장음표시 사용
381쪽
subjungerem I Cum autem a Celeberr. Lampio jam maxima pars eorum, quae dicenda videbantur ; sit occupata, nolui talia adferre, quae ex aliorum scrinijs transumta videri posserit. Peculiari vero observatione digna est, non tantum terna Christi interrogatio, sed etiam Petri responso. Occasionem ternae Christi interrogationis ex Patribus omnium optime nobis exhibet Corillus, in qua facile acquiescimus. Terna igittir, inquit confessime Petri ternae denegationis delictam es evacuatum; dixit autem, pasce oves meas, sotiolatus ei renovans dignitatem , ne propter negationem, quae humana infirmitate accidit, labefactata videretur. In prima interrogatione Christi observamus, quod Doctor optimus Petrum interroget, Simon sonae, duleis me plus quam hi * Huic interrogationi occasionem fecerat non tantum magnificum Petri promissum dicentis, se nunquam Christum abnegaturum, licet omnes reliqui discipuli ipsum abnegarent, sed etiam praesens factum Petri cum enim audiret , Christum in ripa adstare, illico
Petrus descendebat in mare , cum non expectare vellet cum reliquis, donec navis ad ripam appelleret, morae
omnis impatiens illico in aquam insiluit , reliquis in scapha manentibus , utrumque horum Domino occasionem fecit ad hanc interrogationem faciendam, an diligis me plus quam hi E Ex omnibus illis, quae historia Evangelica nobis de Petro Apostolo tradit, patet, illum ingenio & natura fuisse fervida, promta , veloci ; & exinde etiam mira velocitate & promtitudine gladium stringebat ad servum Pontificis feriendum. Ex responsione autem ad ternam
382쪽
interrogationem facta videmus, quod Petrus tristi abnegatione magistri, set nimiam eonhdentiam abjecerit, inde. que ipsi sufficiebat responsione interiores animi sui motus omni candore & modestia prodere. qua fidem, amorem& sincerum in magistrum suum affectum in apricum pro duceret. Interpretes quidam in sitis commentarijs ad hune locum, sollicite inquisiverunt, an non quaedam differentia ponenda esset inter avaaraia & φιλιω; aliquam etiam sibi invenisse videbatur GaDubonus, quam autem Lampius m rito tanquam nimis argutam atque iubtilem habet, dicit
enim, quod se inter ivoces, quibus Phames usus, assiquideri discriminis ponendum . dici potes non absurde, Soamnem in Christi interrogatione cum esse verbo αγαπαγ Ω-
mel atque iterum , ut significaret, Ompum desiderasse in
Petro amorem perfectum , qualis Deo debetur . nam inscripturis, quoties ferme amor Dei praecipitur, non verbum usurpatur, di amor erga Deum di proximum inscriptura mamrd, dilectio , dicitur, nam spiAiae es amor. Petrus igitur, qui interrogatus bis per o απαν, semel per C ADv respondens, videri queat conseius suae infirmitatis, consulto consilio verbum aliquod Syriacum usurpasse, quod Graeco magis respondet. Hoc equidem verum est, quod sacri scriptores saepissime, imo fere semper utantur
verbo 'κπam, quoties de amore, quem Deo & Sehat
ri nostro debemus, sermo est ; nihilominus tamen etiam notandum, quod uius horum verborum sit promiseuus, ut recte observat Dietrice in Antiquitatib. N. Test. p. ast. Sicuti autem Latini non ubitas observant discrimen inter amare di diligere , sed promiscue ijs ct indisserenter utum tur, ita nec .n Graecanica observitur lingua, inter άγαπα
evi demum ter amorem professo suas committit oves, ut sciamus, neminem idoneum esse Sacerdotio, nisi qui neglectis omnibus terrenis nil amet quam Christum, Extant tamen exempla , ubi * Ais occurrit in locis ubi de divi-
383쪽
Studium conferendi dictionem sacrarum tabularum cum oratione Auctorum xων Etia commendatur& vindicatur, I. I. & II. Tentatur idem in loco praescripto, cujus majestas generatim exponitur, S. III. Eidem singularis Orationis figura, & complexa vis tribuitur, S. IV. Eaque m. satisfaciendi,
s. v. Ex qua maeae palos Pontificiorum notatur,
F. VI. A. Stipulandi is adstipulandi, S. VII. v. Omlasandi is adjurandi, S. VIII. & IX. Exemplum
geminum ex Ariclophane adfertur. s. X. Reliquae orationis virtutes per satyram quasi perstringuntur, g. XI.
Lemmata, st quaeris, evr sint adscripta, docebo; in st malueris, Lemmata sola legas.
no amore sermo est, & de Patre Coelesti dicitur, Matth. X: am a vine n et e *ιAM Tov vior 3 atque exinde facile videmus , quod non tantum de amore communi, quales inter Parentes 8c liberos , vel amicos familiares este solet , sed etiam de dilectione divina accipiatur. Eadem fere ratio est duorum verborum etiam in hac pericopa occurrentium Fornis & arat xlvm 3 Primum pascere dc alere, apud scriptores ubique notat, ut hoc adductis locis evincit Cl. Sehmaaevius in Commentar. Lim. Grac. pag. a P. Hoc autem docere & pascere ubique Iagnificat, ut Actor. xi a g. Rarissime, ii de regibus sermo est, etiam regere significat, probante Raphelio in Observat. ad N. Test ex Polyb. p. c. & Cl. Afferti in Observat. Philolog. ad Dum Foedus. p. p. Hoc vero peculiari attentione dimnum , quod Salvator ad primam interrogationem & responsionem Petro curam committat my-agnorum ,
384쪽
S. I. Uum multa sunt, propter quae inSacrirum Voluminum reconditos sensius alistius hoc, quod vivimus, quam ant rioribus seculis penetratum esse , ex vero praedicare liceat, tum id inprimis eximium duco, quod hoc praecipue aevo sermonis, quo S. tabulae exaratae sunt, vi tutes, dotesque, praegnantes & reconditi sensius curatius scrutati, atque etiam demonstrati sunt, quam antehac factum fuerat. Atque ego quidem ita sentio.Qriptores sacros duce Spiritu Deo ita exarasse volumina sua, instruendis omnibus seculis destinata , ut ea perfectissima exemplaria orationis iure merito veneretur omnis , qui Christum profitetur , Orbis rQuod duplici dote absolvitur, sublimitate rerum, de
concinna majestate verborum, ita ut non modo cono
quibus haud dubie regulam habemus a Doctore Coelesti, quae debeat esse ministrorum cura , primo quidem in iulos , qui adhuc sunt fide imbecilla , tenera, ad primos hactenus cognitionis & illuminationis gradus tantum progressa, & propter quam lacte tantum , non fortiori eibo, ejusmodi agnellis prospiciendum est, & secundo demum, in alios, qui jam ad numerum ovium aetate & doctrina profectiorum pertinent, qui cognitionis & illuminationis majorem gradum sunt consecuti, ita ut in hoc Christi Petro dato mandato tota prudentia regiminis Ecclesiastici
comprehendatur. Quanta autem vis lateat in hac terna Domini nostri interrogatione . atque toties 1 Petro data assirmatione, ex veterum scriptis Eruditiss. atque Amiciss
NOCHERUS in hac observatione abunda declaravit. I. G. Alim.
385쪽
eenta eorum longissime omnem humanae sepientiae doctrinam antecellant, sed ut ipsa oratio virtutes , quas in summis quibusvis Auctoribus miramur, exaequet, quin superet. Uti Vero sublimis rerum dogmatumque majestas cuivis, qui sensium sui habet, ultro & prodit atque ingerit, ita alterum illud paulo altius est conditum, quodque quis non absque int riori Sermonis Originalis cognitione, & curata optimorum scriptorum lectione comparanda assequatur.
Sunt viri alti adeo Spiritus, & divinae fidei, ut sacer stylus praejudicatae ipsis Auctoritatis sit, parum in eo
laborandum censent, ut divinorum Auctorum oratio cum profanorum scriptorum dicendi ratione in concordiam redigatur, illorumque cum his consensus demonstretur l firmiter, nec abs re, tenent, vo- Iumina sacra convenientissimo ad scopum, quem praefixum habent, hoc est, perfectissimo stylo esse exarata, neque adeo ea cum humani ingenij monumentis conferenda, multo minus ad horum normam exigenda esse concludunt. Veneror virorum istorum praeclaram fidem, & ipsorum sententiae meam adisjungere nullus abnuerem, nisi hominum quorundam, Christianae civitati male volentium, perversa studia hanc, quam isti supervacuam aestimant, operam ne-eessariam utique efficerent. Hi omnes, vel praecipuas saltem, ornatae ct suis numeris absolutae Orationis virtutes sacris Oraculis non alio fine denegarunt, quam ut hoc nomine ea in contemtum adducerent, atque de divina eorum Auctoritate fideque detrahcrent. Et speciosium istud non minus atque periculosum eorum est consilium, minuendae divinarum ta. hularum fidei, ut hodie maxime homines sunt, uni. cc idoneum. Qua de causia consultum, quin necessa-xium omnino est, ut coelestis veritatis Interpretes in id incumbant strenue, ut omnem vel speciem im-Dexfectioini ab iscris monumentis abstineant, docendo
386쪽
do, summas quasvis virtutes, quas in perfecta oratione Sermonis Magistri requirunt, ijs ita proprias esse, ut omnium, quae sapientia claruerunt, secu)orum ju. dicio & hac in parte praeclare se tueantur. S. II. Huc accedit propior quoque consilii quod comis mendo ratio, eaque rei, de qua ago, insita. Placuit providentissimo Numini, coelestem veritatem , qua salus humani generis continetur, lingua humana notabis patefacere, debuit ergo se accommodare legibus Orationis inter homines constitutis, quae ut principiis quibusdam certis, humanae menti congruentibus nitantur, regulas tamen speciales inde deductas nimium quantum ex arbitrio hominum vario & in se. cula mutabili trahere, nemo unus ignorat, qui aliquam Linguis & orationi impendit operam. Praece pia itaque Sermoni scripta in tantum ex rationibus necessarijs ac intrinsecis fluunt, ut maximam tamen partem a decretis sapientum & usu vulgi pendeant, quorum placita pro norma, ad quam perfectio Ora. tionii exigatur, sxa sunt. ix quo prono alveo consequitur, non modo,neminem sacrorum Voluminum interiorem intelligentiam sibi comparare posse , qui linguae qua exarata sunt non aliquam facultatem habeat, sed id inprimis, neminem perfectissimam invdolem sacrae dictionis, ejus concinnam structuram, sin blimem vim, iucundam varietatem, reconditum sensum, nervos denique, veneres & virtutes omnes pie, ne assecuturum, nisi qui probatissimorum , ejusdem maxime aevi & linguae, scriptorum assidua & curata Lectione judicium subegerit, & ad omnes venustates dotesque dictionis observandas ac dijudicandas fodimaverit. Istud quoties animo cogito, non me comtineo, quin praedicem praeclarorum Virorum sapiens
consilium, ae imitandam industriam , qui certatim Classi
387쪽
Classicos veteris aevi, quorum stylus praeiudicatae per omnia secula authoritatis fuit, Aut res, cum Claciscis Sacris eo fine contulerunt, ut luculentis exemis piis evincant, hos omnibus orationis virtutibus, quas in illis miramur, esse locupletes, priores ut non assinquantur modo , sed post se relinquant. Quae laus eum nostro seculo fere priva sit, tum eam spartam magna cum nominis sui gloria nuper admodum e
ornavit ANTONIUS BLACRI ALLUS Anglus, Vir divinis ae humanis litteris aeque excultus, cuius classicos S. illustratos latio donatos di propriis Musis locupletatos debemus industriae Doctissimi Viti CHRISTOPHORI MOLLII. Est iste liber elegans alia quod quasi Criticae Sacrae Systema, ct praeceptis non
minus quam exemplis locuples viam munit ad Sedimonis divini dotes indagandas ac assequendas. Quanistiscunque vero laudibus huius & caeterorum , quos enumerare longum foret, studia digna existimem, fatendum tamen est, in elementis nos ac carceribus adhuc harere, nec spes est, ad aliquam perfectionem Iaborem perductum iri. ni pertinaci seculorum in
dustria urgeatur, & felicibus nobiliorum ingeniorum studijs profligetur. S. III. Interea dum plena lux . euius Splendorem spe
praecipio, venturae aetati exoritur , iuvat bonis praeis sentibus frui, & animum praeclaris monumentis opis timorum virorum pascere, quibus hac quoque in pa te res sacra & litteraria quotidie locupletatur. Sed dum horum divites musas veneror, nonnunquam tamen & meis, sint quamvis pauperes, indulgeo et frequens aliquem oraculorum divinorum locum ab imterpretibus vel neglectum , vel minus excultum, examini subjicere , atque tentare soleo , num ex styli
profani collatione cultior aliqua & significatior diuctionis virtus ei tribui & vindicari queat et quod ipsum
388쪽
tan di nunc agenti commode se offert gravissimum illud Colloquium Jesium inter & Petrum habitum,
a S. Johanne Evangelij sui Cap. ult. commat. I S. Io.i . exhibitum, quod sub simplicibus verbis, & interis rogationum responsionumque minime quaesito apis paratu, foecundusimos sensius, ct ingentia rerum pon
exomata sepe multo illamur. Judice DION USIO LONGINO Sin. ar. Qui idem apte ad instituis tum nostrum Sin. s. ita praecipite Tovio diae vis .rm
ss., ἀναμ*ιMκIop. Illud namque vere magnum , quod fu-binde cogitandum considerandumque nobis occurrit, inm
v Iδ.Monaot est is sermonis character, quem D. Paulus sibi tribuit, quando se Iδι-Diu vis Asyae istetur a. Cor. XI: Coratio nimirum vulgaris, nativa , simplex, rebus exprimmendis respondens , qualis sere hominum privatorum . praeceptis quae suae eloquentiae non imbutorum esse solet et Opposita orationi legibus artis adstritae, nimium exculistae , & curiose ornatae, quae intra naturae terminos se coerceri non patitur, sed omnia vel in majus auget, vel
nimium deprimit, qualis est plerorumque ex ijs , qui eloquentiam profitentur. Prius dicendi genua, non nisi sapientissimis probatum, ad laudem persectae eloquentiae non assurgebat, probabat enim populus Oratores , qui quicquid vellent, invita veritate dicendo efficere valerent rhinc frequenter oratores veritatis fidem sibi conciliaturi hunc quasi orationis desectum ita excusere solent, ut v
389쪽
ac ne inae quidem animo excidere potest, sed eonstanti, simma ae indelebili memoria retinetur. Denique praeclaram iratam demum granditatem di veram esse ducito, qua per om- .nia di omnibus placeat: E eam enim in Oratione aliqua, qui moribus, vita ratione , insitatis nudusque di aetatibus dij runt , idem simul de iisdem sentiunt omnes, tam a dissidentiabus alias di discrepantibus istuti profectum judicium ct a' probatio unanimis ei, quod habetur in admiratione, fidem rem
tam ct minime dubiam acquirit. Ad hanc normam fiexigatur iste, quem tracto locus , nemo Lector pedispicax, ct ad rei gestae ordinem attentus, eum non gravem & sublimem dicere ausus fuerit et Prassentem tibi siste animo Servatorem o. M. ab intimae ad missionis discipulo , qui fidem suam saepe antea, aenuper demum sancte obligaverat, in vitae discrimine constitutum, & Capitis causiam dicere jussum, non relictum modo, sed negatum ejuratumque , nihilominus tamen hunc ipsum Dominum, vitae aeternae redditum, venia decreta Discipulum poenitentem , blandis non minus, quam gravissimis verbii compellatum s
pareat se eum in laude ponere , & de eo gloriari. Eo sensu XENOPHON de Venatione p. SD itiisethrum se profitetur et locum ad Paulmuin cit. notavit RAPHULIUS Annotaui Xenophont. p. a a, Addo alium . haud minus luculentum ex DIONIS Gras omi Aoγω oAη
390쪽
latum, in munus , quo dignius in his terris non da tur, restituere : Practentem tibi siste Legatum Domini, non fidum modo, sed Zelo pro gloria eius ardentem, eo prolabi, ut ipsum, quem Deum noverat,& professus fuerat, ejuraret, & atroci adeo crimine se obstringere, ut videri potuerit omnem emendationis & reconciliandae gratiae spem decollasse, hunc ipsum tamen conscientia facti attonitum , pudore suffusum, sincera poenitentia ductum , in ordinem vel juratum redire , & blanda satisfactione praestita non veniam modo gratuitam consequi, sed prolixa Domini gratia florere, & denuo jurata fide domui praefici : Cogita tenerrimorum affectuum multiplucem complexum, blandam neque minus vehemenistem vim, quae omnia tanquam in tabula vivis coloribus expressa Colloquium hoc sistit, & fatebere,
S. IV. Sunt ista sublimia, nullius non animum asticere
idonea, magis tamen in rei gestae magnitudine oldiis neque, quam in verborum arte sita, cuivis aperta , indice non indigentia. At alia quaedam Virtus, minus obvia, in hoc loco residet, non nisi ex Verborum structura eruenda, ab Interpretibus, quos evolvi, non observata, figura nimirum Orationis vehemens, ad affectus ciendos, ct mentem intime commovendam unice apta. Continet, si quid argumentis valeo, sermo facer gravem obtesationem Servatoris, qua sub amoris titulo a Petro fatisfactionem, di mendatam fidelitatem in obeundo amplissimo munere, cui denuo inauguratur, sub jur
menti fide stipulatur uibus is, satisfactione praestita, j
rejurando solemni adseipulatur. Hoc si evicero, operae fecisse pretium mihi videbor. Habent Hebrari, Graeci, Romani, cultissimae quaevis gentes , in omnibus publicis ac privatis negotijs, conceptas quasdam for-