장음표시 사용
61쪽
ria fuit consuetudo , teste Sancto Augustino(i). Sanctus Gregorius cantilenam ad ordinem dc ad certum Musicae concem itum redegit , de in praestantiorem formam restituit. De hoc Joannes Romanae Ecclesiae Diaconus (1 ita scribit : A DOMO Domini, more sapient simi Salomotas propter musicae compunctiorem dulcedinis , antiphonarium Centonem , cantorum stadi Erasimus, nimis utiliter compilavit . Hic ah Auctore Gregorianus appellatur : Romanus etiam dictus, quod a Schola Cantorum in Romana primum Ecclesia usurpari coepit. His ita se habentibus , duo nobis in hoc Commentario praestanda sunt: primum , ipsi
Gregoriani cantus ratio exponenda: tum, quam onge lateque in alias Orbis Ecclesias propagata sit, demonstrandum . Alexandrinus Cantus citra apparatum de cultum nimiam sinplicitatem redolebat. Orientalium Ecclesiarum concentus lmiram quamdam dc eximiam suavitatem praeseserre videbatur . Sanctus Gregorius , media incedens via (3 , nec simplicitatem. Alexandrinam , nec Orientalis Ecclesiae suaviorem melodiam iomni ex parte adoptavit; sed sic temperavit utrumque, ut -- itram quamdam suavitati adiunxerit gravitatem . Joannes Albertus Bannius dissertationem edidit, qua ejus o lium, progressum, varianique fortunam erudito fusoque calamo enarrat, atque mirum in modum illustrat; ut superfluum omnino videatur eadem repetere atque recensere. Ad vocum flexiones, exaltationes, & depressiones in Can- . tu Gregoriano designandas variis notis veteres usi sunt. M
billonius (s tradit, ante saeculum IX. usitatas fuisse litteras Aia j abeticas , quae, eo labente, desierunt. In litterarum Alphais isticarum locum sufeta sunt notulae caudatae, quae nunc etiam spud Musicos in usu habentur; aberant tamen lineolae, quae :Txaltationis , vel depressionis mensuram in cantu praecise designarent. Sqculo XI. additae lineolae, inventique Rhombi a Gui
62쪽
done Areti no . Hujus Monachi fortunam enarrare, non ingratum futurum arbitror c o In Pomposiano apud Ravennam Monasterio florebat sub Guidone Abbate anno alter Gitido Monachus Benedictinus, a Patria Aretinus appellatus, Musicus excellentissimus, qui veterum scriptis ad trutinam expensis, prinantiorem ac faciliorem Musicae methodum instituit. Hic compendiosam Cantus regulam per sex vulgares diotas adinis venit; qua, quod vix decennio assequi quis antea poterat, an nati imposterum spatio , aut admultum biennio , persecte edisceret. Quod Aretino magnam apud omnes gratiam comciliare debuerat, gravem invidiam conflavit, eo usque progressam, ut a suo Coenobio discedere coactus sit. At Joannes XIX. Romam Aretinum accersivit, honorifice excepit, ac tandem ad Pomposianum Monasterium restituit . Berno Monachus Sancti Galli, deinde Abbas, qui claruit hoc eodem seculo, nimmirum anno Iot .,quo celebritati Benedicti VIII .P.Henrico II.
coronam imponentis interfuit, librum edidit, Sigeberti judicio,cqteris prcstantem , & a Mabiollonio ca) laudatum, quem inscripsit De Regulis Symphoniarum, & Tonorum. Amplissimam Aretinus viam posteris aperuit, qui aliis aliisque pr*ceptis ad maiestatem de delectationem traditis, artem ipsam musicam ad nobiliorem perfectionem deducerent : quod quidem feliciter omnino cessit. Nam , ut Bannius tradit, s culo XIII. Franco Musicus floruit, & s culo subsequenti Franciscus Gaffutius, &Jacobus Faber Stapulensis claruere , qui illustrando systemati Guidonico plurimum studii & diligentiae contulerunt. In hoc etiam stadio summa cum sui nominis laude desudavit Joannes de Muris in matheseos disciplinis peritissimus, & celebris Amtecessor Parisiensis circa A. is o. , qui, ut scribit Antimus Liberatus cs ad O idium Persapegi, octo illas musicae figuras e cogitavit , hoc nomine senantes, Maxima, Longa , Bredis , Semibrevis , Minima , Semiminima, Fusa , Semifusa et has p G 1 stremas
63쪽
stremas alio vocabulo Musici appellant, Oroma, Semicroma i. Josephus Zarlinus , natus Clodiqsossae , vulgo taloeaa , plures Musices institutiones tradens anno is So., magnam sibi nominis gloriam apud posteros comparavit. Obiit Venetiis anno di in Ecclesia Sancti Laurentii sepultura honestatus est.Ejus laudes cl. vir Teifferci persequitur. Zarlini opera brevius complexus est Ioannes Maria Ariusius Bononiensis. Tandem Erycius Puteanus, duobus editis libellis, artem musicam ad faciliorem discendi methodum redegit. Etenim , sex vulgaribus notis adis dita septima , omnes vocum mutationes, quae pueris maius negotium facessebant, de medio abstulit. Joannes Lucas Conforistus,Mileti in Calabria natus cappellae PontificiaeCantor sub Inn centio IX. anno I sol. , dc musicae artis peritissimus, qui umcem toto instructam organo sortius fuerat, primus rationem inis venisse fertur, qua vox tremula, ( vulgo si trulo continentati spi ritu edita, ad rectas harmoniae regulas componeretur. Vide Thomae Aceti annotationes in Barrium de prscipuisAuctoribus dicta velim, qui Musices disciplinam ingenio suo amplificarunt, atque illustrarunt. His addi posse videtur vir Clarissimus Leonardus Euterus, qui intima hujus artis penetrare conatus est, ediditque anno i s v. Tractatum hoc insignitum titulo, Tentamen novae Theoriae mulcae , impressum Petropoli. Notas Musicas a ficulo XI. ad XlU. ductas, Clavesque Canticorum medii aevi exhibet Ioannes Ludovicus matterus cs , qui ex veteribus Codicibus in suum Lexicon Diplomaticum eas transcripsit. Huic operi, quod a vertice ad calcem aeneis tabulis constat, immortale decus conciliant Alphabeta abselutissima, & integra scripturae specimina, ex Diplomatibus, Cartis, & Codicibus desumpta, ad veram cujusque Codicis aetatem eognoscendam, & ad quodcumque Diploma , . vetusque Monumentum recte aestimandum, accommodatissima . Ad alteram nunc Commentarii partem accedo, qua mihi proposueram Gregoriani Cantus prqstantiam, eo potissimum
64쪽
nomine commendare , quod ab Ecclesia Romana in omnes fere Christiani orbis Ecclesias transierit. Passim legimus, cq teras Nationes , missis Romam nunciis , Cantuum libros a Rimanis Pontificibus impetrasse. Certo etiam constat, Romanos Cantores per orbem dis rQs, , disciplina canendi barbaros insigniter instituisse . In plerasqne Occidentis Provincias Romani Cantus siuavitas evulgata est, ipse Gregorio adhuc vivente ; Cantores enim a se bene institutos ad longinquas Ecclesias misit, qui ctteris Clericis eamdem cauendi artem traderent. Ratus Sanctissimus Pontifex id quod revera erat, eas in una si is de , morum concordia, atque in obsequio erga Romanam E clesiam facilius permansiuras , si eisdem Ceremoniis, eadem S crorum forma, de Psalmodia uterentur, & ad ejus exemplum sese in omnibus componerent. De Gallis atque Germanis , qui Romanae modulationis dulcedinem prae citeris amplexati sunt, commodiori loco serisino nobis erit. Quomodo se gesserint Angli, nunc dicam . la Britanniam cantum Romanum primus induxit Sanctus Augustinus Angliae Apostolus, & primus Cantuariensis Archiepiscopus, religioso teste Joanne Diacono. Ex his enim , quae ad ejus Consulta responderat Sanctus Gregorius Magnus(i , satis fuerat assecutus A ugustinus, quanta sibi cura incumbendum esset, ut omnes Clerici Romanae Cantilenae vacarent. Quinimismo nemo in discrimen revocabit, eosdem Gregorii Magni discipulos, qui divini verbi pr cones fuerunt in Anglia , Laudes Dei more Romano decantandas edocuiste, quos ad ejus fidem
traducebant.Sqculo VII. BeatusBenedictus,cognomentoBiscopus,
Roma in Britanniam remeans , ab Agathone Papa (x obtinuit, ut socius sibi adjungeretur , quatentis in Monasterio suo cursum eanenaei annuum, sicut ad S. Petrum Romae agebatur, edoceret. Sunt verba venerabilis Bedae (s . Socius adsunctus fuit Archi cantor Basilicae S. Petri, nomine Joannes, qui simul Monasterium S. Martini moderabatur . Basilicae S. Petri proximum
65쪽
tunc erat hujusmodi S. Martini Monasterium. Itaque Ioannet Abbas Britanniam profectus, Romanum Cantum, csterosque ejusdem Ecclesiae Ritus Monachis miremulensis Monasterii, a Beato Benedicto Biscopo erecti, tradidit. Ctteros etiam M nachos Anglos aliarum civitatum & locorum, iisdem Ritibus, Cantu Gregoriano instituitJoannes . Addit enim Beda, e cq-teris A ngliae Monasteriis plurimos confluxisse ad Romanum Arischicantorem audiendum. De his Ritibus & Cantu Romano sertur edidisse librum Benedictus ipse Biscopus hoc titulo cc .
De Celebratione Fesiori . Sed antequam ulterius progredia.mur , duo hic nobis notanda sunt. Primo animadvertamus, oportet, Romanae Ecclesiae cantum, ordinem, de ritum non
fuisse ab Agathone Papa ex lege priscriptum , sed ab Anglis e petitum. Secundo loco, quanto in honore esset Archicantoris dignitas in Basilica Vaticana vel ex hoc intelligimus, quod loanni Archicantori eidemque Abbati S. Martini , in Angliam
abeunti, ea provincia demandata sit, ut statum fidemque Ecclesiae Anglicanae exploraret, & ad summum Pontificem referretis Ea de causa, habito tunc temporis in Anglia Concilio, adfuit Archicantor , ejusque acta Romam detulit, ut Beda etiam com memorat. Quin, tam clarae existimationis erant Cantores, ut inde non immerito metus esset, ne qua superbiendi occasio illis p rqberetur: ideo Chrodogangus in siua ad Canonicos regula monet Cantores his verbis: propter donumsi collatum, se caeterii saperbiendo praeserant, sed humilite octos exhibeant . Verum,
ut unde discessit, eo redeat oratio, quanta cura optimi Antistites allaboraverint ad Romanum Canium in Angliam evulgandum, aliis monumentis comprobemus. Theodorus ille fama
notissimus, ad Archiepiscopatum Cantuariensem a Vitaliano Papa anno 658. evectus, auctor fuit, ut Angli in Romanos ritus ubique fere transirent: atque in primis Anglicanam Ecclesiam Romanae Psalmodiae accommodavit, & doctrina abunde locupletavit: quam in rem etiam opem omnem pr stitit(a S. Adrianus Pr sectus Monasterii S. Augustini ejusdem Cantuariae urbis.
66쪽
. litum enim Ecclesiasticum, quem hactenus soli Cantiae Clirici noverant, ipse(i in cateras Angliae Ecclesias evulgavit. Q. Sed & aliquid amplius addendum est, in majorem commendationem observantiae, qua Anglicana Ecclesia Romanam coluit: scilicet nonnulli Angli tanta veneratione prosecuti sunt Romanum canendi institutum, ut Romam ad eam artem adis discendam accesserint . Uilfridus Monachus Anglus , teste Beda ca) , adhuc florente aetate ad Urbem properavit, ut purioribus pietatis legibus, fidei, ritus, & Cantus imbueretur. Accae non minor cura fuit Cantus Gregoriani, &cum Uilfrido eamdem ob causam Romam venit. Uterque deinde Epia scopali in Anglia dignitate auctus est. Acca ille fuit, qui censuit nullam Episcopatui turpitudinis notam inferri ex officio Canis toris, quo quandoque periunctus videtur; erat enim tantor peritissimus. Hqc de cantu Gregoriano in Angliam illato. In alias regiones cantus Gregorianus temporis successu protendi pit, atque receptus est. Gregorius Il. Concionatoribus Apostolicis, quos in Ba variam delegavit, cum multa pr*c ant, tum illud in primis, quod est de Cantu &Officio Roma-aim, commendavit (g . S. Benedictus diversium a Romana Ecclem psallendi Ritum suis Alumnis tradiderat, ut Monachia clericis non solim comversatione, sed etiam publicarum orationum modo disinguerentur . Ita Angelus de Nuce ( ).. Idem Psalmodiae discrimen statuit laudatus Auctor, inte e Clericos , & S. Colunibani Monachos . Monasterium Cassi- aiense Gregorianum Cantum seculo tandem undecimo recepit. Cantui enim Ambrosiano, qui sonorus ta fortis est, hactenus ibi observato, Stephanus IX. ex Abbate illius Coenobii Romanus Pontifex creatus anno Ios . , Romanum Cantum substitiuit, qu)d magis duleis in ordinatas essetf. Omnibus fere Occidentis Ecclesiis ad Gregorianum Canis tum traductis, nemo prudens culpae reos non faciet Hibernos
67쪽
qui usque ad S. Malachiae Dunensis Episcopi, aut Henrici ILAnglorum Regis aetatem , qui Imperium tenuit Rculo XII., Ecclesiasticum Romanum Cantum ignorarunt. A cantu Gregoriano aliquatenus distat Ambrosianus Hunc esse sonori fortem, illum magis suavem ci ordis tum, paulo supra innuimus. Idipium inter utramque Psalmodiam discrimen jampridem Rodulphus Tungrensis ci adnotavit. In Mediolanensem Ecclesiam S. Ambrosius, primus ex Ecclesia Grica traduxit cantum reciprocum, & lternatim ductum . Hanc canendi formam, visione Angelorum expressam, qui alis terna voce Deum collaudabant, Antiochenae Ecclesiae tradidit S. Ignatius, tertius a Petro Apostolo illius Antistes(x . Alii, cantum reciprocum Flaviano,& Theodoro Presbyteris acceptum reserunt,ut videre licet apud Mabillonium cs ,& apud Auctorem( Notarum adCanones collectos in de in Actorium cleri u semae. Hqc ipsa traditio in Mediolanensem c terasque Occidentis Ecclesias defluxit. Institutionis occasionem in civitate Mediol nensi dedit sustina Augusta, Valentiniani suntoris Mater, quae Arianoruni partes tuebatur, & in Ambrosium dire seviebat. Foetes diesque plebs tota in Ecclesia ducebat, ne suus sibi raperetur Pastor, vel damni quidquam & contumeliae pateretur. Tunc temporis, ut Hymnide Psalmi canerentur alternis Choris secundum Ecclesiae Antiochente morem, instituit Ambrosius, ne plebs, quae diuturno tempore in Ecclesia excubabat, t*dio de moestitia animi deficeret. Narrat liqc S. Augustinus; & ex eo Rodulphus Flaviacensis (s . In Mediolanensi Ecclesia cum
Lector Scripturas recitabat, vix impetrari poterat silentium: cum Cantores Psalmorum cantu aures permulcebant, obstrepebat nemo, ut animadvertit laudato loco Mabillonius 8, omnes enim , suavi cantus modulatione capti, silentium agebant. Qui Gregoria nana, & Ambrosianam canendi formam reis' ceperant , quadruplicem Psalmorum Cantum frequenti usa
Rosi bus Turirrens . e Gener . o servantia, prodisito lao . . o. i. I ebraearii ad diem iis, ira S. Ignatii AD antiochem .
68쪽
habebant, directum, Antiphonum, Respou rium' ta nam s.
Singulos hos canendi modos fuse explicat Martene (r) . coe) O me attesia Glavandii Diacono neca di tui Vita. Ioa nones Ecclesiae Romanae Diaconus, &Anastasii Bibliothecarii familiaris, claruit circa annum 8 s. Qua occasione conscribendae Vitae S. Gregorii Magni manus admoverit, etsi non hujus loci, tamen non erit injucundum meminisse . Precedentidie, quo S. Gregorii memoria recolebatur, perlecti fuit in Ecclesia, praesente Joanne VIII., Vita beati Paulini Episcopi Nolani , ab eodem S. Gregorio in Dialogis descripta. Paululum tunc mente perplexus stetit Pontifex, atque in eam cogitationem venit, neminem ad illud usque tempus monumentis consignas se res gestas a S. Gregorio Praecessore suo sanctissimo, qui aliorum praeclara facinora litteris tradiderat. Id cum aegre tulisset Pontifex , hujus negotii curam commendavit Joanni Ecclesiae Romanae Diacono, qui concreditum sibi munus, qua par erat diligentia implevit, eoque anno, quo scribere jussus est , primum Vitae librum absolvit . Tandem S. Gregorii Vulam quatuor libris complexus est,quos eidemJoanni VIII.nuncu. Iavit. Ex hac Gregorii Magni Vita, aliisque libris, non mea iocrem nominis celebritatem sibi Joannes conquisivit. Dignus Joannes VIII. qui laudetur, quod tot praeclara S. Gregorii gesta, ipsius cura, litterarum monumentis suerint commendata . Si enim illustres Sanctorum Vitas describere, egregium de praeclarum esse sapientissimi viri censuerunt; potiori jure
aeternae memoriae tradendae sunt illorum Summorum Pontia
ficum laudes, qui, dignitate ipsa Sanctissimi, paria dignitati
facinora ediderunt.(o) U Antica Seuola de' Caviori . 'Scholae Cantorum erant Collegia, in quibus Clerici erudiebantur ad Cantum, Psalmodiam, caeterasque Ecclesiasticas functiones, pro Maiestate Pontificia obeundas. Ejusmodi Scholae ad Stationes, Proces siones, singulasque diebus festis Ecclesias Urbis conveniebant ;Ibique sacra ossicia , & Misia ruin Solemnia , Pontifice, vel . H Pre
69쪽
ig IN EPISTOLAM BENEDICTI TIT. s
Presbytero celebrante, decantabant: Palatii munera obibanti pro Romanae Ecclesiae negotiis extra Urbem Ministri mittebam tur: ac inde demum Diaconi Carditiales , & Presbyteri ac
sumebantur . Communibus sumptibus vivebat Cantorum a
Schola, habebatque magnae in Urbe dignitatis, & existim tionis Praefectum , qui P nuerim , alias Prior Seboia CD- storum vocabatur. Eius opera optimi Juvenes selerem Cantu , ilectone sacrorum librorum , & optimis moribus instituebantur. In plures Choros dividebatur. Chorus autem, auctore Isid ro, proprie est multitudo Canentium; inde dictus, quod initio in imodum Coronae circum Aram staret, & ita pialerent. Hujus Scholae institutionem, quamvis Joannes Diaconus S. Gregorio adscribat, ejus tamen initium ad Hilarium referendum esse, ex Anastasio in vita Hilarii, Panvinius(i probat et Joannem autem Diaconum de reformatione, seu de re- stitutione potius intelligendum esse opinatur , quam de prima iInstitutione, quae longe ante Gregorii aetatem vigebat. In Africa ducentis fere ante S. Gregorium annis Scholas floruisse, in quibus pueri cantu, litteris, ac moribus instituebantur, Carmdinalis Bona adnotavit c C. Duas Cantorum Scholas S. Gregorius instituit: alteram prope Lateranum et ad vaticanum alteram . Eas praediis, &redditibus auxit, referente Joanne Diacono (s , cuius aetate authenticum Antiphonarium, ipsumque flagellum, quo pueris Pontifex minabatur , Christi fideles veneratione prosequebantur . Dimissionem animi Sanctissimi Pontificis , pueros tantum docentis, admiratur Thomassinus ( his verbis: Gr gorius ipse, quo Romaves etiam inter Pontifices nemo iam aue. se is Deuergicorum Dematum flevetracta, aeterueorumque coll-
templatiovem demera . uas, latuebat , haud evilescere sum
mae in terris sanctissimaeque Dievitatis Maiestatem , Regmm- que ipsam Sacerduelli , I pueris coram Ecclesiasticaru edores dis
70쪽
esemet ineumberet . Vetustate fatiscentes Cantorum Scholas Depe Summi Pontifices restituerunt. Id praecipue p raestitit Semgius II., inauguratus Pontifex anno . ut habet a uictor O Vitae eius. Cantorum nomen magna apud omnes fuisse in exilii- matione, vel apud ipsos Summos Pontifices, satis prodit B, nedictus Basilicae Vaticanae Canonicus (r , qui Romanae E
clesiae Cantor erat, & ordine m Romanum XI. conscripsit an- annum II f.,a Mabillonio evulgatum . Videndus etiam Andreas Adami in Praefatione Historica praefixa observationibus,deratione & ordine psallendi in Pontificio Sacello (3 . Quo autem tempore ejusmodi Cantorum Romana Schola, & Praeseruira Primicerii desierint,obscurum est Cardinali Bona ( ; qui utramque saeculo XIII. adhuc viguisse, ex quodam illius aevi Instrumento probat. Cl. Vir Dominicus Georgius (s ,de Re liturgica optime meritui, ait, seculo XIlI. S XlV. non semel in Apostolicis Sanctionibus, & in Ritualibus S. R. E. libris, occurrere Primi rarit , di Scholae Cantorum mentionem. h, Ah Ecclesia Romana ad alias Ecclesias Scholae Cantorum Institutio propagata est . Lugdunensis Antistes Leid radiis ad Carolum Magnum scribens, ei aperit, se Cantorum Scholas
enutrire, quorum plerique ita canendi arte erant eruditi, uralios etiam erudire possent. Crodogangus Metensis Episcopus in sua ad Canonicos Regula cap. so. , de Cantorum Schola plura commemorat. Capitulare Aquisgranense anni et 8 p. cap. 2.
in singulis Dioecesibus Cantorum Scholas erigendas constituit in quibus pueri Psalmos ediscerent, Notas, tantum, Computum, atque Grammaticam . Aquisgranense Concilium annis II. cap. II ., ut idem institutum late pateat, sumniis optat votis. Collapsam canendi disciplinam in Ecclesiis Gallicanis ad intermissum ejusmodi Scholarum usum refert Concilium