장음표시 사용
121쪽
,is DE ELEc T. ET ORAT. redist. Nee est quod mirari debeamus si plerique studio. si componendi rustra laborarunt, quippe qui animi coieri motu, σ naturae muneribu3 essent destituti. Non deaestit ingenium multis,sta quod natura contulerat, inertia atque torpore demersierunt. Viderunt 'γlum diligentem esse magni laboris,quem perstrae nequit ignauia.His utatur odirum literarum, illis fisa de se fuit opinio. Nec uis illa natiua,atque literarim studiu proluit, ut multis iant diximus initio libri superioris. N onerat qui agrum Dotilem Cr cultus appetetem excolere praeceptionum que seminibus ornare sciret:aut certe siquis erat,artem animi colendi nesciebat. Hos ego nihil accuso, miseros, quibi non uoluntas,sed fortuna deluit. Accusandi sunt nimirum remissi,qui que naturae bona prauis opinionibus corrua perunt. Ex quibus honoris er quaestus auidi,ad ear artum fastigia prouolant, quaram quaestuosa est negotia tio scribendi artem cir caeteras omneu elato supercilio fisidiunt: quasi uero cacumina sine radicibus stirpibusisque stare pollini. Quid opus est,inquiunt,elegantia verrabor cadquid isse sermo tam cultui cur uerba seligia miri cur in coagmentatione Hllabarin, Cr in dimetiena dis breuibus Cr longis consenescimus s Quid mendicarimus in re tenuisVerba negligamus,eT quadrata oratio nem: scientiam rerum magnaris comparemus. Demus operam Reipub. necessarios adiutemus, Cr amicos. Haecer alia stulte,Cr arrogater. Quonia ex barbarie tu Crimpura colluuione verboram , quandam pecuniam coria scis,bonus artes paruo colentas in olens a pernaris. N o tenes neque scientiam morum, neque naturae partes, Crearam caussas, neque rationem disserendi, neque ullara
philosophiae particulantet neque eloquenti incesse pri
122쪽
coLLO C VERB. LIB. II. IUmd rudimenta liter aeris,nes vllam omnino disciplinam. Nosti βrte,nec probe nocti, tuis aut quatuor legum tiatulos,aut quaedam principia medicinae,aut aliquot quae,siones diu scientiae, crfla ductus opinione , de coaegnitione rerum gloriaris.Omnia quanquam pro nihilo tua fiunt omnia)rsu ad uanae gloriae uentos er ad Datu ne Iudibria. QMon , discuntur artes ad animi cultum.
nullum iudicas 4be stactum eurum, nisi qui ambitiose erauare percipitur. Quid si coriarius credo te ditior est quid si R eipublicae utilior quid si populo costicuus mdαgu'Fassis, cipis,eladis, circi volitis, corradis undis rem quantaem potes,tantum in Uus tuos conuertis:totum
diem inbus praedae,er re saepe, imo semper,inops es,ac medicM Quod fas mille viri in singulis ciuitatibus idemscere possunt, aut certe sciunt. Ambis primos honores in conuiuio,in theatro, in sermone, irrconflio, in tentia plo, in omni loco: sed quoniam rudu es er ineptus, te . docti execrantur,te prudentes in stultis numerata te priamores grauiter 'unt, nisi qui sunt tui persimiles. Teplebecula uellicat abfientem, praesenti si latos exhiabet honores. Quid uistra boni ciuitati' quid honoris imis perio quid non potius dedecoris ψ Nonne foedifimi est uidere ingentem multitudinem eorum,qui nomine Itaterarum prim volunt haberi, quum literatorum modo vestitum, literis habeant nullas' Non omnium turpifiamum, uitam dedicasse liberalibus studijs, postea ab illis desciuisse ad auaritium,er inanes ordinum titulosin artes omnes improbasse s corpori quam animo bene esse mari luisse Quin deponn habitura Quin te profiteris inimia cura artiri optimarums Quin desinis maledictis in ectui literatos,si eos qui te meliores sunt, Cr ciuibus uis nec
123쪽
o DE EI E c T. ET ORAT. tam indecores, nec pernae Pares cum paribus sectile congregantur,miles cum mitte, dux cum duce , sendator cum senatore, iudex cara iudice: tu cura imparibus
id est,cum indoctifimis esseniam, eν omnibus doctis inis krre nefrium bellum. Erro. Pares tibi fiunt indoctifim quique neptiar amantisimi isciplinae culilaris Goae
res acerrimi.Sed bene res babet.Rides eruditos, te rident eruditi. contemnis illorum praeclara ludia,contemnunt ignorantiam Cr sermonem tuum barbarum ac putidum. Deprimis eos,habent te insta mortales omneu, er prouditorem scientiarum utiq; desertorem esse iudicant. Quos des icis suscipiunt σterae gentes. quos vitupera sapi tes laudibus in coelum frunt. Quos abolere contendis, nomine Cr gloria perpetuum vivent. Q hos abiectos clieuis ut ignobiles atque plebeios,in ore populi uersantur. Tu lutes in tenebris,semper inglorius Durus, nisi tua te scelera fecerint insignem. Desine define tandem lacerare communem multarum gentium linguam, tibis nimium placere. Quanti fit oratio coposita, antea demonstrauia mus,ut calumnius improborum amoliremur. Quod esset pulcherrima, er homine libero dignfima, ac Reipu. perutilis, in s mis ciuitatibus fuit in summo loco supra duo annorum millia r quamq; semper inimicos haberet, Cr rabulas coletiosos sophims, et Ps, Cr homines ingeni mortui, qui sapere se credui,si quantu vulgua indoctu, tacitam post studia longa sapiui: quum istos inquam er alios haberet inimicos, nunquam esit inuidiae, nunquam eonticuit in celebri conventu, nunquam cessauit obire legatione interpretaeri iura geritium,res gestis mandare memori res vivorum mortuoα
ras tedificari,refutare improbos, confirmare probos, optimi
124쪽
co LLoc. VERB.et LIB. II. optimi cuiusque rationes er inuenta explicare, alios deis pndere,alios commendare,alios solari,doctifimorum trabores immortalitati dare,artes omnes ad posteriora morim enta complecti. Dura artes ingenuae florebunt,oruistis flexanima, ac regina praestim inis,longe lates reugnabit,ac inter uirtutes maximus excellet. Brevi sepelieatur eius inimici. Illa semper magno cum honore circuma fretu pusim legetur,uulgo instituet animos amatorum
suorum, ex suo stlendore excaecabit oculos barbarae dirictiois. Si cui paupertatis videtur esse comes, is nihil sapit. Non metuit pauperiem, qui ex arte dicendi nomen amaplfisu sibi comparauit. cui ama bona est,nabi sane diuves est. cui tantu fortunae diustiae,pauper. Qui dicit Aeogater Cr composite,ratione Cr sermone fruitur vi sumumus vir. Qui inemendate sedes bulbuti semper est ira fatis,tanturas ab humanitate dissaliquantu a puro sermone qui proprius est homini, recedit. Quae quum ita sint, opera demus orationi, sine qua neque studia nostra proayrre,neque cogitationes mandares riptis possumus. Oratio alia solut alia
Crinis oratio vel disolata,vel colligata. Solutum diacimus, quae numerorum uinculis er compositione verborum caret. Qui fundit eam, non elaborat ut omnia verba inter se consonent, atq; sine hiante iunctura copuis lenturmon obseruat quos ordine statuat pedes, Cr quoamodo clausulam fmms deponat. curam adbibet ut Laritina si ex emendaci. Quantum uero modulatione detractet aures,quantum mulceat animos,aut quid nescit hanc artem,aut quia non semper adhibenda putat,no anima
125쪽
DE ELEc T. ET ORAT uertit. Hoc genere sermonis utuntur omnes qui compoαnendi leges, Cr eloquendi praecepta nesciunt, ut pleriaque musici,arithmetici,geometrae, astrologi, quis nihil
aliud sunt quam grammatici, qui morales, qui pis βαcas artes atque dialecticus aut scriptitant, aut interprearentur. Quitas ad titultos magnarum artium pronosores, quibus est una cura rem suam cognoscere, terna ius ut aiunt sui, ut conceptus animi sermone inornarito ex incondito comprehendere. Ornamenta dicendi, ex flores orationis ut dictitant asternantur: ut uertistas habet, ignorant. Adbiberent, si possent, ij qui seu
inde ponunt unt aut alterum nescio quod ornamentatura, si quod forte audiendo legendo ue ceperunt: ut pauper ille qui quum vellet haberi lautus, argente uas , nee ipsum satis elegans, apponebat ad omnes Uus, π erat pro lauto ridiculus. Quod nesciant ornate diiscere, ego quidem illuc venia dignum censeo. Nonoaemnia posumus omnes, inquit poeta. Et maximas artates versantibus, concedendum videtur, ut suo quodam genere loquendi potius utantur, quam ut rerum cura deposita, uerborum sectentur ornatum, neutrum tamdem perficiunt. Ogod eloquentiam maledictis perseis quantur, inhumanum er flagitiosum GT intolerandum esse iudico. Diuini sapientium tollunt,quae nonnunquam in hominis ore lacescit. Non agi tam grauiter. Plato phialosiophorum omniu princeps, in omnibus suis libris usus est eloquetiae uiribus: usus est Aristoteles,quem uti de
ueneruntur isti conleptores eloquetis. Ab ea Theophratastus nomen inuenit. Nam quu Τγmmus ante nominareritur,Aristoteles praeceptor eius a diuinitate dictiois T beo, phrastum autore Diogene Laertio cognominauit. Ab eam
126쪽
c OLLO C VERB. LIB. II. de chosostomus nome accepi cuius sumatis in explicudo Cy exhorrido. Lactatius theologus ab ornatu dictus est cicero christianu Galenus copiose, er coposite tr Guit arte mededi, Iulius Firmicus astrologia, columellare rustica . Iurisconsulti P idems nomine eloquetis lauadat,quis uere,non dica hoc loco. In illis sermo proprius et ac Latinus, nec omnino solutus. Magna vim hominiidsertoru in omni disciplina numerare posu, quos habet magistros isti uituperatores orationιs, quos vehementer adn ratur,quos pares coelestibus animiis existimit. Quae ratio flexit eoru metes,ut exturbare conetur quod summi quis viri no modo probarint,sed magna volunte sint amplexis ut uitio det illud quo optimi scriptores etianu maraxime laudantur s ut barbara q Latinu, ut horridu quam cultu,ut disipatu quam coplitu, ut 'si quam honest ugenus orationis sequi malint s Ambitio er dominadi cuispiditas alios ducit in errore, illos intestinae simultates, lios auaritia,alios inanes tituli doctrime, omnes ueritatis ignoratia. N ulla est ars nussus disciplina iastinosa, una horrida cr inculia,cui no posit adhiberi decor, is non aliquando sit additus nitor Cr cultus orationιS.Hac tendiapemte reperias in singulis artibus eruditos,qui non moado pure er Latinessed etiam ornate Cr composite dicat. At haec rara avita est. Maior pars eoru quos ante numerarduissolute loquitur er disipate,nisi siqvado fortuito imprudentibus aliquid ninerose cadit. Idem omnibus straquenter accidere videmus. Nec multis verbis agendum est de scriptoribus qui barbarismis scatent atque soloecia sinu. N on enim inter eruditos,sed inter εικοῦ mi habetur. ni incorrupte tantummodo Cr emendate loquuntur,cT imagine quadam elocutionii oratoriae Allunt imperia Dissio
127쪽
DE ELEc T. ET ORAT.ios, dicimus eos uti sermone disipato. Ne compositos esse iudicato, quod de loco in locum verba mutent id faciunt Cr pueri infantes, er indoctifimi quique sed
quod neque apte verba connectere, neque pedes obseranare, neque modulari comprehensionem sciunt, incontii positos esse dicito. Proponamus orationem dialectici αι
iusdam,ut sibi uidetur, admodum compositi, atque pure loquentis. Vox est, inquit,ut a nonnullis desinitur phiis rosophis, ex ictu aeris elicita qualitas auribus accidens. x recentioribus autem, er ijs quidem qui superioribus aliquot annis circa hanc artem uersatisunt , magis comvenienter accomodates ad hunc locum hoc pacto defonitur, vox est s onus qui ab ore animalis prociscitur, eertis quibusdam naturae instrumentis formatus. Dicet aliquis e rudibus, Quid est hic uit Quid sIn ductγlos duos,non aliter atque in Asclepiades carminibus, prima eddit oratio. Duae posteriores londeis longis, Hilabis
in sine torpescunt. Risthmicis utrunque vitios .ueraba uerbis non cohaerent, ut haec, a nonnullis definitur philosophis.er haesicirca hunc artem uersalier haec, incommodates ad hunc locis. Er haec,quibusdam naturae instrumentis formatus. Ad haec nullus est motus uolubilis, nullusq; cursus orationis ex ea pedum collocatione quam desiderunt ambitus , atqge numerosae conclusiones. De caeteris eodem modo iudicandum. Immutemus paulum splacet, er minus alyctate loquamur, ut intelligant imae periti hic non esse quaerendum uerborum traiectionem, nisi quo suauius atque modulatius audiantur. Vox uti
desinitur a quibusdam philosophis qualitas est aeris
ictu na quam percipiunt aures. A' recentioribus autem,
qui paucis his annis in hac arte uersati sunt, explicatur
128쪽
co LLO Q.VERB. LIB. D. Aia definitione,quae uidetur esse loco praesenti magis deincommodata. Vox est sonus qssi naturae formatus instruis meritis, exanimatu ore procedit. mid agi s bone uir uin'tu philosophorum sermonem magnis rebus occupautam,compositionibus ac numeris alligares Minime uero. Ostendo quae sit oratio soluta, quid; minimo negocio vinciatur,ut sit Cr captu facilior,er suauitate iucundior. Verba misces,uis naturae uertis ordinem, ut agu oratoarem. Quid ita quaeso, si philosiopbi repudiant ornataems Vteresermone cottidiano pro Iibidine tua: quanquam subito dicere pure er ornate, pulcherrimum est. Libros si non optime, saltem mediocriter exorna, non modo ut ne repudientur ab optimo quoque, sed etiam ne des inosntfimis hanc inepte scribendi licentiam. si in philos phia scribenda ciceronem no dico orantem sed philosoαptante imitari no potes mitare corneliu Cel ,dut Seri neci,aut Plinis, aut Lactantim,dut Hermolau,aut alia qui sit usus oratione emendata, Cr aliquo quasi uinculo deuincta. od si ne id quide potes,satius esse puto quio escere,quam ad ignominia Cr aeternu, dedecus tutopere Iaborare. Ego certe qui nihil posium, quieuissem,nisi rem multos ineptis me scriptitare uidissem se ulli in amia. qui licerut ut cu multis aliquid auderem. Sed redeamus ad rem. Soluti fiunt omnes qui coponeri uius ignorit. Quod si strutur aliquido praeclare,casust illucet ingenJ uisiobus. Quid tuam accideris,nestiui, er ipsi dese iudicare nopossunt. Ab una aut altera numerosa coprehensione si de toto genere sentetiam feres,errabis,ut ij qui a parte misi colligere conatur.Soluti sunt er ij qui negligui ultro coispositionem, quam si uelint seruare, commode posint. Horum duo sunt genera . Alij quod audiunt Isocratem in sene
129쪽
ris DE ELEc T. ET ORAT in senectute fuisse minus elegantem, π eundem in se caussam recidere uideant, hoc sibi propter aetatem coniscedi uolunt. mod illis quidem Acile concedo, simois
do non omnem compagem resoluant. Alia sunt ornaumenta iuuenilia, alia senilia. Aliter orationem pro Roasio Cicero iuuenis, aliter Philippicas idem senex coma posuit. Vbertus er elegantia iuuenem, seuera breuiatis Cr grauis ornatus senem decet. Nec multo secus est in corporis ac in orationis ornamento. utriusque decorerum uersa mutat aetas. Alij negligenter ejundunt ordotionem, aut quia tractant eum materiam quae nullo sit lornatu vestienda, cuiusmodi sunt epistolae semiliares leuioris argiumenti, cr enarrationes interpretantium, Cr purua momenta quae lionum ais caussarum. aut quia res ipsa per se grauis, ad scientiam non ad aurium uora luptatem comparata, sermone inculio uersatur a doctis, ut theologia, philosophia, medicina, iuris Cr legum
scientia. Hos, uti superiores, baud probabo , si quum
posint expedite partem componere uel maximam, oratiinem tamen elocutionem dissoluerint. Quid est quod quum melius posis sine ullo tuo uel auditoris incommoαdo,multa tamen secere peius f si te non decet eleganter ornata compositio, potes uti mediocri. si rebus opearam du, Cr elocutio te moratur, liberius incomptiussdicendi genus adhibere potes, quam siquid veres exoornare dicendo. Floruit temporibus no tris uir in Atatica tenuitate gracilis fio sermonis alter pene Lγns: qui quum eloquentia subtili iuuenis excessuisset, er barabariem incultamq; Iinquam libris ad hoc compositis inas latus esset, tandem senior lectus, Cr barbares voces admittere, er incomptam locutionem efundere bonum duxit,
130쪽
duxit, quod sibi persuasisset, ut scribit in epistola quo
dam, licere chrinianae reἰigioni purum aprumcs serisinonem. An disimulet callidos, an quod sentit dicat, nescio. Quod si antea luisset arduus er sublimis eindesbium demisisset ad enucleuissim genus, Cr pene cottia dianum, certe si ni probassent eloquentes. Sed quum character eius admodwm tenuis esset, nihil erat quod deis traberet illi gracilitati, nisi uellet neruos er ossa ianua dare. Id nes Plato senex, neq; Demosthenes, neq; Iμα erates, neq; LUM, des crassu , neque cicero, nesmintilianus, neq; christianus aliquis cui laudabilis eloquentia visset,idjicit unquam,ut in senectute uitia ultro committeret, er de indu ria unditus abhceret oratione, quam magno studio totam composuisset in iuuentute. Est ex illis, qui curam diligenter ornandi remisit: sied qui penitus ab lacerit, ex ultro barbare sit locutus, haud uuluam reperies. Quin reqcu de templis pulcherrimos hγὰmnos, Cr apityime compositos s Qisin tollis multas elegantis imas preces, si christianae pietati nocet elogans oratio s Quin fateris te non ante christianwm suisse, quum coepisti barbare Cr inculte loqui s Nonitu uisim est sanctifimis uiris, qui qum scirent a sumismo deo omnem manare doctrinum , quod habuerunt,
hoe quise pro se sine ulla impietate obtulerunt, alius
heroicum poema, alius bende Bllaba , alius iambica, alius trochaica, alius rhythmos, aliud orationem numeriris aptam, quulta in sacrandis funalibus cum pia antacaerum delectatione canitur. Haec omnia magna cura reliasione sapientes viri subinde modulantur in omnibis te piis:quod nosceri si ut di oscerent pietati Chrsidis nae. Sed de his plu3 satis. A' re digredior inuitus ad restulandos