장음표시 사용
181쪽
37sDE ELEc T. ET ORAT. crimina rasis Librat in antithetis -Doctu posuisse figuras Laudatur Ex quo nisi fries cciem pro genere usurpauit probatare possumus, non mediocrem esse in hac confrinatione laudem, eam que non sine caussa frequentaste ciceronem.
In collatione multarum partium est antitheton non inis suave, ut illud Ciceronis pro Lucio Muraena: Vigilas tu de nocte,ut tuis con ultoribus restondeus: ille, ut eo quo intendit, mature cum exercitu perueniat. Te gallorum, illam buccisiarum cantus exuscitant.Tu actionem instiis tuis, ille aciem instruit. Tu e ues ne consultores tui , ille ne urbes aut castra capiantur. I re tenet Cr scit ut hostium copiae, tu ut aquae pluuis arceantur. Ire exercitatus in propagandis finibus, tu in regundis. Huc non restres caninia uel contraria uel opposita, sed ea tantum quae parates partibus,m membra membris ex aduersio construnt. Eheu quam pingui macer est mihi taurus in arvo. Ad numerum nihil friunt pinguis Cr macer inter se putagnantia,nee si dixeris in oratione taurum esse maciletum in agro pingui. No enim ex duobus uerbis, sed ex oratioaenum collatis partibus numerosum espcitur. Hactenus de concinnitate numerosa. Transtamus ad numeros. Quid numerus a concinnitate nu
Numerus a m ero a concinnitare, Cr a metro verae
fus distri t. Numerus enim stacia er interualla HL
tubarum longa ac breuia metitur,CT ex illorum temperarita compositione demulcet aures. Figurarum concinnitates
non ex temporibus, er quantitatum disterentia, sed aur
182쪽
COLLOCAT VERB. LIB. II. I 'ex aequabilitate pretium, aut simili concentu relator creant uoluptatem. Numerus nunc Iongius progreditur,et ambitu staciosio quemadmodum libero campo bellatores equi,sertur ad metam: nunc excursisne breui contentus, initium subinde nouum molitur. Figurae si circunscriptiori ine longa dijbabentur,quid cui debeat ex aduerso compari rurestrictus,nec attendet,nec ulla reficietur voluptate. Ad haec numerus per se iucundus est, melior est figura num ro omni destitum haec quibusdam partibus tantu , ille inissertus est omni comprehensioni. haec aperta, ille occultus. haec rarior, ille frequentior. haec minoris est artis,ille in loris. haec etiam illorum communis, qui nesciunt artim eium rhetorum, ille pauciorum, qui non modo praecepta eloquendi tenent, sed longa exercitatione formati, apte composite que dicere, Cr hoc quasῖ gestu orationem momuere possunt. Diij runt etiam numeras er versus, hoc est
νομοι-A π F. In uersu na erantur pedes aut quatuor,
ut in dimetris: t quinque,ut in petametris:aut sex, ut iii hexametris:aut septe,aut si tem cum Hllaba,ut in sipreis nurijs cr quadratu:aut Oho,ut in octonar s. In rhdissimo quot simi omnino pelta, o merare nihil est necesse. Nuc singuli collocatur,ut hic latinus, scelus. Nuc bini,ut, ob me misera,O' me infoetice. Aliquido bini cum Hrabs, ut,Testes dare uolamus. Aliquido rem ut,G scelus incredibile. Aliquando quaterni,ut,Valet ualet inqui ciues mei. Saepe sien aut septem, aut duodeni, alli etiam plures. Non fiunt continuandi numero pares,ne uersicularu misenulis esse uideatur oratio. I n uersι pedes certi fiunt, atque definiti,ut ductγlus cr stondeus heroico,iambus iambico, anapaestus anapaestico. In oratione nihil est praescriptum quo certo debeamus uti. A' paeane ducum initium si ue
183쪽
ito DE ELEc T. ET ORAT.ba depromenti sat obuiussi non occurre a cretico: si ne hie quidem,a bacchis,aut eorum uno quibus utuntur ora iores. Quod si idem saepiss Hyretur,nonnunquam repuisdiandus erit, ut absit odium si inlitudinis, quo nihil est iii
hac arte peius.Praeterea in numero poetico,uerbis ordine constitutis,non alios Cr esios metiimr pedes, ut heroico
non dicimus iambum,aut trochaeum, aut anapaestiam, stadactγlim modo atque stolidae: . I ii oratione licet in pedidem sinere binus ollabus,aut ternu,nunc bus,nunc illus, er hoc modo uarios incere pedes pro metientis arbia trio. Id quale sit, monstremus exemplo. Omittendae fiunt omnes uoluptates, relinquenda studia delectationis, tuis dira,rocus, conuiuium, strino etiam pene omnium finis linium deferendus. Primus pes erit aut iambus, ex breuier Ionga,aut bacchius ex breui cr duabus langis: sttanisdus,aut stodeus, i certe molossus. nihil enim re t. Iam
si uerbi quinti,quod est elinquenda,lertiam Drab componas cum duabus proximis,DMluseriis cum una,choreus si cum tribus,paean primus.Omniasic erunt tibi librara dimetienti, propterea quod orator non animaduertit quos nominaret pedes, m breuibus er Iongis quodamis modo temperauit orationem. carmen ubn numeros est,cr in eo stre neque principia medijs, neque extrema
primis, fiunt compositiora. I n prosa numerus es in meo dijs non omni ex parte negligitur,in principijs tamen Cresau ulis, hoc est,instillentiarim finibus accuratior ese debet. Nam aptius ect instruendum, quod initio serit auis ditorem, id quo tandem msus animus que recreantur. Ad haec poeta numerum suurn non sic relaxare potest, ut multis in locis orator. Si quid audet in licentiam, er imis
184쪽
COLLOC VERB. LIB. I 1. 1iit ducito ponit,nouum insolens Cr abfiurdum uidetur. Crator interim unam Cr alteram stilletiam non aptat numeras,aut stonte numerosam de indutiria dilboluit. Nee enim delectare temper,ut poeta, sed sepe cuinis ac necesse sitati magis subseruire contendit. Nec est turpe hominem seuerta rebus occupatum,nonnunquam horridius, si modo grauim,praesti re genus orationis,σ auu in locum restria numeros. quod si aciat poetasuum retinere munus nullo modo posiLLiberior hi oratio, uersus his quasi uinculuastrictior: ista numero finalis, hic totus ex itineris illa
neque ocru Mos,neque situ A s:hic chvριι 1,illa subinde udrariante materia alios et alios col locat pedes,nuc tardior,ia
uolubilioris elucundasepe tristis,aliquando curta, alia quando producta. hic sui finalis,nec multos ambitus cirα cunscribere,nec*a tempora commutare potest : quod seruincias psit,hoc legis est ad extremu perstrensi. Quodefici inter haec diserimen,Cr aperta disterentia, quaestum est utrum esset difficilius secere uersi , an aptare mi eorums Quod sic intelligendum mihi uidetur. Proposita una
denis materia,CT aequatis caeteris ornandi partibus, dubitatio exoritur,utrum sit operosius illam metro,quam numero,an numero quam metro complectis Numero,inquit cicero. Cur ita Habet ille uestum condito quod certam
sequatur,er a quo non 'cile posit deuiare itaq; si modo
nouerit foedabarum quantitatem,carminis, legem,ut homici,Cr ψι mediocri jerit exercitatus, afabre cudet uersiculum,quod pueris etiam stequenter accidere videmus. Non ita Νcile cognoscet quantum excurrere debeat oraritio, quod numeri genus sententia maxime uelit, quos ex
tam inritis ordine statuat pedes,ubi firmet gradum,ubi leuius insi tit, quo tandem modo clausidam deponat. Nec si
185쪽
m DE ELEc T. ET ORAT. faeliciter unum aut alterum sententiam colligauerit, quois nium modo caesim,modo membratim, sepe comprehense, sepe uarie dicendm scicis mutabit numerum,e subis inde nouum induci eloquendi genus. Quamobrem difficialius est intexere numerum quam uersum,etiamsi risthmus oratorum soluto similis est,et maiori quata libertate promvoluitur. I n utroque tamen pedes fiunt generis eiusdem, re quorum positione modu3 oratorum fit,atque poetarum.
No N alij siunt pedes in oratione quam in uesu, sta
est eorum uaria atq; diuersa collocatio. Quictu vel gramatici norunt. Nunc qui maxime nominentur ab oraritoribus,operi reclara est explicare, propterea quod illis apte compositis numerosa progreditur oratio. Qui durabus Bllabis con tin recipiunt omnss,ex quibus Parrbirachius est e correptis duabus, spondeus e totidem longis, Iambus e breui Cr Ionga,Choreus e Ionga cr breui. Recipiat Cr triis labos, M olassum ex tribus langi Trochaeucontrarium ex totidem breuibus, Damium ex Ioga duaribusq; correptis,Anapaestum oppositam ex duabus breuiribus er Iong Bacchium ex breui Cr reliquis langis, Pari limbacchium ex duabus langis er breuiLongi inter breis ues Amphibrac ii, breuem inter langas creticum dictis. Tres celebrant eorum quibus Hilabaesunt quatuor, Diactoream ex duobus choreis, Paeana primum ex longa ac tribus correptis, Paeana quartum ex breuibus tribus, ta
longa.secundum er tertim referunt adsimplices,quemu
186쪽
cOLLOcAT. VER H. LIB. 1 I. is admodum reliquos omnes quatuor Cr quinque Hilaribarum , praeter unam Dochimum , qui conjicitur eae choreo Cr cretico, uel ex Cretico Cr Iarabo . Flos ut in eam rem quam modo tractamus, nouisse sat est, ita Dilabae cuiusque quantitatem unde fit pes, habere coctgnitam certam que, necessarium est. Quae si esset una caussa , certe nobis per uadere posset, oratori non utilem modo, sed etiam necessariam esse poetarum lectioinnem. Ex iis pedibus quos ante numerauimus, alij fiunt pares, ut Pγrrhichius, Spondeus, Dactilus, Anapaesus, Amphibracbγs: dicti pares, quoniam diuiduntur in parotes duas aequa Alij duplices dii Iambus, ChoreusTribraracbγssiue Trochaeus, Molosus. In bis partem pars altera rotanto superat. AIq sisquipli, ut Bacchius, Palimba Aius, creticus, Paean. hi si diuiduntur in duas partem, altera tantundem er dimidium continebit, ut in Creticoqisinque fiunt teinpora. comparato duo cum tribus, ecur da pars erit sesqui maior,hoc est, tantundem Cr dimidium complectetur. Diuisio est Aristotelis, qua tria esse pedum genera demons ibantur. Ex istis breues celeriter fruntur, ut tribrac s, ex paean: longi tarde trahuntur, ut spono dem,er molosus. temperati retinent mediocritatem,ut duo ctγlus, anapaestus . celeritati propior iliabus Cy choareus, quam tarditati : contra bacchius cr palimbacchius: quanquam in dactγlo choreus est, cr in palimbachio, floeut iambus in anapaesto, Cr in bacchis. Aliud est omniano hoc aut illo modo Blitabas componere. In paeanet mchaeus est in hoc nulla dignitas, in illo uel maxima. Quipedre a longis deponuntur in breues,uolubiliter eunt,aisque iucunde. Qui assurgunt a breuibus in longas, bera percusione friunt aurem, ac in fine subsistunt. Pγrrhia' in chius
187쪽
is DE ELEc T. ET ORATebius tenuis,stondeus tardus, iambus aster, choreus vobis bilis,ductγlus heroicus,anapaestus exultans,irochaeus leuis, molosus grauis, bacchius seuerus, stimus palimbacchius, creticus temperatu3, amphibractas obscurus, dictorem iucundus,paean amplus, Ochimus maiestite colimus. Ex illa uariente nascuntur inultae steries orationis, non si pes idem si ci aut iterum collocetur, sed si sepius aut idem aut rationu eiusdem alius misceatur. Nam miscenis di sunt cr interserendi,non continuandi pedes,ne aut efficiunt uersum,aut sitialitudine taedit pariant er in alle tione deprehendantur. Q nod si quis unus sepius iter bitur,alio interiecto melius iterabitur. Pes aliquando nuis merus a Cicerone dicitur,aut quod pedibus numerus co stit,aut quod pes habet arsin ex thesin, hoc est elationemer positione, unde modulas excitatur, ut in his uel incisis vel membris, quae uno tantum pedestitit, euiusmodi sunt haec, Diximus. G scelus.Scio. Erras. Falleris Sed ille num rus proprie dictu multorum concordia petam constit: quemadmodum 6mphoniacoram cantus non uno aut altero tonossed concentu plumium vocu perficitur. Quid enim modulationis est in una percusione s aut quomodo
quae singula prostrantur, colligarisimulque Irriri possunts
Vt curretibuε equit,sic er orationi opus est interuallo creurriculo,ut libero stario recepta ibere se monere posit. Pes igitur a numero disto ut a toto cur u Irudug unus, ex una proiectio.Vbi numerus,illic pedes:ubi pedes, non Hiis numerus.quamobrem proximum est exponere quo pedes ordine numerum conficiant.
188쪽
IN pedibus collocandis tria fiunt genera locorum ob struanda, in quibus fiunt principia, media,postrema
sententiarum. Extremus ambituε diligenter accurate que deponendus. Num quod periodo circundum ad extreaemum quiescit auris, Cr a labore exoptata numeri iucunaeditate recreatur, haud immerito si quid in oratione uoluispiatis es dominatur in sine. Quod si quid in cursu clauis dicatum est, fine composito parum uel nihil osenditur
sensus. Finem dico non modo comprehensionum, sed etiam incisorum atque membrorum, quae numerose Crapte terminare iucundum est. His tribus cura quaedam adhibenda,Cr clausul id ni, extronae sententi uel moxima. Hic igitur duos aut treis numerare pedes cocessu est, uix unquam alibi datam, ne oratio quie libere fruere debet, in numerandis constituendus pedibus colienescat. Quamobrem ordo pedum in extrema circunscriptione certior est, q ues in principi1ques in intermeqs:quanquanihil rhathmo tam certum proxumis est,quam in versu poetarum. I inc igitur initium ducamusquis numeri maxime clausulam sinems sententiae deceant, aperiamus,Cr, quod ordinis est, qui melius antecedant, quis uenuctius subsequantur. Dichoreus adeo praeclare cadit, ut hoc Gcarbo concionem Populi Romani in clamorem excitarit, ut Hierocles er Menecles Asiaticorum rhetorum priniscipes hoc modo stre clauserint orationem quod improbat cicero in Oratore, quia in orationis numero nihil tam
vitiosum, quam si semper est idem. Dichoreo Creticus
optime praeponitu peius autem trochem. Confine Verae rem,non ut hominem cum homine comparetis, nequa tali uiro mortuo fui iniuria, sed ut pace cum bello,seges cam
189쪽
DE ELEc. ET ORAT. tam cr commium cum exercitu Cr uictoria constratis Quod autesit iambus in cretico,pyrrhichius in trochaeo, idem de utroq; sit iudicium. Damius er stondeus,eudem ratione bacchius cum dictoreo uauiter audietur. Habeaerent haec oblectimenta Crsolutia seruitutis. Prima docuit maiores nostros quam praeclarum esset exteris gentibus
imperare. Det operam ut admittatur in alicuius istor Tusculanum. Qua in dact ius Cr choreus anteponunmtur nis est camininii Phalach: quod si non tam jugiendum
est quam uel iambicum,lici heroicum, uel elegum,generanulgata, tamen aliqua ex parte figiendum. Est enim utatiosum carmen in oratione, quia dicentis imperitiam, aut certe componendi allectationem arguit. Vsus est hoc vunere cicero, Ne suum ius, fuis moribus,suis legibus obtiis
nere possent. I nsidet sib psi admodum suauiter. Per trietinium dederat.Adiungitur Cr paeani, Cr anapaenosses Ionius paulo quam crctico. Inq; ille M. Cato saepius cellam penariam resp. donra nutricem plebis Romanae Siciliam nominauit.Partim retinet, Ut arare, ut pascere,ut negoratiari libeat,ut denis sedes ac domicilium collocare. Gractriam perdit si ad eum abrupte uenitur. Hunc tu igitur die tuis maximis Cr innumerabilibus gratulationibus iure antepones. Nullus est pes quo ciccro tam frequenter utristur'r in deponenda sententia, ex in terminandus partui ibus:quanquam monc ut quo dulcior est,hoc magis satietas formidetur. claudit ille persaepe circunscriptionem choreo Cr moloso, vel Getico ex stondeo. Nihil diffretntrum ictorum dixeris,quum liceat hoc aut illo modo diristinguere pedes. Fateor me salutis omnium caussi ad eam partem accesisse subleuandae,quae maxime laboraret. No
scio cur hoc mihi darimento esse debeat, si id nubi obij-
190쪽
cimus ancipitem, sicut Cr ij qui conjiciunt uersus. In hoc numero grauitatis est plurimum, propterea quod oratio temporum mora firmatur. Praecurrit apte dichoreus. Ploriqse minime timendum fuisse senserunt. Interdum tres chorei. Tamen ad hanc causam non sine aliqua si e Crcogitatione uenerunt. Nonnunquam dulcitus, in balneis te ducere coeperunt. esse uidebatur. Minus habebit authoaritatis cum trochaeo,aut pγrrhichiis duobus,ut hic,Sed mimen sunt alia maiora. Quidnam noui facinoris a Irrret. comitantur alij pedes, creticus, anapaestus,bacchius,atq; Dondeus. id haud ita frequeteriquia fugiunt oratores tarditatis Ianguorem. Multus est Cr creticus in extrema senutentia: ut in hac, classes Cr commeatus multum iuuant. Duplicatur interduam.Atque ine cogitans sentio. In com mnionem tuorum temporum contuli Triplicatur etiam Facere enim probus adolescens periculose, quam perpeti turpiter maluit. Quando choreum sequitur,aut alium podem breui Bllaba claus , tum duos continet iambos. Fruere cum Jrtuna er gloria,tum etiam natura Cr moribus tuis. Mustorumq; innocentium sanguis istius supplis Eo luendus est. Illud quod alterum senumh partem confiaci sepius admittere periculosium est: una pluresue longa tutius antecedent. Magnopere quod laudent,non habent. Quum subqcitur iambus, modus est temperatae siuauitatis. Fit enim doctimus ille pes insignis e quilis si ubi ,breoni,duabus Iongis,breu langa: ut,reipublicae quem Ciceraro uetat iterari, quod continuatus numerum apertum Critimis insignem ficit. Simplicem frequenter usurpat. Eos Nartis uis perculi non ira victoriae.Ad rei ciendos I udicis uenimus. Restondit quod eos in iudicando nimium