장음표시 사용
241쪽
2s9 videntur, quorum nonnulla eundem inter se semper tenent situm, et fixa dicuntur, aistia autem huc illuc, licet motibus certis, errare videntur, ideoque planetae siue erratica . audiunt. Et horum quidem duo sunt, qui inter terram et selem quandoque intercipiuntur , mercurius et ventu, quorum ille soli propior, eiu que radiis tectus, rarius apparet: Venus vero remotior facillime cernitur: terra nostra nunquam est inter eos et solem e ipsi vero circa solem ita mouentur,
ut aliquando inter nos et illum sint, postea vero sol inter nos et illas interpositus sit,et ita non una eademque semper facie apparent. f. VI.
Remotiores a sole planetae sunt , mars, lupiter, etfaturnus: inter quos quidem et te ram sol certis vicibus in ercipitur, nunquam vero illi inter solem et terram. Mars diuo
sa iacie apparet, prout propius ad solem a cedit, aut ab eo recedit longius, sed iupiter et saturnus semper plena facie conspiciunis tur, in eo rursus singulare quid habentes, quod alii planetae minores circa illos seruntur. Et omnes quidem isti planetae certis temporibus circa selem rapiuntur, praeter quam quod quotidie nobis oriantur, et occia
f. VII. Praeter haec sidera, alia adhuc sunt, quae cometae dicuntur, quod comδ quadam ornare
242쪽
ta sint. Hi nullo certo motu accedunt ad solem, cumque fugiunt, ignotis temporum vicibus. Ea autem sidera, quae saca dicuntur, ingenti numero sunt, luce coruscanti praedita, eundemque inter se semper situm seruant, ac eodem semper motu nobis obisuersantur, nisi quod intra annuum spatium ab ortu in occastim moueri lentius omnes viis dentur, quemadmodum viginti quatuor
horarum spatio circa terram celerius raptisuntur, cum reliquis omnibus sideribus. Sunt tamen quaedam, quae nunquam Occi- dunt, nem quae e regione partium terrae
maxime australium et septentrionalium , prospiciuntur. I. VIII. Haec , quae hactenus memorauimus, Phaenomena, ut explicarent philosophi, varia excogitarunt huius .niuersi systemata . Inter quae eminet, primoque se nobis offert, 'olamaicum, quod Aristotelici quoque et , scholastici retinuerunt, et cuius haec est dispositio: tellus in mundi centro fixa, et pondere suo immota est, cum reliqua omnia, quae a luna viterius porrecta sunt corpora, circa illam agantur: praeterea sidera sphaeris solidis affixa esse contendunt, et cum illis moueri: eas autem sphaeras hoc ordine colis locant, ut prima sphaera lunae sit, 'altera mercurii, tertia veneris , quarta solis, quinta nartis, sexta Hun, septimuatum, octava AN
243쪽
mamenti seu stellarum fixarum. Hisce tres adhuc alias superiores addiderunt, quarum duas crystasimas vocarunt ultimam autem l seu omnium supremam primum mobile.
f. IX. Iam de motu harum sphaerarum et siderum ita philosephantur omnes sciliceta, sphaeras et stet Ias suprema sphaera, quami Primum mobile vocant , diurna eius seu viis ginti quatuor horarum vertigine, ab ortu ini occasum rapi: quod dum fit, planetas cum suis orbibus alio motu retrogrado sibique si proprio contra niti mouerique ab occidenisi te ad orientem c unde et stellas fixas planetis
citius motum suum absoluere , quia Mn habeant similem motum retrogradum :st praeterea cum haec nondum sussicerent, ad explicandos varios planetarum motus, et deuiationes sub Eodiaco, modo versus septentrio-l nem modo versus austrum ideo duas istast sphaeras crystallinas, antea memoratas, ex- cogitarunt, quarum altera ab ortu in occal sum, altera a septentrione in austrum, et vic t versa moueatur, quos motus librationis et tretal pdamnis vocare selent, docentque, hasces motus omnes eum planetis communicare, Ne quid nunc de circulis excentricis . concen-Ε aricis, et epicyclis dicamus, quos excogitarunt, i ut ostenderent, quo pacto planetae intexi dum a terra recedere longius, aut propius ad
244쪽
In hoc ergo systemate illud quidem Iaudandum, quod secundum illud ratio longiis
tudinis et breuitatis dierum, et ceterorum, qui ex solis motu oriri videntur, effectuum, haud dissiculter reddi queat. Non desunt tamen rursus, quae et in eo desiderari possint. Praeterquam enim, quod non omnibus Phaenomenis, e. g. mercurii et veneris, satis faciat, soliditatem coelorum prorsus eue tunt cometae, qui libere ab altissimis spatiis coeli descendunt ad Qtem, et rursus asce dunt: dissicillimi etiam eonceptu sunt tot circuli excentrici. concentrici, etc. praeseristim in coelis solidis: praeterea nulla ratio reddi potest diuersorum istorum motuum, quos sphaeris tribuunt, ne dicam, quod incredibilis illa rapiditas sphaerae supremae ne quidem vero similis videatur: sic et nulla ratio reddi potest, qui fiat, ut sphaerae crystallinae motumhunc trepidationis et librationis communicent cum planetis, nec tamen cum stellis fixis eundem communicent, icum tamen firmamentum, in quo sint stellae fixae, inter sphaeras planetarum, et hasce scrystallinas interpositum sit. Paucis: est haec hypothesis insuffciens, impedita . certo respectu falsa, certo modo etiam ne a quidem verosimilis.
f. XI. Copernicani systematis haec est facies;
247쪽
eentrum huius mundi sol occupat, eumque manere immotum totius molis ratione comtendunt , ex respectu aliorum siderum, licet circa centrum suum moueatur. Circa solem planetas moueri eo ordine, quo distantiae, quae inter eos intercedit, ratio hoc postulet, vi proximus Pli sit mercurisu, hunc --η- excipiat, post quam sequatur tet , et siereliqui planetae; luna autem moueatur cirisca terram, uti nec iovi, nec saturno, suae lunae desunt. f. XII.
Retinuit hoc Copernici systema quoad siderum dispositionem Cartesius, accuratius tamen in causas omnium, quae hic accidunt, phaenomenorum inquisiuit. Supponi. itaque,solem et stellas fixas constare ex materia .admodum fluida et mobili, quae cum sit in
perpetuo et concitatissimo motu, non possit non coelorum circumiacentium partes se- eum abripere, unde tot existant portices, quot
sunt soles seu stellae fixae, quarum quaelibet centrum sui vorticis occupet; supponit praeterea , in maiori aliquo vortice posse esse aliuos minores , in quorum centro sint stellaea quibus vortices illi rapiantur. f. XIII. Hinc itaque eiusmodi mundi iaciem antismo concepit Cartesius: soles innumerabiles, quos et stellas fixas vocamus, hinc inde essedisseminatos, quorum unusquisque suum circa
248쪽
circa se gyret vorticem: adeoque et nostrum solem sua rapiditate totum suum coelum seu vorticem circa se mouere, ut corpora reliqua eidem innatantia, quae planetae uocantur, et in hunc statum deuenerunt, postquam so-Ies esse desierant, una abripiantur, ita ut quo quodlibet corpus a centro vorticis stusole remotius est, eo tardius circuitum suum absoluat: quaedam autem ex his corporibus suos iterum peculiares habere vortices, qui
motum peculiarem, a motu vorticis con munis diuersum , retineant, ut de terra, iove, et saturno manifestum sit. Inter saturmam
autem et stellas fixas immensa esse spatia, in quibus cometae vagentur, qui a planetis in hoc maxime disserant, quod non ea ratione moueantur, sed interdum in nostri solis vo licem descendant, seque conspiciendos praebeant, interdum rursus astendant, nostriscque se subtrahant oculis- - XIV.
In hoc systemate hoe maxime Iaudandum, quod eius dispositio simplex sit, et valden
turalis, et plerorumque etiam phaenomenorum vero itis admodum ratio reddi queatia Sic ut alia taceamus, ratio patet, cur stellae fixae , licet immotae sint, nobis tamen moueri quotidie videantur, ab oriente in occidentemi: hoc enim inde fit, quod terra cum suo vortice motu contrario seratur ab occidente in Orientem, unde necesse est, ut corpora