debeat: sed custodiendus sita suis in conclavi aliquo, aut, si opus fuerit, vinCulis etiam coercendus; ne quid perniciosius ipse in se moliatur, aut aliis sit exitio. Imbsicu-hodes ne ligentes se gesserint, &furiosus quid patraverisi pro modo culpae & negligentiae castigari debent. &c. vid. etiam supra allegata Falchner. de Fure aggratian s. l. c. f. etc. seqq. qui tamen Autores bene monent, qubdinstar furiosorum non sint excusandi, qui nec tota mente praediti, nec etiam tota sint privati: ctim in eos adhuc alictuis dolus, vel certe lata