Ioannis Tardini ... Disquisitio physiologica de pilis

201쪽

appellari non semel docet Aristoteles,qui

Empedocle hos etiam citat versus A. Meteo. Sunt eadem crines,frondes,denses volucrum 'Penna,tum qumae,que fortia mebra teguntur Et confirmatur , quia haecomnia ad eosdem usus a natura instituta sunt, nempoad tegumentum, Ornamentum, & dessensionem, eorum quibus insunt, Ergo cum haec omnia eadem materia constent, re ad eundem finem sin Uinata I eadim quoque serma donabuntur, iuxta naturae suae conditionem. Atqui fiondes,pennae, siquammae, Cornua, Crustae, Apices, & vere nurriun tur, & crescunt vereque sunt animata , Ex-go & pili.Maior certa est, & ab Aristolole ut monui frequenter repetita, minor vero inductione probatur: ac primo quod ad fron des arborum spectat; existimo nullam posse

esse controuersiam quin reuera nutriantur,& crescant, ea accretione , quae viventium

propria est: neque enim ullus partium apparatus ad vitam necessarius in his desiderari potest. Viden ut fibrae,& stamina,Certo or- ne distributa,certaque legς perpetuo obseruata, uniuersam foliorum substantiam perreptante ut tenui membrana, & hinc,& inde obuoluantur ut illa interstitia quae sunt in

202쪽

s DE PILORVM ter stamina quasi pulpa quadam insarciun tur, ut haec omnia aequas incremento promouentur,nihil profecto est ad animati corporis persectionem necessarium, quod non palam, & aperte,in his conspiciatur. In pensus vero noo haec tantum quae emimerauimus, verae nutritionis,& accretionis indicia,

sed alia quoque conspiciunmt; dum enim

Crumpunt illae, calamus multo madons sanguine conspicituri quem membranos Veng

ipsum permeans deuehit : quod si placeat

Ctiam eXtremarum pinnarum uniforme incrementum contemplari, occurret mani Vstum argumentum quod aperte fidem Adiciat, accretionem quae viventium propria est,in illis exerceri:nam in pauqnibuS CXLrC-marum pennarum color,in ro m modum rotundus, cum pulchritudine Varius, aeque cum corporς pavonis increscit in orbςm. idemque Kquale incrςm inm apparet in Conchiliis Buccinis,OM Locustis,Testaceis omnibus, dc Ostracodermis in quibus Crustae,Apices,Circuli. surcipes,ungulae ungues, non minus quam rςliquae partes coς-poris aequali promouenxur incremCnto a. In Cornubus vero peculiare vitie arbu- mentum prebet Aristotςlςs9.de histor. Animal.

203쪽

FORMA.

msi eap. 1. Captus inquit iam Ceriaus est Hederam suis enatam cornibus gerens vir, dem, quae cornu adhuc tenello forte inse ta, quasi ligno viridi coaluerit, quod idem

etiam testatur Plinius, hanc autem inserti nem ita contingere ex eode Aristoteleco ij cio.Ceruus quotapniscirca mensem Aprilem cornua solet deponere ue his amissis quo

niam se suis pro gnaculis,& prassidiis destis

tutum sentit,ideo in auia quaedam loca is dit,&noctibus dumtaxat ad pabula procedit,

ne veluti inermis reperiatur,dum aute Cor. nua rursum erumpunt ea initio admodum ccnexa sunt ; ac propterea soli exponit ut exm coquantur,& sicciora evadant, ut igitur c perlatur, utrum debitam, & Conuenientem

soliditatem adepta sint,solet iis arborem am- pedere , aut illa ad hanc allidere, qua ex allisione,si non indole et ea relinquit loca, cO fisus se habere praesidia conuenientia: dura Crgo tenerum Cornu ad arborem alliditur, fieri potest ut huic tenello, & molli, hederae surculus inseratur, qui conuenientem succst' in illo nactus,nutritur,& augetur. Vnde colligere est ipsum cornu viuere , quomodo enim vivens surculus ipsi posset inseri, aut insertus nutriri, nisi Cornu viueret δενς do

204쪽

116 DE PILORVM cet experientia non posse surculos ex plantis decerptos, arido trunco inseri. Adde quod ut ipse non semel obseruaui in ceruis cicuribus dum cornua renascunxur, ubi primo extuberat,multo sanguine turgent adeo ut si pellis ea qua vestiuntur laceretur, sanguis effluat sicut ex aliis partibus:quin & huiusmodi surculos tanquam teneros,& suaves in deliciis haberi & a primatibus expeti referunt. Addere possem in huius argumenti co- firmationem concinnam & elegantem horum cornuum distinctionem, quae manifeste docet latere in ipsis animasticam quandam facultatem seu particularem vim informa-zricem ὁ.Verum quia commodior se offeret

occasio de illa disserendi cum causam effectricem pilorum inuestigabimus, ideo non pluribus hoc loco disseremus. Ergo si & cornua & pennae, & frondes, & alia huiusmodi,

quae pilorum proportionalia dicuntur,reuCra nutriantur,& crescunt ea accretione quae

Viventium propria est; sane ipsi pili eodem

modo debent excresse re. 3. Alterum signum proposuimus quo viventium accretio, ab altera improprie dicta separatur, nempe quod viventia certos ha --ant suae accretionis terminos, quOS CUmasse-

205쪽

FORMA. sue

assequuta sunt cessat incrementum quamuis plurima suppetat materia quae ipsis posset

uniri: inanimata vero nunquam crescendi finem faciunt,quamdiu aptam, & conuenie . tem materiam nanciscuntur. Atque illud indicium tam aperte pilis competit, ut no opuS sit alia probatione,cum & iplbs cotrariae 1ententiae assertores, experientia conuictos fatentes habeamus: ac propterea horum ali.

qui diuinam prouidentiam hac in re admirantur. Euod autem pili sinquit Fernelius 1. de Elemen. cap. 2. cum ad iustam magnitudinem peruenerunt,non ultra promitti trahis possunt tumetsi materia ad radicem suppetit, unum ex hises in quibus non aliud quam mirari liceat Dei, o naturae prouidentiam. Et sane multo consultius respondet, quam hi qui nescio quam rationem huiusce euentus comminiscuntur, asserentes pilos ubi se ad certam magnitudinem extulerunt non ampliuS crescere quia virtus expultrix quae ab radice Vrget non potest pilum ulterius propellere,sed quam parum verisimile hoc responsum, Etenim virtus expultrix,ulteriuS pilum nequit propellere,aut

quod debilior facta sit, aut quod sit impedita e primum dici non potest, quia si pilus abscindatur, aut nouacula abradatur , rursum

idem

206쪽

rue DE MEORUM idem emerget, seseque ad pristinam magnis

eudinem extollet; ergo nullo modo infirmata est illa virtus, imo potius ex crebra,& seC-quenti barbat attonsione ea multo densior,ic firmior euadit. Iam vero quomodo vis illa in radice residens impediatur a longiorα pilo quo minus suum opus exerat , ne quido possum imaginari, dicere enim pilum longiorem, suo pondere, & grauitate, nisui virtutis expultricis resistere, plane ridiculum est , cum potius grauitas pili longioris, hunc nisum adiuuare positi, quam retardare. Itaque pilus ad iustam magnitudinem CVectu ,

non crescit ulterius quia caeterorum Viventiummore,certos habet, & praefinitos, suae accretionis terminos, extra quos non potest operari vis illa auctrix quae in ipsis resideta

. Obiicies primo pili eodem naodo vigeniatur crescre, quo ungues: hi autem crescun.t per additamentum: Ergo illi Maior certa est ;minor probatur, quia macula quae in radice unguis apparet, paulo post in medio , Scpostea in extremitate unguis visitur,&abscinditur. Ergo pars illa unguis quae erat in radice,est in extremitate, S quod consequCScst unguis crescit per iuxta potitionem. Re

207쪽

pondeo hoc argumento quod firmissimum videtur pro contraria opinione, selitentiam nostram magis confirmari.Dico enim maculam illam este superfluum quendam hum rem,quem vis e&pultriX partium vicinarum ad ungues detrusit, hi autem quia etiam suavi expultrice pollent,huiusmodi seperfluum humorem ad extremitatem eXpellunt. Atque rem ita se habere ex eo coniiciὸ , huod fere intra septem,aut decem dies,macula illi quae in radice visitur,ad extremitatem usque peruenit : Certum est autem intra tam Aucos dies,tantum unguium incrementum fieri non posse. Quin etiam nonnunquam disiparet haec macula antequam ad extremitatem perum erit, quod excrementitius, ille humor Dativo unguis calore digeratur, Adde etiam quod semicirculus ille , aut potius legmentum circuli 'uod ad radicem unguis conspicitur nusquam id extremitatem perreptat,quod profecto fieri deberet, si ita un

guis cresceret,ut statuunt contrariae opinio. nis assertores.

ue. Obiicies secudo pili qualibet aetate etiam decrepita renascuntur Ergo non sunt animair consequentia probatur inductione facta per omnes partes umentes, nulli enim hoc

208쪽

te aetate regenerari, Cum nec in Adolescentia id cuiquam datum sit.Respondeo neganrdo consequentiam; ad cuius probationem dico plurimas esse partes viventes tum in homine, tum in aliis corporibus animatis, quae toto vitae decursu possunt regenerari; nam in homine dentes aliqui etiam in extrema senectute de nouo producuntur quoS propterea sapientiae dentes nominant, caete ri vero perpetuo crescunt, Caro similiter semper potest regenerarimam senex qui per morbum valde macilentus factus est, potest rursus pinguescere, & carnibus vestiri similiter in arboribus folia quotannis decidunt. renascuntur;sicut & Cer

uis cornua, quae esse anima ta supra demou- strauimus.

. CA t

209쪽

r D. Thomas existi- buit peculiarem anima mat pilos animatos esse eius rationes. anima totius, Gub ratio- s Respomistur rationi- s. huspro secunda opinionea D. Bonauetura uni- adductis.

cuique pilo suam attri-Voniam ex iis quae supra diximus constat pilos animatos esse, consequens est ut inquiramus qua anima informentur,an scili-Cet eadem anima quae viventis corpus an,

mat, pilos etiam informet ; an vero quilibet pilus propriam habeat, & peculiarem formam qua informetur, sicut videmus plantas terrae affixas non informari forma terrae,sed Vnamquamque propriam , & peculiarem obtinere animam. In hac dissicultato duae sunt sententiae uti supra monui. Altera D. Thomae asserentis pilos animatos esse anima torris verbi gratia pilos hominis anima. s.

210쪽

161 DE PILORVM tos esse anima rationali, non quidem quo ad omneS gradus, sed tantum quo ad gradum Vegetatiuum,quam sententiam his argumetis confirmat. Primo pili exercent operationes vitales , Ergo sunt animati: atqui in uno vivente,unica tantum inest anima,Ergo omnibus partibus corporis viventis unica dumtaxat sufficiet anima. Secundo pili easdem subeunt mutationes cum reliquo corporea siquidem pro natiui caloris sin quo totiuSanimati vita consistit) copia aut inopia,crescunt 8c decrescunt; mutantque colorem, Ut patet quia pilus in senectute non solum colorem immutat, sed etiam eXtenuatur Mcontabescit; in adulta vero aetate non tan

tum in longitudinem, sed in latitudine quoque, & crassidiem augetur, Ergo pili eadem anima informantur qua caeterae part . Addo tertium argumentum quod non parum habet roboris pro hac sententia stabilienda: pili constant eadem materia seminali qua Caeterae partes viventes, & ab eadem virtvt: formatrice suscitantur, Ergo eadem forma informantur, Consequentia certa est; AntC .gedenS vero quoad primam partem iam sa- eis demonstratum eit, quod vero ad aliam 'spectat, quae est de vi formatrice, ea inseri HS