Progymnasmata logices puriori sermone conscripta auctore Augustino Hunaeo ... Additus est libellus de disputatione inter disceptantes dialectice instituenda ab eodem auctore editus

91쪽

NIS NECESSARIO Vs V

es inter studiosos Artium.

Vum inter omnia Diale fices munera praecipuum sit argus

mentari. nec aliter argumen s

tandi promptitudo, qumfrequenti exercitio assiduos usu, remel qui in distulationibustum deffendendi, tum oppus gnanii , progignatur: prudenter admodum O uaἱ de utiliter a maioribus ei institutum , ut Philososphiae destinata iuuentus a primis Logicae rudimens iis , e ebra flatim exerceatur Zj1 utatione . Nam praecepta sui ommittamus quodsiae exer 'estatione ne intelligi quidem satis queant) adolescε uiam tantum ae rationem ostendunt ad Artes perueniendi . artificem ' autem ηοά seiunt: boe eὴim solius en exercitationis, adeo usus 9 expes rientia in artibus dominantur. 'Quare Uus , rerum cunctarum pater, atque 'magi iter recte dictus est antiquitati, rectes apud Graeros glebratur illud , Exercitatio poten omnia. Exercitationis enim tanta uis en O potesias, in na

92쪽

,.. Q h 'Quid est disputatio . ' .s T ueritatis indagandae caussa , vel etiam mutuae exercistationis gratia de aliquo proposito themate duorum uel plurium interse disceptatio: ut uideli et ex mutua exercitatione evadant promptiores. Od

qudsediste et , it licet unus, pro plurisbus tamen reputatur ; cum vicissim oppugnantis at ique Defendentis fungatur scio.

93쪽

atque hebetata mentis no arae acies ueritatem elas re non intuetur . Sed nos obscuritatem banc a nostis in res ipsas traducimus, ut eas tenebris altis smis obrui dicamus , O inexplicabilibus inuolucris occultari. Ad acueniam igitur mentem se Obtusa ingenium bumanum examinandae ueritatis facultastem a deo accepit , cuius functio dissutatio nomin tur . Nam quemadmodum Ues, nuces , argentuer aurum putantur atque purgantur reiectis inustilibus: ita in examine ita Θ inquisitione veritastis seu Dis utatione remotis tumfalsis, tum ambis suis , b incertis, ad ea demum peruenitur , quae dubio procul uera sunt. Ad obscurandam uero rem argutari, ut quidam

ostentatores ingeni, faciant Pes pernicississime ab

uti Distulatione.

Certisne disputatur legibus t

certis profecto: ἐπ .sunt complures , suarum aliquas recensebimus .

In disputationibus uoces a guaeq

uitentur.

tationibus versabitur , eertae significationis uocibus constituam atque designent, uotum ambiguitatem Drant: Alias feri non poten, quin in media di statione 4 rerum scopo excidant. . . A

94쪽

DE' DIs PUTAT. 'si inter dis utandum amphibolia aut aequivocas fio ingeratur, peti potest a proponente quia erroris matisfuit aequivocatiosemper ) quam significationem intelidat: ut alias interim omnes remoueat . Quemadmodum enim diuersias multarum viarum eoncurrentium, uiatorem ambiguum reddit, qua

scilicet sibi sit petissimum eundum, Cliod elegantissime in passis hoc dictosuo annotauit Ouidius rvt flat b incertus quaslsibi nescit eundum. Cum uidet ex omni parte uiator iter ,

Ita quoque diuersitas O multiplicitas fgfiis,' stationum unius eiu demq; dictionis aut orationis, mullectum hominis in dubitationem adducit,de quassignificatione praecipue sit sermo.

Manifeste falsam nulIus pertinaciter de

findat, aut manifeste uerum oppugnet. 'Asserit Q sntilianus culpam praesertim depres

hensam pertinaciter tueri, culpam esse alteram N Etiti dubie errorem errori accumulat', uisi is desprehensium non constetur. Nam uno absurde dato Getera accidui, ut ii pissicis ire ae ter babet Ari snoteles Satius itaq; en errore lapsu palinodia canere

95쪽

84 DE DISPVΤΑΤ. . quicquam de infima aduersario concedere uelle. Contra manifestam autem di apud nullos tantra uersam ueritatem dissutare assuescere, pernitiosnm uidetur: nes id quandoque iocoseret .fat aliquando serio , quum praua animi libido, oblata occasosne , illuc rapiet. Nemo igitur uerum labefactanda aut falsum mordicus defendrndo, ingeniosus aut doctus uideri desederet.

, Coneertantium iudicia sint integra nesstisin affectionibns prauis perturbentur. Experimur perturbatis ira, aut ili assinios

ne mala animis quendam rationi fumum ossundi , quo ueritatis persticiendae facultas contendentibus eripi solet. Vtilissimum ergos uehementius ursgente quopia' , aut etiam altercante , prorsus anismo non commoueri. Nam, Impedit ira animum ne possit cernere uerum. Idcirco Uuos,feruidi, irris 'tabiles , captatores inanis gloriae nonsunt idonei a tercationi, praesertim aduersus Sopbisam uafrum incenduntes enim facile, atque adeo animo cmmquentur , ut neque quid restondeatur, neque quit

Obyciatur animaduertant . - . -

In altercatione omni inqx quid posita

96쪽

in controuersia sit,inagna cura inspiciatur . Id in distulando altercandoque caput ei scirequii praecipue contrauertatur, , de quo distulantes contendanti Alloqui sepius temere litigare ais ridicule multa ultro citroque uerba iactare contin sset. Quiasaepe in distulando euenire videmus, dude Arbs interrogati, iuxta prouerbium, de Cepis restondent: quando alter quidem coelum agitari ait alter terra in m udi medio quiescere, euincere cFatur

Quot ad Disputationem sunt necessam e

, Nam oppugnare θ defeniere pro Opponere Ore1 ondere, qaibus Scholafamiliarius utuntur,Ciseero in secundo de oratore se dixit: Carneadis uero uis incredibilis illa dicendi er uarietas, perquam esset optanda nobis , qui nullam unquam in illis suis dis utationibus rem defendit, quam non probarit: nullam oppugnauit quam non euerterit. ivbi obiter aduertat studiosus defendere rem aliquam in dis utationibus, Ciceroni id esse , quod minus elegiter distunt: Postionem defendere .

97쪽

86 DE DISPUTAT.. Quem oppugnantem vocas

' '' oppugnans en, qui argumentum proponit, negatam probat, in datam solutione eunucllare nudet. Quem defendentem. in Defendens est, qui argumentetionem ab altera propostam repetit , repetitam dilui ais dissoluiti

t . . .: .

De Opugnante .

Quod est inelum rem aliquam in dispustatione oppugnantis.

Ucium eius est,argumetum contra rei uentu propositu invenire,idq, Obiscere, Negatum probare, solutionem sactae obiectionis alia obiectioe impugnare quia uasto ricri replicare, quasi rursus discere, seu nectere argumentationem,

Quam uocas Argumentationem orationem quandam compostam ex Antecesdonte Consequente em Nota illationis, ut Plato es homo, ergo Plato ea animal.

98쪽

item baee est argumentatio in Miloniana Ciceronis: squis uim ui repellit, iusse facit, Milo occidens Clodium, uim ui repulit , ergo Milo Clodium occis

Quae est illationis nota . . . . coniunctio qua una proposito ex altera sequi denota r. Emq; ea uel causalis, vel conditionalis vel rationalis: fere tamen in diatritis Molaneiser di1yutationibus vocalita sit quas potissmum sud osos hoc libello praeparamus er i lituimus

vιimur rationali tantum coniunctione, Ergo uil li

Quid est Antecedem l ,

Est prior pars argumentationis quae alteram pro positionem infert. Atq; hanc eo dici Antecedens affserunt , quod notam allationis praecedat, sicut con a sequens .sequendo eam nomen habere uolunt. ι --: Hie diligenter en aduersendum antecedens argumentationis nonnunquam simplicem esse propostias,nem, ut in Entismemate O subinti in exemplo

usu uenit.

Non nunquam uero: si pluristus huiusmodi propostionibus compostam , . quoi in is ut smo b inductione perfecta est perpetuum. Θllogismi enim antecedens constat

99쪽

M Zuabui premissis , quarum prior uocatur Maior, posterior Minor . inductionis autem perfectae, antecedens frequenter ex longe pl*ribus conjicitur propositionibus quae peculiare nomen non babent, sed uocantur prima pars antecedentis , secunia rara,

tertia cst .i Qiud consequens. quens en argumentationis potierror, qua nimirum ex altera infertur propositione. vocant uero propositionem ut obiter pro maiori deelmatione hoe addamus orationem quae ueruvelfalsum designat: ut , Plato eii homo. Cuius tres uolunt esse partes : Subiectum , Praedicatum et i Copulam , ad rationem partium Argumentationis .d ' Subiectum enim in prop6itione quos dammodo se babet , quemadmodum Antecedens in argumentatione. Est enim utrunquesui tenus prisma pars,

tat consequens argumentationis.

Uerbalis evula Dimrum uerbum substantivum in propostisne postum) sui totius partes ad inuicene sit , uisignum ill tibiiu. Quod studiosi facile Demaeprehendere . .

100쪽

Antecedens, C A P V T III

. Quod est ossicium rem aliquam in disputationibus defendentis.

0icium eius est curare: in primi ', ut perste tam habeat

illorum omnium naturam,de quibus restondet : Deinde, ut animum atque oculos iussaeos habeat in id semper,quod distulatione defendit, ne si minus prouide circus i Iat , captiose ab aduersario excipiatur . Postremo , ut obiectumst primum resumat, b ita restondeat . Quomodo est defendenti resiimendum. Repetendo , quantumferi potest, eadem uerba omnia ordine quo proponuntur a contradi1 utanter Idque sat alacri animo, b clara uoce, ad minimsi bis: pr ertim antequam assueuerit scholasticis distulationibas . Vbi sera raulatim doctior euaserit,