장음표시 사용
231쪽
villos, & caudam breuem e caetera vero animalia quibus non adeo longi villi citati tun rur per corpuS, proliXiorem gerunt caudam.
Homo in anterioribus partibus saepius hirsii tu S euadit, posterioribus omnino depilis est, Bruta contra e dorso longos & copiosos: ex oppositis partibus breues , & paucOS C mitis tune quora causam in serius reddemus. Ergo cum in diuersis speciebus animalium diuersa sit pilorum ordinatio, debet ea fieri ab aliqua virtute specifica, ae propria, AtqLHVir-tUS CXpultri X , in omnibus animalibus est eiusdem speciei: ergo. 4. Secundo ita probatur A ssertio. Eadem
est ratio pilorum S cornuum ut supra dC- monstratum est , x um ratione materiae, tum ratione formae. Ergo erit eadem causa ei i- ciens, Atqui certum est cornua a virtute for- matrice elaborari , siquidem in vitulo, cum corpore reliquo pariter adolescunt illa, cer-xa quadam dimensione, figura, colore, in t Sin cuspide varie camerata, cameris ipsis proportione seruata intro augescentibus. Manifestius etiam apta illorum ess ,rmatio in Cerui S conspicitur, quod vel ex ipso loquendi modo apparet, quem venatores Galli m his . describendis usurpant. Etenim ex ias illaS
232쪽
a84 DE PILORVM illas anniuersarias quibus orbati latent Cer- Ut quasi honore, atque insigni amisio , non cornua sed caput appellant. Cranij partes C
quibus cornua enascuntur,molas vocant stipitem corneum C moli S Crumpentem,matCriem, & cornuum sedimentum nuncupant: tum tabulata ipsa fruticantia e molis cocinne in ramos este expansa ; scapos e caudice Proportione enatOS ; e scapis porro cornicula educha, in mucrones congrue desinere, non contractiora ipsa quam iustum est, non diffusiora , non absurde confornicata : tum probe clatiatum esse caput, & congruenter patulum,& aequabili fruticatu decorum.Denique cum Ceruum egregium,&elegantem significare volunt, sic loquntur capite praeditus est commode nato,compactili, concinno, recte,ordine, iecenter constituto, materiam ipsam caudicis pulchre sulcatam esse, atque inter sulcos striasve quas quasi colliquias appellant, atque stillicidia) scabriciem
eminere aequabiliter unionatam. Sane qui diligentius hoc ludentis naturae artificium contemplabitur, non aliam csticientem causam illius agnoscet quam virtutem forma
I. Tertio certum est ex varia Phantasiae agitatio-
233쪽
CAUSA E F FICI EN ΤΕ. I 8 statione variaS cotingere mutationes in pilis,
celebris est historia de Iacob qui baculos,
diuersi coloris , ovibus praegnantibus obiecit Ut agnin variegatos eniterentur, sic mulier ex frequenti PEthiopis inspectione, AEthiopem enixa est; sic vulpes, perdices Cervia aliaque animalia, in montibus nive obdu .ctis, alba saepius evadunt, ex frequenti niuis obiectu : sic Pavo ouis incubans, linteis albis circuntectus,albos omnino pullOS,non gemmantis coloris edit; sic & Gallina colore varios emittit, si varie picta oua foueat: sic dc aliam mulierem retum pilosum, unguibusque vrsinis emisisse ferunt, quia oppositus paries vrsum habebat depictum, quae omniai virtute formatrice per phantasiam matris deprauata fieri nemo in dubium reuocat, siquidem in semine ante aduentum animae, sola virtus procreatrix operatur. Ad hunc quoque locum spectat, non iniucunda historia quam habet Schcnckius lib. I. obser- Uar. me dic. 4. Ante bicnnium sinquit) cum forte praetereuntem rusticum Silvicola nostratem annos paulo supra 3O. natum, ro bustum,floridae, vividae faciei conspicatus fueram, passimque canos glomos ex reliqta subrufa barba emicare animaduerterem:
234쪽
1 8ς DE P I Lo x T Mhominem sabito alloquebar, dc quaenam riz haec in iuuenala,& bene habito corpore Incana barrucis Capti orum cauta toro P aes tam : subridens i e ait a multis idem a te expetitum temo vero rem urgentI, sancte mihi affirmavit matre cum utero gestaretur ipse, aedium m VIonia, ignis conflagratione adeo perterrefactam, ut non ita multo post, se filium , foetici alias partu ,-circa mentiam ubissimis maculis notatum, in lucem progenuerit: unde Iactum est ut II1dem maculis, nulla arte emendabilibus ad annos pubertatis usque conspiceretur, pubescente tandem mento, una cum barba etiam Canos huiusmodi capillorum glomos, non nisi ex albis punctis, caetera flos succreuissetiac vi πω uidae duo in toetu effectuS contrarii man
festo se se protulisse videri queant;hinc innis
conspecta rufio me illinc metu percriliam, canorum auctores fiuite. Illud proinde ad mirationem,& inquisitionem omnem vici-cit, qui mat in m lcerum VIS, tanto temPOTC. quoad pubertatis vique annoS potuit Helitescere atquC Ollari intCrea, tandCmque 1e proferre quiuerit.Haec Schen. Certe euentus ille sicuti admiratione in Oncarct i ita aperte demon strat pilos no ab alia. Rinata
235쪽
quam a facultate formatrice suscitari; huius
enim unius proprium est, certis temporibus feriari &delitescere: postea vero 1uo aduetante tempore ; quasi a somno suscitata manum operi admouet, quod non alteri CX naturalibus facultatibus videtur concessum: vcvel ipsa experientia manifeste conuincitur: ac propterea Galenus vim illam formatrice, diuinam saepius appellat , huiusque opus, opus esse non aberrantis intelligentiς docet. A liquando animam mundi vocat . Omnipotentem , nihil non scientem: nonnunquam naturam, alias vegetabilem in semine animam nominat, epe calidum innatum, quin etiam huiusce facultatis cognitioncm homini non esse tentandam admonet, quasi dicere vellet , scrutatorem maiestatis obrui a gloria. Haec igitur facultas cepe numero a Phantasia alni ve de causis nobis incognitis modificatur siue determinatur, ut hoc vel illo modo operetur, eamque modificationem retinet quousque se prodat, ut patet tum in superiori historia i tum quod videamus frequenter puerOS, non patris, sed aut aut etiam ab: i,aut tritavi, similitudihem referre. Sic Helidem quae cum 2Ethiope concubuerat legi
236쪽
legimus non filiam 2Ethiopem genuissem sed natum ex filia Alahiopem fuisse: dc Nyceus poeta Bysantius a candidis parentibus genitus, in auum AEthiopem degenerauit; quorum eventuum causam, doci e & eleganter expressit D. Laurentius. Creduntur autem extendi species illae maiorum, ad progenies quatitori unde nec ulteritis consanguinitatis gradus numCrantur. Addi possent in huius assertionis sonfirmationem ea argumenta quibus supra confecimus pilos congenitos ex seminali materia constare: una enim assertio, per alteram
potest demonstrari. Sed & postremo loco illud admonendum videtur, quamuis facta l-tas procreatrix sit principalis causa cssiciens pilorum,non tamen reiiciendas esse eas quas initio huius capitis attulimus, sed velut administras illi adiungendas esse : ac potissimum subiectarum partium calorem; siquidem Galenus in arte parua alibique passim ex hirsutie Thoracis , Hi pochondriorum, Iliorum S partium generationi destinatarii 1ubiectorum membrorum caliditatem araui,non s mel demonstrat:
sicut ex glabritie frigiditatem. C A a
237쪽
gnantur pi&rum usus, primus ad xegumen tum , hoc autem necessirium sint ut pudori partis consulatur, vel ut ea dessendatur.
ιu. Caput hominu qu3a rationaeis anima domiciliupraecipuom, hoc omnamentum maxime obtinuit, arguitur dium comae assecundae. 3 Tertius ad haurienda super a , tum inquantitate, tum in qualitate, exsubiectas parti
Res potissimum inuenio apud celebros inores pilorum usus, primus est ad tegumentum partium, secundus ad ornamentum, tertius ad ebibendas, dc exhauriendaS, CX toto cor pore fuligines. De his usibus hoc loco disierendum. Itaque quod ad primum attinet Tegumentum duplici de causa partibus debetur, tum ut earum pudori consulatur,tum
238쪽
I9o DE PILORVM ut illae ab externis iniuriis dessendantur, Er
tium pudendo , copiosos pilos partibus generationi destinatis circumposuit. lam vero sicut folia arborum, fructus ab externis
iniuriis dessendunt , ita pili eas partes quibus implantati sunt fouent,dc tutantur: qua in re occurrunt plurima non sine admiratione eXcipienda,queque sammi opificis singularem prouidentiam manifestant. Ac primo cum caput hominis eminentis simo totius corporis loco insideat, primum- 'que externas iniurias ex superioribus partibus irruentes excipiat; ideo copiosis, proli . xis,densisque pilis illud armauit natura: Briata vero quae prona sunt, & ad terram incuruata, cum dorso e Xternas illas iniurias excipiant , in eo quoque copiosiores,& prolixiores,atque adeo firmiores palos obtinuerunt. Quoniam autem neque homini, neque bruto , semper idem tegumentum competit: ideo in homine sic efformati sunt pili, ut prolixiores absque noxa amputentur 3 dc breuiores in conuenientem magnitudinem facile assiurgant , in brutis vero fecit natura
pilos deciduos, ut per aestus , hos quasi sarci
239쪽
cessitatis tempore renascerentur: quoniam vero etiam ornamento sunt pili; ut brutorum decori consuleret noluit eos simul omnes esse deciduos; neque veteres prius d cidere statuit, quam noui aliquot aduentarent. Quin etiam cum virum dedeceret velata facie mulierum instar in apertum prodire idcirco tegumentum ex pilis virili faciei apparauit: cum tamen sui initio ostensum est) deceret faciem virilem ex parte apertam esse, nec brutorum instar undique
pilis obsitam: neque in his partibus quae gla
brae sunt voluit natura suam desiderari prouidentiam. oculi siquidem multo & copio, so adipe vestiuntur : nares vero,& malae, camlida exsuflatione e capite emissa fouentur,&calescunt: fronti denique ut costuleret fecit vicinos pilos ductiles, ut urgente necessitate ad illam demitterentur, postea vero sursum pro arbitrio nostro attollerentur sicque&. necessitati, dc ornamento, satis illa fecit, frons cnim aperta multum decoris addit capiti uniuerso, Et vero praeter CaS rationeSquas supra commemorauimus decebat eam partem nudam esse, & apertam quae tristitiae , hilaritatis, clementiae , & 1eueritatis
est index. Quantum autem valeant pili ad
240쪽
DE PILORVM arcendas acris iniurias, experiuntur Calui, qui cum iis denudati sunt, vel minimas aeris mutationes sentiunt, varieque ab ipsiis assi- Ciuntur ue ac propterea hunc naturae deffectu
trie supplent, galericium sibi apparantes, similiter & canes illi omnino depiles, qui ex India nuper aduecti suntλieme perpetuo rigem nisi foco,a quo vel baculo vix dimoueri possunt incalescant,cum tamen ipsorum cutis calidissima tachii deprehendatur, si i blapedum,& aurium CXtrema CXOpi .Pcrmulta quoque animalia dum vel pilos, vel pennas deponunt, in latibuli, degunt neque aerisse exponunt, quod sua veste& tegumento naturali exuta acris iniurias persentiant. 2. Quod vero ad secundum usum attinet nempe ad ornamentum: sane ut folia non t tum ad tutelam fructuum. sed ad ipsius quoque arboris decorem ericta videntur ue ita pili non ad tegumentum tantum corporiS, sed ad eiusdem quoque Ornamentum, pro ducti sunt: Atque cum diuersis, diuersum competat ornamentum; hoc Vnum omnium conditioni se se accomodat. Coma sinquit B. Ambrosius in Uexamero lib. 6. in siembus reuerenda n sacerdotibus veneranda,in bestatorihin, terribilis,decora in adolescentibwJompta in mulie-nbu ,