장음표시 사용
511쪽
consequebatur ex commemoratione ct recordatione miraculi, perealper
cultum ipsi actum, consultius esse duxerit illum tollere, quam relinqui in laqueum ct ossendicatum publicum. Hactenus Lani ado. Porrb quod in verbis textus propositi dicitur ;tπm Et pocavit eum NechIschian , in iis videndum, I. Quis eum sic vocarent' a. Qua ratio hujus appestationis e Quod ad primum attinet; plerique reserunt id ad Hu jam, quod ille silc eum vocarit per contemptum. Jonathan tamen Paraphrastes Chaldaeus resert ad Israelitas: Ita enim reddit; t π, Et τοcarunt eum Nec sutan, nempe Israelitae, h. est, Et vocatus fuit Nechyschran. Et sic exemplum est regulae illius Syntacticae; Tertiae personae Verba saepissime usurpantur indefinite, Sc quasi i mpersonaliter nullo Nominativo ex presso, quae videatur in Thes Gram. lib. 2. cap. IO. Quod ad appellationis rationem, volunt illum sic vocatum suisse per contemptum dc e Xtenuationem, q. d. Renulum. Nam literam Nun, in fine vocum per auxesin adjectam,scribunt denotare diminutionem, ad indicandum, illum nihil esse nisi ars, merum cuprum, nihil virium, nihil opis,nihil commodi, nihil divinitatis habere, ac proinde neque divinis honoribus ast,
tom aera Nechysichtan est vox contemptis, q. diceret, Quid utιlia raris efflueost nil est nisi serpens anetis. Sic R. D. Nimchi: Hocarueum Ezachiaoc, cum eum contunderet, quasi diceret Israelitu, Quomodo potest ascendere in cor hominis,hunc serpentem pro desse, cum nil sit nisi aes Samuel Lani ador Voluit dicere; mcaes fuit Serpens eu per quem factum est miraculum Dipi me nunc rerὸPosteaquam
512쪽
R. Levi ben Gerson aliter: His jas vocavit eum in rus h.e. - mria ses ipsorum, q. diceret ,τ'πm tam mran Imr, t κιπria, m Hac imago nullas habet vires, nisi quas ipsum habeto vel curum. Sic t. facit assixum Pronomen, pro CP Eorum. Et sic contritus & abolitus est ille Serpens a Chiskia, ebquod eo abuterentur, illum non solum pro memoriali habentes & retinentcs, quo solo fine eum Moses asservari voluerat, sed & cultum Schonorem Divinum ei exhibentes.
In Prologo quodam Prophetae Sophoniae praefixo Bibliis Latinis, sub nomine D. Hieronymi, videtur hoc factum attri bui Josiae. Sic enim illic legitur ; R Umulachra, quae patersuns
Anauron, vel avus Manasses in templo Dei collocarerat, dejecta comminuisse monstratur. In quibus etiam Serpentem aneum a AIose factum, cui errorι inductus popuIussuperstitione idolorum detentus admiserat.
Quidam ajunt Prologistam desumpsisse haec ex Josepho, Josephum autem hic erravis e. Verum nuspiam hoc in Josepho reperitur.
Alii dicunt, Ezechiam quidem contrivisse & contudisse .
Serpentem aeneum, verum ejus seu pulverem, seu frustum re
Iictum este ab eo, quod a Judaeis idololatris veneratione cultum, ac propterea a Jolia postea destructum fuerit. Verum authoritas hujus Prologi nobis non est tanti, ut 'ei contra Scripturam fidem habeamus. Neque, ut a quibusdam venditatur, est Hieronymi. Quod vel stylus ipse docet. Unde etiam non reperitur inter opera D. Hieronymi. Alius in illis Sophoniae praefixus habetur Prologus. AEque aut magis ridiculi sunt, qui de hoc Serpente,tan quam singulari ac venerabili Thesauro sacro, hodierno adhuc die superstite, gloriantur, sicut Mediolavi in templo S. Ambrosii palam AZneus quidam serpens hoc nomine ostenditur, quem, reserente Carolo Sigonio Historiarum de Regno Italiae lib. I. ajunt Arnolphum, ejusdem urbis Archiepiscopum, anno salutis Di. ab Ottone Germanorum Imperato, , Con stantinopolim ad Johannem ibi tum imperantem missum, thesauro
513쪽
thesauro ejusdem Johannis accepisse, & ad Ecclesiam suam
Mediolanum delusisse. Hi ne alii cautiores addunt ε, Non esis quidem Mosaicum illum, ut qui ab Ezechia comminutus su xit; sed alium ad illius similitudinem,&exeodem, quo Mosaicus, aere conflatum. Hoc si de genere metalli ejusdem accis
piant, potest admitti; si in specie, de illo ipso aere, ex quo Mosaicus factus fuit, superstitiosum est: unde enim illis reliquiae
illius aeris ' Hebraei scribunt, Hulam comminuisse istum ιnpulν rem, Os sisse in aerem, in Tataud tractatu de Idololatria fol. M. col. I. Jonathan Hebraeum reddit, sems Cessares cit, Abolevit serpentem aneum. Vanitatem hujus rei agnoscit ipse
Torniellus in Annalibus Tomo II. p. I 8s. Et haec, pro instituti nostri ratione, ad Serpentis dinei historiam sifficiant. Quantum ad Usticam ejussignificationem attinet, seu Dpum Christi, quem habuit, nostri instituti praesentis non est, in ejus explicationem & applicationem jam digredi. Unum tamen, hi a nostra tractatione non aljenum, expendendum operae sic
Ludovicus Capessus in Specilegio observationum in
N. Test. adJoh. s. Iq. existimat,see aliquid invenisse in veterum D-Gorum scriptis,quod sufficionem injicere possit, cognitum olim illi uisse, quod En icit Christiu; videlicet, Exaltationem Serpentis aneι pra- Rurasse Exaltationem Messa in Cruce. Videamus quid illud sit. Extat, inquit, locus in Bemictar rabba, in Seder 'ν n X Parasbaa . ubι ex occasione 42. mansonum Oraelitamm in deserto, qua isthio exponuntur, explicatur locus Ps 7. v.ultimo; a 'ru Deduxisti instar gregis ovium, populum tuum, per manum Mosis & Aharonis. Exponιtar autem locus iste h. e. ιta,ut sutilae vocis r m litera Dcem integram designent. Quatuor ejusmovi diversa expositiones batisma vocis altiis adferunturasthic, quinum hac eliseeunda, qua Rabbι
514쪽
Deum eos asseruisse in libertatem: Litera sed notat vocem a'n' Dextera tua, 8c significat, Deum dextera sua eos servasse. Denique litera Thau notat Vocem 'a Ssensum, Sc significati, Deum dedisse illis Suspensum pro Capite ; atque haec omnia suisse per manum Mosis & Maronis. Jam vero quis post sese fus ct mens horum verborum, Deum dedisse Israelitis in deserto Suspensum pro Capite per manus Mosis Sc Aharon, nisi hoc το- tuerit Rabbbi ille; Messam lopuli Dei Caput,significatam ct adumbratum olimsuisse per Serpentem aneum a Mose ct aharonefabricatam nullum sublatum, o de ligno velutissensum, adeosct illum es D-ὶ sum vitiarenum Servatorem n rum . quem Ddai solent per summam contumeliam vocare antonomasticωs Suspensum illum y Itaue videatur R. ille Psua fuisse exorum numero Judaeorum o Rabbinois rum, qui Apostolorum tempore in Christum crediderant, sied Legis erant , celata stc. Sic Cappellus: quam ipsius obserVationem prae claro Commentario suo Philologico in N. Test. inseruit Baiaduinus malaeus. -
Sane si haec veteris illius Rabbini fuisset mens,oblematudignissimum foret hoc ipsus dictum. Ego verbnon existimo, illum hoc voluisse his verbis dicere. Non legendum participialiter 'aes' neque exponendum Sustendendi significato; sed abn substantive:& significat Elerationem,Exaltationem c Hipitis, dedit sic. nobuetiam per manus Nossct abaronis; h. e. Liber talem, & Dignitatem rummam Cenuinam hanc esse hujus phrasis 3 Ioci expositionem, sesare patet ex similibus locis. In eodem libro Benaidbarrabba sectione i. & in Tanchuma lib. Num. ab initio ad v. i. legitur ;Et dixit Dominus ad Mosen in monte Sinaj; 'Τ zΝ mo Quid dixit ei ρ , UM .m Tollite caput omnium filio- . rum Israel. mm v, m mari/,mae , Napn o, ς iret is 6 detra , Gnκ Viam Um n,n nab
515쪽
Um Exaltationem capitis, o vos mihi assimilari. Quemadmodumscilicet ego habeo mo 'a n Eminentiam capitis seuper omnes homines in mundo h. e. quemadmodum ego sum exaltatus, & emineo supra omnes ),scut dicitur , Tibi, o DOMIN Ε, est magnificentia, & potentia, & gloria, & victoria, & decor: cuncta enim quae in coelo sunt&. in terra, tua sunt: tuum esto Do-
MINE regnum, & exaltatus es luper o innes in caput, l.Chron. 22. V. H. ita dedι etiam vobu exaltationem capιtu, ut imis
pleatur id quod dictum est Et exaltavit cornu populo suo, laus omnibus misericordibus ejus, filiis Israel, populo propinquo ei, Hallelujah Psal. i48. I . Item; Et constituet te Dominus Deus tuus supremum inter omnes genteS terrae, Deut. 28. I. Ex his sare liquet, πλn 'a n non significare Sustensum in caput, vel, pro capite, nam huic expositioni hic nullus locus sed, Exaltationem, Eminentiam, Dignitatem summam. Unde non punctandum zm ' - , sed et a . Et sic explicatur in Commentario Matienos Nehynnali TAI n , per 'a HExaltationem O Dignitatem summam.
Eodem sensu phrasis ista legitur in Medraseli Tehillim,
Psal. 3. v. q. ubi haec verba, Tu es gloria mea, 'πX m oe exarutans caput meum , ita explicantur, Irim 'a es Inm zm et v ab nm Exaltationem capitis dedisti nobis, elerationem capitis dedisti nobis, sicut dicitum, P . rn ta Cum extolles caput filiorum Israel, Exod. 3 o. ia. Hoc sensu illi allegorice hanc phrasin exponunt hic & Num. r. literalem interea sensum non rejicien- tes. Hinc R. Bechaj ad Num. i. is τ' ira
per observationem legu extoduntur O laudantur. Hinc usurpat Scria plura hoc loco phrasin, qua duo contraria significata babet; nempe n ira Exaltationem capitis, & v Μ Π, zn Ablationem, Diminutionem capitis. Postea verba Medrasch superioris ad hujus rei probationem adducit & subjungit; Id scripturam ambiguam hanc Phron adhibere, ut indicet ,s observaturi sivit Iegem, istos exaltandos , m minus, exaltatione ct dignitatesua prirandos esse. Sic R. Moses bar Nachman. Huc facit quod iterum P L l. 8.Ι4.
516쪽
n Μ - τ) -zn v m na Mn zmia Quare Israelitae vocantar 'Cornu' Ideo, quia sicut cornu Capiti est inditum t sc Israelitae sitim Caput omnium populorum ,sicut dicitur, Et dabit Dominus te in caput, Deut. 28. I 3. Hanc itaque Exaltationem, & Eminentiam ipsorum intelligit in loco allegato R. Jo sua, ad quam evecti dicuntur per Mosen & Aharonem, quia hi eduxerunt eos ex AEgypto, per hos maxima miracula & portenta in ipsorum gratiam sunt edita, per Mosen ipsis Lex data, dcc. Hoc intellierat per zNI Exaltatιonem capitis. Sic in Targum Jonatha- n is supra habuimus, pro Loco elevato, excelseo, Num. 2I. Item, ta ' eN n Fuit elevans faciem suam in precatione ad Patrem calessem, Ibid. V. Io. Sic Esth.sv. i . in Targum; Tdi, q8g- An Cta imi Ur 'τ729 'n . Sicat Grati sunt oculi fervorum ad dominos Hos, sic elevati punt oculι nostri ad te. Sic Deut. q. v. i'. ρος Ξ πλ a'aN D 'n l Ne eleretis oculos vestros versus caelum ubi respondet Hebraeo . Sic dicunt Judaei in suis precibus, tra au' . Oculi nostri ad te sunt elevati. Ni mirum verbum nihn Sustendere, significationem Exaltationis in se habet. Unde Chaldaei illud exprimunt per θ' Erigere, Iera- , re, Elerare, Attollere: & est Erectio: item Sustensio, Crux, P fibulum. Hinc Exaltatio Christi, aliquando dicitur de Exalta-i rione ejus ad gloriam, aliquando de Exaltatione in cruce, Joh. la. V. a. sq.&8.28. Act. 2. I. Sc s. l. Philip . 2.9.
Itaque liquet ex his, longe aliam fuisse mentem illi R. Jo- siue quam Capellus existimavit, nec quicquam hic vel de Su- , Penso , vel de Srrpente contineri, quod ad ejus illustrationem
Ex iis autem, quae ex Hebraeorum scriptis sunt adducta ;hoc notatu dignum, qu bd in Poena hac monent, eos qui laesi fuerunt, non tam debuisse attendere ad morsus Serpentum corporales, quam ad morsum Serpentis antiqui, hoc est, Pec- . catum, ceu veram morti serae hujus poenae cauilam ; in Reme- .dio pro sto non hqrere in Serpente erecto ipso,aut ejus aspe- . ctu corporali,qui per se hanc virtutem non habebat, sed Oculis '. .' s dei cor suum attollere dc evehere ad Patrem coelestem, h. e. ad Dei misericordiam. Hoc verb fideles Vet.Test. non facere po r
517쪽
terant sine intuitione Mediatoris, futuri scilicet & venturi Messae, ad instar serpentis hujus suo tempore tiim in Cruce, , tum in Evangelii praedicatione, publice exaltandi de proponendi, juxta illud Esaiae vaticinium cap. II. v. lo. ποῦ 'I o u v,Ν d)zy ves IπΝ 'T et o .mnn Et in rie illa radix . νη stabit in Signum populorum, eum Gentes requirent. Unde Sc . Christus ipse; Sicut Moses extulit serpentem in deserto ut Q. per . . ,
ejus aspectum qui morsi fuerant a serpentibus non morerentur, sed sanarentur,& in vita conservarentur ' tet Filium homi , ut omnis qlii credit in eam non pereat, sed habeat
Justinus Martyr in Dialoso cum Tryphone Judaeo, si- gnificationem typicam habuisse Serpentem hunc aeneum,ex eo colligit, quod Deus, qui omnem similitudinem & imagi- Ρ - .. . nem fieri prohibuit, eam hic Ipse praecepit, & per illam salutem populo contulit. Verba ejus, Judaeos alloquentis, sunt; . '. Dιcite mihi, annon Deus is erat, quι per Mosen sanxit, ne qua omnivo feret vel Imago, vel ilitudo, nes eorum qua in caelo sunt sursum, ne interris deorsumst Atqui Idem ipse in solitudine per Mosen fieri fecit . . serpentem aneum, eumq, prosgnostatuit, r quo ervabantur qui sie pentum morsu lethaliter is fuerant , ct extra omnem culpam ιβ. ἰSacramentum navis arcanum per hunc denuntiavit, quoserpentis quia νdem,qri etiam praevaricationis ab Adamo commissae auctor fuerat, ρο- . 'testatem eversum ira Ignificabaturi salis aurem credentιbus ιn istum, qui per gnam id adumbrabatur , ct in cruce moriturus esse Ramonstra- ' ἰbatur, a Serpentis mcrmus, qui sunt actιones prava idolorum cultin, ralia iniquitates, promittebatur. Nise enim hooc in animis vesbis con- . deratum fuerit, date mihi rationem, cujus gratia aneum serpentem pro ' . signo Moses collocaverit,ct inficere id qui morsu iacebantur pra ceperit, unde erram liti curabantur; cum quidem auctor jussonis b vi fueritis, qui nullam prorsus similitudinem fieri jussi Ad quod unum E J 'daeis respondistereteri ; Vera dixisti, negi enim habemus, quam reddamus , rationem: nam ct ipse aliquoties is hoc Μ.gistros nostrossum perι omatus,nullus autem rationem explicuit. Quo vero fundamen
518쪽
equidem non assequimur: Quod, inquit, in Timaο Plato p sica naturalii ratione de Filio Dei dιxit, cum atra, Mia- αιῶν is τῶ π.. Decussavit eum in universo, a Mose id itidem acceptum illa protulit. Nam in M. isFripta relatum est, tempore eo cum Ipraelita ex serapta exirent, ct insolitudine essent, obriam eis veni feras venenosas, viperaso assides, ct serpentumgmin omnelopulum1 neci dedidisse: ac Mosen peream qua Dei dicitur instirationem O instinctum aes accepisse, Os-gnum Crucis fecisse, idi ad sanctum tabernaculum aruisse, ac populo
inspexeritis typum & signum hoc, & credideritis, salvi in eo eritis. Quo facto serpentes exstinctos esse scriptum est, populum autem exitium fugi se. Quod ad Applicationem Τypi attinet,eam Lectoris ipsius
industriae, vel ab aliis petendam relinquimus. Eleganter eam exponit D.Augustinus cum alibi,tum inprimis Tomo X. Sermone de Tempore iot. Atque sic bono cum Deo praesenti quoque Exercitationiesnem imponimus.
519쪽
CAP. I. De arca Foederis Nominibin. an D E I Nomen, iuriamis Tetragrammaton ei in Scriptara attribuatur e p. q. C A P. II. De arca Causa esciente. uald sit vocare Nomine ruuis fuerit uri ct Chur, quorum filivi ct nepos Belaleelfuisse sciature A' quibus donis O artibus Bexbaleri commendetur e p. 22.C A P. III. An sua, quam fecit Becaleel,sola inter Istaelitas fuerit ean ven prater eam adhuc alia, quam Moserfecit, quami Israelitasecum in bellum eduxeruηr e pag. 32. C A P. IV. De Materia esca ex quae Qua ct qualia fuerint ligna Schittim ' Cur hanc Cedrorum s ciem Dein elegerit e Unde ea Isra lita in deserto habuerinte Quomodo auro fuerit intus se extaso ducta' pag. 47.
CAP. U. De iis qua in arca fuerunt. An praeter Tabulas etiam Vol men Legis, Virga Aharonis, ct urna Mannes Quomodo inrelligendus Iocus ad Hebr. cap. '. ubi dicit, in Arca eriam fuisse Virgam a baronis, ct Urnam Manne P an Sanctum Sanctorum habuerit Thuribulam aureum' pag. CAP. VI. Deforma arce in Genere, ejini Idea Mosa Deo in monta exhibita. Conciliatio Loci Mosaici Exod. 2 s. 6o. cum allegatione solica, ad Hebri cap. 8. P. s. pag. II. CAP. VII. De Forma arca artificialiseu Materiali 1, has Mensura, Corona, Annulis, Vectibu3. pag. 8s. CA P. VIII. Quare Arca humeris, ct quidem a Levitis, portanda fuerit' an ipsorum hoc o cium fuerit peculiare, an cum Sacer tibia communest Quomodo eam portarint ρ θ Cur vectes non ed cendi fuerint ex annulis ' Quomodo cum praecepto de non educendis vectibia ex annalis, concilietur is in Num.4.cates. RU.8.3. ' P.'Ι.
520쪽
C A p. IX. De operculo seu propitiatorio arca, ct Cherubinis. Quid Cherubim fuerint f quaqi eorum forma e Cur non unum, sed duos Cherubinasfacerεjuserit Z Cur ex auro solidost Cur alia sursum exin panderint , faciem deorsum y utrum Tabula Legis fuerint illata in Arcam, antequam ra impostium fuit operculum, an postea demum e pag. 97. & seq.CAp. X. De Forma Arca Spirituali, sim Conjunctione praesentia Divina glorios cum ea. pag. Ios. CAp. XI. Columna Nabu ct Ignis supra arcam apparens, quales fuerint e Naturales, an Miraculos ..pag. III.
CAp. XII. Nubes ct Ignis iste, an dua distincta vel conjuncta res fuerint f pag. III. Quare Lux ista ignea appellatur Gloria Deli p. Ia I. CAp. XIII. An Gloria Dei dicatur tam de Nube, quam de Igne ;An verὸ praecipue ct proprie de Igne ' p. Hy. C A P. XIV. Quis in hac Gloria apparuerit, ct cujus rei Symbolum ista fuerit e pag. las.
CAP. XV. De Arca Causis Finalibus, pag. I 4. Quomodo conciliandus lactu Exod. 2I. 22. ctim Ievit. I. I. CAP. XVI. De Uectu arca, ram Eonis, quam Malis,in genere. pag. lsa.
CAp. XVII. De Efectis Arca Bonis in oecie. Quare David inpem secutione absalomica eam secum habere noluerit, sed domam rediscere jusserit' pag. 1 4. CAp. XVIII. De F sectis arca Malis, qua expertι sunt. I. Istae .lita casa Philistais, 2. Derbschemesibita, 3. Ut astilius Abinadab.
An rectὸ seniores Israelis cladem a Philisteusibi illatam acceptam rorulerint arca foederis absentiae, an vero non 8 Et qua de causa postea prissente arca ipsisuerint puniti, arca captas' p. I 8.Γuodnam fuerit peccatum Bethshemes hilarum ' p. Iso. Quae eorum paena, ct quot ex illis mortesublatιfuerit e p. 'Quodnam fuerit pcccatum in a Z p. l66. CAp. IX. De Ffectu Arca miraculosis in exteris gentibus, nomin lim philistaeis, thm in Deo ipsorum Dagone, rum mpopulo. p. t 62. Quo sine Philisti arcam in fanum Deisur, juxta arcam repo-