장음표시 사용
211쪽
declarabitur cMm essicientem pilorum causam inuestigabimus. a. Altera opinio est D. Bonaventurae, Durandi & aliorum asserentium pilos animatos esse,non anima totius sed propria & particulari , quae sola vegetandi facultate instructa sit , ac propterea pilos se habere ad corpus
statuunt, eo modo quo plantae se habent ad terram,cui affixae sunt,Quae sententia his rationibus astrui posse videtur. Prima quia qu libet pars vivens in Animali,non tantum habet prefinitum suae accretionis terminum, sed etiam in ipso vitae decursu, certum est tempus quod cum excesserit, deperdita re-. generari non possit. A t vero pilis neque coe tus accretionis est terminus3neque ullum est tempus in toto vitae decursu, quos praescindantur no rursus excrescant, & in pristinam
magnitudinem se attollant; Ergo habent propriam & peculiarem animam distinctam
ab ea quae caeteras partes informat.Secunda quia Hecticis quibus caeterae partes conta
bescunt soli pili, & ungues, luxuriant, se seque diffundunt,Ergo habent distinctam formam.Tertia quia corporibus vita functis pili etiam succresciit,haec autem accretio pro cedere non potest ab anima totius , quae a
212쪽
164 DE PILORVM corpore separata est: Ergo a propria & peculiari, quae pilo insita est , remanetque ab
sente anima totius. Denique absurdum videtur dicere in capillis a capite ad talos usique defluentibus contineri animam rationalem.
3. San E utraque opinio sua probabilitate nocaret, vix que occurrit cui libentius subscribam,solus communior philosophorum consensus, conspirans in priorem sententiam facit ut ad eam quoque accedam.Iraque rationibus pro secunda sententia adduc is satisfaciendum est. Ad primam igitur dico pilis
priefixum esse certum accretioniS terminia, ut saepius iam ostendimus,quod vero attinCt. ad aliam partem huius obiectionis. Respondeo dentes, quos animatos esse nemo dubitat,toto Vitae tempore crescere, imo & nonnullos de nouo produci ut supra declaraui-miis & docet Aristoteles 3. de generat. Animal .cap.vltimo,nonnullis finquit) etiamsin sentib- omnino producuntur qui loco ultimo habentur. Causa autem propter quam dentCs voto vitae decursu augentur haec. est , quia Coru usus semper est necessarius cum enim nutritio toto vitae tempore perduret, cons quenter in omni vita indigemus alimeto hoCautem
213쪽
FORMA. 16sautem dentibus debet atteris Et quoniam omne agens agendo repatitur dum dentes cibum atterunt, ipsi quoque atteruntUr I ac propterea breui condumerentur nisi accretionis beneficio id quod dissipatum est restauraretur; Ergo cum pilorum usuS toto vitae tempore it etiam necessarius , quid mirusi qualibet aetate prWisi in pristinam magnitudinem assurgant; horum autem necessitatem declarat Aristoteles 3. de partibus Animal. cap. I . Homo,inquit, animalium mamme omnium pilosio capite est,cuius rei causa, tum ad neces itatem , tum ad praesidi, rationem referenda est, necesssarium enim propter rerebri humiditatum, o commisuras caluae e nam ubi plurimum humoris caloris , ibidem ortum pilorum 4se copiosum n cesse est; adiumenti autem ratio, vorequentia pili caput operiens defendat a nimio frigore, se calore Cum enim cerebrum hominis proportione maximu, se humidissimum sit, maximam etiam tutelam desiderat: Res namque humidis ima quaeses reseruescere,inrefrigescere , maxime idonea est. Secundae obiectioni supra satisfecimvi cap. I 8. Ad tertiam Respodeo, cum Aphrodisico, cutem viventium a mul to spiritu humore attoli. quibus post mortem consumptis, cutis
deprimitur 3 unde fit ut ea pili pars quae in-
214쪽
1ί6 DE PILORUM tra cutem delitescebat, in apertum sese pro serat : ac propterea pilus totus huius partis explicatione prolixior factus videtur. Quod si cui haec responsio minus satisfacit,eo quod pili iis qui patibulo astixi sunt, nonnunquam in ampliorem magnitudinem visi sunt exin
Crescere,quam posset intra cutem contineri
Dico secundo in pilis absente anima r manere vim quandam ab illa impressam cuius ministerio augentur ; sic in semine, quod
plerique philosophi inanimatu esse statuut,
vis illa animae insita uniuersam corporis fabricam architechatur. Sic rami ab arbore auulsi, terrae implantati, aut trunco inserti,& nutriuntur, & augentur. Sic in iis qui peste extincti sunt nonnunquam maculae toto Crumpunt corpore. Sic in aliis sanguis, Ichores, e naribus, aliisque partibuS emergunt. Sic auulso corde vociferata est victima. Sic Lacerti amputati cauda concutitur, sic abscisso capite Gallus calcitrat, & musca etiam multo post tempore volat , quin &Α err. scribit se indisse arietem qui trunca tocapite huc illuc motaretur: ut omittam quod de Cercida commemorat Aristoteles 3. de partibus Anima. cap. Io. Quod vero
postremo loco subiicitur pro Durandi opi-
215쪽
mone, absurdum videri in pilo qui a vertice ad talum excurrit contineri animam rationalem : Id non magis absurdum iudicari deinbet quam quod forma arboris per fibras, &radiceS, truncum, ramos, flores, & folia di
1 Exponatur planta- portio. rum se pilorum Analo- 3 Neque minor es in
gia ratione loci in quo incrememo, decremento: producuntur. colorum , se aliaruma In utrorumque etia qualitatum mutationi- exortu maxima es pro- -.2Eterum neque Durandi sententia sua caret probabilitate, potissimum vero ob maximam analogiam , & proportionem quae est inter plantas terrae affixas, & pilos cuti implantatos, quam hunc in locum transferre neque erit iniucundum, neque extra rem nostram. Ergo siue loco
216쪽
rum conditiones placeat inspicere , in qui bus ic pili, & plantae, oriuntur, siue horum ortus, incrementa, & decrementa, placeat Contemplari , maxima in singulis occurret Analogia. Ac primo quod ad loci conditiones spectat: sicut pro diuersa soli dispositione, plantae variis modis afficiuntur ; ita pro diuersa cutis temperie,pili plurimum immurantur,ut non semel dictum est. Sicut plantae neque in udoso, neque in arenoso solo proueniunt,ta pilus neque in sicciore neque in humidiore cute generatur. Plantae,in pingui. laeto solo , luxuriant, seseque late diffundunt : Pilus in euchimo corpore, succulento densus A in magna copia erumpit. Plantae in duriore solo difficuIter nascuntur, sed postea quam in ipsa radices egerunt firmius adhaerescunt; nec nisi maxima difficultate avelli possunt. In siccioribus quoque temperaturis pili dissicilius suscitantur si immodica sit huiusmodi siccitas) suscitati autem firmius radicantur, ut non nisi maxima violentia eximi possint. Sic Aothiopes, pax- uos, & vix ullius incrementi pilos prae nimia cutis siccitate effundunt ; sed vix unquam calvescunt: sic palpebrarum pili,denso & firmo thorulo implantati, pertinaciter adhae
217쪽
rent, nec nisi maximi morbi violentia, aue venenati humoris acrimonia decidunt, ut inlue venerea, Elephantiast, &c. 2. Neque minor est illorum Analogia in CXortu,ut enim plantarum aliquae ex instituto serentis agricolae suscitantur, aliae vero casu & fortuito proueniunt, atque ut loqui
ita pilorum nonnulli ex instituto, Jc regimine naturae producuntur, & ab eadem virtute quae caeteras partes efformauit effingu-tur,ut sunt ij quos congcnitos appellant: ali j ex fortuito quodam causarum Concursu enascuntur. Atque sicut eae plantae , quae agricolae studio & satu se se extulerunt certo quodam ordine disponuntur ut in hortis,uineis, pomariis conspicitur, quae vero sponte C terra procedunt nullum ordinem inter suseruant, sed pro varia soli coeli conditione Varie erumpunt: ita palpebrarum pili qui maxime ex naturae instituto esse perhiben. tur certo ordine palpebris implantantur,cademque distantiam perpetuo obseritant, Quin etiam sicut terra quantumuis CXsuccaia arida agricolae industria potest herbas ef-
218쪽
17o DE PILORVM fundere, nisi maligno aliquo vapore in stetur: ita& in firmissimo palpebrarum thorulo ipsa serente natura pili sunt suscitati ; Atque ex his essicitur ut cum caeteri pili pro
temperamelorum diuersitate pauciores aut plures proueniant, hi in omnibus naturis My peramentis eodem ordine & numero semper producantur.3. Eadem quoque sunt,& plantarum, & pilorum,incrementa , decrementa, & colorum , aliarumque qualitatum mutationeS. Plantae ut primum e terra erumpunt, tene rae sunt admodum, procedente tempore, in omnem dimensionem excrescunt & firmiores paulatim evadunt , ac multo vegetior
in ipsis color emor scit, quam in primo
CXortu, atque per aliquot tempus in qu O-dam statu consistentiae permanent, done natiuo calore decrescente, primo vegetum illum colorem deponunt , tandemque suC-co dessiciente areicunt. Ac propterea qui berbarum cognitionem tradunt,docent CaSin triplici statu cognoscendas esse , in primo CXOrtu, in incremento ,& decremento. Ita
pili in suo exortu tenuissimi sunt, & valde imbecilles,procedente tempore firmiores tacrassiores evadunt, se seque in omnem situs
219쪽
disserentiam promouent,& simco pleni, VC-getumque calorem sortiti vegetiorem etiam colorem ostentant, quam in primis ortus sui
CXordiis: vi autem naturalis calor tum pilorum proprius, tum earum partium quibus implantantur,remittitur,remittitur etiam &ipsorum color, & extenuantur ac tandem prae alimenti inopia contabescunt. Atque ut plantariam mutationes oriuntur ex diuersitate tempestatum,quas solis accessu &recessu metimur, ita & pilorum muta tioneS contingunt, ex mutationibus caloris
natiui,cuius fons & origo est Cor.Cordis autem & Solis quanta sit analogia vel ex eo patet quod Sol,Cor mundi, & Cor sol hominis vicissim niicupetur. Recte itaque Aristoteles causam cur Calui nonrepilescant,sicut arbores defrondatae rursus folia asLmunt, Cam esse docet, quod aetates non redeant si
Praeter natiui caloris deffectum ue duabus aliis de causis contabescunt plantae , nempe vel propter boni alimenti penuriam 3 aut propter vitiosi succi permistionem. Iisdem etiam ex causis arescunt dc defluunt pili , ob deTechum quidem boni alimenti, Ethicis pilorum defluuium contingit,Et propter mali-
220쪽
gni vaporis admistionem defluunt in Alopecia, Ophiasi, Area , Lue venerea, Ele-riphantias, &similibus. Vnde docet Hippo- . crates in Aphoris. Vlcera illa pessima esse riquae circum glabra sunt quod denotetur malignorum humorum, in assectam partCm decursus qui pilorum alimentum corrumpunt. Ex hoc quoque intelliges quid causae sit cur doceant Hippocrates, & Aristote-lcs,Caluos repitescere varicibus sta peruenietibus: Si cnim id aliquando contingat causa est quod maligni vapores qui pilorum alimentum dc pascebantur , apertis varicibu SeX purgantur I unde natura sublatis impcdimetis sibi ipsi restituta in pristinam pilorum generationem incumbit. Simili modo videmus agros steriles, euadere secundo' si ipsorum nimia,&infensa humiditas, aut CXcltatis ignibus absumaturi aut per canales,&du eius alio derivet Ur. Plantae sub continuis imbribus saepe perpallescunt quod nimia humiditas, ipsarum calorem obruat, ita ut Alimentum attractu non possit excoqui: pos ea vero illis cessantibus a su blatis impedimentis calor sibi resti-rutus, suum alimentum perfectius CX coques pristinum colorem plantae reddit. Ita non-