장음표시 사용
51쪽
;6 Quoest. II. De Principio durationis rerum creatarum.
' Iosepho, tib. a. ant. Iudaico eap. 4. Clincerone, lib. h. do Nat. Dcorum , S Laciantio, lib. ri Instit. divin. cap. 6. co sat . Egyptios mensem Tot b, nostio Septembri respondentem , tanquam primum anni habuisse . . De verno igitur , & autumnali tempore cuin maiori fundamento dubitatur. Et quidem quaestio haec non estum versaliter intelligenda de omni orabis partes eum fert non possit, ut uisbique terrarum uno eodemque anni tempore fuerit Uer, aut Autumnus ,
aut Eslas, aut Hyems et sed de illa orbis regione, vel in qua fuit Paradisus terrestris, vel in qua psal sinatus fuit
Adam, aut quam Adam pulsus e Par a.diso primum incoluit.
autumnali tempore censent Recentiores phares . Inter quos noster Natalis
S. proposit. h. Hi ergo sequentibua rationibus moventur . Prima. Valde rationi consenta isneum videtur , mundum fuisse creatum initio mensis illius , a quo annum antiquissimae gentes inchoabant, plagae
Praesertim orientalis ; in qua prisci illi primae, ac secundae mundi aetatis homines primum habitasse creduntur ἔAtqui constare videtur , primum anni mensem apud omnes Orientales fuisse
quem Hebraei vocant DDi, qui nostro quandoque Septembri, quandoque Octobri respondere solet; ergo &c.
Nin. prob. Tum ex Iosepho, lib. et . An liquit. eap. 4. ubi de diluvii Noetici tempe ita te scribit . Consuit autem hae vastiιas anno alatir Noo sextentesmo , mense fecundo , qui Dius a Mare tiniis
ius vocatur , ab Hebrais Marsona neo . Sie enim AEgypti distinxerunt annum a
eduxisset . Eundίm etiam omnium , quaas rem divinam pertinerent exoris
νι oner rerum venalium, reliquamque
Tum quia S. Hieronymus, in eap. I. Eleeb. Apud oν ientalea , t inquit populos post collectionem frugum , ω ror
cularia , quando derama aeserebant tir intemplum , Oeleber erat primias mensa.
Tum quia AEgyptios mitium anni M. Septembri Mense ducere solitos supe-
perius ollendimus ex Cicerone, lib. 2. de Natura Deorum , & Lact. Lib. r. Diom. Insit. es. e.
Ex his colligunt primo . Uerosimilius esse, eo anni tempore condatum fit ille mundum , a quo ante diluvium sumebatur initium anni: hoc sumebatur , non in vere, sed autumno. Me nissis enim secundus. quo Gen. I. v. IIa Θ xx. rupti sunt omnes sontes abyssi magnae . de cataractae cali apertae sunt, ct Noe ingressus en in Arcam. Men sis item secundus anni sequentis quo Noe ex arca egressus est, G n. g. v. 14 vocatur MaνIonane nostro Octobri , vel Novembri correspondens. menses quidem , quibus pluviae abundantiores eia se solent . Annus igitur tunc compum tabatur a mense Septembri, velocio-brL α
secundo. Esto Moyses initium anni quoad sacra & divina encendum jusserit a mense Nisan. Martio , vel
Aprili respondente , hXod. Illa v. 1ἄMensis iste oebis pr/ncipium mensium, primus erri in mensibias anni et quoad civilia tarnen, nempe nundinationes, reliquamque anni dispensationem nihil de prisco raru immutavit: unde sole ninitas Tabernaculorum , quae post fruis yes congregatas celebrabatur. mense septimo , dicitur Exodi 13. v. 16. ce lebrari iis exitu anm . Quod s tunc eiarat exitus anni, erat etiam initium.
anni sequentis ; quia finem unius flaist in sequitur initium anni sequentis . Quare de eaeem solemnitate , Exoda
34. v. 21. dicitur z Quando redeunte anni tempera etincta eandentur, faciencam esse. Accedite quod Meyses, Exod. 22. cum de mense Martio. seu Aprili loωquens , ait: Mensis iste vιbis priσcipaum
mensium . primus erat is mens bur anni,
per ly erit satis ostendit, mensem illum antea non fuilla Iudaeis principium mensium. Quorsum enim hic conin
52쪽
stitueretiit primus, si antea primus e.
rat Consuetudo Igitur , quam , praenarratis teli ibus, tervabant AEgyptii, inchoandi annos suos ab Autumno, eo quod erederent, hoc tempore cono I. tum fuisse mundum , ex traditione ab Adamo, eiusque posteris, de ad ipsos translata esse credencla est. XXIII. Seeunda ratio est. Nam ered. bile est . Deum , sicut Adamum sorina vir non puerum , sed in aetate virili , S perseeia ι ita & arbores ,
non cum solis folias, & floribus , sed
etiam cum fructibus condidisse et atqui arborum fructus non maturescunt Vere, sed in Autumno, nisi ad ml-raculum coniugiamus; quod in prima mundi conditione non accidisse credere debemus, in qua Deus secundum Terum naturam Onima operatuS eit; ergo Se. Haec sunt n omenta , quibus Recentiores adducuntnr , ut exiit inent. autumnali potius. quam veruo tempor mundum creatum fuisse. XXIV. Hisce tan en nolim , ut Candidatus meus statim det manus v I-ctas . Contraria namque se utenti a , quae Pro erno tempore militat, non misi una numero t ut putat Natalis Alexandre sed auctoritate Doctorum ,&Pondire rat. Onum, ne dicam proba bilior , aeque saltem probabilis eii. Eam enim tenuerunt Cyrillus Hierosolyni Hanus. Cathethes 14. Balilius in
S. Leo Papa , Theodoretus, aliique,
quorum testin Oma aliqua relerem in ἀPorassimnni sundamentum est. Quia admodum credibile est, eodem anni tempore sormatos suisse primum Α- eam & secundum, hoe est, Christunt; eodenique tempore mundum fuisse re Parati m . quo suit conditu S : sicut genus humanum eodem tem phre fuit a servitute Diaboli per Chralium ere-Ptum , quo per Moysen a servitute Pharaonis fuerat populus Israeliticus liberatus: Connat autem , Chri lium verno tempore fuisse conceptum , &verno tempore mundum sua morte reparasse .
XXV. Seio cantrariae sententiae Patronos flocci facere hoc ratiocinium.
Inquiunt enim t Quod Deus eo te mapore, quo voluit, & ab aeterno prae- definivit , misit Filium suum . verno
tempore conceptus, verno tempore eis
Dam passus esis non quod mundus eo tempore conditus sit, sed quod Iudai in eum Pascha, quod consum maturus ad
venerat, di liberaturus homines a Diaboli servitute, eo tempore celeis braretur a
XXV l. Floeei tamen hane conte. Etura in non fecit S. Cyrillus Hierosolym. Cateches. 24. citata, quae est de Christi Ruia rectune et ait enim a Qua tempore exsurgiι SaIDatον λ Ntin quid ais flatia tempore , vel alia λ Io eisdem ranis
ticis ante ea, qua m do ree ι rata sunt,
dicit : Hyems transiit, imber translatsbi , Ne abiit; flores vi si sunt in te rora , tempus putationis advenit. Nonis ne nune βονι bus plena tellus es , ω pu
tamur vinea ρ . . . . Hoe autem tempur
vere . Hoc erear tonra mundi tempus is
Tune enim dixit Deus: Producat ter ra herbam foeni , germinantem semen juxta genus, & iuxta similitudinem .
Et nune, ut vades, iam omnas herba Agermanat. Eι quιmadmodum tunc Deur,
eum Solem , ω Lunam feeit, aquaIium illrs dιεν um , ae noctatim eursus imper- rivit et fle Θ paueta ante daebus aquinoctii temptir erat. Tune dicit Deus: faciamus hominem ad Imaginem no is stram , & similitudinem . Et illis quia dem , ad imaginem , accep/ι δ boe vero, ad similitudinem . per νnobedientiantis obseuravit , ω rq eavrt. Eadem viis
tur temporra circumstantia , qua hoe ais misit, in eadem rursu a contuit repa ratio . Guanda homo creatus . propter inobedient ram ejectua est de Paradiso , eadem tempore is, qui eondidit , per ob drentiam introductus eri. Tune u tarfacta salus est , quando cr lapsus, camoe flores visi , dc putationis tempus advenit ἀIn hane eandem ivit sententiam S. Leo Seν m. p. de Pass. Domin ν, dicens ἔNune ad pranunciatum festis ommbMassi essum , Iacer novarum me ιι ennuuit;
53쪽
Quaest. II. De Prine pio durationis rerum ereatarum.
Mι in quo araepit mundus exordium, P. eodem traberet Chrisiana ereatura prin-
XXVII. Hane conjecturam non iudicavit infirmam S. Ambrosius, lib. . Hexameron, cap. 4. Loquens enim de Primo mense , quo Pascha celebrabatur, de quo dictum est, Exod. o. v. . Musa bie initium me iam est vobis . ait et In boe ergo priseipio mensium eae. Ium cis terram foete, quod inde mundi capi eportebat exordatim , tibi erat oppor-ι una amnibus verna temper ter . Unde s annus mundi imaginem nascenti --
priam , ωι post Ubernas glacies , Atque Demales ealitines sereniar solito verni
temporis I plendor elueeaι. Dedi/ ergo formam futuris annorum eurricuIis mure di primus σκεν us; Di ea lege annorum urcee surgerent, atque initas eriusque an si pro/Mereet terra nova feminum ger mina , quo primQm Domi .ur Deue dἐ.xeνat : Germinet terra herbam foeni . . .
Er ι unum fructi erum . . . . ergo mi flenderet Ser tura verte tempora in caninsitutione mundi , ait: Mensis hic vo- his initium mensium , primus est vO- his in mensibus anni. Permum mensem
vernum tempus appellant . Deeebat en/mprine pium anni pνiseipium esse generasioni ν, ω ipsam g/norationem mollioribus auris foveri ... μυι illud adveris
rere licet, quia iure eoncurrit , ut eo rempore via tur in bane generationem, ω in εον usus intres e tributus, gustre ore ex bae generatione in reten
rationem Iegitimus est transitur . Si quidem verno tempore fit Israel IEDprum reIiquerunt, Er per mare transierunt . . Et eo tempore Domini quot ann s Iesu Chrim Pastha relabratur. εω es ani
martim transitur a vitiis ad virtutem,....
reteneratis itaque dieitare Mensis hie vobis initium mensum , primus est vobis in mensibus anni, &c.
Ex verbis Cyrilli . & Ambrosii
relatis exurgit altera ratio. Eo enim tempore e redibilius videtur conditum fuisse mundum, quo terra aptior est ad germinandum herbas, agrique concepta semina edere solent et ait enim Deus ι Germiner terra herbam virenιem, seu Berbam foeni r atqui tempus vernum est germinationi. & ortui frugum aptissimum, ac quasi totius orbis viven. tium exordium; nam in Autumno herisbae non virent, flores non erumpunt, sed marcescunt potius , se getes in campis amplius non sunt , sed iam congregantur in horrea; ergo &c. XXVIII. Non latet, responder Contrarios r non solum herbas , sed segetes, maturas fuisse , & arbores onuis stas pomis, ae fructibus in mundi ex ordio productas fuisse, ut legitur, Gen. x. ω s. quae fructuum , ac segetum maturitas verno tempori non convenit ,
sed autumnali potius, nisi miraculum confingamus. Sed ad hae e statim responis debimus. XXIX. Interim nostram opinio.
nem confirmabimus auctoritate I he doreti , qui Qu. 7 . in Εκodum Deisum iussisse , ait, erigi tabernaculum . prima die primi mensis , quod eo te minpore creaturas condiderit , cuius rei fidem facit arborum germinatior Nami inquit ineunte vere prata florent, O Iσει ει flueruant , eis fructum arbores emittunt . D. Io. Damascenus, tibis a. de Fide, eap. I. loquens de quatuor anni tempestatibus, quas Sol constituit,
mirῖm Dρων condiait unsversa et idque detiarant etiamnum 'res vere pulιua antea. Alia Patrum testimonia in hoc sere unanimiter conspirantium , quos TornieIlus , & Salianus , nec non Spondanus. AnnaI. Saer. Vet. TU. e numerant , ne longior fim . praeterinmitto a
XXX. Pretermitto quoque Astr Iogorum iudicium , qui ob id signum
Arietis ponunt initium . & caput caeterorum signorum Zodia ei, quod ab eo mundum sumsisse exordia opinentur a Mitto quoque Poetarum hanc opini nem fuisse, inter quos Virgilius, Gestringic. a. dicens: .... Ver iIIud erat , ver magnuν agebat
54쪽
XXXI. Nune ad expendenda constrariae sententiae sundamenta gradum faciam . Et quidem ad primum. Dato, quod AEgyptia , exterique orientales annum inchoarent a mense Tisti, seu ab AEquinoctio autumnali s non hinc insertur, hoe eos fecisse, quia exiit
Inarent, mundum eo anni tempore conditum fuisse, cum a 'am causam
verosimile in assignare possimus: qui
se ilicet talis ratio computandi erat comis modior pro vendit lonibus,emptionibus, aliasque contractibus ei vilibus. Cui M. enim tune temporis plurimum exercerentur in agri cultura , pecorumque mercimonio ι collectis in Autumno,
distractisque frugi s, & extracta ex
Els pecunia , commode tunc annuos contractus locationum . venditionum,
aliosque id genus celebrabant . Hinc ab eo tempore , seu a mense Septem. bri Israelitas computasIe annum sublataeum , in quo agri ad pristinos dominos, Deo si e iubente, reverteban
munius tradunt Interpretes; ut sedicet, eo anno finιto , novi possessoressatim possent sementem facere. XXXII. Neque quod Israelitae e gredientes e X AEgypto , ab Autumno& ipsi annum inchoare conluevissent, argumento esse potest , eos id fecisse, quia ab Adamo i elusqtre poneris ita edocti essent. Quin potius verisimile
est . eos antequam in AEgy ptum desceniseerent, a verso AEqlia noctio annum
computasse ι N po te a quam in AEE .pto fuerunt , sequentes AEnyptiorum consuetudinem , annos suos aQb AEquiis noctio autumnali computare eae p in . Quare cum Moyses iube me Deo dixit a
dicavit , ante ngressum Populi in AEgyptum fuisse aliud principium men sum , & anni; sed voluit issum antia quum . quem dum esset in AEgypto deis Teliquerat, novo beneficio restituere , di consecraTe , ac novo PrRcepis Suo.
ad res saeras, & Dei tuitum stabilirer
permittens illi, ut initium ann civilis, & prophani , ut ab AEgyptiis diis
dicerat, ab Autumno con inuaret. Nec amplius eruitur ex Iosepho r qu,n po. tius istum ritum computandi annum ab Autumno Israelitas ab AEgyptii saeis cepi iis . lndicat citato loco , dum me se in illum , qui iuxta computationem a mense Nisan, seu Martio, vel Aprili est octavus, S respondet nostro Octobri, vel Novembri, dicit utque m sonane , sive t ut alii Marebema ovocat mensem secundum , & addit a Sae enam Iuvni us -κeriani ἀπ-
Concedo igitur, orientalis , MIsraelitas, postqua in in AEgyptum de scenderiaizi, annum ab Autumno secundum illius gentis morem computasse ob ma orem in contractibus commolitatem , ut d .cium est . non quia eo tempore conditus mundus esset.
XXXIII. Ad in . quo a primo eoIligunt, aico. Ioseph uin quidem allato
loco ita sentare, quod di invii mitium Autumnali tempestate contigerit. Sed alias potius assentiendum exin imo, qui diluvium dicunt verno tempore incae pisse , ut ita Deus ostenderet mani seastius , aquas i las & imbres , non navrurali cursu , ut autumnali , vel hye mali tempore contingere latet, acci
disse; sed en speciali Dei providen.
ia , qui carnem , quae corruperat viam suam . Inusitato cursu rerum punire, ae perdere decreverat ἔ ae proinde non autumnale, sed vernum tempus,
Iluo non adeo frequentes , & copi a pluvia: snnt, eligere voluit . ut seirent, non naturae , sed divinae iustitiae id opus esse . Ita S. Ambrosius, lib. de
animantium faetura se Iisndii et & hoe ut homines magis dolerent, videntes ea, quae propter ,llos Deus produx
rall, una cum Illis 1nterire. Tune ergis
55쪽
o Quaest. II. De P e pio duratisnis rerum erratarum.
Πον Oe. Et Ruperitis, lib. 4. Commema in Genes. ecp. v s. de diluvii tempore disserens: Mensis inquit seeundymIegem ipse eri qui apud Remanos Majus dicitur. Et pollea: Meum, qui septi-mtis fuir ab in itio diluvii , ipse es , qui
apud Romano a Novembeν dreatur . Unde magis maranda tempe s 1llius iudieii,
quam non adjuv t ulla natura te aris, sed δ eontra. Mais, quo mense Sol altida inradit s o coelum natura. Iiter eandemst, erupi νmbrium vis: crcirea tempus Demis, ides , mense No-vνmbri iam amminutia aquia Area reis quievit . Non desunt, qui velint, men .sem illum secundum , quo Noe ex Area egressus dieitur, fuisse secundum anni sextentesimi vitae Noe: sed pluribus videtur, sermonem esse de me nisse anni tune ab orbe condito currentis, qui erat milles inius sexcentesimus quinis
quagesimus sex rus. XXXIV. Ad id quod secundo eo Iigunt, iam diei uiri est a Moysen dicenis do mensis iste vobis principium mensum, novum usum non introduxi mersed usum antiquitus ab Israelitis obseris vatum antequam .ERFytum in erederer aur , revocasse; quamvis indulserit, ut quoad contractus, nundinat ones, ac Irugum retonditionem computum m is Te AEgyptiaco continuarent, ob rationes superius adductis. Dixit autem demense Nisan primus erIt in mensibusatin ἐς non tanQuam de novo primum constituens, sed cuia cum non amplius esset primus. antea tamen primus suis. set . voluit eum esse primum sicut an . rea si erat.
XXXV. Ad Deundam rationem, eui maxime sdit contraria sententia, dico primo. Sicut apud Oopositae senistentiae Patronos, ex quo arbores diis cantur produelae onustae pomis , &fructibus. quod in Autumno continis sit, colligunt eas in Autumno productas suisse: cur, tum te nos ex Scri. tura habeamus terram germinantemerbam virentem, & satientem semen Se. quod proprie accidit verno te misPore. non colligemus potius haec vere contigisse p
Dico secundo is Si iuxta adversa.
rios prima terrae germinatio , St arborum Ueris propria. si plantarum productio una cum fructibus . quae prius emittere solent flores. deinde isticius,
in autumnali temPore continxere potuit sine miraculo; cur. etiam sine amiraculo contigete non potuit . quod
arbores habentes fructus in Vere proinductae sint, quamvis secundum eiirsum naturalem eo tempore solum producant folia, & flores Et iani horro prius modo nascitur insans. deinde fit puer, tandem adolescens a & tamen sine miraculo in aetate viri persecti Adam productus fuit. Igitur quod arbores cum fructibus productae sint. non cogit,
vel ad dicendum, quod in Autumno hoe factum sit, vel ad admittendum miraculum , si in Uere iactum dieamus;
sed notius ad asserendum , ouod natu .ralis ordo divinae omnipotentiae id poseat, ut, quae ab illa prodeunt, eum tota, quam habere possunt, persectione
ter. Supponendo, quod ea, quae nar. ramur in Sacra Scriptura. referantur
ad regionem , vel in qua fuit condiistus , vel ad quam fuit translatus Adam, nempe Paradisum , vel ad qua in post
peccatum eiectus suit. quam in Palae. si ina , vel circa, fuisse existimant Eoruditi. In hac ergo regione . sicut &in reg onibus ealidioribus , non ast mirum, quod fructus arborum maturi sint tempore veris. In Palestina enim sub finem Martii hordeum maturesce
re mani sellum est, tum ex Leo t. I .
ubi seeundo die Azymorum iubebanis
tur Israelitae afferre manipulum spica inrum. Tum ex Iosue 3. v. a se ubi diis titur, quod eum Israelitae transierunt Iordanem . erat tempus messis: Ioνdaisnis autem ν par a Dei fui tempore meo sis implerierat, Eos autem mense prumo transisse constat eX eap. 4. v. IusPopulus autem Uemdit de Iordane deae
mo die mensist yram . Aecedit . quod
eap. I. vers. I . habetur populum celebrasse Pascha , seu Phase flatim ae
Iordanem transit. Et vers. it. dici tur . quod Comederunt de frugibus teνωra die altero , azImot panes, γ 'olavin
56쪽
eam eiusdem a P . Unde, Exodi r3.ν. . mensis primus, in quo Israelitae egressi sunt ex AEgypto, vocatur mensis novarum frugum et Hodie egredimini men.
se navarum frugum . Et cap. 3. v. 1sa Monsist novorum.
XXVII. Nee obstat, quod Ioann.
11. v. rg. dicitur , quod tempore Pasinsonis Christi et Stabanι servi ω mini. Ira ad prunas, quia frigus erast ἔ & ν.as. Erat autem Simon Pet tia flana ooalefaeIens D. Christum autem et rc finem Martii passum fuisse eonfiat. Non obstat, Inquam ἐν frigus enim erat, non die, sed nocte , quo tempore t sta naris rantur. Constat autem in loeis aequiis noctialibus . noctes etiam aestivo te mindore esse frigidiores, quam alibi . sit ut etiam longiores et cuius rei, ain Natalis Alexandre in hune Ioeum . fi . dem ne iunt qui illue peregrinati sunt. XXXVIII. Omnibus praefatis ad eo. Non esse existimandum , quod omisnes omnino, de ubique arbores fuerint initio mundi productae eum fructibus maturis; sed eas Rium , quae tempore Veris maturescere solent. non vero eas, quae solum tempore autumnala fructus maturos exhibent. Et in quibusdam tantum locis . in quibus aeris, & reis ginnis temperies faeit, ut vernum tem pus sit idoneum maturitati fructuum , qualis erat tractus ille terrae, in quo erat Paradisus . in quo Adam mox eisi ieienous eum filus erat habitaturus. In aliquibus autem aliis regionibus arishores productae suerunt eum fructibus solum maturitati propinquis. In alias eum floribu . ae rursum in aliis eum foliis dumtaxat; pro natura se ilicet , qualitate, de tonditione, tum arborum tu in regionum. verisimile enim est, Deum ab initio produxisse arboreseonnaturaliter , seu consentanee natuin ris ipsarum, & regionibus to eorum ἰtit nimirum, quae aptae sunt hiber fructu maturos in Uere . eos haberent, quae solum maturescentes. vel quae flores solum ae folia . similiter ea habeia xent . Nam alloquin, sicut si produxisset in vere arbores eum fructibus , quos habituri erant in Autumno . id non esset absque miraculo . ut Ad veris
sarai di eunt; ita si in Autumno produxi et eas eum fructibus, quos hab turgfuissent in vere, eur sine miraculo factum suisset
Utramque opinionem exposui. Hane postremam , ut probabiliorem elegi ἔquia in his, quae certa non sunt, antiquitati multum deserendum existimo. Caeterum quisque pro suo libito alterutram poterit amplecti; pro utraqu enim fundamenta non desunt .
QV m vis quaestio haee ad saerae
Seripturae Interpretes pertinea potius quam ad Theologos: quia
tamen ad plene de rerum ereatione me um Candidatum imbuendum utilem eia se existimo. & Divus Thomas in hae 1. Paris eam pertractat s ideo Angeliis ei Magistri viam premens. eam, breviter quipe . tractare deere. i. Esto autem Angelicus idem S. Doctor. eam
post tractatum de Angelis distulerit ιpraemittendam tamen eκ istimav , ut pote pertinentem ad Deum Creatorem in generali. voeatur autem De iners sex d/erum . quia . ut Moyses tradit,
opus ereationis universi sex diebus peris sectum est.
An omnes Dies, quibus Mundi ereatis, di ornatus deleribitur, sint unus Dies s. I. S. Autissini opinis . I. Ermo est de septem illis, qu rum sex prioribus narratur a Moyse Deum secisse eoelum de
terram , de omnem ' natum eorum . septimo autem die ab omni opere a , quod patravera requievisse. An set Iiret, isti dies fint dies naturales, an e
ro dies Solum intelligibiles , ita ut una dies, seu potius unum temporis instans revera sat . F Muno
57쪽
4a Quolio III. De orae sev dierum
Mundum sex revera dierum naturalium spatio conditum ncn fuisse. sed momento eodem Omnia creata; quae tamen in senarium partita numerum . non tam productionis, quam naturae ordine a Moyse referuntur, censuit Phi-
X. AIlegoriar. ubi non procul ab in iistio: Cum audis linquit NImrtfμ- eo die opera , intelligere non debea d diebua aliquor . sed de senario perseeram umero . Eidem sententiae Origenes subis critat, lib. 6. contra Cediam. Et in eandem propendit Procopi , Comment
Ei majus addidit pondus auctoritate sua Sia Augurtinus, qui sex illos dies distinguit, quia cognitio Angeli ea rebus a Deo conditis fuit sexies prae
sentata , se eundum lex genera rerum , quae a Moyse creata Tecensentur; quare illi dies numerum, & ordinem rerum 1 Deo conditarum , Se Angelicae cognitionis designant , non ordine productionis . Ut autem hisce sex diebus vespere , te mane adsignet. . diit ininguit in Angelis duplicem cognitionem et unam, qua cognoverunt res in suis nais turis, & hanc, quia minus clarain, Intelligit nomine Vespere, de vocat vetapertinam et alteram , qua easdem rex
cognoverunt in verbo. & hanc, quia clariorem , intelligit nomine Mane , de appellat matutinam . Hoc modo prlina dies est cognitio prim, operis, sive in se, fi ve in Uerbo. Secunda dies est eognitio se eundi operis , de sic de alia D 2 unde omnia , quae sex diebus facta leguntur, iuxta Sia Augustinum . non successive per diversa temporum intervalla , sed simul ab initio temporis facta sunt . & sexies menti Angellincae praetentata ia
S. Doctor , tum lib. do Genes aν ιιιter. imperfecto, cap. 7. tumia lib. 4. de Genest ad litteri, eap. xx. ubi nom ine Iucis, non corporalem sed spiritualem , nempe mentem Angelieam intelligens, quae t inquit dicti e post tenebras facta est, tibἰ intelligitu. a sua quadam informi
rate ad Creatorem eonversa areae for
ct m po euortionem sua propν7a aestae νε , qua non es quoa Deus , refert te ad ιaudandam lucem, σωad ipse Deus est, cujus eontemplatione formatur . Et ιib. rr. a Civit. Dei ,eap. as. matuti. nam illam de vespertinam Angelorum cognιtionem explicans, postquam Dilenadit , melius res cognosci in Deo, quam in se ipsis, de utroque modo Angelos, eas cognovisse, eoncludit δ Hae autem prop3eν senarii numeνi perfectionem eo. dem die fenio repetito , sex diebus stem
III. Sangularis tamen est haee S.
Augustini sententia. Omnes en an Pe. ne Patres, qui ante S. Augustinum floruerunt, de qui poli ipsum , sex die bis naturalibus inundum fuisse conditum asseruerunt. ut vel ipse S. Gregorius Magnus, ιib. 32. Moνa . eap. o. & B da, n Beκameron , alias S. Augustino addictissilini, ipsum hae in parte rein linquant; & uno excepto Caietano, a pua recentiores interpretes vin in v nies, cui S. Augustim sententiam in hoc suscipiat . IV. S. Thomas vero ea , qua SoAugustinum magiurum suum veneratio. ne prosequitur . anceps haerere vide tur Κ Eius opinionem, nec rejiciens, nee probans, tum hae 1. Par. qu. γεω
susinentes , iatriusque rationibus reison dendum est. En quanti faciat S. Thomas Aligustinum , ut quamqura contra mentem aliorum Sanctorum loquatur, eum tamen prorsus deserere non au deat. NOS ergo idem prassabimus. Si
58쪽
evemus quidem sententiam Eommunem, Samsto tamen Augustino eius ue opinioni debita reverentia se Ivata .
assertio eommunis a V. Ieo . Videtur eonsermius lito in terae Saerae Scripturae . quod
dies creationis rerum fuerint veri ,εe naturales ales importantes, non inlumnaturae ordinem , sed etiam ordinem temporis, de durationis . Probo primo ex regula eiusdem S. Auxul im, lib.1.
quod Seriptura figurate sumi non debet , cum nulla ad id ne eessitas cogit: Cum pνωι tyr i inquit pνυμ λ res ia
siemfieam . pe crurantes Ex qua reis gula concludat ibi, ea . quae de quatuor fluviis egredientibus de Paradiso , di de Paradam ipso dicuntur, non seu rate, sed propite aeeipienda esset atqui nulla necessitas nos cogit, ut senillos dies eonditionis mundi figurate accipiamus , Et non proprier nequet etiam iis proprie aereptis ullum se. quitur indecens , ad quod vitandum , recurri debeat ad sensum figuratum, ut docet lyse. fAE. 3. de Doctrina Cώνιβ.
say. 1 . non enim sequitur aliquid reis
pugnans , vel dogmatibus fidei, vel moiarum honestata; ergo dies illi in sensulit te tali non figurato aeeipiendi sunt. Minor probabitur , dum argumentis pro lementia Augustini fiet satis. VI. Haec videns S. Augustinus, o inpinionem suam opinando potius, Et disputando , quam asserendo exposuitὲ cuique permittens, si veriorem inve nerit, eam amplectendi, idem fit ipse facturus. Ita protestatur, lib. 4. de Ge. s. ad lit t. cap. 18. his verbis: ΩMU-
in prophetia figuratὸ, sed in hae ereata.
Pendens ea, quς in libris de Genesi ad
litteram scripserat, ait δ In quo epe stylura qua ita , quὰm inventa sunt, creorum, qua inventa funt, paueiora sirismata. Imo alteram se admisisse senten. tiam indicavit, lib. de Catechizandis rudibus , cap. 17. dum ait: De quare quie sienifieat Sreiptura. ω non taeet, Mod ab inatio mundi, ex quo De t Deu ν caelum er rerram, omnea , qua in eis sunt. sex diebus operatus est , ω septia
Vii. Igitur eum s. Augustinus id nobis permittat ex verbis ab ipso alis latis; probo secundo. Praeteptum de observaraone Sabbati Iud is a Deo da tum hae ratione nixum Moyses fient. ficat; quod sicut Deus mundum , flectis nam a. quae in eo sunt. sex diebus o peratus est , septimo autem die requi
vit ab omni opere; ita Iudaei sex die.
bus operara possent, die autem septi. mo ab omni opere servili. Ae laboreis seriari deberent. Ita EXOd. 1 . V. n. Io. dc gr. Sex diebus opeνaberis . γ f cies omnia speνα tua , septi ma autem die Sahoatiam Domini Dei tui est et non Dis
bus feeit Domanus caelum , cr terram .cr mare, o omnra, qua in eis sunt, O re Muvat die septimo εχ.quod repe e tur, rapa 31. v. g4. ω rs. Atqui haeeratio Nullιus ponderis esset, fi Deus uisno momento omnia creassiet; fit inepte Moyses in exemplum afferret populo,
quod si eue Deus sex diebus suit ope ratus , dc septimo ab omni opere censavit et se de ipse sex diebus operari permitteretur, sed septimo deberet ab
59쪽
44 Quaestio III. De Opere sex dierum.
sex dierum adeo aeeurata descriptio. qua Moyses singulorum spatia enume. Iat, & quid in lingulis factum si
stendit ι alia ex aliis produeta reseri, ut ex aqua pisces, & aves, e terra stirpes, de plantas , animalia , S tan dem hominem ex limo terrae serma tum. Si autem omnia una die, im uno momento essent facta , videret uxinutilis tam exacta descriptio, obscuis Tans omnipotent Iam mi , eam pro-Fonens, ut successu temporis faeie tem, quae uno momento iecit; & rurissus salsa , utpote exprimens unam rem ex alia factam, cuin omnia facta es.sent ex nihilo. IX. Quarto. Tenebrae, Gen. 2. Nax. leguntur suisse in mundo , priusquam seret lux. Genes. a. v. s. dieitur quod eiι Dous omne viet M tum agri sciliiscet in semine antequis oriretur in terra, omnemque barbam regionis prista suam germinaret; sex v i se ilieet alicuis Ius virtutis in terra productae & tanis dem , quod Homo non erat, qui operare-
aαν ι erram e at ut haec non vetanc arenis
tur, si homo, nerbae, virgulta fimul producta sitissent; ergo Alc. X. Qii into. Incredibile est, Moy sem populo simplici , ae rudi deseriis here voluisse mundi opificium, sumen.
do nomine dierum cognitiones Angein Iorum matutinas , Se vespertinas, vix Theologis ipsis subtilioribus explora. tas ; cum ob elus ruditatem, a desincribenda Angelorum creatione abstinuerit. XI. Denique : sententia S. Augnst. inexplicabiles involvere videtur diffiscultates. Nempe, quomodo uno , e indemque momento lux ereata fuerit. Se a tenebris divisa ; id est Angeli creati, honi in gratia confirmati a malis diis fereti . S glorificati . Quomodo rerum omnium cognitionem eodem , quo crea-lli sunt, momento in Verbo habuerint; cum in beatitudine creati non fuerint, sed eam Deo ad diaerentes promeriti sint. Quomodo tandem homo uno momento extra Paradisum formatus, in Paradisum introductus, sopore eorreptus , dc mulier ex dormientis costa extractia fuerit as. III.
quae Gen. R. v. q. una die omnia creata suisse pronunciat . Isa Itins genera tiones caeli, O terra in aete, quo fecit
Omnia simul ereata dicit: utii vivi νn alernum ereava omnia simωι. Iob, Da v. 1Ο. Behemoth, luesi Diabolus,
dieitur factus smul eum homine, qui sexta die iactus est : Eeee Behemo ιδ, quem
Der ergo sexta dies , qua factus est homo , dc prima , qua factus est Diabo. Ius , sunt una dies. Tandem, Deutereno mist 32. v. 4. dhcitur: Dei prefecta funavera. ergo omnia statim perfecta pro. ducta fuere a XIII. Ad singula tamen respondeintur. ad locum ex Genesi respondeo Primo cum D. Thoma , qu. 4. de Pora
caelum . Er terram, ereavit et ram must
ρεν , quod postea tertia die fuit in a ctuali existentia pro duetum . Quod si
tantum velit S. Rugus in , ab eo non discordamus
Respondent alii eommuniter. Illud
In dia idem esse ae in tempoνe , sive 3.d rebus. Scripturae enim phras diei noωmen pro tempore non semel usurpatur. Unde ipse S. Augustinus , lib. a a d o Civit. Dei , eap. x. Seripνω νum s in. quit mora sanctarum diem poni sole re pro remore, nemo , stii iIIas Lινι eis ras quamIibex uerIigenter legerit , nescit a XIV. Ad loeum ex Eecies assico reis
60쪽
ta est . sed simuι spectes μνmata nou sae, quod ut extrιit peν subflanι iam main erιa , non μυι apparuit per speetem forma . Ckm enim sim αι factum eortum, ιerraque describitur .smul spiritualia , atque eorporalia , μυι quidquid de eaeis Io oritur , fimul factum quid Mid do temra producitur , indieatur. Et post aliis quat Hiise ea, quod Moses disina λ pes Mea singulos omnia retulit, or lamea a simuι omnia ereata subsunκιt. Illae sunt generationes cael , & in Prae, 'mando creatae sunt in die . quo iseli Domi innus coelum , & terram , & omne viris gultum agri, antequam oriretur i
terra, Omnemque herbam regionis. Ωtii enim diverses diebur ereaιum cae ιum , O treram , virIMI .m , herbam sue narravera , urene uua die facta ma.
X v. Ad loeum ex Iob. Si nomi.
ne Behemoth intelligatur Diabolus, Teia Pondet S. Gregorius laudato loeo. I. uncta erea ura homo , ω Angelus simules aeditus extitit , qui ab omni ereatωra ἐννationaIi dismctua praecisis . Quia er
go iis ciancta conditione rarum nullum
amiser: Eere Eeώemoι, quem feci te eum. Coniunctione smilitudinis, non crea tionis. Ita eκ S. Gregorio respondet quoque D. Tho. M. 4, de Pot. art. 1. ad 3. Si vero nomine Behemoto in te Iliis statur non Diabolus, sed Bestiae , unde lxx. Interpretes vertunt a Uerum utique Oeee bestia apωd te: de Uatablus vertit.
phante vertunt omnes sere interpreates; quι vocatur in plurali Benia. eo quod mole, Ee sortitudine pluribus ae
qiii valeat; diciturque etiam infra v. 24. Princνpium viarum Dei, quia praecipuus inter animalia, quae fecit Deus.
Sensus ergo hujus textus Eeeo n/be. motb s Belliae. Elephas quem ferit cum , is est , quem unὰ , vel pariter tecum feci, vel eodem die, sexto sciliaceta vel tecum in eodem solo, non in
mari , ut Leviathan , nempe Cetum ibid. v. xo. ut tecum habitet. tibiisque inserviat. Vel ieerum , quia animal hoe prodiimus en homini in prudent a a
XVI. Ad loeum ex Deuteron. di Ho. Vel opera dici perfecta, idest i
reprehensibilia, de omni vitio carent Iaznon hinc tamen infertur, Deum statam, saltem semper, ea producere cum tOta persectione, quam possunt habere . Ait enim S. Augustinus, lib. 1. de Ge. ne s. ad lit t. cap. as. Si aliquid Deus imperfectum fecisse diceret tir, quod de node ipse perficerer, quid reprebensioniν habereι i a font/ntia r Itira autem dia pliceret , si id, quod ab ilia inebo ιum esses , ab atro diceretiar esie perfe
XVII. Secundo obiici potest . De
creatione mundi loqui debemus modo magis congruo divinae virtuti a sed modus mas is congruus divinae virtuti , quae infinita eii, v: detur ut subito, de in Inllanti operetur , quam unum operetur una die, alia alio die, de sese. re integra die ab opere vacare; dum post operatum unum . deberet expecta re diem sequentem , ut operaretur a. Ita. Haec autem omnia quis non videt divinam virtutem nimium deprime re XVIII. Respondeo tamen eum DaDhoma qu. 4. de Pst. a νι. x. ad s. Pri mo negando min. Cum enim Deus sit causa agens , non per naturam , sed per voluntatem , non agit quantum potest, sed quantum vult, de suo consilio iudicat expedire . Sicut ergo ad ostendendum , quod creatura non habet esse ex se , sed a Deo, voluit ut prius no