장음표시 사용
21쪽
cilaesio I. De Deo Creatore Generatim.
XU. Dici tamen potest divina bonitas ratio volendi , & agendi ; quia ut unum sit ratio alterius, non requiritur distinctio realis, sed sume it distinis elio virtualis, & per rationem , qu inter divinam bonitatem, & volunta istem Iure excogitari potest . Qitare D.
Deus t inquit alia is se non velit nisi propter finem , quἰ est fua bonitars non
sequitur , quod aliquid moveat volunta
rem suam, nisi bonitas sua. DUBIUM II.
An Deus fuerit eausa omnium Per creationem λ . I. Quid sit creatis.
I. ρο η' Ripliciter sumi potest verbum
ereare , seu ereatio . Primn lain' th pro quacumque rei productione ι se Ecclesiast. 14. v. t 4. sap entia dicitur ab initio , & ante secula creata. Secundh creari dicitur , qui ad altiorem ita tum evehitur . quomodo dicitur quis creari Episcopias, vel Ca Ndinalis; & Paulo Ephesi x. v. et . di cimur ereati in Chrso Iesti in eperibus
bonit. Tertio magis proprie, ut est totius entis ex nihilo productio : quomodo Psalmo x S. v. s. ipse mandavito ereata sunt a de ita accipitur illud Genes. r. In principia ereavit Deu ν eaeis um , ω te νram, si bene eonseratur lycreavit cum ly in princisio. Dicitur creatio totius entis productio, quia creatione tota rei substantia se producitur,
ut nihil eius praesupponatur , ad disse. Tentiam simplicis productionis. qualis est generatio , quς materiam supponit. Dieitur quoque ex nihilo , quo diis serim matur productio, quae est ab uniis versali agente ab ea . quae est ab agente particulari , quod ista est ex notia esse tale. Sic homo fit ex non homine , dum generatur, & album ex non albo : illa vero est ex non esse omnino,& ah solute, ita ut nullum ens ei praeissu ponatur. Unde hoc art. I. qu. 4 I. prrma partis concludit s. Τhostra se Alut igitur generatio bomanis es ex no L. ente, quod es non bomzo ἰ ita erearis , quaeII emanatio totius esse, ea ex non en.
e , quos es nihil . II. Notat etiam D. Thomas lauis dato loco ad 3. seuod eum dicitur aliis quid ex nihilo sis , hae prapositio ex
non designat eausam materiatim , sed oris
amem tantum . Siι ut eum dieitur ex ma
ne sit meridies, ides pos mane sit meridies . Notat rursus, quod prapositio eκ, vel potest includere negationem imis portatam in hoc . quod dico nihil , ve Iine ludi a negatione. Si primo modo,
tune ordo remanet a marias , Θ ostenditur ordo ejus, quod est ad non esse praeedens. Si vere negatio includat pratoissιionem, tune ordo negatur, eis est fenis
nihilo, quia non ιοquitur de Hi tio. Hi ne si mundus esset aeternus, esset ex nihilo hoc nodo, non primo. Ial. Patet etiam , eur generatio Filii Dei non sit creatio , nedum quia Filius Dei est coaeternus Patri, nee in eo adhue secundum modum concly Ie
di si ordo suecessionis post nihil; sed
etiam quia dici nequit eum produci ex nihilo , idest non ex aliquo, cum se productus de aliquo, nempe de subis stantia Patris . quae esto secundum rem non praesupponatur Filio, illi tamen praesupponitur secundum nostrum mois dum intelligendi, iuxta D. Thomae enfatum I. par. qu. 33. art. 3. ad 1. Communia abfoliate dicta Deianaeum oriadmem intelle itis nori Iunr prior . quam propria.
V lem creationem existimarunt. Unde eorum axioma : Ex nihilo nihil sit. Ad istos conversus Hermogenes, contra quem Tertulianus librum ediis dit , putavit mundum eκ praeiacente materia factum suisse, quae non esset
a Deo facta , sed Deo coaeterna . Unde
22쪽
Tertullianus lib. contra Hermogenem cap. r. a Cbramanis i inquit converisses ad Philosophos de Eιelesia in Aeade. miam , ω Porι reum , inde 'msit a Stοι-
cas materiam eum Domino ponere , qua ω tua semper fuerit , neque nata , neque Deia , nee iniιι tim habens nec sitiem , eretia Dominus omnia postea fecerit .
Tertuliano ibi eap. a. Deus, aut de se.
metipso secit cuncta, aut de nihilo. aut de aliquo. Non ea fecit de semetipso, alias quacunque se cillet, partes ipsius sita Ilient , quoa est contra Dei naturam indivi fibilem , ac inde ui utabile ut, qui idem semper ornmuo fuit , qui ni Diabest . Rursus, si quae Deus secit aliquid Dei sunt, ea, quae fierent, ex parte fierent. ex parte non fierent: fierent, ut lupponi inr έ non fierent , nam ex ea parte, qua aliquid Dei sunt, non fierent , quia semper fuissent . Quod si dicas, ea quae fiunt non esse partem Dei , sed totum Deum. Urgebat; ergo Deus & totus erat ut saceret semeiat ipsum, & totus non erat ut fieret de semetipso. Qifrid vero quae fecit , non secerit ex nihilo . probabat sic. Deus cum bonus sit, & optimus, Dinnia quae sua voluntate & arbitrio facit , bona &optima tacere vult, scut ipse est. Cum ergo In mundo aliqua mala sint, haec non arbitrio suo facit, sed ex vitio a. licuius alterius tactum eis. nempe ex materia . quae prae ex literct. Tum etiam, quia Deus licui semper fuit Deus, ita semper fuit Dominus; ergo debuit semis per aliquid esse , cujus Deus ellet DominuS; non enim potu illat semper Do. minus esse, nisi aliquid retr6 semperfuisset , cuius semper Dominus haberetur. Cium ergo non semper fuerit munisdus , fuit semper cum Deo mater M, en qua, quando voluit. secit mundum. Ita ratiocinabatur Hermogenes.
concedendo , Deum ea quae secit, ex semetipso non secisse, non tamen de materia ipsi coaeterna , & ab eo non
faela, sed ex nihilo. Ad rationes i psisus dieit; & primo quidem ad hanc se. uncam cap. M Deum quidem semperfuisse Deum, non tamen semper Do.
minum i quia Deuν , substantiae ipfius. id est divinitatis, qua existit in se meis ipso , nomen est. Dominus vero notia subitantiae nomen est, sed potestatis . Solum ergo ex quo esse caeperunt in quae potestas Domini ageret, ex illo per accessionem potestatis & iactus, ded i eius est Dominus. Nam Deus etiam iudex eli , non tamen iden iudex semisper, quia Deus semper. Nam nee Iudex esse potuit ante delictum . Hoc noribis adtellatur Scriptura, quae dum dein scribit Deum creamem mundum, vocat eum Deum , quod suit se in per a In principio creavit Deus, fecit Deus , vidit Deus; & soluin ubi universa per secit , tune ei Domini nomen adiecit: Et accepit Deus hominem, quem finis
Inde retorquet algumentum adu crissiis ipsum . Nam materia , quam supponit Hermogenes Deo coaeternam snon fuit nec a Deo nata, nec ab eo sa- istas ergo in eam non potuit ab aeter
no exercere dominium. Si enim natu
ra aeterna s ergo erat Deus et quis magis proprius Dei character est, quom aeternitast ergo dum ponit materiam Deo eoaeternam , eam ponit alium Deinum, in que in Deus dominium non haiahet. Quomodo enim illius materiae Deinus Dominus est, si ista impedire potuit, ne omnia Dei opera essent bona,& optima, sicut ipse Deus, sed vitio suo ea coinquinavit
genis ratio. qua ponit, ideo materiam Deo coaeternam , ut ab ipsa effluerent mala . Hoc enim est duos Deos pone re , unum bonum & prinei pium bonorum , alterum malum & principium malorum. Hoc insuper ei facere Deum deservire in ateriae, & materiam domi nari Deo, principium malum principio bono; si ab ea necessitatur, ut fiant mala, quae suo arbitro,& voluntate, quia bonus est. non fierent. vel enim Deus bonus potuit Impedire, ne
ex materia, mala evenirent, vel non potuit. Si potuit, ergo potuit opera
ri inde pendenter a materia. & se ex nihilo omnia facere . Si n a p uit,
23쪽
8 Quaesis I. De Deo Crea re Generatim
qnalis esset Deus, qualis Dominus, qui ob alterius obsistentiam , quam vincere non potest, necessitatur, ut fieri sinat mala , quae fieri nollet, quia bonus Dicatur ergo, omnia a Deo facta esse,&omnia bona ; & licet a Ii qua naturae parriculari mala dieantur, absoluth tamen in se bona sunt, & quia entia sunt,& quia Universi pulchritudini serviunt,& quia ex eis alia marora hona elicit
Ie fuerit seiscitanti , dieam quae eX
deseripsit Cave in hin. Iitteνaria ad eundem annum , excerpsi. Hermogenis Patria incerta, esto quidam eum fuisse Afrum existi meiat. Docuisse in Africa certum est. Professione pictor, vel saltem studio, artem hanc exercuit, adhue dum esset christianus; vixit Reulo
secundo, circa annum II o. quare dOctrinam eius novellam vocat Tertullia
nus tib. adve sys Hermogenem eap. 1. I.
mo Tertulliani aetate adhuc superstes erat, ait ibid. Natura turbulentus , I quax , impudens , maledicus. Forte ut adularetur M. Antonino Imperatori , qui stoi eam sectam prosequebatur putat Baronius j a christianis ad stoi eos conversus, ex eorum schola in EeeIesiam invehere conatus est de matem ingenita errorem, factus haeresiarcha ,eX qua , non ex nihilo, omnia sae adi iacebat , unde sequaces eius mateν i ii diis
eli sunt. Ilute errori alios adiunxit, nimirum Christi eorpus in Sole depositum fuisse ex illo Psalmi 18. In Disposuit tabernaeulum 'um. Daemones e tiam in materiam refundendo . Libidiis
ni deditus legem Dei in libidinem deis fendebat . Ex Hermogenis ha re si ortam fuisse sectam Manichaeorum docet Greisgorius Nyssenus. Porro quia Philas rius hares s f.,
Se S. August. har. ssi. Hermogenem cum Sabellianis en numerant, censent
aliqui eum fuisse tempore posteriorem, nempe post Sabellium seculo tertio erupisse. Sed nisi duos confingamus Herismogenes, constat ex Tertulliano a uel rem haeresis, quam impugnavit, secundo seculo vixisse. Sed de hoc satis. . III. Drtia Cathοπω.
. LI ereavit. Id testatur Sacrae
Script . Gen. I. In prineipta ereavit Deus caelum , Θ terram . Super quae D. August. lib. de Genes. imperfecto cap. I. Hane ergo i inquit Tranitatem drei uinnum Deum, eumque ne e , Er creasse omnιa qua sunt , in quantum sunt, ea aboliea diDiplina eredi liabet; ita ut creat tira omnis sive intellectualis, sive raropstraι 1 .... non da Dei natu νa, sed a
Deo sis facta de nihilo . Rursus . CM ex superius dictis, res non ex praeexistente materia factae sint, sequitur, e X nihilo factae fuerιnt.
M. I. aert. 1. Quicumque facit aliquid ex aliquo , illud eκ qtio Deit prae supponitur actioni ejus, & non producitur per ipsam actionem; ergo si Deus non ageret nisi ex aliquo praesupposito, sequeretur quod illud praesuppositum non esset eausatum ab ipso. Nam si ab ipso esset eausatum, vel hoc es set eadem actione , vel diversat non eadem , quia huic praesu ponitur; non diversa, quia haec vel illud causaret ex nihilo, Ze sic daretur ereatio; vel ex aliquo , & de hoe idem quaeri posisset. Quare , vel in infinitum abeundum esset, vel tandem admittenda prodit et io ex nihilo , vel asserendum , illud ex quo Deus res secit non esse productum a Deo; sicut nee lignum ex quo arti sex saeit stamnum ab artifice proinducitur, sed productum supponitur.
Αnt. explicatur a D. Thoma exemplo artificis. Dum enim arti sex ex rebus naturalibus, ut ex ligno, de aere ali in quid operatur, haec per actionem artis non causantur , sed actione naturae ea eausata supponuntur; & natura ipsa dum causat res naturales quantum ad formam, non causat tamen, sed praeis supponit materiam, ex qua illa cauis
Porrd talis non est Deus t inquit
S. Aug. lib. t. de Gen. contra Manich. eap. 6. Non enim debemus esse simitis isti a
24쪽
sed da Iuno facit aliquid; M s' eate.
amnes hujusmodi opifer. Omnipotent uuis em Deus nulla re adiuvandus erat, quam ipse non fecerat , ωι quod volebat e eis ret . Si en .m ad ear res , quas facere v. Iebat , a MDabat eum aliqua res quam ipse non fecerax , πσου erat omnipotens, quod saera legum est eredere .XI. Probatur secundo ratione e jusdem S. Doctoris 1. par. M. 444 arto
4. Si Deus non ex nihilo, sed ex aliquo secisset mundum, maxime ex ma teria praesupposita pro due ioni mundis sed hoc est falsum ; ergo &e. Min. probatur. Esto agens particulare , quod producit ens. In quantum est tale ens. debeat producere solam formam deterum Inativam materiae ad talem , vel ta. Iem speciem entis agens tamen universale, quod est causa rerum in quantum sunt entia , seu rerum non solum ut sunt hae, de ut talia entia , sed ut absoluiste sint entia, illa' debet causare, non
solum secundum quod sunt tales per sormas accidentales. aut substantiales, sed etiam secundum omne illud , quod pertinet ad esse illarum, seu quod reqv ritur, ut sint entia tondistinet, a nihi. Io ἐν sed Deus est agens universale producens res non solum ut sint in tali , vel tali specie entis, sed absoluth ut sint extra nihil; ergo illas debet causare Sco
u. 3. de pol. a t. r. Ideo causa crea. ta naturalis non producit totum quod
est in re, quia non a ait secundum se a totam , sed agit per formam suam, per quam est in actu determinatae speciei; di quia nulla res naturalis claudit να se actus de persectiones omnium Ie-Tom. H
se priuerptam , fir feenn km se totum tω propter Me eae nihilo aliquid facere potest, XIII. Πane veritatem . tesse Daha Lib. g. Phine. Da. a. etsi non Omnes saliqui saltem ex Philosophis , praeseristim Plato, fit Aristoteles agnoverunt.
Ait enim et Antistii natuνa est non p. tuerunt perven re ad rati arm pr mam tarius Ue , Ied eonsiderassiant eausae paνιμ cularium mutatianum. Pon remi vero πε
quud Aristoteles in secundo Metaphys.
Hine in Cone illo Gener' i Latera nensi IU. sub In noeentio III. east. Firis
XIV. Si oua ras et an Deus omnia ereaverit ex nihilo . an solum alioua Respondeo . non omnia creasse imis mediath ex nihilo. sed alioua solum, mediatε tamen ex nihilo omnia seelsisse . Immediath quidem ex nihilo erea vit eselum , & terram ; cuia ea seeundum se tota , nempe tam formam, os mmateriam ex nihilo feeit: immediata
25쪽
Qu vflio L. De Deo Creatore Generatis.
ereavit Angelos , ereavit & adhue ereat an ina. rationales. Plantas autem , de caetera animalia i licui de hominem ι non suilla immediate ex nihilo tacta ἔquia eκ Genesi conflat , ea suisse proinducta ex prae jacente materia, scut de hominem factum de limo terrae, ac mul ea quotidie produci ἡ quorum Produis ctio non est proprii nominis creatio, sed generatio . Mediate tamen omnia dici pollunt creata , de ex nihilo facta; quia Nimirum, Omnia , esto non secundum se tota , saltem secundum aliquam ipso rum partem ipsis intimam Ee essentia. Iem , nempe materiam , ex nihilo laincta suerunt . Unde D. August. lib. r. de Gen. contra Manichaeos cap. 6. Et dest inquit Deus ret issime credινμr, em nia de nibiti feris, eura eis omni formaιa de ina materia facta sent, haei a materia ramen de omnino nihilo facta
losophi reputabant ut primum Principium , ex nihilo nihil fieri: sed Deus non potest sacere contrarium primis principiis, Puta , quod totum no a sit majus sua parte, quod aflirmatio, ερ negatio sint simul vera a ergo nec Po test aliquid ex nihilo facere. Confirmatur. Ex nihilo nihil eon. cluditur per rationem ; ergo ex nihl
Io nihil fit per naturam; nam conesuadere est aliquod fieri per rationem , esisse autem per rationem consequitur es se naturae.
ma verum esse de agente particulari, de agente per motumr hoc enim neis
cesse est praesupponere subjectum suae actionis, ut dictum ell, de hoe solum consideraverunt veteres Philosophi . Sed hoc locum non habet in prima ema. natione ab universali rerum principio.
Ita S. Tho hac qu. 4s. art. a. ad 1. distu. 3. de pol. art. I. ad I. Ad eonfirmat. distinguo conseq. per naturam particularem, Se agentemper motum, cons. cons. Per agens uniis uersale , de sine motu, nego eonseq. Concludere unum ex alio Sa habet ἐκ-
Ma es omnis motur principium , non sex aliquo. Ita D. Thomo em. 3. depor.
est mutarit sed omnis mutatio involvit subiectum; ergo dec. Mai. prob. priis mo. Creari eii aliquid fieri ; ied omisne fieri en mutari ἰ ergo dcc. Min. P misbatur . Omne seri est accipere esse post non esse , sive ex non e II e , quia quod iam est, non fit. Sicut ergo , quia fieri per generationem , qua res fit ex non esse secundum partem sui substantialem. est mutatio; ita de fieri per creationem, qua res fit secundum totum , involve e
Probatur seeundb mai. Quod ere tur aliter se habet, quam ante; quia ante non erat ens, de dum ereatur fieens: aliter autem se habere ac ante, est mutari ; ergo &c. Probatur tertio. In creatione aut est aliquid recipiens esse , aut nihil . Si nihil; ergo nihil constituitur in eis e pere reationem s ergo nihιl fit. Si est aliis quid; ergo hoc praeexistit creationi, ut sub ecium suscipiens esse. Probatur quarto. Omne quod sit, antequam fieret, erat possibile esse; sed potentia ad esse involvit subiectum transmutabile de non esse ad esse; erisgo dcc. XVIII. Respondetur, negando mai.
eum D. Thoma hac qu. 43. arta 1. sida. & qae. 3. de pota art. a. nisi forte mi
tari sumatur impropriE, de secundum modum concipiendi. Nam in omni vera , A reali mutatione inveniri debet aliquid idem ens, quod aliter se habeat nunc, ac prius . seu quod a non habe. re transeat ad habere esse. In ereatio. ne autem, qua tota substantia producitur , non potest accipi aliquid ens idem
26쪽
aliter se habens, ae prias; quia quod
Per creationem nunc fit. prius secundum totum non erat, seu nihil erat. rare ereari dieitur magis fieri, quam rauhari, εe creare magis dieitur facere, quam mutare ; facere . & fieri dicit solam habitudinem ea usae ad effectum , &effectus ad causam r mutare vero . 8c mutari importat habitudinem quoque
ad stibiectum, seu ad aliquid , quod fuerit sub utroque extremo. Ex his
Ad primam prob. mai. nego min. ad prob. dico, qudd creari est accipe. re esse . seu fieri ex don esse secundum totum , unde non est nisi aelio creat iis va, & terminus qui fit. At in gen ratione, qua fit aliquid seeundum parialem , hoc est secundum formam, est aliquid praeter actionem , & terminum, nempe subiectum commune privationi,& formae: Se idea in ea aecipitur tra filiis , & mutatio . Ita e X D. Tom. quo
Ad secundam , nego ant. vel potius suppositum antecedentis ἔ quod nimiis rum in ereatione fit aliquid idem commune subiectum actu , vel potentia ex iissens , quod de non esse ad esse tra seat. Vid. D. Tho m. qu. 3. ιε por.
Ad tertiam probat. respondet Diovus Thomas mox eitatus aνι. 1. a. 17.
in creatione esse aliquid suscipiens e fisse , sed factum per creationem , non pra existens ereationi: Detis enim simul ans este , produert id, quod ine reeis t.
Et sis non oportet, quod assag ex aliqua Praexissenti . Ad ouartam prohat. respondet iisdem S. Doet . a M. 3. de pol. arta I. ad Eo negando absolute min. Antequam erispo mundus seret, possibile erat mundum esse et non tamen potentia in aliqua materia praeexistente fundata; sed vel in non repugnantia praedicatorum essen itallum, quae est potentia solum obisiectiva. non subiectiva; vel in pote nistia activa agentis , quia agens Deus poterat illum faeere , & mundus poterata Deo fieri . XIX. Obi ieies tertib. Infinita diis stantia pertransiri non Ipotest: sed inister ens, εd nihil est infinita distantia :quia cum quanth potentia est minus ad a cium disposita , tanto magis ab acta distet, fit . ut . si omnino potentia subistrahatur, infinita sutura distantia sit. XX. Respondet D. Thom. hae t.
parto V. 4s. ar . a. ad 4. maiorem eia
se veram de distantia infinita posti vh; ita ut pertransiri debeat medium inis finitum. non vero de distantia infiniista quasi negati vh . Unde aiit Direas dum, quῖου obsectio aula proredit μ υλ
nitum medium Ateo nutum O ens . Quod patet ino falsiam . Proredit autem falsa hae imaginatio ex eo , quia creatio significatuν tit quadam mutatio inter
3. de potis art. I. ad 3. & ανι. 4. ad a. & Μ. 1 . de veritate a t. r. ad 0. quod
duorum ad invicem distantia potest tripliciter se habere. Uno modo quod sit ex utraque parte infinita ; ut si unus haberet albedinem infinitam . & alius infinitam nigredinem, & hare non po- teli ullo modo pertransiri. Et hoe m is do est infinita distantia inter esse divinum , & non esse simplicet . Alio modo, ita quod si ex utraque parte finita ; ficut cum unus habet albedinem fi is nitam , & alius nigredinem finitam: &haec distantia potest pertransiri .& Dein juenter pertransitur. Et hoe modo es e creatum a non esse se eundum quid , seu a non esse tale distat. Tertio modo, ita ut ex una parte si finita , &ex alia infinita ; ut si unus haberet albedinem finitam, & alius infinitam nigredinem , & talis est distantia interesse ereatum, & non esse simpliciter rquia esse ereatum finitum est, non esse autem simplieiter est infinitum inquantum omnem desectum , qui eos itari potest , excedit. Hare ergo distantia ex parte illa. qua finita est, transiri potest i quamvis hie propriε non sit transitus, hie enim solum est in motibus continuis, in quibus transit pars post partem inquantum ipsum esse finitum vel aequiritur, vel perditur, non a tem ex parte illa qua infinita est ru de ex non esse non potesti transiri ad B a esse
27쪽
Quaestio I. De Deo creatore Generatim.
esse divinum. Hae e D. Thom. citatis locis risdem ferE terminis. XXI. Obi ieies quarto illud Sapis ria r t. ubi v. ag. de Deo dicitur et omin
mpotens manus tua , Ma ereavit orbem erνarum ex materra invasa ; ergo non
ex nihilo , sed ex materia praeiacente creatus est mundus. Rei pondeo is ibi sermonem non fieis vi de prima conditione inundi quoad ν mum , & subitantiale essit, sed deis secunda, quantum scilicet ad ornatum,& rerum distinctionem: hare enim Hisela fuit ex materia invisa, seu informi prius ex nihilo ereata; quae invisa di incitur, ed quod eum estet fine ornatu, ae diuinctione sens bili, non erat diis
na videri . Quare S. August. lib. t. de Genes. contra Manich. cap. 3. Primo e
εο t inquit materia facta est eonfusa ,
XXII. Quaerat D. Thomas hac φω.43. art. 3. an creatio aliquid fit in ereatura Cui quaesito respondet, quM e reais stio sumi potest, vel active, ut se teisnet ex parte Dei creantis et & se nominat actaonem divinam i quam supe- Trus dlx mus esse actum imperii intellectus Da eis Una essentia , eum re a
rione ad creaturam. Sed relatio em Deo ad creaturam n- en νeaIir, sed secum dum rationem laniaem. Ita arto Cιtat
ad primum. vel sumi potest creatio pactive , ut se tenet ex parte creaeturae , quae creatur; εἰ sie ereatio in creatuis xa non est, nisi relatio quaedam trea. lis ad Creatorem , ut ad principium esse. Ita idem S. D. art. laudato in eam. & probat. Quia quod creatur non sit per motum , veI per mutati
nem , ut iam dictum est et sed , subtracto motu ab actione & passione, nihil remanet, nisi relatio, seu habitudo ere
N ad creantem; ergo &c. Hoe identa. demonstrat e. 3. de poto ori. 3. Nam subtracto motu ab actione nihil aliud est , quam faeiens, de factum ut esse sine apiensi sed factum consequitur ex e quod iactum quandam relationem ad facientem dieit , prout habet esse ab ipso,& prout est ei simile quoquo m eo; sicut in termino generationis humanae consequitur natus fi Iiationem sergo creatio cum non possit accipi ut moveri. quod est ante terminum mo
tus, sed accipiatur ut in facio esse; fit,
quod in creatione non Importetur a
cessus ad esse, nec transmutatio, sed solum incaeptio ellandi, Ac relatio ad Creatore in , a quo esse habet ; & lie ni. hil aliud sit, quam relatio quaedam ad Deum cum novitate essendi . ita subtiis liter S. Thomas paucis mutatis. XXIII. An autem illa relatio sitandistincta ab .psa creatura , S sit ipsa entitas creaturae, ut ratatione deis Pendentiae transcendentali Deum auci rem sui esse respiciens ; an vero sit a. liqv,o entitati eνeaturae suppe raudiuin,
S ab ea clininctum, de praeuieamento relationis ' Probabilius iudi eo & mentiri Thomae conformius hoc secundum.
divina actio , qua eri eius ea a proκ ma. Ex quibus patet , quid respondenis dum sit, si aliquis objiciat , creat Ionem debere esse naturaliter priorem creato, quia per illam creatum habet esse: aliscendum enim , creationem , seu rela tionem illam, qua remis ex actione Dei agentis innascitur, esse priorem re creata . posteriorem vero comparata ad rem creatam , ut accidens ad subjectum cui inhaeret.
XXI v. Si ulterius quaeras et an illa actio
28쪽
. ' - . ' Dub. II. actio sit erem; ερ si ereata, eur& ipsa
alia relatione non reseratur ad Creain rem Respondebo ad primam eum D.Tho. u. 3. e poris arta 3. ad h. propra E loquendo non esse creatam ; quia hoc solis Iubsistentibus proprie convenit, sed eia se concreatam et nam accidentia si eut per se non sunt, sed alteri insunt, siene e per se fiunt, & ereantur, sed cum alio fiunt, & eone reantur. Unde D. Tho. hac qu. 4 s. art. 4. Sisaer urιων inquit are identia G forma , ω εα, modi, qua non subsistunt, magis fiant coexistenιia,
quam entia: Ma magis debent daei conere ra , quam creata .
Ad secundam vero dico eum eodem D. Thonia citata qu. 3. de potentia ad
1. quod errationi a relatio non refertur ad
Deum aDa relatione reali, sed frapsa. N ulla enim relatio referrων alia re atrone , tis dieit Avicenna in sua Metaphica . Sicut ergo actio , quia est ratio producendi alia , non proaucitur alia actione; ita relatio. quia est ratio reserendi alia , non refertur alia relatione . At Inhoe satis immorati sumus.
An potentia creandi , vel actus ere tionis sit alicui creaturae communicabilis . I.
Ciai sis eonnaturalis vis ereat va a
ralis est vis creativa. Ita D.
- Thom. hac qu. 4s. artis F. Cui veritati omnes, ut puto, consent Iunt. Est enim revelata in Scripturis, Ecese fastici r. v. g. Unus ea alti simus crea- εν omnipotens . Isaiae 44. V. 1 4. Ego mis aut facisus ommia , extendens caelos βιων , vahiliens terram , cr naellus me eum. QDibus uerbis eliminatur error
quorumdam Philosophorum , qui rese
illa mediante ex uno prima multitudo proacedebas. Hoc autem dicebant, ac si Deus agere per necessi aιem natura , per quem modum ex aeno simpliei non fit nisi unum. Nos aurem ponamus, quod a Deo pνaee-
dant res peν modiam fetentia , or ἐntellectus I feeundum quem modum nil II pro hibet , ab tino primo Θ simpliei Deo mutis tittidinem immediare provenire, se eundum quod sua sapientia eontanet iam versa. Et ἰdeo Deundam fidem eat boli eam ponamust, quod omnes subnantiar Οἰνituales, crmater am ωπ riarum Deus immedia Gereavit et haret leum ν putantes si die rur , per angelum , vel per ali Mam ere turam aliquid esse eνeariam. Unde Damaisseentia dieit . Quieumque dixerit , arae. Ium ala quid creare , anathema sit .
II. Hoe idem conflant issim E faten
tur Patres. Athanasius orata Ra rant a
Arianos, num. L . probat, Fit tum Dei non esse creaturam, quia omnia pe iis
sum creata sunt: Quod fan non fiet a omnia , si ipsum quoque nrbum rebvst
creatis est. Nec enιm veI angeti possent creare , eum ipsi sint creaii , ιiepe ita senserant Valentinua , Ma elon , ω Bastides , quorum vos Ariani amuis Iatores est ιι et alias quid opus suisset Uerisbo , cum inferiores a superioribtis eseἐ
III. S. Cyril Ius Alexandrinus lib.
a. pag. 61. olfendit contra Iulianum . apoliatism , rc pugnare. quod alicui crea turae vis creativa inlitr Siquidem νυμ gnat maximὶ di Dina gloria praereanda facultatem aliis inese putare. O in lutem edendi, quia non erant . Neque enim fares αι cere , qua singularia μοι , ae propria diυina . O ine fabilir natura , ea posse naturaliter qua busdam inesse rebus ab sua
IV. S. Augustinus hanc veritatem passim confitetur. Lib. xa. δε Civit. Dei, cap. 14. Prohat contra Platonico S, falso ab illis asseri. Non ab illa fummo Deo . quἡ fabraeatur ess mundum , sed ab Hi ἐν minονibus, quos quidem ipse creaverit. permissu , he iussu ejus an malia facta esse euncta mortalia . Hac praecipua Tatione. Neque enim fas est, u
29쪽
Quaesis I. De Deo creatore Generatim
bust, ara a gignuntur in mundo; tame non eor dic mus creatores anrmalium , quam nee agricuIas frugum , atque arbo.
Rursus: lib. ς. de Genes. ad Iliter. cap. I s. Angeli autem t inquit nullam
omnino possunt errare naturam DIut nim unus cubuslibet natura, seu magna, seu minima eνeator est Detis .
Praeterea: tib. 3. de Trinitat. eap.8. Ioquens de malis Angelis, per quos Magi in AEgypto ranas, & serpentes produxerunt: Nee sanὸ inquit ereatores HII mali Ave ditendi sunt, quia per illos Mari resistentes famula Dei rana ,s DNeuter feeerunt: non enim ipsi eas
creaverunt. Deinde ostenso , omnium xerum occulta semina in istis torporeis
elementis Deum indidisse, ex quibus
Daemones ea facere potuerunt, concludit et Sisut ergo nee parentes diermul crea rores bominum , nee agrieolast ereatores fisgum . . . ita non fotum maior , fed nee bono angetos fas es putare ereatores .
mas probat hane veritatem, hae sunt. Primam tradit hoc a G. s. quo as . sic. Actio, cui correspondet esse elus univeris falissimus . e si propria solius cauist uniis versalissimae : sed a ioni crearavae corinxespondet effectus universalissimis , de solus Deus est eausa umψersalissima- ἰ ergo creatio est actio propria solius Dei. Naior videtur clara ἔ oportet enim, universaliri res effectus in universali ore , S priores eausas reduci. Min. Proba.tur. Inter omnes effectus universalissi- mim eli ipsum esse , quod omnia perinvadit; maxime si producatur esse absolute, non in quantum est hoc, vel tale e sed hoc modo correspondet actioni creativae ; et enim non torresponadet solum secundum rationem determiis natam , puta equi, leonis &c. eo m do, quo correspondet lausis particul ribus; sicut dum ex praeiaeente mate Iria generatur ignis, leo, equus, ubi generans dat materiae esse ignem te nem , equum : sed secundum se totum, hoe est, secundum omnia, quae esse habent , nedum quoad esse determinatum
formae, sed materiar. Nam sevi anni in hilando destrueret totum esse , illud qua redigerct an nihiIum ; ita creando pro ducit totum esse, & totum extrahit anihilo. VI. Aine eonfieitur alia ratio . Iulius eausae proprium est creare , quae se sola , non indigens alia, potest to tum esse quod est in re producere, &totum redigere in nihilum: sed solus Deus, qui est causa suprema. hoc potest: aliae enim eausae, quae non sunt Deus , nedum indigent Deo ut causent, sed nee totum esse . quod est in re proindu eunt, aliquid enim ejus productum supponunt in materia , vel subiecto ;ergo &c. VII. Rursus et illius solius proprius effectus est esse , eui sorma agendi est ipsum esse r sed solius Dei serma a genis di est ipsum esse, cum solus ipse essen.
tialiter sit id , qtiod es, ut ostenclimiis: ergo&c. inare causae creatae . esto materialiter & identice producant siri enfectus esse tale , vel tale; non tame esse absolute , S ut eis inpimur a nihilo est terminus sor malis actionis ea
XIII. Tertia ratio indicatur a D. Tho m. hoc art. s. ad 3. Illi soli naturaliter convenit creare , cui naturaliter convenit viritis infinita ιε ad ereandum enim virtus infinita requiritur et sed soli Deo naturaliter converit virtus finita; ergo &e. Mai. prob. Tanto ma jor v rtur νeqviνitur m agente , quantis potentia en magis ren Ota ab actu; ergo virtus agentis ex nulla praesu posita Potentia , quale est agens creans, erit in. finita . Ant. patet . Ideo enim malorvis ealefactiva requiri ur in ea te acie nis e lignum viride, quam siccum , quia in ligno viridi potentia est magis re
30쪽
mota ab acta ea loris. Consequo vero probatur. Distantia infinita petit in a gente, ut eam superet, virtutem infiisn Ham et sed inter nullam potentiam adactum , quam supponit creans, & ali. quam potentiam , quam praesupponit agens naturale, nulla est proportio Iergo infinita distantia sergo de '. de tie, esto aliqua potentia determinate di flet ab actu , seu esse; nulla tamen poten. tia infinite distat ab actu, seu esse ia
inter nihilum, de eIIe finitum, non est ratione rei factae, seli termini in quem desinit distantia, sed ratione termin uo , quιa non est reperire , unde iniseipiat illa distantia: Se sie nunquam iniscipit, de s nunquam incipit, ex parte termini a quo est infinita, quia ex hae parte non habet terminum. Quare, ut supernis dictum est, inter Deum & nihil est infinita distantia ex parte uir in usque termini, a quo, 6c ad quem: at inter nihil de creaturam esto sit infinita distantia ex parte termini is quo, non tamen ex parte termin ad quem. Unde D. Tho m. qu. s. de potentia are. 4. ad a. ait: Nihil probibet, alἰ Mama
quanda alterum ea sertum , Mut si e ιον esset infinitur, Θ frigus finitum .
Distantia ergo infiniti entia a non esse simplieiter ea infiniιa - ωιraque par. te . Drnantia autem entiae siniti a non ego simpliciter est inserta ex una parteranιλm, ω νequirit n3hrisminus patenistiam in stam agentem
ereandum requiri potentiam infinitam, non ex parte rei factae, quae finita est, sed ex modo laetendi ex nihilo; qui alieEt determinari possit, ubi terminet, non tamen unde incipiat; idedque diis flantiam infinitam ex termino a quo importat. νυι Ma enim facient e non Dis Lum eonfideνarων ex substantia facti , sed
etiam ex modo faetendit major enim ea
ιον ποo DItem magia sed etiam citista
Ioarit . Quamvir uitur ereare alia quem essectum finitiam non demasstret postentiam infinitam ἰ stamen ereare sum ex nihilo semon Irae potentiam infinitam. Ita D. Thom. hac qu. 4s. ar . s. ad 3. Qua ratione non solum maxima . sed de minima ereaturarum, non ab alio,
quam a solo Deo ereari potest. Qui
infinitas in creante , non ex re , quae
fit, sed ex modo faciendi , qui in omnibus aequalis est , pensatur .
principalι ter ereandum . Ita D. Thom. M. 3. de δοι. art. 4. qui ait: quod per hunc modum poμε runt qui iam PHIOD. phi , quod intellirentra prima fures erea. trices Devndarum per virtutem eausa privima m era exinen em . Qui addit: Ee Boofuit Idololaιν ta pνine pium, nam ipsi ere tia subnantis r , quasi ereatraeibur alia. rum , ιatria cultus exhibebasur . XII. Adversus hane opinionem. de pro nostro communique asserto flant omnes auctoritates Sacrae Serapturae,
dici a Patrum , quin & rationes lupeis rius allatae r quae, si bene pensentur, probant, nullam creaturam posse principaliter creare, nedum virtute s bicon naturali , sed etiam a Deo ipsi comis municata . Quod enim proprium Dei eli , prout Deus est suum esse, prout est agens infinitae virtutis , nulli creaturae potest principaliter commv.
XIII. Diffleuitas est: an saltem, possit eommunicari e reaturae a Deo virtus ad creandum instruinentaliter . Hoc reserente S. Thoma , tum hac qu. 4s.
artis tum qu. 34 de petentia arto 4. ut
possibile aliqui asseruerunt. Nimirum,qubo esto ereatio sit propria actio uni inversalis rauci ; tamen aliqua inferiorum cat sarum , in quantum agit in virtute prtinae causae possit creare: quam opinionem , ait, secuturni fuisse Avicennam . Imb de Magistrum sententiarum in