장음표시 사용
31쪽
r6 Quaestio I. De Deo crearere Generarim c
potest ereatura communaeare potentiam creandi, ων 'eat per mim 1emum , non propyra auctoritare. Negant tamen cum
D. Thom. laudato,' Scolus, alii quo multi , eum quibus. XIV. Dico tertiδ . Fieri non po-
est, ut creatura aliqua assumatur a Deo tanquam instrumentum ad crean dum . Probatur primo ratione D. Th. hac qu. 4s. art. s. Causa seeunda instrumentalis non partieipat a IIonem μυμ
superioris, nisi inquan tym per aliquia sibi proprium dispositive operatur an eo rectum prine paI1s nentis: sed ad est e. eium creationis, seu proprium Dei creantis, nihil potest cooperari dispositi vh ; cum sit illud , quod prafuppom urumnibus aliis, stiIieet esse absolutὸ , ω
areatio non sis ex aliquo prasupposita , quod pQι disponi peν ereationem instrum men ratis agentis ; ergo impossibile est, quod alicui creaturae conveniat creare etiam instrumentaliter, sive per mini- serium , & praeeipue si sit corpus. Cum enim nullum corpus agat, nisi tangen. do , vel movendo ; requirit in sua actio- De aliquid praeexinens, quod possit tam gi , vel moveri , quod est contra rationem creationis.
Maiorem explieat S. Thom. Si eis nim causa instrumentalis N ibit i, i ageret ferundum illiad , qtiod est sibi propνi-
iam , setistra adhiberetur ad agendum. . Nee vorteret esse determanata instrumen. sa determinatarum a ironiam . Spe en mvidemus , quod securis Dindendo lignum, quod baber ex propνietate sua forma, producει I mni formam , qua est sectus proprius principalis ventri .st XV. Huic rationi non modicae occurrunt difficultates. Prima , eam reci Equidem concludere de inctrumentis nais turalibus , quae natura sua nabere deis bent determinatam virtutem , ratione cuius sint determinata instrumenta deinterminatarum aesionum ἔ Quod bene o-fendit exemplum securis, qliae nisi ha heret vim se indendi , frustra adhiberetur ad sormandum scamn Lm . Non au tem concludere oe instrum euris adhibitis ad effect ns supernaturales et in his enim susticit potentia obedientialis, qua possint elevari ad quoscumque effecto, ad quos nullam ex se dispositionem vellcoaptationem habent ἔ eum Deus uti possit quocumque ad quodcumque abeeunda dissicultas est: quia in i strumentis elevatis nulla actio pro Priare quiritur, qua praevi h operentur ciris ea subiectum , in quo ponitur effectus principalis agentis , nec quod illud tangant , aut in illo sint; sed suscit quod existendo in alio, seu operando circR illud, producant effectunt ubi non e strui aqua Baptismi , quae operans eirca corpus illud abluendo , producit gratiam in anima , in qua ipsa actua non
est. Ex quo insertur, quod smiliter Poterit operari, ubi nihil est, fle ubi nihil praesupponit de eo, quod ope. rari debet; quia si non est necesse , ut
dispostive operetur circa rem facien dam , sed lassicit , ut disponat ,& ope retur circa aliud , hoe ad effectum creationis impertin'nter se habebit. X Ulia uae tamen vim rationis Diis vi Thomae non infirmant. Non primum. Fateor enim, Deum non se uti instruis mentis, quasi illis indigeat . sicut aristifex indiget serra, ut faeiat scamnum Ide proinde instrumenta divinae virtutis non assumuntur , ut sint necessaria Deo ad suum effectum; qui sicut per aquam baptismalem abluit animam, ita sine aqua illam potest abluere. Negari tamen non potest, quin instrumenta ,
Deo assumantur , ut cum eo communi cent in operando; eisque suam virtu tem , aut potestatem ita communicet ,
ut vere operetur per illa t sicut Prininceps loquitur per interpretem . aut scribit per alium I Se si physice in nruire nista sint, ut ex ipsis physich egrediatur,
de oriatur effectus . Si enim se habeant me rh passi vh, aut per modum vehicu li deserentis actionem principalis a genatis , aut per modum causae solum moralis, ad cuius praesentiam aut meriis tum ex Dei voluntate, aut pacto oria
tur effectus ; hie certe unich soli Deo correspondebit , & nullo modo instruis mentis . Necesse ergo est , quod instruis mentum physicum operetur quidem, ut in serius , de modo Inferiori ad prin cipale agens; sed tamen quod effetius elus
32쪽
Hux prinei palis agentis non ab ipso solo, sed etiam ab instrumento, ut tibi tamen subord inato, actione aliqua Proinxim h physice oriatur, & procedat. Por ro eum de ratione instrumenti phy siti, qua talis . sit agere ei rea aliquod sub tectum , illudque immutare , non vero subjectum ipsum producere, quod ad creationem essentialiter requiritur ἔ patet, creaturam ullam assumi non pota se ut instrumentum physicum ad cre
XVII. Neque obstat secundum Non enim dixit D. Thomas, quod in. frumentum debet operari aliquam dispositionem ad effectum principalis ais gentis; sed solum quod instrument uir debet operari dispositi vh ad effectuir principalis agentis: idest non ex pariste rei operatae, sed ex modo operanis di mim steriali, & quasi praeparatorio. Ex quo insertur, quod initrumenti Oisperatio circa quodcumque versetur, sive sit subiectum, in quo ponitur esse. ctus principalis agentis, sive aliud; sem. per te se exereeat modo sibi proprio, nempe immutativo, non factivo subjecit , de aliquo, non de nihilo . XVIII. Seeunda ratio est. Opera tio in lirumenti & omnis actio causae ereatae est a te idens distinctum a substantia agentis aquae licet in agente inchoeis
tur, consummatur tamen in passo; er
go necessario debet habere subiecium , prius salte in natura , quam sit este eliis, in quo actio subiecteriir, & suam exerceat casualitatem ἰ ergo repugnat . eam esse actionem creativam , quia haec nullum supponit subiectum . Hanc rationem tradit D. Tho. qu. 3. de potis art. 4. It Iud folum in faetendo alaguru reerpren
tro non est aerident , sed apis substantia sua , quod oti ut Dei est, ἴπ adeo Iolitia
vo Thoma loco eitato. Ut creaturae ζOm municaretur vis ad creandum etiam ι nostrumentaliter, deberet eicina munica. ri vis infinita, sed hae non potest&c. aergo &e. Mai. prob. Deberet et com municar virtus proportionata distantiae, quae est inter esse simpliciter, Se
nihil : quia Potentia faeientἰs proporti narr debet disantia , qua es inter id , quod sit , ω id, ex quo fit. uuanto' nim frigus vehementius est , ω ὰ eatiis
re mag=s da fiant, eanto majori ur ture
calori r opus est , ωι eae frigιδε fiat talidum t sed non esse simplieiteν in in ἱ- tum ab esse distat , quod ex foe patet. Nam a quolibet ente deteνminato plus di
fiat non esse , quam quodlibet ens , quam tu meumque ab alio ente disana inteniat aer . Ergo ex omnino non ente aliquid
Deere, non potest oe nrsi poιentra an sinita . Ita S. I hom. Uel ergo hoc instrumentum theationis attingeret rem erea tam actione causae principalis : S hae , eum sit in modo operandi infinita , non potest erea turae communicari. Uel actione distincta; S ista , tum sit accidens, debet sup ponere subjectum , non illud facere et &cuin sit finita non potest propor vionari
diliantiae infinitae, quae est inter id , quod fit, & illud , ex quo fit. His paucis verbis tota vis rasionis D. Thomae con . cluditur .
saltem in ηruirent aliter non est necessaria virtus infinita ἰ ergo poterit communicari creaturae. Ant. prob. Noria requiritur virtus infinita nee eλ parte facti, nec ex parte distantiae termino. rum: hac enim non est maxima cluanistia . Etenim ma tot distantia est non enistis contradictionem lmplieantis ab enis te . quam non entis absolute ab eodemente ; quia ex illo nihil omnino feri potest , ex isto autem per Dei potentiam fit aliquid.
est resistentia ex parte facti, tanto ma-1Or virtus requiritur in facienter sed plus resinit contrarium , qua in nihil aergo majoris virtutis est sacere aliis quid ex contrario, quam ex nihil lor sed ad faetendum aliquid ex contrario non requiritur virtus ins nita; ergo C nein
33쪽
Meque ad laetendum aliquid ex nihilo. XX l I. Respondeo prim4, haec nimis probare. Probant enim . nec re quiri virtutem infinitam in Deo ereavisee principaliter. Nego igitur antecedens . Iam enim ostentum ell , ad creandum infinitam uirtutem requiri, quidem ex parte laeti, fed ex modo faciendi, ob distantia in terminorum , qvo. & ad quem, quae est infinita salistem negative. Neque obstat, quod op- Ponitur. Non enim veru,n ell, quod magis o i liet ab ente non ens implicans contradietionem . quam non ens simpli citer . Utrumque enim scilicet non ens, seu Nihil , Se ens opponitur con eradiciori h , sicut affirmatio , ω nega. tio , quae est .ma X ima oppositionum: &ex utroque tanquam ex termino a quo
etsi non illud , quod implicat contra drictionem j potest aliquid fieri: ex neu tro vero fit aliquid tanqram ex materia , seu subjeelo .XXIlI. Ad tons. dis . min. Plus reinsistit, quasi per accidens, conca mina Per se, nego min. Ita sumitur ex D.
trarium enim supponit sub Ie elum , eius. que resissentia in hoe solum eonsistito quod contrariis dispositionibus impedit,& quasi ligat potentiam passivam, nepotentia: aetivae sunt ieiatur. At Ποα ens nullum dicit subiectum, seu poten tiam passivam , in quam agat: Multo autem maior virtus requiritur in agente , ut ex nulla potentia laetat aliquid, quim ut satiat aliquid ex potentia ligatae & ideo maior virtus requiritur ad faciendum aliquid ex nihilo, qui in
Hane responsionem aliis terminis explieat S. Doct. qu. 3. de potentia
artis 4. ad x6. Uuod tu actu poten attendi di stultas duplis ire . Uno modo ex hoe , euad patrens resimi contra agen νem , cir Me non est in omnibus genera ιε a sed sol m in his , Qua mutuo agunt, se patiun ιυν ad invicem. . . . Alio mo aeo , qui generalis est , ferundum quod patiens eisugatur ab aritia . Quanto enim potentia magis elongata ab actu inveniatur , lan ιδ major en dissitultas in actis. nι Nentit. Unde cum mura elavetur ab actu puram . n ens , φυὰm materiaeuicumque eontrario subida , quaaetum eumque intenso ; manifestum est , malo.
exempla. Primh. Sacramenta sunt eau sa instrumentalis physica gratiae, qude
Secundo . Uerba Saeerdotis elevanis tui ad eausandam transubitantiationem panis, di vini in Corpus,& Sanguionem Christi; qui effectus long E mirabilior est , & maiorem requirens vim tutem , quam simplex ereatio rei nais turalis, puta formicae. Tertio. Incarnatio elevatior &dissicilior est, quam ereatio et sed aliis qua creatura elevari potuit ad producendam instrumentaliter Incarnationem τergo &c. arid. Potest e reatura elevari ad anni hilandum; ergo & ad crean
inlinio. Ad faetenda miracula , quae omnem naturae vim superent potest creatura instrumentaliter elevari oergo & ad creandum. Sexto. Ignis inferni agit tanquam Dei instrumentum in Daemones, & animas damnatas; ergo a pari. Septimo . Caula naturalis corrumpens species eucharisticas producit ex toto novum aliquod corpus; ergo per creationem, cum nihil supponatur, nec materia et haec autem sola creationeis produci potest . XXV. Respond. omnia haec supponere subieetum in quo , & circa quod creatura agat, quod non est contra rationem instrumenti, si e ut esset, si aD sumeretur ad creandum. cum creatio nullum stipponat subjectum : ideoque si assiimeretur, ut instrumentum ad creationem , illud esset instrumentum , & non esset; illa esset creatio . & non esset . Ut tamen figillatim respondeam .
XXVI. Ad primam nego , gratiam creari, sed proprie i fundi , &quodammodo ex potentia obedientiali animae educi. Deinde dato, quod gratia creetur, creatur a solo Deo;& Δα
34쪽
eramenta tunt instrumenta physica, non
ad producendam gratiae entitatem, sed ad gratiam corpora communieandam τί eut generans hominem est causa comis municans corpori anima in rationalem a solo Deo creatam .
XXVII. Ad secundam dico, opus transubstantiationis eme quidem mirabilius ex parte facti, non tamen ex parte modi operandii quia non ex nihilo, sed ex aliquo, nimirum ex pane, fit et ideoque requirit quidem virtutem i finitam in ea uti principali, non tamen in eausa in strii mentali , quae elevatur ad agendum quidem supra se, sed non contra modum suum. XXVIII. Sed diees. Transubstanis latio est actio , in qua non est aecipe. re aliquod subiectum , ut docet D. Τho.
. Par. κ. 7s. art. 8. fit tamen ad eam
datur instrumentalis causa per elevatio nem; cur ergo non etiam ad creatio nem poterit dari Insuper per transubstantiationem producitur totum ens , tota nempe substant ia corporis Christi;& tamen ad eam instrumentaliter con- eurrit creatura r cur non ad creationem Respondeo, dist. mai. non est accipere subiectum manens sub utroque eX. tremo , eone. mai. subiectum mutatum, seu conversum in aliud , nego mai. In transubstantia tone ergo non manet
idem subiectum tommune utrique ex tremo ; non enim idem subieelum manet sub pane. Δe sub eorpore Christi ,
S in hoc . ait D. Thomas, convenit cum creatione. Adest tamen subiectum mutatum . ge conversum in eorpus Chriistit. Et ideo non ex nihilo, ut e re attol
ed de aliquo, nempe de pane fit tranα transubstantiatio. Et fimi I iter tota subis
flantia Corporis Christi ibi, non ex nihilo , sed ex pane ; de ratione huius subjecti non manentis , sed conversi
nec producitur totum ens, nec ex ni. hilo e St ideo datur locus causae instruis mentali, qui in creatione non datur.
est, quod creatura elevari possit ad es. fietendam adhue Insi rumen ta li ter Incara
nationem. Dato tamen posse, dico. Incarnationem esse elevatiorem & difficiistiorem ex parte facti, sed ex parte mo di esse minus dissicilem . Tum quia crea
tio nihil supponit. Incarnatio supponit aliquid. Tum quia ereatio est productio totius entis, in quantum ens s In carnatio non ita , sed est unio personae infinitae eum natura finita . XXX. Ad quartum. duplici via responderi potest . Primh negando anto eum D. Thoma s. p. qu. t 3. art. 1. ω
Μ. de potentia, art. 3. ad 2 s. aequa
liter negante , creaturam possie aliquid
in nihilum redigere . ae posse aliquid de nihilo Deere. Quia anni hilare none it agere, sed non agere , seu ab agen
do celsaret ad non agere autem nolia
datur causa instrumentalis. Ad quid enim daretur An ad attingendam subistractionem divini coneursus conservanatis creaturam At, si ita esset, deberet agere in ipsum Deum , quod nemo dicet. Seeundd r admissio antecedente, negari potest consequentia. Nam ad ano nihilandum praesupponitur aliquod subjectum . quod cum creatura attingeret prius , desinendo sinul cum Deo illud conservare, rueret in nihilum. At in creatione nullum praesupponitur subse
XXXI. Ad quintum pariter dito,
miracula praesupponere materiam . II
qua fiunt; ideoque ben E patrari possunt per creaturam uirtute sibi a Deo collata . Sed creatio nullam materiam supponit a
XXXII. Ad sextum similiter di eo, ignem in serni hoc posse, quia supponit
subiectum , in quod torquendo axa et delicet non habeat ad illud proportio
nem potentiae ad obiectum . habere tamen potest divina virtute pro Dori omnem agentis ad patiens. Ee adest con venientia entis ad ens , & treaturae ad ereaturam et quod in creatione non con
tingit . XXXIII. Ad septimum negra anta Causa en in naturalis species euchariis sti eas corrumpens, Et ex illis aliud eo pus generans, huIus corporis materiam C , Rou
35쪽
cuaesto I. De Deo Creatore Generatim.
par. qu. 77. art. s, in corporea in illo genito quantitas specierum tenet locum materiae: In ipsa entin eo secratione miraculaιὸ datur etiantiιati dimensiva
pania, Er vini , quod sit primum objectum subsequentium formarum ... ω ἐ.deo quidquid poset generari ex materia panis , Det vini , si adesset, ιotum potest generari m pradicta quantitate dimensiis va panis, vel vini ἡ non quidem novo miraculo , sed ex vi miraeuli prius Docti. Addo . hane instantiam ii bene a
inspiciatur, nimis probare; probaret enim creaturam, ut causam principalem & naturaliter posse creare.
XXXIV. Tertio objiciunt. Deus potest facere , qudd homo generet hominem, de ignis ignem I ergo etiam quod Angelus Angelum: sed Angelus nequit fieri, nisi per creationem . ergo &c. Confirm. Lux spiritualis est potc tior, quam corporalis et sed lux corporalis se ipsam multiplicat; ergo Angelus , qui est luκ spiritualis secundum August. lib. de Genesi ad Ilit. imperfect4 cap. s. potest se ipsum multi picaro hsed hoc non facere potest , nisi ere
XXXV. Respondeo primo. Hoc probari, quod sciit homo naturaliter potest generare alium hominem e ita Angelus posset naturaliter creare alium Angelum . Secundo nego consequentiam. Nam productio Angeli , utpote rei im in materialis, cum non supponat subiectum , circa quod exerceri possit; cuicumque , solo Deo exeepto, impossibilis est. Generatio vero hominis , &caeterorum praesupponit materiam, cir ca quam operetur. Neque sequitur r Aningelum , ex quo persectior fit homine di potentior, posse producere sibi simile in substantia r hoc enim quod est generare sibi simile, solis viventibus cor ruptibilibus convenit et eb.quod, cum eorum species in uno individuo non possit perpetuo conservari , conantur assequi perpetuitatem media plurium propaga ti,ne . Ad cons. respondeo cum D. Tho. qu. 3. de pol. art. 4. ad s. Ouod lux
corporalis multiplicat se , non per erea rionem nova lueta , sed dissundendo fe 'per materiam et quod de AveIis die
non pote a , eum sint substantia per se
XXXVI. Qiarto obj ieiunt. Eodem
modo & ordine , quo res exeunt a primo principio, reordinantur in ultimum finem, eum idem sit primu principium, & ultimus finis: sed inia seriores creaturae ordinantur in Deum sicut in finem mediantibus superioribusereaturis; ergo iisdem mediantibus exeis uni a primo principio , di iis median.
tibiis creantur ἀRespondet D. Thomas citatus ad primum : Quod in redueendo ad finem praeκitiunt ea, qua sent ad sinem , ω idea non ea imposbile per actionem ali cujur eooperari Deo ad bae, quod reraliqua in finem ultimum reduearatur et Ied in universati eductione rerum in eo
mile ἀXXXUII. Dices. Nihil,& aliquid
plus distant , quam aliquid ,& esse s cum nihil ,& aliquid nihil habeant commune, aliquid autem sit entis pars r sed Deus facit treando, ut quod nihil erat, aliquid fiat, Se per consequens ,
quod nulla potentia fiat aliqua pote nistia; ergo multo amplius sacere potest, quod aliqua potentia terminata , cuin iusinodi est potentia creaturae , fiat omnipotentia infinita , & quod ere-et. Ita contra se D. Thom. laudata
Cui respondet . Ad quἰntum diaeendum , quod aliquid dieitur non posse fieri ab aliquo, non fotum propteν ainantiam extremoνum ἰ sed et tam propter Me , quod omnino fieri non potest: ut si
dicamus , quod ex aliquo corpore non
potest fieri Deus , quia Deus omnino si νi non potes . Sic ergo dicendum , quod ex al/qua potentia nom potest fieri omniis potentia , non fotum propter distantiam ωιν iusque potenria, sed eι iam propter boc . quod omnipotentia omnino fieri non potes. Nam omne quod sit, puνur actur
36쪽
prehendatur . Et ideo non poten esse potentia infinita.
primum ommbias essendi prininei pium , ostensum est. Nune de prin ei pio durationis earum agere intendimus et an scilicet res istae creatae habuerint initium suae durationis, sicut illud h,buerunt sui esse a ita ut aliqua suerit duratio , qua solus Deus absque ulla creaturarum suerit: an vero nullum habuerint sitae durationis exordium, sed ab aeterno mundus co extiterit Deo, factus tamen ab ipso. Et hoc eum D. Thoma hae t. p. g. 46.
An universitas ereaturarum' semper sterit f. L
I. K Ateriam Deo eoaetetnam suis 4υ se neque a Deo factam, e κqua Deus condiderit mundum,& ea quae in mundo sunt , docuerunt antiqui Philosophi , & ex iis Hermo in genes ; quem errorem Ouast. praecede nisti Diab. a. . a. retulimus, & ex Tertultaliano resutavimus. Nunc non de mate in ria sola , sed de tota rerum universiistate , nempb de generibus, ac speciebus, quae mundi universitatem constitatuunt, sermo erit: an hee a Deo in tempore creata suerit, an vero ab aeterno, & semper fuerit. II. Platoni et , ut refert S. August. Iib. Io. de Civit. Dei eap. 3 mundum esse aeternum . a Deo tamen saelum , exili imabant i quod de Diis quo inque dicebant i ae propterea habuissiquidem sui esse initium , non tamet suae durationis. Quod ita explicabant, teste S. Augi istino. Meut enis, is uiis unι , si pes ex aternitate femper fuisset in pulvere , semper ei subesset vestigium'.
quod tamen vestigium a ealeante factum nemo dubita et , nee alterum altero prius esset, quamuis alι erum ab altero factae mosset et pie, inquiunt , ω mundus atqueis in illa Dii ereata se semper fuerunt, semper eκistente qui fecit , er tamen I icti sunt . Quia ver 5 hoe asserebant hae extinstimatione moti, qudd cum Dii eorum,& anima ipsa in sempiternum sit duis ratura, putabant, nisi quod femper a rea fuisset , δε iternum deineeps esse non Ne a III. Sic eos perstringit S. Do istor, supponendo animam modo esse miseram , & postea suturam beatam. Nuo quid ergo, si anima femper fuit . etiam miseria esus semper fuse direnda est e Porro se aliquid in illa , qxod ex ater
no non fuit , esse evit ex tempore ἰ cur non sieri potuerit, ut ipsa esset ex tem pore , qua antea non fuisset ' Quia veis ro respondere poterant, miseriam non semper futuram, & ideo non oporte re , ut semper. & ex aetereo fuerit; eos sic aggreditur. Beatitudo ejus t antisma: ὶ pou experimentum malorum fir
ex tempore, cis tamen semper erit, cum antea non fxerit. Ergo immist argumen
talia dilDIuta est, qua putatur, nihil osse posse sine sine temporis , nis quod ini
titiis non habet temporis. Inventa ea enim anima beatitudo , qua eum initium temporis habuerit , sinem temporia novi habebit .
IV. Item lib. H. de Civit. Dei ea . . Quia aliqui negabant, mundum coninditum suisse in tempore, ne viderentur admittere in Deo mutationem; qua si venerit illi in mentem, quad nu quam ante venisset, nimirum sacer mundum , & illi acciderit voluntas nova . Eosdem aggreditur praefato exein plo animae, quam Deo coaeternam pOnebant. Unde enim accidit illi nova omiserta , quam nunquam aeternE habuit Si alternasse semper eius miseriam &beatitudinem dixerint; ergo sempeἀerit
37쪽
2a cities. II. De Pristipis duratisnis rerum erectarum .
erit alternatura ; ergo nunquam suit, mee erit heata, si dum fuit , est , S eritheata, praevidit, praevidet. & praeviis debit suam futuram miseriam. Quod si praevidit suam miseriam ; ergo falsa opinione suit beata. Si dicant, ab aris terno alternasse quidem animae beatitudinem de miseriam s sed nune Iam de caetero, cum fuerit liberata , ad mi seriam non redituram. Quaerit ab eis: an hujus novitatis causa sit Deus suo aeterno consito, an novo eonsilio eam Excogitarit Si hce secundum dicant , faciunt Deum mutabilem I cum in eo Novum tonsilium , & novam ponant dallemporanea animae beatitudine voluntaωaem, quod ipfis displicet. Si vero dicant,
Deum suo aeterno & invariabili ennsi. Iio , & voluntate in tempore transisse M animam de miseria ad beatiti id inem: uare non potuit eodem suo invariabi. Ii eonsilio . & voluntate animam ipsam, di mundum universum transferre de non
esse ad esse δV. Porro , quia alii dieebant, quod si Deus fecisset mundum solum in tem
Pore . infinita spatia temporis ante mun- cum fluxissent, in quibus Deus nihil operatus fuisset; Deus autem nunquam cessavit ab opere. Contra instat eap. s. sie. Si eut mum eum conditum in tempore infinita tem Poris spatia praecessi ila excogitantur. in
suibus cessavit Deus ab omni opere ἔata nune mundo cond. to , in sinita locorum spatia extra mundum eXcogita xe possemus, quae ab hoc mundo non replentur. S in quibus Deus non operivatur; nis dicant. Deum non unum,
sed infinitos mundos produxisse cum Epicuro; ergo sicut salvant, Deum esse Omnipotentem , etsi non operetur in omnibus Iocis, quae cogitari Possunt exis ra mundum : quare non salvabitur Deus Omnipotens, etsi non fuerit operatus in omnibus temporis spatiis mundi temporaneam productionem praecedentibus Ira egregi E ae subtiliter Angialliniis uris pet Platonicos, & forte etiam Orige. iustas. Nam VI. Propter hane eandem rat onem mundum esse aeternum existimavit Ori.
Senes ιib. I. Periarchon ut refert Iustinianus Imperator Tram advers. Osre
Iumn. x s. his verbis et uuoniam . igitur numquam non furi omnipoten a aterna hac esse deceι , propter qua omnipoιens ea.
Erant urtur semper ipsius dominis subisjecta, ipso utensaa principe. Et rursus eodem libro: G. nera omnia, or oecise semper erant et non ita de sinati I ibias di
non feeio eνeandi initium , quasi alia quando fuerit in otio . Ex quo suum palis marem errorem trahebat, nimirum , quod animat humanae t quas eiusdem naturae cum Angelis asserebat propter peccata, quae ante mundi & corporum conditionem patraverant, detrusas sui iase in eorpora; in illis purgari , puratas liberari , ae liberas se lites iterum eri , donec novorum Peccatorum me rito rursus eisdem alligentur. iniare
nullam stabilem ponebat beati tirdinem, sed perpetuum spirituum circulum , fleselicitatis ae miseriae alternationem. Ex quo etiam nascebatur , quod nec poenae, nec selieitates futurae essent aeternae; unde inserebat, Daemones ac damnatos in melius fore commutandos, eorumque poenas aliquando finiendas. Hisce tamen dimissis, catholicam, Se communem veritatem statuamus.
ita non semper fuit, seu mundus ab aeterno non fuit, sed eae preesse.
Hoc icitantur Scr. pturae. Dicit enim Sapientia Proverb. S. v. xx. Dominus I yeait me in initio orarum 'artim. an ι equam gurdquam fac ret a priner pro . v. x s. Ab ateνno ordinata fiatim , ω ex an ει quis antequam terra fieret. v. 14. Non. dum erant alassi, ω ego jam eoncepta eram s nee dum fonte a rearum erupe
rant oec. Quibus verbis Ostenditur, suis. se durationem , in qua sapientia aeteris Da erat, S nondum quidquam creatum erat; S proinde res creatas non lem
per inisse, sed esse caepisse.
38쪽
VIII. Hoe Idem eonfirmavit Christus Dan et . v. s. ubi ad Patrem ait:
Apostolus etiam ad Ephesi g. v. a. Et -Rεν πον t inquit sa am te mundi mairtitionem. Hue etiam pertinent, quae scribit a. ad Timoth. I. v. 9. &AEI Tiιum t. v. a. ubi dieit, gratiam,& spem vitae aeternae datam fuisse nobis ante tempoνa feeMIaria. Qillhils, ais lusque accedit definitio Cancilii Lateis ran. IU. sub Innoe. III. eap. Farmiter . it. de summa Trami. ωe. ubi statuitur: quod Deus Sti omnἰρotenti virtute m
is corpora em , angeticam videlicet, O
IX. Quod si velimus caulam inve .sigare , cur mundus ab aeterno non fuerit; aliam rationem invenire non postumus, nisi voluntatem Dei , ait D. Tho m. hoc art. r. qu. 46. I. par. Cum enim absolute loquendo non fit necesse, Deum veIle aliquid nis seipsum ;sed circa omnia alia a se sumna libertate N inde pen lentia se se exeraceat a Non est necessaνiam Deum velis , quod miandys Itiepit femper , seae eat
nus mundus est, qualentis Detia vult tia
Ium esse ι eum esse miandi ex Dei voltinis rate dependeat , sicut ex sua eausa e nones it ιιών neeessarium mus dum semperose a
ruenter, rap. 3r. ostendens, non esse necessarium , universtatem e reaturais Tum vel aliquam ex eis ab aeterno sui cse . Hanc enim nece itatem vel habeo
ret ex se , vel ab alio. Ex se quidem eam habere non poteli ; quia nulla crea in tura habet esse a se . R consequenter non habet , se necessitatem essendi, eum si a se contingens esse, vel non esse . Si vero haee necessitas est ab alio. oportet, ouod sit ab aliqua cauta, quaesit extrinseca a quia quidquid accipitur intrinsectim in creatura. ab alio est,& proinde contingens esse, vel non esisse. Porro caula extrinseca vel est efficiens , vel finalis. Non pm est autem
effectus habere necessitatem essendi ex causa efficiente, nisi neeesse sit, ea utamessicientem agere ad eius pr ,ductionem atqui Deus, qui est caula creaturarum, non agit ex aliqua necessitate ad pr diristionem creaturarum , sed libera omnino , ae inde pendenti voluntate ; e go non est absoluth neeesse , t reaturamessie necessitate dependente a ea uta eL fiet ente. Nee etiam necessitate depe dente a caula finali. Ea enim , quae sunt a fine, necessitatem a fine non reeipiunt, nisi seeundum cudd finis fine eis, vel non potest esse, sicut eo nisservatio vitae sine cibo, vel non ita Mnh esse , seut iter sine equor at finis diuinae voluntatis, ex qua res in esse processerunt, non potest esse aliud, quam sua bonitas; quae quidem a creaturis non dependet, nee uuantum adesse, eum sit per se necesse esse: nee quantum ad bene esse , eum fit per se persecta si molieiter; ergo non est ab is soluth necessarium creaturam eri , nec necessarium eam ponere ab aeterno ; sed tunc. eum divinae voluntati plaeuit eκ sua honitate illam ponere. Cum ery in suis Seripturis revelaverit nobis, sinbi placuita eam ponere, non ab aeter no , sed in tempore seu initio temporis; dicendum. ereaturarum universi talem non semper Ae ab aeterno suis. se , sed in tempore esse capita. X l. observat tamen idem s. DIU.
parte druina potentia, qua est infinita; nee diwna bonitatis , qua rebus non i-diret, ratio determanata dinosirionis uni
39쪽
24 Quas. II. De Principio durationis rerum creatarum.
eia sumatuν eκ simplici voluntate producentis . Ut si qua ramur: quare qua ι iaras edili fit tanta, ct non masor, nimpoten hujus ratio νeddi , res ex volun- sate produeentis . Ita D. Thom ., quod confirmat auctoritate Rabbi Moysis , ad indens e Non enim potes a gnari ratio, quare talis Bella tantum a taIi dister,
sione eerti eonsideranda oecurrunt, usex ordine sapientIa Dei . Dato tamen , quod possit reddi ra. stio , cur tali naturae , puta coeli , de-heatur talis determinata quant tas, e ius natura se existente; subdit: Non se autem potest diei de tempore , vel femporis durat ione. Nam temptis in extris. Deum a re, Gωι ω laeua . . . Unde non potess diei, quod neque tempυν, neque Mbi eo equatvr naturam coeli t elim
semper moveatur, & tempus succedat tempori Unde paret, quod ex sempliei Dei voluntate dependet , quod pranatur
Mnrverso determinata quantatas duratro
nis . Huι ω determinata quantitat di mensionis . Unde non poten neeelsarro eo uincludi aIiquid de universi dia ratione , ut per hoc inendi post demonstrviiDὸ , mun
Veterum argumenta pro mundi aternitate a
XII. D Lura eongerit D. Thomas, quiisl bus Veteres forte movebantur ad mundi aeternitatem asserendam. Nam hae OG. 46. ara. t. decem affert,
Gu. 3. de potentia art. 17. triginta , in a. dan. t. qu. I. art. s. quatuor decim , Se Iib. x. cen Iragent. cap. 32. O 33. octodecim . Nos aliqi. a prDp nemus. catera citati S locis perquire ea fit idiolo relinqtiem Us.
XIV. Primo ergo obiici potest.
Vel Deus potuit. & voluit universit aiatem creaturarum semper suisse, vel potuit , & non voluit , vel voluit .& non Iotuit, vel neque potuit, neque u inuit. Si potuit, & voluit; ergo se eit,mam voluntas ejus est causa rerum . Si potuit, & non voluit; ergo est invI.dus. Si voluit, & non potuit; ergo est infirmus: idemque est, si nec voluit,
Respondeo, quaestionem esse duia biam , potuerit ne mundus ab aeterno ereari s de quo Physici, & nos aliqua
in serius dicemus ι an nona Si non Potuit creari , DeuS non potuit, nec voluit latere, ut mundus sempet esset. Neque tamen sequitur , qu/d Deus sit infirmus; quia hoc rum ex desectu potentiae in Deo . sed ex impossibili.
tate rei factibilis procedit . cum
impossibile sit, aliquid este ab aeterno,
S esse ab alio laetum. Si autem munisdus potuit ab aeterno creari ι Deus potuit illum ab aeterno creare , sed noluit. Neque t men propterea est i vidus ; quidpiam enim non facereis, quia nin decet , sapientiae est , non Invidiae . Adverto tamen cum S. Τhotria Qu. 3. de potis art. II. ad 11. quod esto li-ntali argumento utatur D. Augustinus
b. a. al/as 3. contra Maximinum cap.
6. ad probandum , Filium Dei esse a Patri coaeternum , & eoaequalem ; nimirum, si potuit talem Filium produ. te re , & non voluit; ergo fuit invidus: si non potuit, infirmus. Si noluit, in
vidus invenitur. Haec tamen ratio nonen e ax de mundo i ineuit D. Thom. quia cum natura Friti sit eadem etim raist e, requirit ateνnitatem , Ur aqualἰι aistem Patris , qua si s bi subtraberetur ,
quid sit , an natura creaturae requirat sumper fuisse , hoc tamen requirit nais tura Dei. od probo. Deus ab omni aeternitate en causa in actu; eryo petit semper esse cium in actu, cum causa & effectus 1int eorrelativa . Ant. probatur. Alioquin dicendum esset, quod Deus crearoo n tinuum exiisset de potentia ad actum , ese mutatus suisisset. Confirmatur primo . Idem manens idem facit se n. per icem , nisi Impedia tur ι Sed Deus semper manet idem .
40쪽
Psa Iae. ret. U. x g. Tu autem idem ipso er; ergo cum Deus impediri non pota sit propter suae infinitatem virtutis,&aliquando mundum produxerit, semper illum produxit.
Confirmatur se eund5. Deus ahae interno voluit, suam bonitatem esse eum omnibus pertinentibus ad ipsam i sed Productio creaturarum pertinet ad stiam honitatem ἰ ergo volens eam , voluit de
Si di eas, quod ad bonitatem Dei
pertinet, quόd ereaturae producantur in esse et non autem , quod producantur in esse ab aeterno. Contra est. Ma oris liberalitatis est aliquid ei lius dare , quam tardiu stsed liberalitas divinae bonitatis est inis finita; ergo videtur, quod debuit da
re esse ereaturis ab aeterno . Confirmatur tertio . Agens per vo
luntatem , si incipit facere quod pr.iis
volebat, cum antea non fecillet , oportet ponere aliquid esse nunc inducens ipsum ad agendum , quod prius no I
in dueebat: sed dici nequit, quod ante
mundum fuerit aliquid praeter Deum , quod de novo eum induxerit ad agenis dum ἰ ergo ne dicamus, divinae volun eati aliqu1d aecrevisse , si ab aeterno v O. Ivit producere mundum , ab aeterno 1llum produxit. Confirmatur quarto. Deus ab aeterno fuit supremus Prιnceps, & Dotrio minus ficut modo et ergo habere debuit quibus imperaret , ae dominaretur ab
XU. Respondeo ad instantiam, neωgo ant. ad probat. dist. ant. causa in actu , id est actu habens omnia intrinse. ca , quae ad actu operandum requiruntur, conca ant. Causa in actu, idesta inctu operans, nego anteeedens, S conis
seq. Ex quo enim Deus ab aterno si e causa in actu habens omnia, quae re quiruntur ad actu operandum .sequitur quidem , quod dum operatur non exeat de potentia ad actum ς non tame L.
qudd effectus sit ab aeterno . sed solum
pro ea duratione , in qua ab aeterno disposuit, illum sore. Effectus enim est correlativus causae, ut in actu operantis, & dantis illi esse. Unde eum Deus
esto ab aeteruo sit eausa in actu modo dicto, quia tamen non est ab aeterno actu operans, de dans esse mundo; non sequitur, quod mundus sit ab aeternor alias nihil etiam singulare in mundo
prodii ei de novo posset in tempore a , sed omnia ab aeterno producia essent, cuius oppositum manu tangimus. Po ergo actione t inquit D. Thom. I. Part. qu. 46. art. 1. ad Io. sequitur effectus ferundum exigentram forma , qua
est principium astionis . In agent ιbus au stem per νοIuutatem , quod conreptum est, se tradefinitum aeripatur Ni forma, quae est prinesium actionis . Ex actione agatur Dei atem a non sequitur effectui atemur,
sed qualem Deus voluit, ut fruitet Baiaherer esse pin nom esse . Hoc idem docet
s. ad gr. postquam distinAit duplex a gens: unum , quod agit amone media, qua non ιn essentia rusus operantia I s in latibus non poten sequi est ιctus aeo.
Dus fine nova actione , γ novitas actio nis Deit aIiquam mutationem in veniste , pro κι est ex/em de otia in actum, ωι in δει undo de anima daei tir. ΩModis dam ver sine actione media vel innνu mento . O tale agens es Deus. Unde
Dum velis en sua act to , 2 Mur suum veIta es aternum . ita ty actro non ta men essectus sequitur . nire Deundum D mam voltintatis , qua prostonis M. v.IDe Deενε r ω id o non erit de potentia in actum , sed effectus, qui erat in potentia agente , e cistur actu ens .
XVI. Ad primani confiim. dico, maiorem esse veram de ea usis natura. libus , non vero de causa libera, & ais gente per intellectum, Ee voluntatem, qualis est Deus et haec enim agit, non ieeundum quod in se ipsa est , sed seis eundum quod in ejus voluntate est , ut agat. Ita D. Thomas qu. 3. de pol. art. et . ad 6. Voluntas autem inquit S. Doct. ὶ non poniι solam do forma effectus , sed de iam, duratisne , ω σω