Iulii Guastauinii patricii Genuensis, ... Locorum de medicina selectorum liber. .. Iulii Guastauinii ... Locorum de medicina selectorum liber. Ad serenissimum Cosmum 2. magnum Etruriæ ducem 4

171쪽

nan et hi natur, O impedit operae encm ita dii mineatur Nam quod ab Avicen ira dicatur calor extraneus,ab Alexandro contra naturam nihil est dii criminis , quippe iam antea Galeni verba recitata sunt, appellantis eundem

nequistitium , non naturalem , de praeter naturam: qua voce victim,

seu Avicennas, seu Alexander mihi ignotum: Arsticae etenim linguae penitus ignarus sum; Alexandri tutem codice Graeco destit uor : idio

tamen quod Graece est, a dira, verti tum praeter natiaram , tum a nonnullis contra naturam, nec immerito, vel enim idem sunt,uel sa

tem si differunt, tuum id quod est praeter naturam latius pateat, quod est

contra naturam veluti sub eo comprehensum,pro eo sumi poterit; sane enim quod est contra naturae leges,illud etiam praeter eiusdem leges erit.

Scio sitisse haec duo 1 Fernelio distincta, nec male eo loco. quippe vitia

quaedam cutim scedantia praeter naturam quidcui dici voluit, non tameitcontra naturam, nec morborum nomine dignati; verum, ut alibi distinguantur,hic iam non distinguuntur. Dixerim sano Alexandraeam definitionem esse perscctiorem Avicenniea, quippe Avicerinicae multa superfluo adice a sunt, quid enim illa di inflammatur in eo iussummatur, si iam proposuit calorem cile in corde accensum i nisi tortasse Arabicae linguae idiotismus ille sit ; de illa etiam nonnemrenifesto superfluat ore fati calia

ditas irae labaris, quum non et irimatur, Er impedit operationem,ita ut re irae

iue , quum enim nihil aliud qu1m excludant calorem exiguo durante spatio, ut qui ex ira, dc labore, quum hic firmatus non est, nec affectio niorbosa, tunc enim iam fit ille etiam febris ; haec profecto omnia superflua sunt, iam enim propositum est febrilem calorem op rationes laedere, non igitur febrilis nisi laedat; at ex ira det labore simpliciter non laedit, non igitur Lbtilis; non igitur necessie illa adiici: si autem laedit , quum in uniuersum corpus sit diffusus , iam ex dictis in eadem definitione fibrilis est, quare illa superuacante ad dita sunt , alia vero quae in utraque leguntur , eam complent, reperfectam reddunt, de rem totam liquido declarant ; quod cnim diacitur esse calorem praeter nati iram laedentem actiones , id genus a forma sumptum, quae enim uno verbo exprimi non potest tam pluribus explicatur , quod additur esse in corde , & inae in unis socorpore, differentia est sumpta a materia, seu subiecto, in quo is calorrcsdet,ita enim in accidentium definitione genus, de differentia consti tuuntur ex Aristotelis doctrina; dc haec ad costituenda definit: oncm pos sint esse satis: verum ad rem tota liquidius declarandam , proximiora adhuc,& magis particulatia subiecta proposuisse,& vim, per quas pluximus ille calor deserti solet, non si Alexandro , aut Avicennae ista aedis doctrinae utilitate, de ut semel tota illa addiscentium nacinoriae mandaretur, qudi rentibus: sunt aute subiecta que dixi: nus, spiritus,& sanguis, lup nomine

ij etiam humores comprehenduntur, via autem, arteriae, ac verim In

ter dcfinitiones autem ex Galeno a me ad initium huius capitis allatas, duae

172쪽

LOCO R. DE MEDICINA SELECT. LIBER . i

duae equidem sunt quae genus illud, & differentiam , seu formam, de

subiectum continent, de petfectae existirnari pollunt, ut quae ex secundo libro methodi capite vitiino recitataest, Febris iiii citor adeo auo usoccasione eius corpus taberet, nec probe fingi actiora fossit; & quae ex octauo methodi capite primo: Fc is est ealor adeo immodice avictus otos in m eudat, est actionem sedat. Calor enim auctus, & laedens actiones, gentista forma est; corpus autem, seu homo, id est, hominis corpus, dii serentia, de subiectum, uti diximus: in caeteris autem Galenicis definitionibus, conditio illa generis, seu sori ae quae calorem prater naturam ad sebrim coarctat, nimiorum actionis ex calore laesae, desideratur, sicuti etiam cum in aliquibus apponatur materia, aut subiectum cor, vel corpus, in aliquibus ea desideratur, nisi implicate, cum dicitur natiua caliditas, eiusdem extranei caloris subiectum designari dicamur: sed clan explicate in Avicennica illa, de Alexandraea desinitione omnia habeantur, hane merito nos amplexabimur, de ad singulas particulas allia quid adnotabimus in sequenti capite.

Diluuntur argumenta aduersus his calorem proposita, festis desi

nitia Alexandra seu Avicennica explicatur.

Esni M t sse calorem, cum vel iudicio vulgi euidentissimum sit, oppugnant tamen aliqui, ingeni j ostentandi causa; nos utilem

doctrinam quaerentes, quaedam tantum ,rei nataram magis e

plicantia proponemus. In accessionibus intermittentiu februicum maximum appareat Ligus, calor nullus,quomodo sub calore poterit collocari febris illa i itidem in se, ibus ly panis,uniuersum corpus cxterius sentitur frigidum, quod etiam in aliquo ardentium perniciosaria in genere contingit, ut scribit Galenus libro de inaequali intemperie capite octauo sicuti etiam in hepialis, eo discrimine a lypiriis quod ibi a Galeno proponitur. Praeterea qui ex febribus, praesertim colliquantibus proximi sunt morti, Agidum expirant, ne dum igitur totum corpus, sed neque cor illud videatur calidum. Ad primum responso est, in accessionibus se-brium riget lites, aut perfrigeratos omnino, dum perfrictio sola durat, non fibri re,datur enim rigor absque febre, licet vulgus inter fibris teri pora rigorem illum numeret, febrim frigidam appellans; potest tamenta hoc aliquando contingere, quod non raro obseruare licet, ut dum rigor adhuc durat; caloris excessus in visceribus sentiatur cum intensa siti, de systoles celeritate; hi autem non solum rigent eo tempore, seli ebriunt etiam , estque affectu: tunc compositus intemperie'

contata

173쪽

LOCO R. DE MEDICINA SELECT. LIBER . iss

etutem 1 membro illo quin prius calcfiat cor on fialae contingina membro autem ad cor ascendit calor, tum per arterias ascendentibus putridissuliginibus,tum etiam absque fuligine interdum, ut in diaria cx buboli proxima parte calefacta , semper enim contingeris pars, atque continua ipsa quidem primum caliditatein assumit, deinceps vero , & part cm vicinam assicit,& haec deinceps sibi proximam; atque ita usque ad principium insiti caloris ubi peruenerit intemperies, totum celeriter corpus

principii sentit affectum, quae habentur ex Galeno libro de causis mox adorum capite secti do Excorde autem postea cum reflectitur calor, commoda & aperta via per arterias id fit, quae a corde unicuique parti distribuuntur, ac per venas cti an, quoniam arteriis sociae, dc iunchae, ora habent communia , quibus calor , spiritus , dc sanguis inuicem communicantur. Satis autem consiti, non illum, & eundeminet calorem , qui cordis corpori haerebat , ipsum mei per arterias delatum ad alias corporis partes demigrare, non enim potest cum sit accidens, nec vero etiam sanguis , qui in cordis sinibus continetur , ad alias partes remeare potest , impedientibus valvulis , quas obseruant Anatomici. Sed sicuti ex alio membro cordi communicatur, vel per fuligines , vel proxima parte subinde incalescente,ut diximus, ita ex corde, tum arteriarum corpora eidem continua excalfacta , partibus quibus adiacent & inseruntur, calorem communicant, tum sanguis in corde existens , proximum qui est in vena caua excalfacit, unde reliquEs in corpore incalescit , tum ver o maximδ, quod caput est, spiritus in corde geniti, dc ex ipso exeuntes extraneo calore insecti , qucm susceperant in corde impertiunt sanguini qui in arteriis cst, & qui invenis ob societatem propositam, & inde facile ad singula membra ille iniquit, & distribuitur. Hic autem defluens calor alii unitur calori, qui membro fixus ab initio est , cumque similiter assicit , unde tertius quidam gignitur, cxtraneus dc ipse , qui febris est , sic ut unus tantum calor febris si , ex immutato tum fluente a corde, tum etiam

infixo partis calore conflatus. Et haec per singula fibrium genera seu diariae, seu putridae , seu etiam hecticae accipi cnda sunt; ita enim hecticae clitor febrilis dependet a corde , ut aliarum , cum prius insolidis cordis , quam aliarum partium sit accensa caliditas. Nomine autem actionum naturalium quas laedi proponit desinitio , intelliguntur actiones omnes 1 natura generatim comprehcnsa prodeuntes,quomodo eam accipit Galenus libro secundo det symptomatum causis c pite primo qui hoc nomine intelligere se dicit omne qua animal regitur

iacultate ut animales etiam, ac vitales omnes facultates coprehcndantur:

la: luntur enim omnes in febri, licet non semper omnes , sed vel har,vel illae, aliaeque aliis magis aliquando,& interdum omnes. Galenus autem secundo methodi capite ultimo, non actiones naturales laedi ab eo

calore dixit, sed occnsione eius corpus laborare, nec probe iungi actione. I.Guas . Selach Medi c. v posse,

174쪽

osse, & octauo methodi capite primo, hominem offendi, S actionem

edi, intelligens proprie, ut puto, actiones, & munera vitae, quae quis ueproconsuetudine obire solet, arare,texere,ambulare, de similia; sed cum harum usus & firmitas, a superiorum firmitate pendeat, illisque laesis hae quoque laedantur, has etiam sub illis comprehendi satis constat ;&hae rursus quoniam sicinitatem superiorum supponunt, qui hasce hidi dicit, superiores etiam illas laedi necesiario adstruit, ita alterutrius laesio apponi metrito potuit: huiusce autem laesionis iudex est sensus, quae erat ultima definitionis particula ,scuti alius cuiuslibet morbi: operationum enim laesio sensui euidens,morbum determinat apud Galenum libro artis meditae capite vij. de secundo de temperamentis capite quarto: hoc tamen postremo loco non sensum nominat, sed actionem dicit manifeste lae tam Est autem manifeste Lesa tum in febre, tum in quolibet alio morbo, quum sensu ipso talis apparet.

Febris diuisio in febrem morbum i febrem prema confideranstet Sileni, O Avicennae de ea opiniones. Febris ex ob A uctione, res febris accidens, an febris morbus dicenda sit. Captua re, o inio laudatur,es a ruitur Obrem morbum , Ofbrem accidens

XXVII.

Ennis diuisio illa . qua alia morbus, alia sympto maseu accidens esse dicitur, quamquam non est deducta a rei substantia , nec essentialis haberi debet ; quippe nec constituit nouam aliquam speciem praeter illas tres, diariam,putridam,&hecticam, est tamen maximinio menti,& magnoperet alicia dcnda,uti in morborum H, pellationibus turpiter non erremus, & multo magis ne in eorundem cuiationabus cum aegrorum vitae discrimine imprudenter labantur. Viden

dum igitur de hu diuisione: de quae ac qualis sit haec scisis sympioma, illiusque momenta consideranda ; ne quod accidentalis febris dicatur an Dianallit,aut symetomatica, putet aliquis eam esse negligendam, cum non secus, atque estenta is, cuius naturae de ipsa vete est, magna diliget tia iit procuranda.Galenus de hoc sebrium genere variis in Iocis tractauit, quorum insigniores non pigebit huc afferre. Igitur quarto Aph risinorum lxxvj. ita scribit: a febribus molestari dicebani antiqui, illo quias, micam marione, vel abscessu, vel dolore, et cleri metvit,uti (m implicuer dixerim

175쪽

LOCO R. DE MEDICINA SELECT. LIBER . is

vi im siue aliqua membro precipue assecto egrotabant; quid F deis e teri

ieris inflammationem,et et pulmonis, rus ratis partis alterius febricitarem, non e , uitames ipsos nominabin , neque a Frbribus mali lari diccbant, sed pleuriticos aut e ipneumoni o , tr altris milibus nominibus et eluet hepaticos O lienosos a pera usum. Non dissimiliter tertio in primum Epidemiorum quatio : Caere ummos est tibi tiet i um,tibi A ebribus dis utantes audis cognoscendus. Aiam si ierano ris inflammationem,aut lateris, aliusque partisse s insequatur,pleurium, vel per mamoniam, diei hepatis in neminant morbum, non febrilem, qui vero citra in-fZimmationem febritat at, libri hunc dicunt laborare. In eandem sententiam

libro secundo de elisibus capite septimo scribit, differentia membra pro priami singula febrem accendere, ut exempli gratia lienem de iecur; sui denet alifim este formam fibris phreniticae , dc peripneumonicae, Sc pleuriticae, & hepoeticae, itidem aliarum omnium fibrium , quae ex inflammatis quibusdain particulis accenduntur. Quibus etiam consona illa sunt quae leguntur commentario ptimo in sextum Epidemiorum xxv i x. ubi haec habentur: Quidam autem veteres adiuersis membris acce favstbres, abutis coget inabant, lateralem febrem aliquam verantes, Ur iecorariam, S lunarem, alias Hro a implomate se par o, somnolentum , lethargia

eam , phreniticam , auriginosam ; sed ac septimo Aphorismorum xlij. ita

scribit: Non tamen bbi inflammatio aliqua, aut absque inflammatione humoris putredo leneum cito em accendetrit, balatae utiles sunt, antequam nox' humores euamati fuerint, mi concaes i. Uersim tales moris , aut laterum infammationes, aut pulmonis,aut hepatis, aut lienis,antiqui n'minabant,fimplema statuetes ipsam

febrem, non ipsumpatis . In quibus autem sine partis inflammatices ut escentes in tituis humores si em accendunt,in illis sus dicebant hominim asti re molestari , ct ipsum a fibre hiaberi, atque in ipsis febrium scriptere disseretitias,heri lem, S l piriam , elidem, O tu hodem , Ut sentem, O causam nominantes;

hepaticam autem ebrem, diei lien'sam, aut Fulmoniam, aut lateralem nemo dixit. Porro autem antequam ulterius progrediar euellendus scrupulus cst ex locorum verbis, quae postremum recitata sunt enatus: primo enim in

sextum Epidemiorum xxic & secundo de crisibus septimo, fibrem late-ralem seu pleuriticam, iecora iam seu hepaticam,lienarcin etiam .phi cuiti camo peripneumonicam nominasse dixit antiquos , de ipse nominat, atque approbat; septimo autem Aphorismorum xlij. hepaticam fibrem, aut lienarem, aut pulmoniam,aut lateralem neminem dixisse scribit. Puto autem disticultatis momentum positum esse in verbis, quae apud Galenui Graece scribentem non eadcm utrobique sunt,eadem autem apud Latinuinterpretem. Sensus igitur verborum ex commentatio ad Aphori sinu hic est hepatis iussammationis aut lateris, aut pulmonis , aut lienis dicuntur

hepatitidia, pleuritides, pulmoniae,& splenitides; ita morbum ipsum quae . est in staminatio nominabant veteres, non febrem, quam habcbant locosymptomatis igit ut nemo febrem illam dixit absolute splenite,peri prim- i

176쪽

nioni tem, aut pleuritim, scuti dicebam hepialem, lypiriam , helodem, ty phodem , pestilentem,& causum : id tamen non prohibet, quin si ex aliquo membro accendatur fibris, possit illa dici hepatica, splenesca, ita pleuritica , quod & secundo de crisibus, de primo in sextum Epi&ntiorum affirmat, non tamen febris illa dicetur absolute hepatitis, aut splenitas, quo nomine significatur primarius morbus , idcit, inflammatio , non auic in febris quae est symptoma; hoc enim significare voluit septimo Aphoris norum Galenusa hac ratione etiam diuersitatem , ostendere scbris , quae si syinptoma,ab aliis ; ubi igitur Latina tralatio habet in commentario Galeni ad Aphoris. xiij.heparicam autem febrem, i vel lienos ana, aut pulmoniam, aut lateralem nemo dixit, Graece est ,

vel bum , hi autem autemsebrem est ij et iremes' per is ramonilem, aut pleu- iritim nemo dixit. Secundo autem de crisibus,& primo in sextum Epide- l

monarium lateralem , O benopam dixit. His itaque de horum locorum conciliatione adductis , reliqua proicquaritur. Eandem igitur febris idiuisionem habemus denuo apud Galenum primo ad Glauconem c ite tertio, ubi sci ibit. febres nonnullas ex inflammationibus, nonnullas ex humo cibus accendi,& quae ex inflammationibus fiunt, esse veluti quaedam symptomata partium phlegmone laborantium , ta morbum magna parte ab initi unaeto particu te denominai i,pluenit idem aut peti piacu-monicana,auryleuriti lcm,aut aliquid talet:& adhuc lib. a.de crisibus c. X. . scribitur iliald im febres ex locorum pallione , quasdam ii ne illa contistere: sunt aut elii ex locoruni passiones bres quae partium inflammatio des ianua: alias etiam affectiones fibrem gigncntes sequuntur. vltimus apud Galemnii locus proponatur ex libro de dist critiis moi boruin cap. s. quo .unec labiti esse possit, utrum a Galerio approbetur, aut improbetur illa si uilis mun e tin i tarn ex aliorum mente Proponat, qui diccbant,ubi fit, is seris bib m alicuius partis affectum sequatur, symptomacla edicer dum . a loquiis nimbum s d pathema, subiiciatque hos elle accusandos, qtini nori expectantes ut ab aliis confutemur, ipsi in se ipsos incurru in non liquet virum reprehcndeudos dicat incato huiusce diuisonis,an leti iv erroris, seu inconstantia: .: Illi enim quos reprehendit, existi inabanti ibos dile functionunt laesiones, quae Galenus symptomata esse vult, ostendique dicebant, ii ex phlegmone nascatur conuulso plana esse phim molies accidens & symptoma,si vero ex sola intemperie esse i tuum

itide dei. bre i nolo esse symptoma, tuum sensibile alicuius partis ais chasidii uiri: modo mo ibitin,& patulina, cum nulla talem. Sic dicit Galenus, et uni di diu ris sti, ipsi se ipsos leuinciunt, vertit Leonicent melius iit, se ipsos incurrunt, hoc est, tibi ipsis contrari j sunt, & dicunt secum

pugnantia , hoc enim valet, ctiam apud alios verbum res r. cer. Hiicii, tibi ipsis erant contrari j, & in omni vis hypothesim suam noris Euabant, quum conuictionem,quae est Lesa .ictio,& illis idcirco morbum

177쪽

LOCO R. DE MEDICINA SELECT. LIBER . is

modo dicerent morbum & modo symptoma; de fibrem smiliter , modo

morbum,& modo sympto mamon video autem ex hisce eiusdem inconstantiae,quam in aliis reprehendit Galenus, non posse etiam ipsum damn ri,aut minus valere reprelieusionem aduersus Galenum de febri illam mei diuisionem asseruntem, atque a lucrsus illos ; etsi sinctionum laesiones,non merbos, sed symptomata dicat Galenus, distinguit enim S ille morbosa symptomatis de symptomata a morbis. Dicimus igitur, nec illos,nec Galenum male febrem ita diuisite, de illam appestasse morbum, lianc symptoma,nihil enim vetat,quin si aliquis affectus ratione propria est morbus, possit 1lia dici symptoma,ec e contrario:pcndent enim morbi ab aliis morbis, ut sebris ab inflammatione, quorum dici possunt symptomata , dc ex symptomatis morbi, ut febris a dolore, cuius si dicatu clymptotna,quia eum sequitur, non pecceturicum hoc tamen, symptomari,Sc morbo suus unicuique cst terminus,natura, de propria definitio:est

enim morbus affectio , quae actiones primo laedit, ec symptoma affectio morbum sequens, ipsaque interim actionis laesio. Febris igitur quaelibet, si actiones primo laedit,quaelabet etiam morbus est; talis autem prosccto est quaelibet,nam etiam quae ex lateris inflammatione est,illa veluti sebiis,dccx febris natura, seu ex caliditate ignea actiones laedit,ideo per se, dc primo Iedit,quia tamcn inflammatio lateris, hoc est, sanguis in illa parte impactus fcbrem illam genuit, ideo febris dicitur symptoma inflammationis , sed symptomatis nil aliud obtinet quam nomen: non enim est proprie symptoma, quia nec actio laesa,nec affectio corporis, nisi ut qualibet alia febris, nec exiens immutatum; quare de merito Galenus primo ad Glauconem tertio, non dixit absolute tales febres csse symptomata, sed veluti symptomata partium inflammatione laborantium, tanquam ipsis

negaret veram symptormatum naturam; suomodo etiam accipiendus est locus qui sequitur quarto deinceps capite. t et qua ex humerum qimi edine fores accenduntur, oc ipso nominantur fb G, O sunt non accidentia morborum,

si ipse morbi, de septimo Aphorismorum xlij. illa quae ex vetetibus a S lucuntur, qui volebant sebrcm non esse morbum ipium , sed sympto ma

v si a st , melius fortas te ita vertantur , sicuti de nos superius conuertimus, ompromastatuenteas em ipsam , non ipsum pathos , hoc est, antiqui febres sequentes inflammationes propositas , non statuebant illa; este ipsum morbum quo sub inflammatione aliquis laboraret, hunc enim volcbant esse inflammationem, sed statuebant febres illas esse symptomata,motbum este inflaminationem hoc est, sic brem ad insammationem sequi,ut ad morbos sequuntur symptomata, unde fibri sua dc propria natura haud denegetur.Siquis igitur febrem symptoma proprie esse putat, es que proinde morbi natura propriam aufert, nae ille fallitur' vehementer, idque reprehedit Galenus; symptoma autem quo modo diximus,

porcst qui cst proprie moibus esse: ita consona sunt,quae hac de re scripsitv s Galenus,

178쪽

Galenus, nec Decci se est immutare terminos, quod facit Capia acciti qui Galeni loca illa conciliare studens, dicit sebres esse vel principales, vel non principales,& principales esse, quando in corpore nullus est morbus a quo febris originem trahat, veluti in pleuritide insanimatio est se is origo; dicit igitur Capi uaccius admittere quidem Galenum hanc diuisionem, ut febris dicatur principalis, Si non principalis, qui tamen morbus sit, de non symptoma; lari autem febres quae fiat symptomata, non morbi,id non admittere Galenum. Atqui Galenus nu squam sebres principales , dc non principales nominat, nominat tamen alicubi quasdam symptomata, cuius vocis reddenda aliqua ratio erat Capi uaccio , quod nos fecimus; sed iam quae de eadem diuitione ab Avicenna proponuntur consideremus. Igitur apud hunc autorem habemus eandem, quamquam

ex aliorum mente scriptam illus ri maxime loco,post ipsam statim febris A finitionem ad initium quarti libri,ubi dicitur, nonnullos esse qui proxima diuisione statim febrem ita diuiderent, ut alia esset febris aegritudo, re alia febris accidens, qualis est febris apostematum : cxilius autem declarans earundem naturam , adiicit , febrem aegritudinalem esse illam, inter quam , & causam quae non est aegritudo , nullum intercedit medium,qualis est febris quae oritur a putredine , quae putrceo absque medio aliquo est causa febris , ipsa autem non est. aegritudo, sed aegritudinis causa: febrem autem accidens esse, quae si uituc ali uiri morbum , ex quo orta est , sicuti febris ex apostemate, quae ipsum sequitur , & donec ille est , febris est , eo abeunte, de illa abit, atque etiam apostema aegritudo est , quae a sua causa dependet. Oppugnari tamen posse hanc diuisionem dicit Avicennas,& proponit argumentum, sed admodum futile : si enim febris ex apostemate dicitur febris accidens , inquit Avicennas, quia sequatur calorem aut dolorem apostematis, iam plurimae ex ephemeris erunt febres accidentia, quod ponit nemo plurimae enim ex ipsis,ex calore,aut dolore fiunt; si autem dicat ut easdem sequi putredinem apostematis , tunc apostema non erit cauta illarum prima, sed haec erit putredo, scuti est causa aliarum febrium, quae dicuntur morbi ; unde hae ab illis non different nisi per accidens, quat nus ea putredo est in apostemate. Respondemus ad primum, sciat accidens sequi tum calorem, tum dolorem apostematis; igitur plurimae epiremerae sunt febres accidentia, falsa est consecutio, nam dolor, calor, quae sequitur si bris, sunt in iussam matione, seu in apostemate, veluti partes, de naturam illius veluti complent, unde febris sequitur

quidem illa,nimirum dolorem & calorcm: sed magis proprie dicitur sequi

inflammationem, qui morbus est: at dolor, & calor, ex quibus iit ephemera, non sunt morbi, sed causae latum odo, unde non sequuntur morbos alios, sed absq; medio propria causam, ephemerae aute quae sequut ur apo stemata,vt quae sequutur bubones, illas este febres ccidetia concedimus.

Ad alterum de putredine qui est in apostemate,code modo liccat dicur est enim

179쪽

LOCO R. DE MEDICINA SELECT. LIBER . is'

est enim putredo illa veluti pars apostematis, unde ab apostemate dicitur este febris, quae a putredine illius est : nec omnino est idem modus genationis febris accidentis a putredine ac generationis fibris ino bi ab eadem putredine : nam in ilia intercedit apostema, quae est aegritudo alicuius partis, unde illa dicitur fieri ex passione loci, in hac nullius loci, aut membri est passio , quod autem inde colligebatur , non differre illas nisi ter accidens, seu accidentaliter, id vero ultro concedimus 8, dc diuisionem hanc accidentalem , non autem essentialemelle , iam ab initio diximus et forma enim , natura , seu essentia morbi est eadem in utraque fibri, siue diaria, siue putrida , siue hecti ca sit, in singulis enim hisce , aut differentiis, aut generibus febres accidentia , de febres morbi sunt, qua de re quaedam etiam ad sin capitis dicemus. Igitur eiusdem est naturae sebris accidens ab ato stemate exorta, ac febris putrida ex putrescente humore in venis, si modo ex apostemate sit putrida : potest cnim non putrida esse , sed ephemera ex Galeno primo de disterentiis febrium septimo , quod conti git in bubone ex causa mariti esta, tunc enim, ut ibidem explicatur, minime ascendit ad cor putrida fuligo, quae in loco bubonis manet circumscripta , sed calor tantummodo , subinde continuis partibus excalfactis cordi communicatur: li autem ad cor non solus calor ex bubone perueniat,sed putrida ctia fuligo, sicuti in bubonibus contingit, qui sunt absque ulcere manifesto, tunc putrida febris est; talis igitur febris licet accidens dicatur,aut sympto ina, quia buboncm sequitur,est tamen forma de natura illius eadem aliis putridis, unde de cris es , deperiodi, si quae aliquando sequia imir, eandem retinent naturam: commode igitur distin tuc bat Dinus, A ex eo Herculanus ,&post hos Costaeus,neutro tamen

Dominato sibi e considerari,vel ratione ipsius naturae fcbrilis sin se dicit DinusJdc scesse morbum, neque diuidi posse in febrem morbum, &

brem accidens, vel ratione cognitionis,& curationis earundem febrium

siri relatione ad cognitionem,& operationem Medici dicit DinusJ & se comode fuisse eo modo diuisam: cum enim possit sequi,& non sequi alios morbos ; cognoscendum id in primis esse, ac si alium morbum sequariir,

huius curationi tanquam causae primum esse attendendusnihil autem tale opus este,cum ab alio morbo non dependetide ob id,opinor,prima febris diuisionem fuisse hanc appellatam ab Avicenna, itque 1 Galeno lib. r. leci ilibus, tanquani primo loco ponendam, de maxime obseruandam. Porro autem de hac eadem diuisione alia ex Avicennae vetbis oritur dissicultas. Dicit enim Avicennas, febres obstructionum esse febres accidentia ; ex hoc autem sequitur, omnes fere putridas esse febres accidentia, quum obstructionem isequantur: de ex ephemeris tum synochas absque putredine, tum alias quae ex obstructione fiunt apud Galenum lib. 8. methodicap. .quod nullo pacto est concedendum. Galenus enim fibres accen--ta ab humoribus putrcscentibus in venis absque loci inflammatione, quaque

180쪽

quaeque ab obstructione etiam fiunt, distinguit ab a iis quae ex ing matione sunt , quaeque sunt febres acci lcntia. Auiccnn e interpretes auctoris sententiam illam facile, & absque ullo scrupulo retinent: Costaeus Scipse admittit, febres ex obsstructione symptomata esse, cum quo tamen morbos esse vult, ea ratione ec modo , quo nos paulo ante de illis , quae ex inflammatione sunt, dicendum este existimavimus ; sed nos de his quae ex putrescentibus humoribus in venis absque inflammatione fiunt, id nullo pacto concedimus. Massaria reiicit Avicennae dictum tanquam sit sum, de Galeni doctrinae aduersum, de conciliatione nihil solicitus. Capi uaccius obstructionem dicit bifariam accipi posset, uno modo , ut pertinet ad vasa existentia extra viscus , altero ad vasam istentia intra viscus, ut si obstruantur vasa existentia, vel in liene , vel in hepate: hoc igitur modo esse febrem accidentalem, dc ita intcllexisse Avicennam , c mi ex obstructione febres dixit accidentia, altero esse febres principales ita intellexiste Galenum. Atridet haec opinio , Sch rc distinctio , de febres principales intelligimus, quas febres morbos

dicit Galenus, ut antea proposuimus: eandem igitur ratione aliqua nos constimabimus , quod non secit Capita accius, valet tamen multum ad sententiam adstruendam. Igitur Galenus, ubi de hoc secundo febrium genere locis recitatis verba facit, earum semper ex affectione membri, aut partis, aut particulae, aut locorum ociri dicit, sicuti cum de priore illo, humorum putredinem in vias semper causatur. Cum igitur in obstructione intra viscus, membrum, aut pars, aut particula potissimum afficiatur,extra autem non itidem, iure febris illa morbus, non haec itidem dicetur; in eo autem rationem postam esse arbitror, quoniam ex obstructione in viscere actiones manifeste laeduntur, veluti ab obstructa one, quum grauitates, pondera, motus impedimenta,& scudi colores,vel iri Parte, ves in toto corpore appareant, ex attractione, expuli Diae . Ac ret- liquis naturalibus actionibus, quae rite haud obeuntur, at in fibribus ex obstructionibus in vasis magnis extra viscus, quae laeduntur actiones, illae ad febrim proprie , de quatenus febris esst, referuntur: ita quod in testat, quod urget, de unde incommoda ac impedimenta sentiunt livi nes, inde aegrotare se dicunt,3: illum medici morbum appellant. QDmquam autem in febre morbo , pars etiam aliqua praecipue videatur interdum assici, ut in tertiana partes ad iecur, in quartana ad lienem, iri quotidiana ad ventriculum attinentes, non parum tamen interest; nam in his permulta febris tempora obstructiones sunt in vasis magnis extra viscus, non in viscere, affectio autem enitium quae proposita est, febrim sequi solet, non illam parere, at obstructio in viscere. Contingit tamen aliquando procedere adeo sebrem illam primariam , ut exit etiam visceris venae occupentur, &praeterea visceris corpus obstruatiar, quo tempore febris etiam pariatur, sed alia a priore, & actiones tunc

alia ratione, quam antea taedentur, scilicet ab obstructione manifeste, in tigia