장음표시 사용
21쪽
2 - Tractatus de Deo uno. Di putat. I. Proemialis.cundae. Demum, quia ut Creatura rationalis moveri possit infinem, nedum motu, sed via etiam certa, & secura opus est,& haec via Christus est,aiente ipso: Ego sum via,veritas, or vita: Et nemo νenit ad Patrem, nisi per me. Tertiam
partem excogitavit, in qua de Christo Domino, seu de Divino Verbo incarnato late disserit. 2 Ut ergo ad primam huius Sacrae Doctrinae revertamur partem, illa adhuc tripartiri merito debetuenam primo considerandum occurrit de existentia, & essentia Dei absoluta; secundo de personarum distinctione rela tiva , tertio de emanatione cre turarum ab tes; id est . primo de Deo ut uno; secundo de Deo, ut trino; tertio de Deo, Ut primo creaturarum principio, seu de creatione, & rebus praecipuis ab ipso creatis. Hanc igitur se riem observantes ut optimam, exordium sumimus a praesenti tractatu, nempe de Deo uno, quem In varias distribuimus disputationes gratia cla ritatis. In primis namque praemittenda venit disputatio prcemialis de hae Sacra Doctrina, seu Theologia,ut iam de more observatur in omni facultate tradenda. Secundum obtinebit locum disputatio de existentia, & elsentia Dei, seu natura ipsius; necnon de attributis ad ipsius essentiam spectaniatibus, praesertim aeternitate, & immensitate; tertium disputatio de visibilitate ipsius Dei ab intellecto creato,seu eius visione;quartum,quintum,&sextum disputationes de attributis ad naturam ipsius spectantibus, nempe de scientia,voluntate,dc praedestinatione;de quibus, quia plura iam dille- mi Tractatu de Providentia, non ita late decurret calamus, ut in alijs nostris operibus, sed brevitatem amabimus, ut etiam lectoribus geramus
Praemialis DIsputatio ista reflexa est, non direm;ea enim non directe de Theo: logiae obiecto, sed reflexe de ipsa Theologia disputatur; nec
propterea aliena est ab ipsius instituto, nam Theologia supra seipsam reflexiva est, dc quidem potiori titulo, quam Caeterae latentiae, de facultates, nempe, quia non solum scientia, sed sapientia est altissimis inixa principijs, & causis, ex quibus de se ipsa etiam disputare valet. Merito igitur hanc disputationem praescribimus, tum ut unusquisque debitam Theologiae Sacrae existimationem Concipiat,qua ad eius studium accendatur; tum ut obijectum illius praenoscat, quod veluti certum sibi praefigat scopum; tum ut modum procedendi, & principia discurrendi praenoscat,quo plurimum iuvari possit in illius progressu.
22쪽
cuast. I. An sacra Doctrinasit nee saria e
cas discipi nassit necessaria alia, nempe Gera Doctrinia I Ula inquiest D. om. In praesent.Sed d I bitant communiter eius Distipuli, quid latciligat nomine Sares Do mine; aliqui enim censent, intelligere notitiam , aut cognitionem abstratientem i fide, & Theologia proat mamque subse comprehendit ex aequo; hoc est , do- istinam revelatam,vel immediaten fiscinaliter. qualis est doctrina fidei; vel mediate, & virtualiter, qualis est doctrina propria Theologiae. Alij vero existimant, Dahom. nomine ners D mis intelligere solam Theologiam prout a fide distinctam, licet incinnter loquatur etiam de fide. Nij vero Melligere primario, & directe Theologiam, solum vero secundario, & ex fine Theologiae, fidem de qua solum propter Theo- Iogiam loquitur. Veruntamen controversia ista Parum obest, dummodo, quid D.Τ m. de necessitate Theologiae senserit, constare possit. Id
κ Dico primor nera Dominus in Memia ὀμώ, vel neologia o ab immediate, OD maiater remiasa, vel solum mediate, ct virium fiteris pluiter necessaria bominibus praetre philosophisas dissiplinas. Probatur primo , quia quod est hominibus necessatam ad obtinendum finem, ad quem ordinantur, est ipsis simpliciter necessariu Sed Sacria octrina in praedicto se si est hominibus necessaria ad obtinendum λ
rn,ad quem ordinanini Emb. Probatur mi nor, quia ad obtinendum praedictum finem requiritur omnino ipsum praecognostere, non enim potest homo tendere, Zc consequenter nec obtinere finem,quem non praecognosiit:Sed homo per solas philosophicra disciplinas cognoscere nequit finem ad quem ordinatur: Ergo vltra illas, est hominibus necessaria ad illum obtinendum Sacra Doctrina divinitus revelataser batur minor,quia finis, ad quem homo ordin tus est, est in prout superat captum rationis humanae. iuxta illud Halae 6 . Oculus non vidit
Deus absque te, que praeparasi doligensibus ter Sed per solaes philosophicas disciplinas cognosci nequit Deus prout superat captum rationis humanar , quia philosophicae disciplinae solum Perficiunt rationem humanam ad id quod eius captum non superat, nempe intra ipsius sphaeram, non vero supra: Ergo homo per solas philosophicas distiplinas cognoscere nequit
Drum ut finem, d quem divini; o desinet. 3 Secundo, quia licet homo per dist yna
philosophicas, de per rationem humanam possit plures veritates cognostere de Deo suo ultimo fine, ad hoc tamen pervenire non potest,nisi per langum tempus, Zc diuturnam indagationem. nemo enim facile fit philosophus praelartim ciriacamum;nec sine admixtione plurium errorum,n patet ex praecipuis Philosophis, qui quamvis plura de Deo cognoverint, in pluribus etiam circa ipsum erraverunt; nec demum Omnes pos. sunt esse philosophi, cum tamen opus sit quod omnes posiint salvari, dc finem ad quem destia nati sunt obtinere: Sed necessarium est, quod λnis , & salus cunctis hominibus sit pervia, de parata , & quod absque diuturno labore , de te pore possit ab illis inveniri, de cum lacuritate, de certitudine erroris experte: Ergo ultra philosoaphicas distiplinas est necessaria Sacra Doctrina divinitus inlpirata per quam omnes, brevi, Mabsque erroris periculo possint instrui de lua s, lute, de de suo ultimo fine.
Confirmatur ex eodemD.Thom. I. est tragop. mens humana relinqueretur
imbuenda 1olis philo opiciis disciplinis deDeo,
destitutaque maneret doctrina divinitus revel ta, triplex sequererur inconveniens. Primum,
quod paucissimis hominibus Dei cognitio pex. ret, siquidem plurimi impediuntur ab st dis philosophico, sine quo Dei cognitio tunc obtineri non posset. Impediuntur enim primo omnes illi, qui desectu complexionis hebetis
sunt ingenij, ac rudis minervae. Secundo impediuntur omnes illi, qui temporalibus adminia strandis a Republica destinantur, & mechanicis artibus exercedis.Tertio impediuntur alij ex desidia, di pigritia, quos nempe terret d urumus,de improbus labor exactus ad philosoplita summam comparandam: omnes ergo ist qui plurimi sunt, exclusi manerent a Dci sui necessaria cognitione, & consequenter . Iuae salutis, & vltimi finis consequesone, quod sane maximum rei inconveniens. Secundum est, quod adhuc illi, qui studio philosophiae incumberent,vix per venire possent ad Dei cognitionem exacta tum propter huius cognitionis, & veritaris ditatem , ad quam solum pervenitur vltimo,& post alia multa praecognita, ad quae praecognoscenda diuturno labore, & tempore opus est. Tum quia tempore iuventuti dum mens dive sis passionum motibus vehementer agitatur, inta non est ad tam altae veritatis cognitionem:Sicrgo solum per naturalem rationem, & philos phiam Deus cognoscendus esset, maneret genus humanum in maximis ignorantiae tenebris; cum
Dei comitio, quae sola homines persectos, Zebonos facere potest, non nisi quibatam paucis,& his quidem post diuturni tam iris longitudi- M o venis posset. Tertium inconveniens
23쪽
η Tractatus de Deo uno. Disputat. I. Praemialis
seret, quod mvestigatio per philosophiam, &ra.ionem humanam detatibilis valde, & fallibilis est, & errori exposita, parumque secura, Vnde inter ipsos etiam primos philosophorum nonnulli errasse inveniuntur, & aliqua prod mostratis existimarunt, quae vel falsa. vel tantummodo topica sunt, & econtra plura reputant probabilia, quae vcia demonstrata fuerunt, di de his omnibus inter ipses, & controversiae, ει dubia, & contradictiones fuere: Ergo adhuc
in peritissimis Philosophis foret impossibilis 1e-Cura, certa,& errori non expolita de divinis codinitio, si haec solum per viam rationis naturalis obtinenda foret: Ergo ad huiusmodi inconvenientia vitanda, opus fuit, cognitioncm de dia vinis hominibus tradi per viam fidei, stu per Sacram Dodiuinam , quae in primis omnibus facialis , & per via est, & a qua nullus excluditur, &aliunde secura, & certissima est, utpote Deo testificanti, & revelanti innixa.s Dices, hac ratione Dahom.solum pro-hari, quod Sacra Doctrina lumpta pro fide, sit nccessaria, Mn vero sumpta pro Iheologia, nam etiam Theologia, cum discursiva sit, non omnibus est pervia, sed cum dii cultate adquia frur, & non nisi a paucis, & diuturno tempore, ac labore. Sed contra est, quia potissimus se pus D. om. in hoc articulo solum in probore,Sacram Doctrinam divinitus inspiratain necessario ad tendam fore, ita ut ad hominum in ustionem non susiciant philosophicae discuplinae, nec ratio naturaliis; ubi non determinar. ita abstrahit a principijs, & condusionibus huius Sacrae Doctrinae; illa enim amplectitur principia immediata a Deo revelata, & conclusi nes in eis principiis virtualiter praeconaendas;vnde ad intentum D. Thom. id nostrum satis est demonstrasse, ad hominum mitem non sustic
re philosophicas discipIinas, sed ulterius requiri Doctrinam Sacram divinitus inspiratam, saltim
quantum ad principia ipsius, quae omnibus nota esse d bent. Loquendo autem speciatim de D ctrina Sacra, quantum ad conclusiones,& prout
distinguitiir a fide, iam dicimus. 6 Dico secundo: Gera Theologia discursiva, velar mentatrua ex principiis Met, licet non singulis delitas, tamen toti Eccleses noeessariasimpliciter est ad conservationem, de fensionem, ct explieationem drii. Quod necessaria non fit omnibus fidelibus ad salutem. Paint, quia non omnes possimi studio Theol giae incumbere, cum innumeri alijs muneribus in Christiana Republica destinentur, nec Omnes sint capaces, aut idonei Theologiae addiscendae;
omnes autem capaces sunt, & tenentur ad suam salutem procurandam, & consequenter ad media omnia sibi necessaria , ut illam obtineant: Ergo Theologia non est cique neccuaria ad
item, aliaes Omnes tenerentur esse Theolose, aut Theologiam addiscere, quod nemo asserere ausit. Quod vero toti Ecclesiae corpori sit necessaria , probatur , quia necessarium est Ecclesiae, quod in illa sint Pastoresn Doctores,qu rum sit alios docere, & instruere in his, quae sunt fidei , qui parati sint omni poscenti rationem
reddere eius, quam docent, doctrinae, eamque defendere , & roborare contra insurgentes em res, Neos qui contradicunt, arguere, ut co
stat ex Apostol. ad Titum: Sed id praestare non possunt Doctores, & Pastores sine Theologiar Ergo Theologia necessaria est in aliquibus toti
corpori Ecclesiae. Minor patet, quia munera illa explicandi doctrinam fidei, eiusque rationem poscenti reddendi, eam roborandi, & tuendi arguendo contradicentes,propria sunt rami giae Sacrae. & non solius fidei, cuius tantum est credere dictis Dei, ut ab Ecclesia propositisaim alterius disciplinae philosophicae: Ergo ad ea m nera simpliciter est necessaria Ι heologia. Eo firmatur,& explicatur concluso a paritate ali rum lacultatum, quae quidem necessariae sunt i ii Reipublicae in aliquibus; sed non in omnIbus, Mingulis; v. g. Medicina, quae necessarita es ad salutem corporalem tuendam, & restaurandam, sed non omnes debent esse indici: similiter tactasse navali, di in exercitu necessaria Omescio est ars nautica, militaris, & equestris, sed nota omnes debent ese nautae, nec omnes militiae, aut aequitatus magistri. Sic etiam tu alias artibus, nam sufficit communitati, quod in illa sint periati cuiuslibet artis; quibus caeteri imperiti credere debent, di obtemperare, & ad quos in dubiis,dedissicultatibus emergentibus sit recinus: Ergo pariter in Ecclesia , Ron omnes debent esse Theologi, necessarium tamen est esse in ea S crae Theologiae peritos, quibus alij credant, de ad quos in dissicultatibus ocurrentibus recursum
Obijcies primo contra mam cones sonem: Ad ea, quae rationi naturali subsunt. susticiunt philo hieae disciplinae: Sed non est
necessum alia inquirere supra rationem natur
lam iusta illud Ecclesiast. 3. Altiora te ne quae si ris: Ergo nec est necessaria Sacra Doctrina, quae sit supra philosophicas disciplinas. cundo quia nihil est scitu dignum, quod sciri non possit per philosophicas disciplinas: Ergo alia non est necessaria. Probatur antecedens , quia nihil scitudignum, nisi venim, nihil verum nisi cns, & subente ut sic contentum; siquidem verum convertitur cum enae r Sed philosophicae disciplinae metant de omnibus, quae sub ente continentur. etiam de Deo ipso, unde quaedam Philosophiae pari, nempe Metaphylica , in quantum tractae de Deo, dicitur Theologia, seu scientia divina,qun proinde latar plutosophicas distisinas co
24쪽
suag. I. An Sacra Doctrina sit necessaria,Sc.
numeraturi Ergo nihil est tam dignum, quod per philosophicas disciplinas disci non poIsit: Haec sibi obiscit Angelicus Praeceptu
8 Ad primum respondet, omihi a maiori, negaudo minorem, nam sensus illius Sacia Te tus solum est, quod altiora nobis non qiuaeranius per raconem naturalem, quia solum sunt lusci, pienda per fidem, ut a Deo divinitus revclata,
unde ibidem subditur. Plurima fures fens
hominum seno sunt tibi, id est, revelata. Et I. ad Corinth. a. semesunt Dei, nemo novit,mss ritus Dei; nobis autem revelavit Deus per spiritum Daram, di circa huiusmodi veriatur Sacra Doctrina. Ad secundum distinguo O a
recedens: Nihil est scitu dignum , quod per phulosophicas disciplinas sciri non possit omni securitate, & certitudine, qua scitu dignum cst,n go antecedens: Aliqua lectaritate, Sc certitudine , traineat antecedens. Ad probationem,concessa maiori, distinguo minorem: Philosophicae disciplinae tractam de omnibus, quae sub cnte continentur, etiam de Deo ipso, omni certitudine , qua lcitu dignum est, negat. Aliqua,tram kat minor, & distinguit conseques ut supra,quia licet illa pars philosophiae, quae agit de Deo, i monstret Dei existentiam, & plura Dei attrib
in , & persectiones, non tamen sub ea luce in livo, εἰ certitudine, qua opus est ad salutem,mpter inconvenientia supra enumerata a mam. viae Q ea cognoscenda, prout requiritur ad utem, necessaria est Sacra Doctrina divinitus
iaspirata quae quidem generice differt ab ea parte philosophiae, quae ab Aristotele Theologia
nuncupatur, quia licet utraque tractet de Deo ipso. disserunt tamen ex diversa ratione cognostibilis, siquidem illa pars philosophiae agit de
Deo, S de Divinis, secundum quod sunt codi oscibilia per lumen naturalis rationis, seu per discurium a posteriori ex essectibus naturalibus; Sacra vero Doctrinatractat de divinis secundum quod cognoscuntur lumine divinae revelationis; quae diversitas latis est ad divinificandam genere unam ab alia, licet respectu eiuslem obiecti
materialis considcrentur: tandem enim conclusionem demonstrat physica , & Astrologia, v. g. quod terra est rotimis, & tamen , quia illa Iam unaquaeque demonstrat per distinctum medium , & sub distincta ratione cognoscibilis disserunt inter se, vel genere, vel specie. ς Obijcies secundo contra secundam comclusionem, quia vel in illa sermo est de Theolo. gia argumentativa prout distincta a fide , vel de simplici intelligentia mysteriorum prout coincidit eum fide: Si hoc secundum, solum probatur fidem esse necessariam, non solum toti Mesiae, sed singulis individuis, quod dissitetur nemo: Si primum, contra est, quia Theologia sic argumentativa est Theologia stholasticaeSed Thec,
logia scholastica necessaria non est adhuc tori Ecclcsiae: Ergo. Probatur minor, quia Ecclesia Christianultis seculis vixit Si conseivata est,praevaluitque contra suos opugnatores sinc The logia Rholastica, hanc enim primum Ecclcsiae invexit S. Ioannes Damiacenus , deindet latrusLombardus d ctus Magister Sententiarum, ac postremo D.Thom. antea aurem per scptem sere secula talis Theologia in Ecclesia agnita non est: Non ergo illa riclasta est nece laria. ro Confirmatur, quia potius est nociva Ecclesiae Christi: Ergo non est neccssaria. Pr batur antecedens, quia Theologia scholastica'sepissime, Scommuniter utitur principiis, Ndogmatibus philosophicis, seu Philo phooem, ut vivere est in D. Iliona. qui pcrrarum soluit articulam sine alicuius Philosophi authoritate: Sed principia, di dogmata philosophiae nociva sunt Ecclesiae: Ergo & Theologia scholastica.
Probatur minor in Patribus, qui communiteras terunt ex Philosophia exortos fuisse plerosque errores, qui vexarunt Ecclesiam primis cius triculis: Vnde D. Ambivsius in Naim. ii 8. M 'ait: Nibis nobis elon Philo hia, ne tris mos
per elementa mundi buitis roducat A vero, nequis assertionem nostram per Philosophiam n fram depraedetis: Sie enim Arriano; in per dum risse cognoscimus, dum m i nera tisnem putant usu huius euli co ligenisse, ν liquaerunt A solum, Iequuntur Aristotelem, . Et lib. i. de fide : Omnem iam ocii morum Dorum Arriani in dialeotica dis t..tione eo sis uunt sed non ιn dialectica placiat Deo cultavum facere populum Dion. Et August. δε- 87. ait, dialecticae arris astutias esse plagam, stacinises , qui aegyptios vexarunt. milianus lib. . de Praescrip. similiter ass)ri Catholicos inter ει haereticos, hanc esse diiserentiam , quod ita prae manibus habent dialectaeam Aristotel. illi Deum in simplicitate quarunt: ENO. 11 His,& alijs pravo 1ensu v1urpat:ς haeretia ei receriores innumera effutiunt dicteria in sch transcholasticos Theologos,1 ocant enim sch las Aritieissi Lupanaria , Castra Camisi , Scholasticos vero asinos commos.bestias vi des, sophistas i Ipsam vero Theologiam scholastucam, pro anam , veritatis isseisiam , i mnem fallatiam, angelii Christi obscurati m. velum, quo Christum, veluti Iudaei, tegimus, de alia huiusmodi; a quibus non longe distat lania senius, & nescio , qui eius Sectatores, qui toti sunt in spemenda, & contumeliis afficienda Theologia scholastica eiusque proscissores; quo
etiam motivo non desuerunt olim qui D. Tho. doctrinam evertere conati fuerunt, eo quod niamium philosophicis dogmatibus reserta sit. I a Confirmatur secundo, quia Theolo as holasti n iis ex pane consilue in pluribus
25쪽
6 Tructatus de Deo Cno. disputatio I. Proem alis.
quaessionibus de constitutivis , & hypotesibus impossibilibus, de possibilitate metaphysica, &alijs huiusmodi,quae nihil omnino protasse pos. sint ad Christianae fidei, & doetrinae expositi nem ; sed potius eam hisce quaestionibus implucare δε eam obscuriorem reddere: m. Confirmatur tertio, nam Theologia fili
Iastica plena est vocibus barbaris, di terminis impropriassimis, & alienis ab idiomate latino, ut sunt ly m essendo, ly nexume, postiG, m terialiter Ormaliter, quiddilalme, quia trumesi s huiusnodi: Ergo contemptibilis valde
conclusione de Theologia argumentativa, &distum.1, prout distincta a fide; haec autem dupliciter eouiderari pote nempe vel quoad tu stantiam, &essentiam; vel quoad methodum Mordinem,quo digesta invenitur a Magistro Se tentiarum, D. om. & ali 1s. Hoc igitur supposito, ad argumentum in contra, conceta maiori , distinguo minorem di Theolosia iolastica' quoad substantiam non in necessaria toti Eccle- sue, nego minorem: Quoad methodum,& ordinem , ex quo sumit denominationem scholast, , subdistinguo: Non est necessaria simpliciter, concedo: Non est necessaria secundum quid, &ad melius, nego minorem. Ad eius probationem, dico quod Ecclesia Christi nunquam vixit, nec praevaluit contra suos oppugnatores sine
Theologia stholastica sumpta quoad substam Liam, nam haec nihil aliud est , quam Theologia
argumentativa ex revelatis, di explicativamysteriorum fidei, quae quidem semper viguit in Ecclesia; illa enim usus est Christus arguendo ex Sacris Scripturis, tum ad ostendendam suam divinitatem , tum suam resurrectionem, tum untitatem essentiae cum Patre,quando aiebat: Si er
ditis in Deum, ct in me credite, quasi diceret. exponit August. Si ereditis in Drav Insequenses vim me eredere debeatis, quod non esset eomsequem,s Cisimu non esset Deus. Ea .ctiam usi sunt Apostoli , dum argumentis ex Veteri Testamento desumptis ostendunt Evangeli; veritatem. Et Apostolus Paulus ex resurrectione Christi probat, & arguit nostram resurrecti nem, disic in alijs: Et ad Titi exigit in Epis copo, quod possit in doctrina sina eos,qui co
tradicunt arguerer DP. etiam Ecclesiae , tum in Concilijs , tum scriptis innumeris argumentis Theologicis utuntur ad ostendendas veritates Catholicas,ad convincendos Iudaeos, & haeretucos. Noc o' est, quod non expr mant strictam krmam syllogisticam, quia eam quoad substa tiam observant, dum recte ex antecedenti sconnexis,& notis, inserunt consequentia per viam verae, & recta illationis, licet mcthodum aristotclicam praetenuisserint.
seriem, di Rethodum, qua digesta invenitur Magistro ententiarum, & a Dahom. Scholis invecta, fateor, quod sic non est simpliciter ne cessaria, et quod Ecclesia sine illa vixit primaevis saeculis , nego autem quod non sit necessaria secundum quid, N ad melius, est enim utilissima ad fidei defensionem, & explicationem doctrianae Catholicae. De quo audiendus est August, nus lib. a. de Doctrina Chrisiana , eap. 13. sic aiens: Disputationis disciplina ad onmia genera quaesionum, quae in litteris sanctis sunt om tranda , ct dissomenda plurimum valet; tantum ibi emenda es libido rixant , ct puerilis quaedam Mentatio decipiendi adversarium. Α diendus est etiam Honorius Papa,statuto, quod habetur in Iure, Canan eap. super specula de
Magi is, ubi sic ait: Ad Theologiae professi is Hum aliqui desinentur , qui cum eiactoti rint, in Dei Eccles velut splendo M an mmamenti quibus p modum eo a possit -- heri Doerorum, qui vetus sella m perpetuo Hemitates mansiri d iustiι iam valeam plaria mos erudire. Sic Theologiae scholasticae prois res, & Doctores collaudat Summus Ponti se quos Luterus a nos cornutor , ct Minas ut Ades ore immundo ausit compellare. De The logia etiam stholastica Martinus I. in 's. ad Constantinum Imperatorem , dixit: Theologiamnus puris simum, ct eximium, θ' o 1wι Moaris esse, Myrrham eonservatricem bonorum, O contrarimum expultricem doctrinam. Audienisdus est etiam Basilius ad i. eap. Isaiae, ubi sic ait: Faeustas dialectiea, muri instar es dogmatibus , quod ea tum facile diripi, umrumlibet meumoni patere. Ne .non Clemens Alexandrinus lib. i. Stromatum, sic inquiens: Lo ea sola manudiuit ad veram sapientiam,
reddit id, quod es optimum , ct praestantisia
mum,m recte cogno cat s bomis quae Deum.
que. Ac demum Hieronym. super Erequiei,ὐbi similiter ait: Quidquid m hoc Malope e forum dogmatum es, hae arte subvertitur, ODMr mora dij in cineres, fabula vi disse Ltur. Quis ergo iam audiat haereticos sua ei tientes dicteria adversus Theologos scholastiacos, eo quod Philosophia, & dialectica iuvam
tur ad veritates sacras comprobandas, & me das. Iam crν.
tecedens. Ad probationem distinguo maiorem Theologia stholastica potissime utitur princia piis . & dogmatibus Pulosophiae cum subordia natione illorum ad Articulos fidei, & principia Thrologiae. quibus potistime innititur, concedo i Subordinando haec ad illa, & illis innitem do prineipaliter,nego maiorem:Et distinguo minorem: Principia , di dogmata philosophica
26쪽
ssuast. I. An Sacra Doctrinasit uere saria, scd
nociva sunt Ecclesae, si praeferantur Articulis fidei ,& revelatis . Dco, seu principijs Theologiae concedo: Secundum se, aut cum subordinatione ad fidem acepta, nego minorem, ad cuius probationem dico , quod philosophiae abusus origo filii eorum errorum , qui vexarunt Ecclesiam, quia videlicet homines philolophia inflati , di iastuosi supra modum, suis experientijs, &dogmatibus innitentes , nolebant intellectum captivare in obsequium Christi, de divinae revelationis , nihilque verum, aut firmum exiitimabant, nisi quod sua philosophia probaret; iuxta illud August. st . t 7. de Tempore: In homine Ometali tota regula intelligendi es conquetudo cernendi, quod non solent videre non crediant; vel saltim errarunt, quia in eorum principabatur mente Philosophia, non Theologia , aut tac fatemur autem , quod philosophia, ii fidei, de
Doetrinae Sacrae principetur, eam evertere ne
cesse sit, & plures adversus illam germinare erro res. Theologi vero scholastici , dum philosophia , 8e dialectica utuntur, illas ut ancillas, stat servire, & Theologiae faciunt, non quidem fidem , aut Theologiam Philosophiae subordinando ,& ad illius normam corrigendo; sed econtra Philossiphiam ad Theologiae regulam castigando, de illi sub dinando. quo pacto philos Phiae usus innocens, licitus, ta omnis erroris exin
16 Igitur Ambrosius loco obiecto, solum reprehendit philosophiam , ut dominantem in mente, & Sacrae Doctrinae praelatam, unde inquit , Arrianos ruisse , quia Christi generationem usu huius saeculi putant colligendam, quia reliquerunt Apostolum, sequuntur Arist. non autem reprobat philosophiam ancillantem fidei ,&illi subordinatam; similiter dum ait, Arrianos vim veneni ponere in disputatione dialectica . intelli gendus venit sicut Augustinus dicens, astu lasTalcisticae esse cinifum plagam ; loquuntur enim de dialecticae fallac ijs, de sophismatibus , in quihus haeretici illi vim veneni collocabant , sed quis nesciat dialecticam ipsam plurimum valere , Nesse necessariam saltim secundum quid ad ea sophismata, Se fallatias dissolvendas : Fatemur ergo fidem veram minime arte syllogistica . nec philosophia, aut dialectica innixam esse , nec ibam intrinsecam firmitatem ex illa desumere. sed unice , di immediate ex verbo Dei, ut ab Ec-ciesia proposito . e sie Catholicos in simplicit
te cordis Deum quaerere per fidum; veruntamen, quia ab extrinisco impeti solet arietibus argumentorum , propterea ad sei defensionem utilis-lime iuvantur philosophial, & dialectica, necnon ad sui explicationem proportionatam.captui humano. Nec hoc unquam reprobarunt Patres. Vnde miseranda est cacitas huius aevi haereticorum , qui cum methodum , ac stilum observeat obstrusissimis ambagibus, rethorkis phrasibus, eloquentiae sucis, de prophanae grammaticae , ac sapientiae verbis plenissimum , quo nihil aptiuuad veritatem ocultandam , & obnubilaudam reperire sit, offendunt in 1 lo Theologiae scholasticae,&in methodo syllogistica, qua nihil aptius excogitari potuit ad veritatem directu , sine ambagibus, sine tergiversuioniblis, L nadissime ostendendam; siquidem ea in methodo nec metaphorae vitae; sed proprius verborum sensus, nec suci eloquentiae, nec hyperbolicae exagera tiones, aut magnificationes, sed rerum liquidae enuntiationes , & probationes praevalent, Vt videre est in Summa D. Thom. & aliorum Scholaqsticorum scriptis.17 Ad secundam confirmationem dico, quod quaestiones illae utilissimae sunt ad fidei
dogmata explicanda, vel confirmanda, nam pedquaestiones de constitutivis explicantur aprina Gnotiones rerum. εἰ terminorum, de quibus bacra
laquitur Scriptura; per quastiores de hypotest-bus possibilibus, aut impossibilibus deteguntur rationes , & quidditates, ac distinctiones rerum praesentium, ut patet in illa quaestione, Ans Spiritus Sanditis xum prorederet i Filio, distingueretur ab illo: Quae sane utilissima est ad detegendam radicem , ex fundamentum dii inctionis, quam de facto fides credit inter Filium ,& Spiritum Sanctum; de necessitatem admittendae processionis SpiritusSamsti a Filio,quam etiam fides credit; quaestiones etiam de possibili,vel impossibili utilissimae sunt, ut dum disputatur , an iustiis ficatio, vel peccati remissio fieri possit perexistrinsecam condonationem; ea enim Optime e
plicatur, qualis sit iustificatio, & peccati remissio , quam per fidem credimus ; de sic de alijs, veruis locis dicemus, favente Deo. Ad tertiam confirmationem, dico, illas quidem voces esse barabaras apud meros grammaticos; apud Theolo gos vero, qui ex communi consensione illas ex cogitarunt ad compendiose sensum suum . de rerum distinchiones, ac modorum explicandas. aptissimae sunt ; verus enim Theologus non astringitur regulis Donati, aut Ciceronis, sed quo melius potest . plicare conatur , interis dum excogitando abstracta de concretis , quae grammatica non agnoscit, ut quid ras a quid rei; interdum adverbia,& participiae, sine quibus. vel expliari non posset, quod subtiliter conci pitur , vel opus esset prolixo verborum circuitu. eoque utilissime ea verba, adverbia, de participia excogitavit ad brevitatem , de claritatem obsetiavandam, ideo reprobari non debent. De quo Vide, quae diximus ex August. Ecing. Gregorio in Prolog. ad
27쪽
Tractatus de Deo uno. Disputat. I. praemalis
Oel obiectum, tim materiale, quam formati Theologia
ii Uia plura in simili quaestione diximus
Naes. de Fide, distulat. I. quaest. ro. ideo suppositis descriptionibus, aut notionibus obiecti materialis, & formalis, quo, & quod, seu rationis formalis quae, de sub
qua , ex ibidem , & in Logica traditis. a Dico primor Subiectum attributionis, seu obiectum materiale primarium Theologiae Olus Deus. Ita D. om. N omnes Thomi
stae, & lere omnes extranei. Probatur autem I
tione D. Thom. quia illud est subiectum attributionis, seu obiectum materiale primarium aliis cuius scientiae, in ordine ad quod tractantur omnia in tali scientiar Sed omnia, quae tractantur in Theologia, tractantur in ordine ad Deum r Ergo solus Deus est subiectum attributionis , seu obiectum materiale primarium Thtologiae. M iorem probat D. Thom. quia si e se habet subi ctum ad scientiam, sicut obiectum ad potentiam, vel habitum: Sed obiectum primarium potentiae, vel habitus est illud, sub cuius ratione omnia reis seruntur ad potentiam , vel habitum; ideo enim color est obiectum proprium visus, quia sive homo, sive lapis, sive aliud non attingitur a visu, nisi ut coloratum: Ergo pariter subiectum attributionis scientiae est illud , sub cuius ratione, seu per ordinem ad quod caetera omnia tractantur in tali scientia. Minorem etiam probat , quia Theologia , seu Sacra Doctrina omnia tractat,
sub ratione mi, vel quia sunt 'se Deus , vel
quia babent ordinem ad Deum vi principium, sinem i Ergo omnia , quae tractantur in Theo logia tractantur in ordine ad Deum.
3 Confirmatur ex ipso: Quia idem est sub tectum attributionis Theologiae, ac fidei, seu Articulorum illius: Sed subiectum Articulorum fidei est Deus solus , ut constat ex a nobis dictis Tradi. de Fide, ubi fur. Ergo & subiectum at. tributionis Theologiae. Probat maiorem , quia idem est subiectum principiorum alicuius scientiae .& subiectum talis scientiae: Sed Articuli fidei sunt principia Theologiae: Ergo idem est subisiectum attributionis Theologiae , ac subiectum
fidei, seu Articulorum eius. Minorem hanc pro bat , quia tota scientia virtute continetur in
principijs: Sed si esset aliud subiectum principiorum & aliud ipsius scientiae , non posset scientia
contineri in virtute principiorum: Ergo. Probatur haec minor, quia scientia. seu demonstratioque est de uno subiecto minime continetur in
principio loquente de alio subiecto distincto, v. g. scientia de hac conclusione: Homo es risibilis minimE eontinetur in hoc principio: Triangulus constat tribus angiuis , nec in hoc: Coelumes corpus, quia loquuntur de distincto subiecto;
econtra continetur in hoc principio i Homo essanimal rationali , quia hoc principium est de eodem subiecto: Ergo si esset aliud subiectuti, scientiae, & aliud principiorum, non posset scientia virtute contineri in principijs. Explicatur: Theologia scit, quae scit, ex principijs, seu praemissis creditis per fidem : Sed ex his quae quis credit de uno subiecto, non potest scire, si e nee demonstraret . quid sit, aut quid pertineat ad aliud subiectum i Ergo quod scit Theologia debet scire de eodem subiecto , de quo credit fides , quae credit: Sed subiectum attributionis fiadei est solus Deus: Ergo & subiectum attributionis Theologiae. 4 Dico secundo : Ratio fremiais quae in subsecto Neologia est ratio absoluta deitatis. desub ratione δε ah deitatis est Deus obiectum formale quod Geologiae. Ita etiam Div.
m. & cum eo omnes Thomistae , &pleriquem extraneis. Et probatur ex illis verbis D.Τlio Onmia aditem perira tantur in Sacra Doctrinastis ratione Dei: Sed ratio, sub qua omnia pertractantur in aliqua iacultate, est ratio sor- malis saltem qua r Ergo. Confirmatur. quia ut diximus idem est subiectum fidei,seuArticulorum
eius, & Theologiae i Sed subiectum fidei est Dei
non sub alia ratione quae, nisi sub ratione deita tis, ut vidimus loco citato: Ergo pariter Deus est subiectum Theologiae, non sub alia ratione qua, sed solum sub ratione Dei. Confirmatur secundo, quia Deus non est subiectum attribu tionis Theologiae sub aliaqua ratione attribulatir
Sed praeter rationes attributales, sola restat raiatio deitatis, quae est ratio essentialis Dei: Ergo solum est subiectum attributionis sub ratione deitatis. Probatur maior, quia subiectum attributionis debet esset, de quo primario Theologia demonstrat, aut scit, qua scit: Sed non demo strat, nec scit, quae scit, de Deo sub aliqua ratione attributali ptimario, sed primario de illo sub
ratione essentiali deitatis, ex qua infert rationes attributales, secundario vero procedit ex ratio
nibus attributalibus ad alia r Ergo solum subratione deitatis , & non sub ulla ratione attria butali est Deus subiectum attributionis Theologiae s Ex quo inseres, ant uos, qui aliter as signarunt obiectum Theologiae, nempe dicendo
esse totam materiam Sacrarum Scripturarum,
vel esse non solum ipsum Deum ut Creatorem, Salvatorem . dc Redemptorem, sed opera etiam sub his rationibus ipsi correspondentia, re ipsa conclusioni D. Thom. non opponi, quia non determinarunt in rigore subiectum primarium
Theologiae, sed obiectum extensivum illius, eo quod
28쪽
quod ut est D. Thom. in praesent. Attendentes Aea, quae in i ascientia traelamur,qncm auratione etaindiam quam considerantur Φύς --nt aliter sulis tum buta cientiae, nempe dicendo, esse vel res, lana , ves opera repar
tionis , vel totum Griu m mystice, id es e
Fus, ct membra. Caeterum, quia is omnibus isti Dadlatur m tua scientia ,sed eramdum ordinem MDeu vis ratione Dei, ideo latus Deus luti
ratione talis est subiectum eius.
6 Dico tertio: Ratio firmatis fissi qua tam
motiis Theologia es revelatio virtualis, seu modiata. Ita communiter Thomistae, & antequam belusin adum cst vela nem distingui is mediatum,hc immediati,noti ita ut sit duplex di iuncta revelatio, sed eadem, quae dicitur immediata, Se malis respectu obiecti immediate, de expresse revelati; virtualis veru, di mediata res- pes, obiecti virtualiter contenti, aut illati ex Obiecta expresse revelato ; ut revelatio , qua
Deus testificatur de Christo, quod eli homo, est quidem Hrmalis, de immediata de Christi hu
manitate , virtualis veru, & mediata de Cluum risibilitate. Quo supposito rebatur cones sio primo ex Div. Thom. ante. I. ubi pro unitatem specificam Theologiae, quia stmnia,qua fine dioinuus revelabilia commmicam in una
ratione mali obiacti huius scientiae, O ideo
compraebenduntursub Sacra D Irma. - ο scientia:Ergo ratio Hrmatissub qua iuxtata Thomest ratio revelabilis,vel revelati: Non soria maliter,quia ratio revelati is aliter est raetiosis qua fidei:Ergo ratio revelati virtualiter. Secundo ex arrigiata a .ubi ait: Disendum 'od azumem, rari ex Maboritate es maxime proprium baius
da trista, eo quod principia huius doctrinae pra
di proprium huius sesepest est auctoritas divina in
revelans: Sed non ut revelans formaliter, quia sic est proprium motivum Metamo ut revelans viris maliter. Tertio ex I .lib.M Anibalia quaes. I .are. In eo p.ubi sic concludit:Et ideo propriumsu
DEtiam Theologia es Deus ut a nobis cognoscubitis pervium fidei, seme, quod in idem recidit, scid eressibile essubieritam huiusscientiar Sed non est cognoscibile per viam fidei, nee credibule, nisi in ratione revelati: Ergo solum sub ra cone revelati est Deus subiectum huius scientiae, Ergo ratio revelati est ratio B alis sub qua iliatius:Non ratio revelati is aliten. Ergo ratio re-νelati virtualiter.
Sed δlecti Subiectum Theologiae non est
revelatum visualiter, sed se aliter, siquidem Deus sub conceptu deitatis non est quid illatum ex revelatis, sed est primum revelatum is es ter Si item quia iuxta D. Om est Deus ut cognoscibilis per viam fidei, de non est cognoscibiti per viam fidei ut revelatus vi aliter, sed ut reve. latus formaliter: Ergo si haec ratio aliquid prodbat. probat rationcm is alem sub qua Themlogiae esse rationem revelati formaliter, seu revinlationem sormalem,non virtualem. Respondeo, omisso antecedenti, distinguendo conseque .
Probat rationem is ale tis qua Theologia
esse rationem revelati larmaliter, seu revelatio nem is alem,quae sit is alis respectu subieci. sed vi alis respectu obiecti, uec conclusionim sciotarum,concedo:Quae sit ismalis revelatio utriusis quae,nem consequentiam. Ia aliud est subi erum scientiae, aliud obiectum festiun ab ea: Su
lectum latentiae est illud de quo scit,& demonstrat
conclusiones; obiectiun vero sunt conclusione
stitae, de demonstratae;vnde subiectum est quid in complexum, obiectum vero quid complexum in. volvens subiectam, & praedicatum, di assimatio nem huius de illo ; quam distinctionem inter sub tectum , de obiectum lcientiae iam olim notarunt Capreolus, de Caietanus, 3ρ alij, di eam latent Ric. ea autem supposita, dicimus, di dicit P. Thom. 1ubiectam nutas scientiae esse Deum silaratione revelati, intellige socinaliter: Sed cum mvelatio is alis subiecti,de quo proprietates, stuattributa eu et iustus demonstrantur, di stiuntur. non lit revelatio is alius illarum, sed solum virumalis, clare tequitur, quod ratio sormalix obiecistiti, Bedemonstrati, seu conc lationum stiendaΑrum non sit revelatio semes s illarum , sed revo. latio virtualis solum illarum. 8 Deinde probatur conclusio ratione, quia
illa est ratio formali is qua speculaativa The log per quam Theologia ultimo distinguit
ab omnia alia facultate: Sed per rationem BG. malem revelaci virtualiter diminguntur vltimo
Theologia ab omni alia lacultater Ergo illa est ratio formalis Db qua specificativa Theologiae.
Probatur minor, quia in primis, licet Jheologia rei piciat Deum ut obiectum, in hoc pratae nocidi inguitur a Metaphysica , quae etiam respicit Deum ut obiectam, demonstrando illius existe tia e plura eius attributa. Deinde, licet disti Matur a Metaphysic quia respicit Deum ut o lectum se quod ia uatum, quod non ibet Metaphysica,& quia respicit ipsum sub ratio. velati, seu ut cognoscibilis ex audioritate, quod etiam Metaphysica non habet,adhucmmea per hoc non distinguitur a fide,quς respicit etiam Deum ut obiectum Hrmale quod adaequatum, δέ sub ratione revelati: Ergo solum ultimo dissinguutur, tum a Metaphysica, tum a fide, quia respicie Deum sub ratione is si revelationis virtus quod non habet Metaphysica, nec fides.s Tertio probatur, quia Theologia est se, maliter habitus distursivus, & argumentativus ex revelatis, cum maxime proprium illius sit argumentari ex auctoritate divina revelante, seu ex
x cutis per illam: Ergo ratio is alti obiectiva
29쪽
Io . Tractatus de Deo Vno. Dissutatio I. Praemialis
Rius est ratio si alis illati ex revelatis: Sed idem Ermalisitae est aliquid inferri ex revelatis,ac esse virtualiter, remediare revelatum: Ergo ratio sormalis sub qua illius est rario revehari vin maliter & mediata. Explicatur: Illa est ratio 1 malis sub qua, seu obiecitum in ale quo Them logiae, quae est illi ratio sonitalis assentiendi sui;
concitidiontius scitis, & demonstratis, seu quam reddere potest interroganti em assintit: Sed haec iest ratio illati ex revelatis, seu revelati virtualiteri, quia interrogatus Theologus ut talis; cur asset tis huic, vel illi conclutioni3 aliud respondere nequid, nisi, quJa legitime inscrtur ex revelatis a Deo, seu quia virtualiter revelata: Ergo haec est ratio irri
mali tib qua Theologiae. - SOLVUNTUR OBIECTA.
io'. Bijcies primo contra primam com clusionem i Subicetum Maequa tum alicuius latentiae debet predicari de omnibus fissilediis particularibus, seu partialibus,de quibus agit talis icientia siquidein omnia illa debet com-pxhendere sub 1e : Sed Deus non praedicatur de omnibus filiaeetis particularibus, de quibus agit
Theologia; siquidem Theologia agit de Angelis,
de virtutibus infusis, deprecatis, &de alijs. qnae non sunt Deus, & consequentet nec de illis Din. Plaedicatur: Ergo Deus non est sublactum tali' quatum Theologiae. Conficinaturi Illud est si lactiam, vel obieetiam formali: quo i alicuius iacultatis,quod immediate denominatur, seu affici,
turper rationem solvialem sesqua illius Sed non selum Deu , sed plurima alia immediate asificiunmr,& denominantur per rationem Hrma- . lenis qua Theologiae,nempe pre revelaetionem,
quia plana alia revelantur ἁ Deo preter Deum Ergo non Alus Deus sed quidquid est revelaturies, vel revelabile est Biaedium 1 heliatum, seu ob lictum sormale quod Thcorogiae. ConfirmatuRquia licet Deus sit subtemini principale Tlieo Mgiae, non tamen adaequatum:Eego. Probatur ania
recedens a 'lia ni qualibet scientia n&turali. lindetur aliqu6d obiectim particulare principale inter omnia illius obiecta, non tanten illud est si
4ecium adaequatim, sed subiectum adaequatum est ratio eommuni; ex aequo continens sub se illud Ralla minus principalia, unde obieetita adaequ et Ieum Philosophis non est coel im, aut homo, licet sint principalia eius obiecta, sed ratio communiqentis mobilis, prout comprehendit illa,& alia obLῆecta minus principalia, & obiectiim adaequaturn
Metaphysicae noti est lus Deus, licet ille sit ob Iectum principalius, sed in ens ut continet Deum& alia minuis principalia , & ibieetiim adaeqtratum Logicae non est sola demonstratio, licet illa λla sit obiectium principale , sed ratio communis nodi sciendi prout comprehendit illam, & alios modos sciendi: Ergo paritar in Thcologia. Co
firmatur denique ex D. ΟΠ u Iinentent. I. artic. q. in eo pori ait: Possumus dicere, quod ens
disinum per misirationem cog tabile est D
DErtim Mitis sientiae. Et ad I .dicit: Dam non esssubiectum, ni eur principaliter intentum: Ergo licet Deus sit obiectam principale, non tamen
11 Rc spondeo,distinguendo maiorem:Suta iectum adaequatum debet praedicari de omnibus particularibus subiectis, vel in rino , vel is obluquo , concedo: De neccssitate in recto,nego maiorem,& minorem in sensu concesso,quia vinaepe
ait D.Thom. omnia, de quibus agit rheologia, vel sunt Deus , N hoc pacto de illis pradicatur ita recto , vel sunt aliquid pertinens ad Dcum, di sic predicatur de illi,s in obliquo, vi hoc sulfich ue
Deus sit obiectum adaequatum Theologiae Mconfimaationein , distinguo maiorem: Illud cihsubiectum formale quUd, quod allicitur immedi re, & ex aequo, seu aeque primo per rationcmis alem sus qua, concedo: Quod allicitur sive
per se primo, sive secundario tantum , nego ma- Maena i Et distinguo minorem eodem modo, ne- ξδiue consequentiam, quia licet Nisa alia in lentur a Deo preter Deum , non revelantur ex
aequo, di per se primo, sicut Deus, sed in ordine ad Deum, di quia ad ipsum pertinentia, & .ideo. tum secundario respiciuntur a Theologia,& smius Deus rimario. Viae Trad Iartae His puru
. se est. ID. anum. 26. Ex quo ad secundam
eonfimaationem, nego antecedens. Ad probavitionem, concedo antecedens in scientin illis naturalibus, quae propter sui nilari ta n non res. piciunt sulMechium aliquod singulare, quod virtua tu, 3c eminentia sua possit continere caetera obiaiecta particularix . sed Miquod 1ubiectum viiive sale, non in causando, sec. iii essendo, & logiacu, quod aeque per se primo, leu ex aquo particupatur a pluribus subiecgs particularibus; & id
Metaphysica res est e marici rationem conun nelia entis realis, N ex aequo omnia, quae sutὶt ei
ita realia , ii in hΤζ principale ens lie mus non tamen ad equatinra obiectivia, quia non respcit celata vi sunt aliquid Dei, nec praeci Sc per Oresi verti ad Deum. sed quatenus sunt es solute entia praecisivε ab ordine ad Deum t Similiter Philol phia respicit minorio ens mobile , non hoc auxillud, sed ex aequo omne ens mobile stantis sicut prineipalius corpora nobiliora , V. g. corpus
coeleste,non tamen ut obieetum . aquam quia
tera non resfcit 'esse ut sunt aliquid creti, nec in ord ne ad c um , sed aque Per sc v tunc absolute corpora mobilia: Similiter Logica respueit pro obiecto se ali adaequale modum sciendi i sic, & consequeliter omnes m Hos sciendi,licet in his principale oblechim sit demonst a io, noci meo adaequatum, quia distini uom, d divisic
30쪽
nem respicit, non precise ut sunt aliquid demonstrationis, nec in ordine ad illam, sed ex aequo,&propter se, ut in ipsa Logica diximus Tradiat. r.
I a Caeterum Sacra Theologis, propter sui eminentiam, est scientia per se primo destinata,
non ad aliquam rationem logice communem
pluribus cognoscendam , sed singulariter ad Dei cognitionem comparandam; quod in primis probat ipsiun TMooxiae nomcn , quod ex Theos, &Lomos graecis dictionibus formatum, idem valet ac Lrmo de Deo. Deinde quia DP. Theologum appellant, seu Theologiam, eam, quae divinitati contemplandae intenta est, unde Basilius ut La t. sic ait: Ne in Theologiam, id es. in ea. quaedminitatis propria furit, intenti, Elisumptionis Erisertim contemnamtis. Similiter Cyrilus Aleia ranae in illud Ioan. r. In propria vene, sic ait: Viade apposite ad sermonem de Incamatione progreditur , ae subinis transi i mera neologia ad explicandam iaspensationem Lia amationis. Vbi
Theologiam meram appellat eam quae circa divinitatem versatur, aut circa divinitatis propria, quali caetera sint extra Theologiae obierum, S: non nisi ex consequenti a Theologia considere tur, quatenus ad Deum ipsiura spectant. Ac demum, quia, ut inquit D. T m. de caeteris non
tractat Theologia, nisi sub ratione Dei: Est igitur magna dispaestas inter Theologiam, & cael
13 Ad ultimam confirmationem ex Div. om. respondeo, nihil verius, quam ens diu,
num ut per inspiratio m ut revelationem cogia
noscibile esse subiectum Theologiae; sed hoc d
het intelligi de eme divino, non ut ex aequo amistat divinum per essentiam,& per participationem, sed solum divinum per essentiam, ratione cuius extenditur Theologia ad divinum per participationem. Cum autem subiungitur,quod Deus non est subiectium, ni eis principaliter intentum, truncatur textus, nam ait: Nisi sicut primipaliter
Drmitum, sub euius ratione omnia,quaesunt inscientis,considaerantur. Hoc autem aperte significat subiectam adaequatum, & non solum princia
pale . siquidem significat rationem attingendi omnia,quae stientia attingit, quae sane est ratio non partialis, sed adaequata , & obiectium adae quatum, quia rario partialis, & inadaequata non est ratis attingendi omnia, sed tantum aliqua.
i 1 ij cies secundo: Nulla scientia probat existentiam sui subsecti . sed illam debet suppon
rei Sed Theologia probatac demonstat existentiam Dei: Ergo Deus non est subietaim huius scientiae.Respondeo,distinguendo maiorem:Nulla stientia probat existentiamsui obiecti per se,&ex proprijs principijs, concedo: Ex subsidio est rius . N ex alienis principijs, nego maiorem, Bd adtinguo minorem cod modo, neSHuc c0χ sequentiam, quia Theologia non demonstrat prest, & ex proprijs principiis existentiam Dei. sed subsid o Philosophiae, di Metaphysicae utitur,dc ex illam principiis,quia non tam Theologia, quam Theologus est, qui demonstrat Dei mistentiam. quae quidem demonstratio initio Theologiae praeis
mittitur, non tam Vt pars intrinseca eius, quam vepraeambulum ad illam. Imo nec existentiam Dei auctoris supernaturalis ipsa demonstat ex pro
prijs principijs, quia licet illam non supponat d
monstratam ex Philosophia, nec ex Metaphysi ca, quae ad illam pertingere non possunt, luppo. nit illam creditam per fidem, ut primum princia pium ipsius.1s Obi Ies tertio contra secundam conci sionenn Sub illa ratione in Deus obiectio The logiae, sub qua scitur ab illa : Sed non scitur sub ratione deitatis, sed sub rationibus attributali ae Ergo non est obiectit in Theologiae sub ratione deitatis, sed sub rationibus attributalibus. Pr
batur minori Sub ea ratione scitur, 1ub qua de monstratur,ec per causam cognostitur tu a pri ri: Sed sic non cognoscitur quantum ad deitatem.
kd solum quoad attributa, quia deitas non de
monstratur, nec cognoscitur per caulam, sed sola attributa: Ergo. Respondeo, istili enuo m larem : Sub ea ratione est Deus obiectum The
logiae, sub qua scitur ab illa,loquundo de obiecto
complexo, di ex parte praedicati, concedo: L quendo de obiecto incomplexo, & ex parte sit lecti, nego maiorem N conccssa minori,dilhinguo
consequens eodem modo;quia obiee tum incoi
plexe sumptum pro eodem ab subiectim scientiae non est id quod scitur, aut demonstratur a sciet tia, sed est illud,de quo scientia passiones, seu a tributa demonstrat; fatemur autum quod The logia non scit, nec demonstrat de Deo, quod sit Deus, sed id supponit tanquam principium a ditum per fidem, & ideo obiectum illius comploxe semptum ex parre praedicati stiti, & dc moim strati non est deitas, is sunt predicata attribui lia, seu Dei persessiones de attributa quia haec solum sciuntur, & demonstrantur primari de Deo, in quo distinguitur a fide, cuius obiectam ima le,etiam complexe sumptum, diximus Obi se . num. 3 6. esse Deum sub ratione deitatis, ubi vudenda est disparitas quoad hoc intcr fidein, 3e Theologiam. In praesenti autem solum desendiumus , olnedum formale incomplexum Theologiae, sumptum pm subiecto illius, de quo scit, &demonstrat omnia,este Deum sub conceptu deutatis, quod verum tenet, licet sit obiecti m coim plexum sub rationibus attributalibus. is Denique obiicies contra tertiam conci
, sonem: Ratio formalis sub qua obieciti sciti debet esse illi intrinsecar Sed revelatio virtualis non est intrinseca obiecto scito per Theologiam:EFG