Ioannis Tardini ... Disquisitio physiologica de pilis

191쪽

1 FORMA. I43 miraculosum a sacris paginis proponi , ac proinde ex eo nihil ad rem nostram posse colligi. Respondeo in sacris paginis, permultos huiusmodi euentus, miraculo sprima fronte apparere , qui tamen non-ntiquam ex causis naturalibus suscitati sunt; sic is. Exod. legimus Mosem amaras aquas

iniecto ligno emendasse, bibendas populo

exhibuisse: quem euentum nusquam in causam naturalem referendum existimassem, nisi Ecclesiasticus cap. 38. medicinae opera commendans, inter alia sic haberet ; nonne a ligno indulcata est aqua Psane huiusce euentus commemoratio, nihil ad medicinae com- medationem faceret, nisi per applicationem causarum secundarum id contigisset. Similiter dum Tobias iunior, felle piscis quem

CXtraXerat, oculos parentis illiniuit, albuginem substulit. Sic Ezechielis pessimum vicus, admotis sicubus fuit persanatum; sic&pili Regis Nabuchodonosor in tantam cras sitiem euaserunt, eas ob causas quas supra recensui cap. 6.

. Ex his ignur patet, nihil in pilorum structiara possie desiderari quod ad perficiendam

nutritionem requiritur: quod vcro attinet ad natiuum calorem, quo pilum instructum

esse

192쪽

3 D E P I L OR V Messe diximus, quique omnino necessarius est ad nutritionem, & alias animae functiones, non infrequenter docet Aristoteles eum in pilis reuera esse , nam s. de genera. Animal. cap. 4. sic habet. tauibus hominibus natura pi- Iommearum calida es, pia que humoris subit, calor proprius nequit concoquere, atque ita humorpu- arescit , & paulo post , rationem reddens, cur pili per morbum cani evadant. Causas, inquit,quod per aegritudinem, ut totum corpus, ino pia caloris naturalis laborat scpartes etiam minima, eadem participant labe ; multum autem eo

crementi con it in partibus corporis ; quam ob rem in pilis etiam cruditas est. Idem quoquz frequenter repetit in problema, alibique passim,ut fusius de- mos rabimus, cum de pilorum coloribus disseremus. s.'

193쪽

1 Pilos crescere accretione proprie dicZa se viventium propria col. ligitur ex variis locis Aristotelis. e Idem demo batur ex eo quod Canicies, quam ex alimenti putredine fleri decernit Aristoteles, a custiis ona

st Pili non in sitim longitudinem ; sed in ceteras quoque stus disterentias excire ni , ex quo colligitur eos non

crescere per iuxta post-tioncma

Am vero ut demonstrem pilos crescere accretione proprie dicta,& quae viventibus competit, duo sunt declaranda, alterum pilos non a radicutantum crescere, sed secundum omnes par res incrementum suscipere,& in omnem di mensionem extendi . scribit enim Aristor. plantas esse animatas , quia in omnem dimensionem, & secundum Omnes parteS CXCrescunt: alterum, certum accretioni S ter

194쪽

i S DE OLORUM minum, ipsis a natura praefixum esse. Quod agitur ad primum attinet, quamuis Aristote-icia. de histor. Animal. cap. II. scribat pilos praecises non ab incitura augeri, sed inferius a radice exire, atque ita euadere longiores; Idem tamcn variis in locis c5trarium innuit, quod se ostendinpili crestunt secundum eas partes quae nutriuntur: At docet Aristoteles etiam superiores partes siue cuspidem pi- li,nutriri; Ergo iii ca quoque fiet accretio: malos certa est 3 minor probatur. Aristoteles probi. 13. Se l. ro. Quaerit quid causae sit, cur 61 1ibus pili ho duriores sint,quo prolixiorcs,h ocliinibus contra molliores quo prolixiorcs. An quodὸurium pili sinquit qui quale ἀ-xin us capiunt alimentum, ubi procul se ab Do d guxerunt initio eiunius vescuntur, se alimentum hunὰ in si caloris facit pro sea incoctione euaporatur ; itque siccati duriores redduntur: molis namque hnmidum est' homi dum vero pili minis alimenti, sed plus initio hauriunt ; coquitur autem

plenius quoniam minus es , concoctam a rtem, sum os it molliorem, concocu etenim quaecumque mollitora inconcoctis redduntur. Sanc haec Aristotelis Glutio nulla omnino erit , is alimen- mentuin ad solam radicem pili applidetur, ne 'ae per totain ipsius substant tam distri boa

195쪽

buatur: quomodo enim in longiore pilo melius coquitur alimentum, quam in breuiore; cum & longioris , & breuioris pili, radix sit semper aequalis. Itaque perfectioris illius coctionis , quae fit in longiore pilo, non alia Videtur esse causa quam quod in longiori 1llo tractu, pili alimentum magis ac magis CXcΟ-quitur , ab insito pili calore, adeo ut non ad solam radicem appellat, sed per totum pilum distribuatur: nisi enim ita fieret proiecto pilus hominis quo prolixior esset, eo durior euaderet quod ab externo aure magis ac magis exsiccetur. Sed & ipii loquendi modi, quos tum hoc in loco, tum in aliis, usurpat Aristotcles non possunt competere nisi ei viventi quod proprie crescat S nutriatur, quis enim dicat lapidem capere alimentum, Jeiunius vesci, alimentum quod in ipso est evaporari, ob suam incoctionem , plus alimenti initio haurire, alimentum in ipso coqui plenius. Sed apertius & clarius id quod

intendimus docet idem Aristo t. lib.. de coloribus cap. 6. Sunt es pili inquit qui in corpore rufi plurimum temporis manent , ob inopiam ah menti ; quoniam secundum tempuπ quo augentur: hossimiliter contingit nigrescere, sicut hoc idem euonit am pilis pubis, Dam capitis; hoc autem es

196쪽

DE PILORVM

eo liquet quod quaecumque logiores habent pilos, ut plurimum qua parte in fastigium exsurgunt ,

uescunt magis 3 quales ovium, equorum, or hominum s ista enim pilorum pars ob alimenti paucitatem in eam defuentis cito exarescit, vides ut manifeste asserat Artitoteles alimentum ad cuspidem usque excurrere quamuis in minore quantitate.

1. Ad superiores illas authoritates,nonnullas rationes adiiciemus,primb. Pili non crescunt per additamentum: ergo vera dc proprie dicta accretione. Antecedens sic probatur . si pilus ita cresceret quod noua materia ad eius radicem dumtaxat se insinuaret , nC-que per totam substantiam distribueretur, perpetuo canicies a partibus radici proximioribus inciperet: incipit autem saepe numero a cuspide, Ergo pilus non crescit peciuxta positionem. Minor certa est, neque semel ab Aristotele repetita, ac potissimum f. de generat. Animali cap. I. ubi hoc indicio

demonstrat, caniciem ex ariditate non fieri , consequentia vero maioris sic demonstratur canicies ex sententia Aristotelis fit ex putredine alimenti , Ergo ea pars debet canescaere,quae putridum excipit alimentum,si ergo

illud ad solun radicem appellat sola radix,ω postea

197쪽

postea pars radici proximior debet canescere,cum autem certum sit caniciem a cuspide inchoarii sane ad hanc ipsam alimentum debet aceedere. potissimum vero cum iam supra demonstratu sit, in pilis inesse meatus secundum longitudinem. Et confirmatur hoc argumentum quia sicut rosae rubrae , vapore sul&ris suffumigatae pristinum colore deponunt,dc pallidiores conspiciuntur,quod consumpto vi calidi vaporis os e succo, flatus intus subeat qui in terreo inclusus albescit, sic pili eodem vapore suffumigati; aut lixivio abluti, de soli expositi, aut aqua sorti

imbuti,priorem colorem deponunt, &cadidiores evadunt, quod non alia ratione contingere videtur, quam quod vi ealoris succus intra pilum contentus, foras euocetur, quo euocato accidit illa colorum, mutatio: adde etiam quod nonnunquam contingit subita canicies sui supra monuimus) per totum pilum,Ergo per ipsum totum,alimetum erat distributum consequentia probatur quia canicies contingit cum in locum alimenti flatus ingreditur iuxta Aristotelem. 3. Secundo idem probatur pili in omnem dimentionem crescunt,siquidem aetate pro uectioribus fiunt multo crassiores,densiores,

198쪽

& firmiores, quam infantibus: In his enim a

primo ortu instar tenerae lanuginis emorescunt, procedente vero tempore, in omnes situs differentias crescunt: Ergo eorum incrementum non fit a sola radice. Respondent aliqui ad hanc rationem , pilos crassiorcs , & densiores euadere non quod quaelibet particula pili nutriatur , propriaque virtute alimentum sugat, cuius appulsu,& foueatur & crescat,sed potius talem accretionem fieri per accidens,quod scilicet in

adultis, latiores,&patentioreS meat C-dant,ex quibus dum copiosior erumpit materia pilus quoque crassior,& firmior subnascitur. At quis non videt merum, di non verum subterkugiu, simili enim ratione posset quispiam dicere dentes in omnem dimesone rescere adultis, eo quod ollisi meatus in illis fiant patentiores,latiores. Sed nequaverum est solam meatuum laxitatem crassiores pilos efiicere: siquidem in senibus meatus euadere patentiores declarat Aristoteles, sicut enim,inquit,in antiquis aedificiis,parietes ob siccitatem rimas agunt, sic & in exsucco senis corpore huiusmodi quasi rimae contingunt , unde fit ut supercilia in senibus nonnunquam ita crescant ut tondendum sit,

Atqui

199쪽

Atqui certum est in senibus, piloS multo tenuiores euadere: tantum abest ut crassiores fiant,siquidem in Canicie non sola contingit colorum mutatio ue sed ipsi etiam pili contabescunt ,& extenuantur : vi; declarat Galenus a. de T empera Cap. . tauibuου autem jinquit in ad summam ccitatem cutis cap tisn-ster Menit imbecilli his omnino agique 'li fiunt quos vulgo canos appellant, imbecilli quis conuenientis alimenti penuria, albi vero propterea quod alimentum quo aluntur, est veluti tin pituitae quaestario computruit Sed esto,demus pilos in aetat prouectioribus crassiores euadere, ob meatuum laxitatem, non tamen ita labefactavur argumenti vise cum enim certu sit, Vnum Sc cun dem pilum qui intonsua ad quintum,aut sex tum annum,aut Vlterius permanserit, etiam in cuspide multa firmiorem, Crgssiorem euadere, quam esset in primo vitae exordiolant id.apcrth demonstrat , alimentum non ad solam pili radicem appopi, sed per Vn Duersam eiusdsm substantiam distribui, quomodo enim pars ea quae innerae lanugini eia florescenti similis eratis potuittgm firma, o cratia euadcre,mii alimentum C ceperit.Er

go pilus no nutritqr per solam iuri in positio

200쪽

CApvT XXII. 1 Pilorum proportionalia cuiusmodi suntfrondes arborum, pennae auium, siquamma pisciu, sec. huius o li, reuerarescunt accretione proprie dicta.

a In tenero cerui comuhederae ramus inferimi

s dem facit Vsum cornu

nutriri,' Uiuere.

in pili hasent certumarentionis terminum

quem ubi assequuti sunt

ulterim non excrescunt, quamuis copiosa ad rudicemsuppetat materia. uare macula quae in radice unguis an ret , cito in extremitate eiusdem visatur.3 Permulta partes vi- uenias, etiam in Recrepi

ta aetate renascuntur.

Ertio sic Argumentor, ita se habςt

pili in homine caeterisque animali bus pilosis,ut frondes in arboribuS, pennae in auibus, squam mae in piscibus: in aliis Crustae, Apices, Circuli, For