장음표시 사용
21쪽
sima, Numer. 4. . Iuud erit opus siliorum Luat in tenatorio conventus Sancti sanctorum, h. e. Arcae, ut Aben Esra explicat. Sic R. Salomon pnm α, 2 π t apuri
Sanctissimi omnium, Arcae videlicet. Sic v. I o. Sed lo Mesre Istu, tum vivent, Cr non morientur: quando accesserint ad sanctitatem sanctitatum,&c. h. e. Arcam. Et hinc locus ipse, pars templi interior VC sus occasum, alias VII Ad um, Oraculum dictus, in quo A rca testimonii erat reposita,Vocatur Sanctu anctorum. Rationes horti Nominu ulterius ex seqq. patebunt.
Digna vero consideratione hic occurrit,& illustris
An etiam B g I Nomen, inprimis Tetragrammaton Arcae in Smcris Literis tribuatur Z
QUaestio est non de nihilo. Movent eam Orthodoxis
Photiniani, Sociniani, & ejus farinae homines, qui asserunt, Nomen hoc Tetragrammaton non ita esse Deo proprium, quin & Creaturis,& quidem tam Animatis, veluti Angelis, quam Inanimatis, ut Arcae, tribuatur; ac proinde non firmum ab eo posse deduci Argumentum pro Deitate Christi. Causam quaerendi praebent quaedam Scripturae Ioca,quae videntur huic sententiae favere; veluti, Exod. I6. v.33. dicit Moses ad Aharonem, Accipe urnulam, o reple istam Omer manna, ac repone eam m)Π IVP coram D o-N lNO; h. e. coram Ar Domini, ut Hebraei,&nostri explicant,&sensus flagitat: Praec. enim versu pro eo dicitur, milην si Coram restimonio. Sic sumunt quidam hanc phrasin Jos. 4. II. Numeror. Io. V.636. Quum autem capitproscisci sua, diacebat Mines; o p Surge DOMINE, O disse uantur in mici tui: Quando verὲ requiescebat, dicebat, a 33ῖv Da qxie tem DOis
22쪽
um DOMI Nn decem millibus mistium Uraelis. Cui simile est quod legitur Psal. 68.2. mri Ν 'p' Surgat Dein, dispergantur - ininiici has ctc. Illum enim Psalmum nonnulli volunt a Davide scriptum,quiim Arcam Domini in arcem Sionis deferret, unde & de illa haec verba intelligunt. I. Sana. q. . Quum Philistaei audivissent Arcam foederis Dei venisse in castra Israelitarum, timentes dixerunt; ΠΣΠ SN rinit Deus in Castra, dcc. v. 8. Ua nolis, quis nos liberabite manu Tri,Νri z Ηἰ z'MXI Deorum fortium istorum s vel, Dci fortis issis : lusunt 'Mm Diι quι percusserunt segnium. .
a. Sam s. a. Eisurrexit ct abiit s David in uni perfusi populus
qui erat cum eo, Baalath-yuudam, ut abducerent ιnde Arcam Dρr, o Dan I: ni x n n' DP CP pa , quae vocatur Nomen, Nomen Domini Exercituum, sedentis inter Cherubim super eam. Et ibid. v. s. David verὸ, Cr universus populus ludebant m n aes coram D o M i N o, h. e. coram Arca,&c.
cum DbιIO, DOMI Nus cum voce tuba. h. e. Arca testamenti seu foederis ascendit. Existimatur enim hic Psalmus scriptus,& publice decantatus, quum Arca ex Nirjathjearim, vel ex domo Obed-Edom , Hierosolymam tranSferretur. Psal. 24.7. 8. Elerate, ὀ porta, capita vestra, elerato vos porta perpetrea, ct introeat Rex Gloriar suis essiste Rex gloria e t ruet , π nri,*-nint Naar Do Mi Nus fortis 2 totens , D O M IN u s potens in pratio. Hunc enim quoque Psalmum amitrantur nonnulli scriptum esse, quando Arca in Sanctum Sanctorum erat inserenda,un de verba ista per prosopopoeiam ad Po tas Templi volunt esse reserenda, quae admoneantur,ut super liminaria attollant, & ampliores se praebeant, Vel ut, quam alte & late patent, totas se pandant ingredienti Arcadaeterni
Dei domicilio. Psal. i 32.8. MI Surge Domine
in requiem tuam, tu O arca Foederis tui.
Huc reserunt quidam quod Iegitur Jos. 3. H. Il n PI quod explicant in casu recto; Ecce arca fur cru, Dominia utitu terra; sic Mil. Mentionem hujus eXPOssi
23쪽
tionis facit R. D. Ninachi, & Joseph Albo in libro
par. 2. cap. 28. Pro ea proserunt,quod voci praefixus sit Rrticulus, ac proinde non possit cum sequentibus construiritem quod notatur cum Sal eph Katon, accentu distinguente. Contra est, quod Hebraei omnes com muniter scri bant,&statuant, Nomen Dei Tetragrammaton elle Im In D: Nomen Soli Deo Proprium,& Creaturis Incommunicabile, unde quidam putant vocatum esse z: h. e. z: Nomen separatum, nulli, nisi Deo conveniens, S attributum: Reliqua Dei Nomina omnia, ab operibus ejus desumpta, communica ri aliquando cum Creaturis: hoc ve desumptuma Dei es.sentia,ejusque rationem divine plane exprimens, nulla rati ne communicari. Videatur Majemonides in Doctore per-ple rum par. I. cap. 61. Hinc & nostri Theologi communiter ex hoc Nomine Divinitatem Christi quoque probant, eo quod illud nulli, nisi cui & essentia Divina, competat. Ad hanc difficultatem respondent quidam, concedendo, tribui hoc Nomen Arcae ut & aliis Creaturis aliquando; verum improprie & figurate, per Metonymiam adjuncti, qua signo tribuitur Nomen rei signatae,quod in ea DO MI Nus q. resideret, & sic ipsa symbolum ellet gratiosae & efficacis Dei
praesentiae. Sic Icribit Petrus Martyr ad a. Sam. s. v. t. Tanta fuit dignitas ct majestas Arca foederis, ut appellaretur DLus TZEBAOTH. Mi hoc aut rarum cuiquam, aut novum videri debet. S cramenta enim gerunt nomina earum rerum, quas significant,&
Sic Hebraei quoque quidam scribunt, este hoc Nomen quidem In communicabile,quandoque tamen rat Nwetaphorice Creaturis quibusdam attribui : Sic scribit R. J seph Albo, loco supra allegatos Nomina methaphorica tribuunIur rebus quas significant, vel propter similitudinem quandam cum illis,vel . quod de illis doceant. Sic arca tribuitur Nomen Dei, Numer. IO. OPs. 3. quod doceat de Deo, Legis authore O datore, que in Arca erat. Est enim Linguae consuetudo, senata ori mnisa maea Vara inp, UIm oeyt vr 'N mn ΘΝ-d v, dimita n In vocare Rem nomine Domini rei seu Authoris illius, a quae Ii res attribuere authoris opera Rei illi per quam illa sunt aut ad nos Disit iros by COOste
24쪽
perveniunt. Item; Moris est Scriptura, ut Gloriam O Splendorem aliquem ri bilem ct sensibilem Majestatis Dirina,in Visione apparentem, vocet Nomine DEI; eo quod 'UN tarn eam, ad nn 'amiae: n. 1,an tarn ressensis apprehensa doceat de re occulta qua non apprehenditur. IIinc permistrant sibi Propheta cognominare rem sithi apparentem, nomine Rei occvlta O invisibilis, acs cum Deo ipse loquerentur, dcc. Hinc Veteres Rabbini quos dixerunt, 'κ a ,π retii; x n ax pz'nInta Magna ess Virtus Prophetarum, qui assimi- Iant seu, pari loco habent formam cum formatore; eo quod Angelus si Mediator per quem Prophetia isi obtingit, vel organum ct instruia mentum , per quod fit gnum ct prodigium, docens de voluntate Obeneplacito Dιvino : Moris etιam eu inter homines, ut de Mandato ex
ore legasι vel Ministri ejus prodeunte dicant, Regem ipsum iPudpraec pisse, neq) aliter cum ipso loquantur, quam cum Rege ipso. Haec, Malia in hunc sensum plura, illic habet R. Ioseph Albo. Sic ad
id quot Genes. cap. I s. v.f. S seqq. dicitur Angelus rim' Do-NINI apparuisse Hagara, eam j, alloquutus esse ; & postea de H gare; s ΠΟΠ οῦ π Et vocavit Nomen D o M i N I loquentis secum, 'κ τ η Tu es Drus videns me; Abar-benet ita explicat & conciliat; omnem Prophetiam, 'e illa fiat mediatesve immediare, semper attribui Deo Senedicto ipse, eo quod illast ab Ipso ct ius voluntate: l ac de causa etiam grandot Ie rum v xari nomine Iegantis ipsum. Et id ipsum in praesenti quo' loco seri. Et iterum ad Exodi ubi versu secundo dicitur Mos apparui is si
gelu DOMINI, qui postea versu quarto vocatur π M oo-NINU T, Ut dc v. I. Quamvis, inquit, nomencaturopius de angelis, nomen tamen T ET RAGR AN IlATONxusto modo dicitur nis de Causa prima, Deo opt. Max: O si quandos usurpetur de Angelo, id*, quatenus ille loquitur nomine Mittentis ipsum. Nomen enim istu se per docet de Deo benedicto ipso, nes cum
Sic existimant quidam posse responderi socinianis, &conciliari haec disserentia. Excipiunt tamen contra Sociniani, N ajunt, pari modo nomen ; ian' metonymice usurpari in
illis locis, in quibus Christo tribuitur, ceu Dei ad Homines L Lato, singularibus ab Eo mandatis, donis,& dotibus instructo,
25쪽
qui nomine Legantis appelletur: Sive propriὲ, sive improis
prie Creaturis tribuatur, semper manere aliquo modo cum Creaturis commune. Caetera quoque Nomina Divina,velutimn in V. & in N. T. improprie tribui Creaturis. Ut sic non firmius Argumentum pro Deitate Christi ex Nomine . , quam ex aliis, desumi possit, Sc quaeitio redeat, utrum . Christo proprie,an improprie, tribuatur 'Deinde non tam Arca, quam Gloriosa illa Nubes eam operiens, signum fuit Divinae praesentiae. Antequam enim illa Tabernaculum & Arcam obtegeret, Sanctitatem illam nondum habuit, sed tum demum consequuta est. Siccsimilis lata esset in Templum, Nubes ista iterum replevit domum Domini, I. Reg. 8. v. Io. unde illa ibidem Vocatur Gloria Do- . - . '
Alii itaque, ad hos scopulos evitandos, simpliciter asserunt, hoc Nomen ita Deo esse proprium, ut nulli un- . quam Creaturae tribuatur in Scriptura. Et horum sententiam arbitramurnos quoque non solum tutiorem, sed & certioremelle ac solidiorem. 'Ad eam confirmandam, ostendemus, in adductis locis Scripturae, Nomen ' nequaquam ad Arcam, seu proprie . . . seu improprie, sed ad Deum ipsum, esse reserendum. Prius quam vero ad singulorum locorum explicationem accedamus, . axiomata quaedam, ad rei hujus intelligentiam scitu &consideratu necessaria, sunt praemittenda. ' t α. In Veteri Testamento solebat Deus varie suam prae sentiam gratiosam, externis, & in sensus incurrentibus signis& apparitionibus, fidelibus manifestare & exhibere; idque non tantum particularibus quibusdam personis, veluti Pa triarchis,Prophetis, vel aliis Viris sanctis , sed Sc toti Ecclesiae, posteaquam sibi populum peculiarem elogit, & in populum adoptavit. Unde & Apostolus scribit ad Hebr. cap. I. V. I.
Multis vicibus, multis , moduloquutium Deus Patribus in Prophetis.
β. Visiones & Apparitiones istae sebant non tantum in Somnio, aut Imaginatione, sed Sc in Visione vera, oblatis quibusdam speciebus externis, quas vel Visu apprehendere po-
26쪽
ferant, sicut olim factum est Abrahamo, Genes. Is.&I8.& 22. Josuae, in lib. Joc cap. s. v. I s. &aliis: Vel Auditu, ut Samueli. I. Sam. cap. 3.&c. in datione Legis toti populo Israelitico, De ut. 4. Ia. sic Danjeli, Dan. 8.I6. Ezechieli, cap. 2. I. Esaiae,
γ. Apparitionum & Specierum talium, toti populo exhibitarum, exempla illustria sunt; Nubes ct Ignis, in datione Legis in monte Sinai, Exod. ly. Item, cum secundb Moses montem Sinaj conscenderet, Sc Nubes montem operuit, de qua dicitur, quod Gloria Dei babitarit Aper montem Sin , ct operuerit eam sex didus: Item; Et aspectus Gloria Domini erat tanquam Uni1
comburens in vertice montis. EXOd. cap. 24. V. I s. Ita. IT. Nubes ida, quae operuit Tentorium Conventio,EXOd. cap. 4O. V. q.& seqq. quae
item Templum,post ejus dedicatione,implevit, I. Reg. 8. IO. I. a. Paralip. s. ls. Iq. Columna Nubis, quae Israelitas, per desertum iter facientes, interdiu, & Columna Ignis, quae noctu ipsos praecedebat & deducebat, Exod. I 3. 2I. 22. Ps 78. Iq. &c. Ignis caelestis, qui consumebat Sacrificia, Levit. 2. 23. 24. & IO. I. a. δ Hujusmodi Praesentiae Divinae inter Israelitas habitantis domicilium q. & tabernaculum, evidentissimum, &continuum, suit quoque Arca ista foederis, seu arca Dei, cui veluti inclusa & alligata erat, cujusque signum erat certissimum
Nubes & Ignis eam, a cum toto tabernaculo, operienS,super eo manens, cum eis proficiscens &subsistens, Exod.qO. a V. o. adfinem, S Numer.'. is. Hic enim Deus se praesentem suturum, ex hac superlah, E medio Cherubinorum, qui in operculo ejus erant, se loquuturum Mos, est pollicitus, Exo. as. 22. Levit. I s. a.ZEt sic quoque re ipsa factum, Numeror. 7. 89. &c. Unde & Deus Nomen accepit metriana Sedentis vel Habirantis inter Cherubinos, passim in Sacris Literis. Quamvis enim alibi quoque dicatur Habitare dc praesens esse, veluti in Monteri sonis, Psal. 2. I a. & isa. I 3. Joel. q. t T. 2I. ED. 8. I9. &c. Hi rasolrma, Psal. Is s. v. 2I. Psal. 4g. V. s. In Templo, Psal. II. U. q. Habac. 2. q. I. Reg. 8. I s. I s. singulari tamen ratione hic praesens semper esse credebatur, & reipsa testificabatusi uti in progrelsu viburi sumus.
27쪽
ε. Ab hac praesentia quasi visibili,& palpabili, Arcae con- juncta, praeclara illa praeconia est merita, quae supra audivi- uariis; praesertim ut CL ORIA DEI diceretur. Haec etiam est illa '1N: Habitatio sse. Dei inter Israelitas,) de qua passim Veteres Hebraei sci ibunt & gloriantur. Hoc idem intelia ligunt per c nT Spiritum sanctum, quem dicunt in Tem plo primo Histe. Unde sub Templo secundo, una cum ipsa Arca, haec duo quoque dicuntur ab ipsis desecisse. Templum Hierosolymitanum erat veluti ipsius Regia & Residentiae lo- . ,
cus, Sanctiam Sanctorum cum Arca intimum &. secretius Ipsius mauo., conclave & Solium gloriae, in quo inter Ch rubinos residebat,&quiescebat. Hinc scribitur in libro Tan- . chumali sol. 41. col. 4. ara pia pn xcvae dixis Datari 9 nan inula, tvnx uria nzy π l D. - Μ k,N Nzzri .i m pune: na pn m UNI 'ra iam n an h. e. Nes in qu)d dia cas, Deum praecis resti hixisse suam praesentiam-gloriosim intra Tobernaculum : quiuimo Praecipue eam restrinxit intra arcam, ficut di scitur; Ecce Arca foederis, Dominus totius terrae, h. e. Deus . Benedictus est in medio ejus. Ubicunque igitur Arca erat toto co tempore, ibi Deus . . ipraesto & singulariter gratia & virtute sua praesens esse crede- . batur. Hinc adorantes, & alia sacra peragentes, versus Arcam se convertebant, Psal. 28. a. quemadmodum & hodie precantes coelum versus oculos & manus sepe attollunt, quia Deus . in Caelo sedere, ibi Thronumsuum habere&c. dicitur in Scriptura, non qubd Caelo sit inclusus, sed quia illic lingulari rationa Praesentiam & Majestatem suam exerit. Locus ejus suit )zaman κza, fism mn d 3 in lar Scalae,'r quam precatio ascen dit ad Solium gloria Dei) ut Kimchi scribit Psal. 28. 2. Hinc Arca omnium rerum sanctarum erat sanctissima, omnesque cultus ad eam,ceu ad Centrum, vel ad Cor referebantur, & ab ea vitam de vigorem accipiebant. Unde Cosri par.2. F.28. scribit: Fundamentum Sapientia repositum fuit in Arca, τοῦκ ΘΠ a mna quae Rationem habet cordis: & A 26. Tyri
28쪽
Ius Tabernaculi) referuntur ad arcam ct Ch rubi nos, quae habent rationem Cordis, o Pulmonis.11. Arcam itaque respicientes& considerantes, non tam haerebant iam quod externis sensibus patebat, quam id quod sub ea latebat, Dei videlicet Opi. Max. Majestate & praesentia nullo quidem loco inclusa vel circumscripta, illic tamen promissa, &se gloriose ac miraculose exerente. Ut sic Arca duo in se comprehenderit, Externum dc Internum, Visibile&Invisibile, Rem corpoream Sc Spiritu alem. Quemadmodum ergo homo duplices habet senuis, Externos S Internos, Ocu- Ium corporis & Mentis: ita quoque dupliciter res apprehen dit, vel secundum speciem & formam externam, vel secun dum formam ipsorum internam. Et quo quisque altiore est virtute, fide & Spiritu, eo magis neglecta quasi δί superhabita Re externa oculis animi intuetur, & mente concipit Rem
internam &spiritualem, sine qua illa nil nisi pii latina quasi est & Schema mortuum. Hinc scribit author tibi eos ri par. . s. 3. Formae & figurae istae sunt Vpan: no na una nivnnκN κ zacyd. ,κ No ; a numη es 3 ennm luam na an verae, relata ad id quo sectat cogitatio, imaginatio se sensius; non autem vera sunt, relata ad sub tintiam stem significatam & internam) quam Pectat intellectus. θ. Qui ita res intuetur, vel, ut iterum ibidem author libri Cosii loquitur, cui hic oculus creatus est,ille revera videt omneset reliquos homines intuetur veluti caecos, eos' docet O dirigit.
o Quem Adii dum itaque istiusmodi symbola vident& intuentur, ita quoque de eis loquuntur, nunc secundum speciem illorum externam, quam oculis corporis vident, nune secundum sormam illorum internam, quam oculis animi dcs ei concipiunt. Et haec quoque causa est, cur, de Arca lo quentes vel scribentes, non tantum ejus mentionem faciant
tanquam Signi, Symboli, seu organi & Medi i Majestatis Di
κ. Cum ergo id faciunt, quaeritur, Utrum neccsatio di-
29쪽
cendum sit, Nomina ista Divina tribui Arcae ipsi, h. e. fabricae seu machinae illi, hominis manu factae ' Hic jam mihi tutius
videtur esse, ut simpliciter dicatur; illos, cumital uebantur vel scribebant, reserre Nomen DE I non ad id, i a sensu externo, sed quod sensu interno viderunt, & mente conceperunt, Deum videlicet ipsum, cujus Majestatem & praesentiam, inseparabiliter Arcae conjunctam & unitam credebant. Ab hoc enim solo solatium & auxilium exspectare p erant. Hujus gratiosa praesentia Vita & Anima quasi erat ipsius Arcae. λ. Sic idem faciebant Sancti Dei viri, quando Deus ipss, vel sub sorma Angelorum, aut Virorum, vel alia, apparitiones exhibebat, ut vel ad illas species apparentes,vel de illis, loquentes, aut scribentes, Dei Nomine, & quidem etiam Proprio aliquando, uterentur; non qubd illis formis,quas videbant, hoc Nomen attribuerent, sed quod mente & corde suo Deum ipsus cin illis latenter praesentem sibi proponerent. Unde in huiusmodi locis & dici is, non ad verborum literani, sed ad mentem & intentionem dicentis, est respiciendum, &secundum eam verba illa sumenda & intelligenda. Quomodo hoc facere potuerint, ut sub specie finita,& loco circumscripta, credere & concipere potuerint, latere aut comprehendi Causam primam infinitam, nullo loco circumscriptam,
de eo videri potest elegans discursus in libro Cossit, loco supra allegato, quo exscribendo hic supersedemus, quia est prolixior, depropediem, Deo favente, totum illum librum, Versone Latina donatum, in lucem edere cogitamus. μ. Causae cur Deus hac ratione voluerit, seu sub spiritua-
Iibus, seu etiam sub corporalibus rebus , suam Praesentiam in V. T. Ecclesiae testificari, reddi pollunt variar,veluti I. ut populi illius ruditati & infantiae se accommodaret, & Hlos intra terminos quasi dc limites contineret, atque ab omni
idololatria arceret, qui, nisi visibile & sensibile aliquod
signum sibi objectum haberent, vel non credebant, Deum sibi esse praesentem, vel facile ad Idololatriam prolabi poterant, quod vel ex eo liquet, quod, Mose nimis diu in monte Sinai morante, impetuoae ab Marone peterent ; Sarge no u Deqq
30쪽
suipraecedant nos; EXod. 32. I. qua occasione de Vitulum Aureum ipsis conflavit. Itaq; ne,ad imitationem gentium infidelium, tale quid sibi ipsis facerent, infirmitati ficiei ipsorum haec adminicula & sustentacula quasi indulsit, vel eX voluntate, vel ex praescripto S mandato ejus facta. a. Voluit suam praesentiam hac ratione certis quibusdam Corporibus, ut Nubi, Igni, Arcae, quasi includere & incorporare, ut his veluti Tr-pis praefiguraret suturam, definito tempore, seu Verbi aeterni sui incarnationem & inter nos habitationem,Joh. l. I . ejusque praeludia eXhiberet: Imd non negamus, Christum ipsum fidelibus V. T. hac ratione, Sceodem fine, apparere voluisse, hunc eos sub his speciebus & formis elle intuitos, & ad illum Nomina illa Divina retulisse. . ν. Sic etiam loqui vel scribere aliquando maluerunt, I. ut Omnem Idololatriae occasionem & speciem, quae facile
irrepere potuisset,evitarent & praeverterent, a. ut docerent,
Externis symbolis non esse inhaerendum, sed mente & fide altius ascendendum ad Eum, cujus sunt symbola, & sine quo illa nihil nisi vacuar Sc inanes sunt species. His sic praemissis, videamus nunc supra citata loca,& iulorum explicationem. Primus locus est Numeror. Io. ubi legimus, Mosen dixisse, quando proficisci coepit Arca; maz Surge DOMINE, O Hispergentur ιnimici Tui, O fugient odio habentes T Eafacie Tu A: Item Arca requiescente, mi ' Da quιetem D OMINE wriadibus-mizibiti Israelis Hic vero notandum,qubdista verba dicta quidem fuerunt occasione Arcae vel proficiscentis, vel requiescentis, neque eam excludebant; sed intentionaliter a Mose directa fuerunt non ad id quod oculis corporis patebat, sed ad Eum qui in illa latebat,&gloriosain suam praesentiam occultabat, neque nisi oculo Interno mentis & animi apprehentabatur. . Patet id i. ex iis, quae ibi adduntur; Dissergantur in mici Tui,fugiant odio habentes Te, quae nonnisi ad solum Deum referri debent. Α' crassa & corporali seu contemplatione, seu fiducia Alcae externae, voluit Deus illos abducere ad concense