장음표시 사용
221쪽
Vapor, ne is, nΜbes, S. II. Phaenomena saria nubium,
pluuia, Nix, grando, S. VI. Meteora emphatica, S. VII. Didis phaenomena, S. VIII. Eorum ratio, S. M. An iris arete diluuium extiis
f. I. MDeororum nomine ea omnia designantur, quae in aerem sublimem euehunis tur, ibique suspensa sunt. Eaque vel aque sunt, quorsum et emphatica pertinent, vel
vel aerea. Aquea seu quae ex vaporibus aqueis sermantur, sunt nebviae, nubes, plumae, i niues,grandines.
222쪽
2o2 CAP. III. DEF. II. Nimirum particulae aqueae, quae motu aeris ab aliis diuelluntur, et in eo ad varias partes seruntur, vapores appellantur. Hi si terrae incumbant, vel in infima aeris regione haereant, tantaque sint copia, et eous que condensati, ut conspici queant, nebulae dicuntur: nubes autem , si lii pra montium sylvarumque cacumina euehantur.
Cum vero materia nubium magis aut minus condensari queat, facile patet, quod quaedam radios solis transmittant, quos i tercipiunt aliae. Fluida quoque cum haec materia sit, mirum non est, quod in figuras varias transformari queat, et imaginatione desectum partium supplente, varias haud r ro imagines in nubibus conspicere nobis videamur. Color autem diuersus nubium avario situ solis, et modo, quo lucem eius reis spectu nostri nubes excipiunt, prouenit. Ast quod in aere pendulae haereant, id partim ventis, qui sub regione nubium hinc inde seruntur, partim nouis cxhalationibus et vaporibus, qui subinde ela terra sub nittuntur, tribuere selent. f. IV
Praeterea si vapores terrae incumbentes, aut in infima aeris regione haerentes con- ensentur, oritur inde ros: quorsum haud
dubie aura occidentalis, quae solet sentiri
223쪽
2e3 sole occidente, et orientalis, quae sele ori ente sentiri solet, nisi venti vehementiores aliaeque causae obstent, multum conserti Hac enim dum aer refrigeratur, verosimile dictos vapores refrigerari et condensari, et ita generari rorem. g. V. Quyd si nubes ita condensentur, ut aqua guttatim descendat, pluuia inde oritur. Varixias autem ob causas condensari nubes pos- sunt, ut pluat. Namque et ob aeris fit gushoc contingere potest, et venti etiam, qui insignem vaporum copiam secum Vehunt, possunt nubem ita condensare et constrinis gere, Ut aquae particulae maiores guttas conflent, quam ut pendere in aere diutius queant: quemadmodum rursu ventus calidus
gelidas nubes cateiacere, et ita in guttas c gere potest, quae postea in terram decidant. f. m. Cum partes nubis nondum ita condensaintae, ut pluuiae instar deculant, vi fiigoris concrescunt, nix inde nascitur, quae Pondere suo in terram decidit: cum vero gutta pIuuiae cadentes incidunt in regionem aeris frigidiorem, saepe iterum in glaciem eo crescunt, atque in terram sic delapsae grin coniiciunt. Ex quo ratio patet, cur nix leuior sit, quam pIuuia et grando. DLMersitas autem νandinis ratione quantitatis et figurae, ex vaporibus, quibus miscetur,
224쪽
a ei ventis, calore frigoreue aeris, multisque horum omnium varietatibus, prouenire videtur. f. VII. Ad aquea meteora, ut diximus, merito etiam reseruntur, quae emphatica audiunt, eo quod faciem realem, qua apparent, non obtinent: ut iis, halo, parsieliin, paraselene, etc. Haec enim omnia ex certa nubium dis. positione, et ad solem positu, indeque orta Iucis reflexione oriuntur.
f. VIII. Et ad-quidem quod attinet, constat eam nunquam cerni niu in regione soli opposita, adeoque ut spectantibus sola tergo sit, semperque alicubi pluere, quando iris
apparet : constat hunc perpetuum esse colorum ordinem : ut extimus sit croceus aut ruber, proximus flavus, tertius viridis, qua tus et intimus violaceus aut caeruleus, licet non semper hi colores aeque sint vividi: eum duae irides apparent, quod quandoque contingit, altera quae superior et amplior est, eosdem colores refert, ast contrario ordine et multo pallidiores. His porro addere solent, iridem semper quidem 3pParere accurate rotundam, et aeque latam, sed nod semp r aeque integram : ex planitie spectatam nunquam dimidia circuli parte maiorem, saepe minorem, apparere: eo autem minorem circuli portionem in iride cer-
225쪽
ni, quo altior est sol supra horizontem, et viisce versa.
f. IX. Horum omnium phaenomenorum dari haud dissiculter ratio polyst, si supponatur, sedem propriam iridis eue guttas pluuias, in
quas cum radii solares incidunt, post resta-etionem et reflexionem non unam , iterum oculum spectantis subeunt; diuersesque iis Bas colorum sensationes in nobis essiciunt. Atque ita rem se habere confirmari Iuculenter ex eo potest, quod in prismate vitreo iiisdem colores, eodem que ordine cernantur, item in aqua, quam sontes per tubos descendentes in aerem eiaculantur, eodem obsese
Posito eodem telluris situ, eademque conis ditione, necesse est, ante diluuium quandoque iridem extitisse. Adeoque tempore diluvii, aut potius terra restituta, Deus nouam significandi vim rei iam ceteroquin existe ii, imposuisse censendus est. At si cum Burnelio aliam supponamus telluris antediluuianae faciem, recte asseritur, post diluuium demum iridem extitissae. Sed hic eaedem recurrunt difficultates, quas iam supra attigimus. 6. U. Halones fiant circuli variorum colorum, qui circa solem aut Iunam quandoque ce
226쪽
nuntur. Nimirum sol aut Iuna in centro est, halo autem selem aut lunam sequitur. Spatium vero quod illis continetur, praeis sertim prope partes vividiori colore tinctas, obscurius est aere eas continente. Et dentiaque halones nun am pluuio coelo conspiciuntur, in quo alia illorum ratio est, quam iridis. Quorum omnium ratio reddi potest. si supponatur, aerem plenum eo tempore esse glacieculis complanatis et lenticularibus, in quas incidentes radii solis aut lunae. post unam alteramue refractionem ad ocuisium spectatoris transmittantur, ibique eiu modi sensationem efficiant, qualem percipiamus , cum halonem videmus. f. XII. De parbeliis atque parastinis idem prorsus est censendum. Nimirum ad illos quod attinet, constat, animaduerti quandoque ingentem circulum candentem, parallelum horizonti et transeunti per solem: in cuius variis partibus cernuntur parhelii, non omnes aequalis, nec aeque viuidi coloris, nec eodem semper numero, imo nec iisdem coloribus. Iam cum haud raro etiam una cum parheliis halo conspiciatur, verosimile est, oriri partielios ex materia simili ei, ex qua halones constant, hoc est, glacialibus particulis, quae per aerem e regione solis, seu inter eum et oculos spectantium volitant, in quibus tamen sorte quaedam figurae .
227쪽
Iorrae est diuersitas, adeo ut ex radiorum se is a particulis illis reflexione gignatur circulus ille candens, per cuius certas partes , cum iidem radii gemina refractione et reflexione ad nos veniunt, imaginem solis , quandoque iridis coloribus tincti, exhibent. Cetera ex dictis facile colliguntur, ut et quae de Paraselenis, et reliquis meteoris emphaticis,
g. XIII. Λd ignita meteora reseruntur tonum, seia gur, fulmen , ignis fatuus , ignis lambens , draco
volans etc. Quorum omnium ratio ex paristiculis sulphureis et bituminosis similibusque, quibus aer quandoque repletur, petenda videtur. Harum namque particularum cum satis magna praesto est copia, facile aut calore aeris, aut alia causa contingere potest, ut quaedam circumagantur, flaminmamque concipiant. Vnde et aestate haec meteora frequentius conspiciuntur. Promateriae autem varietate, et conditione ventorum, aliarumque circumstantiarum ratione , Variare quoque magnopere haec mete- Ora necesse est. g. Xlv. In tonitru ingens in summo aere auriditur, et quidem talis, ut quasi per fornices ferri videatur, et varie frangi: flamma quoque, quae cum eo coniuneta est, prius con
spicitur, quam sonus auditur. ctiorum '-
228쪽
mnium rationein vix commode sant a nubiis buS , quarum una magno impetu in aliam delabatur, nonnulli repetunt, cum longe cilius auri fulminantis exemplo declarari
Ex eo namque constat, flammam, quae magna vi aerem disiicit, ingentem quandoque excitare sonitum: cumque per nubes varias iste sonitus haud raro saepius frangatur, mirum non est, quod velut per sornices ferri videatur: illa autem materia, quae lucem constituit,cum longe etiam celerius moisueatur, ut suo loco ostendetur, quam aer, qui aures nostras percutiendo sonitum efficit, flammam quoque prius conspici necesse est, quam tonitru exaudiatur. S. XvI.
Hinc vero etiam quid fulgur intelligitur, inflammata scilicet exhalatio sulphureois nitrosa, aut simili materia constans, aut svariarum mixtura. Quod vero fulgur-terdum conspicitur sine tonitru , inde eu nire potest, quod exhalatio constet materia molliori, aut non tam arctis connexa atque constricta vinculis, quam, si accendatur, tam
ingenti impetu diuelli necesse sit, ut ista a ris concussio senitusque inde oriatur. Pluuia autem quod plerumque post tonitrua aut sulgura sequitur, inde euenire potest, quod sorte eodem tempore propter aeris ca Iorem
229쪽
fiant, et ita in pluviam soluantur. I f. XVII.
Licet ergo pro causa proxima horum meis teororum materiae dispositionem habea
mus, non tamen tanquam causam remotam,
ut omnis tempestatis, ita et tonitrui,excludit mus astrorum influxum. Huic enim tribuisendum videtur, quod hoc aut alio tempol re aer magis repletus sit eiusmodi particulis aut materia, ad certa meteora producenda,
aptaias. XVIII. A tonitru atque fulgure discerni solet Diamen , seu rapidissima flamma, quae ex nubii bus ad terram usque desertur, et obuia quae-l uis prosternit aut consumit. Obseruant si Rutem, loca excelsa exposita potius fulminil esse, quam depressa : miramque omninoi eius esse essicaciam, quandoquidem vestest interdam hominum urat, illaeso corpore, quandoque ossa constangat, illaesis vestibus et carne nterdum gladium in vagina hac ill laesa liquefaciat, aut frangat, et quae his sunt similia. xlX. ae commode explicari posse videntur, si supponatur, fulmen esse eiusmodi exhalationem , qualem in fulgure designauimus. quae subito accendatur, et a vento pulta, oblique ad nos seratur. Eiusmodi enitria
230쪽
motum venti, qui plerumque transversim per aerem seruntur, postulant. Ex eo enim intelligitur, cur fulmina frequenter loca eviceviora seriant. Quod vero quaedam corpora fulmen adurit, frangit, liquefacit, iulaesis aliis, id ex materiae diuersitate videtur prouenire, quandoquidem et aquam sortem videmus quaedam corpora seluere, cum aliis nullam inserat destruetionem. f. XX. Intelligitur etiam ex dictis, cur quaedam loca his meteoris magis exposita sint, quam alia: in quibusdam enim maior adest copia materiae, quae exhalationes suppeditat, ex quibus tonitrua et fulgura procreanturias . Contingere etiam potest, ut loca, in quibus vi ventorum eiusmodi exhalationes non commode disiici queant, magis eis obnoxia sint, quam alia: quemadmodum nec id de nihilo est, quod nonnulli obseruant, esse in quibusdam fluminibus vortices aquarum, qui aerem incumbentem etiam velut in gyrum agant ,ut hic adeo haereant facile eiusmodi particulae et colligantur, nee tamen
Supersunt denique meteora ama, quo sum venti pertinent. Videtur autem. Veri tus nihil aliud esse, quam aeris vaporumque in ad e existentium agitatio. Quandoque ex