De controversia Hofmanniana, commentatio pro loco in senatu academico rite obtinendo

21쪽

anim uni in se concitarent. Erat enim ΟΓΜΑΝNus vir eruditione theologica Satis qui deni instructus nec mediocris ingenii, Sed animo vehementiori et nimia aestimatione Sui ita elato, ut Omnibus sere iisque summis et de re christiana optime meritis theologis non modo Superior Sed etiam scriptorum dictorumque eorum judex esse ibi videretur' '). , A Ua enim, Siquidem vera de eo tradit Leonh. UT TE RUA Conc. Cord. c. III. p. 354sq. , Nulla ab Stici concio, nulla disputatio, Scriptum quod vi nullum in lucem est editum, in quod ille sibi virgulam cenSoriam non um- serit et auctores nominatim perstrinxerit, exagitaverit et acerbissime sugillarit '. ut quum jam Superioribus annis contentionis Studii, quo tenebatur, plurima iocumenta edidisset, philosophorum, ut Sibi

viret.

22쪽

quidem videbatur arrogantia cominotu O , Disputatione publica de Deo et Christi tum persona tum telo a. 159 habita rationis et ob id ipsum etiam philoSophiae non modo abusum, Sed etiam usum in rebus theologici impugnavit, reprobavit, damnavit. In Praefatione enim, isti disputationi praemiSSa, Si quiS, inquit, historiam ecclesiae

hab initio usque ad haec tempora retexuerit, ani- Amadvertet, ei post Satanam Saeviorem hostem senunquam fuiSSe ratione et Sapientia carnis, in doc-istrina fidei dominatum assectante. Duant Vero magi excolitur ratio humana philosophicis studiis, ,,tanto armatior prodit, et quo Se USam amat impen- ,,SiuS, eo theolossiam invadit acrius, et errores pinsegit SpecioSiuS; unde Paulus ad Ol. 2 philosophiam depraedantem discipulo apostolorum dicit et ad se Gai. 5 inter opera carni rejicit haereSeS, quod pri-

semitiVa eccleSi per experientiam docta Sic explica-AVit, philoSopho eSSe haereticorum patriarchaS. - Cum ero hodie circumserimus oculo in Orbe Chri-AStiano, Statum ejus inde miseriorem cognOScimus,

sequod multi theologi in Sapientiam carnis Sublimes

23쪽

,,urticulos fidei revocant et juventutem assuefaciunt ,,ad disputationes, quibus ad philosoplitae calculos hexigitur Sensu s litterarum etc. In ipsa autem Disyutatione , OStquam de TSteri Incarnationi exposuit addito loco 1 Cor. 2. V. 6 et 7 hoc ero, inquit thesi 10, gloriosae rati Dei detrahunt, qui

philosophiae arrogant eadem, et committunt peccatum gravisSimum, quod Spiritu S. Wayinae crimen appellat. Col. 2. Utique, adjicit h. 12, utique Iargimur, quod qui philosophiam, Sua rite tractantem suisque limitibus contentam, omni laude Spoliat et Sum ejus impliciter reprobat, i decus generis humani et commoda

vitae communis, beneficia videlicet creatoris et con-SerVatoris mundi, calumniose in Stat. h. 13 hoc tamen SSerere non dubitamus, in rebus Sacris 3sticis

ipsam philosophiam, Secundum sua principia alias laudatisSimam, praedatricem esse. hesi deinde 15 Sententiam UT 1sAn 180, decretum illud Sorbo unae idem e8Se rerum in philosophia et in theologi rejicientis, totidem verbis repetitam comprobavit thesi 20 Syllogismum rationis in regno dei locum habere nega-

mi Ri disputationem de eodem re a. 1539 habitam ejusque de Aristotele e scholi removendo judicium Tom. I. d. Jen. . DE EGE Epist. Lutti L 15.57 60.

24쪽

fit th. 20 et 21 etri de Aliaco et Heshusi essatum, Bellarmin oppositum, lumine naturali agnoSci posse Deum Sse et unum Sse, Sibi defendendum sumit; thesi denique 2 abusu philosophiae pontisicios omnem Meritatem de Deo corrupisse contendit, quod quidem exemplis plurimis, e Thoma aliisque depromtiS, probare Studet th. 27 I D. In altera disputationi parte, quae de officio mediatoris est, itidem pontificios depravatae per philosophiam disciplinae Sanae th S6 nec non egelium, Piscatorem aliosque eorruptae tropis alienis illatis simplicitatis verbi divini accusat postremo thesi 100 hunc disputationi finem imponit: tot itaque exemplis edocti caveamus nobisse philosophationibus in mysteriis, quibus dogmata ,,eccleSiae raeScribamuS , ScienteS, gratiam Dei, hoe ,, est caput dei christianae, et et nolentibus con- ,,fringi istis dissertationibus.

' Additis hisce Lutheri ex eadem Disp. verbiS: Recte ergo secerimus, Si dialectica Seu philosophia in sua sphaera relictis discamus loqui novis linguis in regno fidei extra omnem Sphaeram alioquin futurum est,

ut vinum novum in utere veteres immittamus et utrumque perdRIDUS.

Disputat hisco thesibus de ubiquitate corporis Christi contra Bellarminum et contra Chemnitium, de qua qui

dem re exponere hic non est locus.

25쪽

Sic OPMANNus in disputatione audata quae simulatque in Iucem est emissa, philosophi elm-

stadii enses, in contemtum et contumelian Ordinis sui prolatam querenteS, auctorem IaeSae majestatis philosophicae accusabant et ut ad Principem ullum ea res referretur a Senatu academico petebant. Hic privat politi colloqui quam publica accusatione item Sedandam esse censuit Placuit itaque, ut philosophi coram delectis aliquot ex omnibus ordinibus collegis cum ΗοPΜANNO disputarent eumque permo Verent, ut quae nimis acriter in philosophiam ab eo dicta viderentur retractaret 8 9. At ille, iratus quod a philosophis in us Vocaretur, non solum in sua perStitit Sententia, sed declaravit etiam Se quod dixisset, non de ab usu tantum intellectum velle, Sed de ero, reriori, eriSSimo Si philobophiae item philosophi mn itando in olficio Suo sit et in recto usu)

tentiam quum venus in brevi, quo Scholas indicebat' cs Epistolam ConΝΕLu ad Principem ullum, quae p. 53 hujus disputationis mentionem aciens, teste arbitro Sque nominatim recenset, item MOLLEBI Cimbriam Litt. I. p. 225; qui quidem alio ac Cornet hujus colloquii testes numerat, nisi sorte bis de ea re diSputatum fuit. es. Stat litis Hos n. l. 3. 2 o

26쪽

phySicaS, Programmate publico d. 11. Mart. 599 ')Σκυθων ρησιν SSe, et a theologis theodidaetis non inscitiam sed furorem recte appessari affirmasset, certamen incendit, quod inde inter illum et inter ordinem philosophorum Scriptis privatis et publicis, epistolis, disputationibus, ultra biennium gestum Stvehementissime ', ceteris universitatis proseSsoribus a publica rixae societate abstinentibus ). Et Princeps quidem Julius ut quiescerent litigante edicto monebat, Sed quo impensiu controver- Siae componendae operam dabat, eo vehementius X-arSit, et tandem eo res deducta est, ut alii publicis Scholis, alii concionibus adversario pei Stringerent, alii denique juventutem academicam in partem Controversiae advocarent ) ua in re utrum a phi-' EXemplo, quod ego ad manum habeo, annus quidem 1600 subscriptus est, Sed MOLLERUS recte Superiorem ponit. Narrat ora. ΛnTIm, osmannum palam in Senatu clamitasse Ovenum in de haud incerum SSe cor porique doctrinae ullo adversum sentire, vitium quod vocant origini S. extenuare et totum in Pelagianam haeresin abire imo hominem omnibus Turcis et Ethnicis nequiorem SSe. '' Corn. l. l. Reliqui, qui hic sunt theologi boni viri et docti amicissimi nobi Sunt. cs. I. CASELII ad virum nobilissimum pro existimatione

27쪽

Iosophis an ab Ilo PM ANNO iisque, qui a partibus ejus Stabant, plus peccatum Sit, dici vix potest. itrinque

enim pro moribus illius aetatis non Solum argumentis et rationibus, Verum etiam convicii S, calumnii S,

maledictis lugnatum est. donec Princeps decreto vid in Dah pugnae litterariae uinem, non eum quidem diuturnum futurum, impoSuit.

Nobi vero, cum non de modo certaminis Sed de re ipsa, quae in diSceptationem venit, propoSitum Sit disputare, irimum moFΜANNI Sententi accuratius desinienda, ieinde philosophorum contra iugnantium, argumentum examinandum. denique quibu rationibus controversia inter utroSque compoSita suerit,

enarrandum erit ).SU Epis.o im et Replicationein Theophili cujusdam Phil. Cosmici 1600 sine loco , item Christ. HERVLVIGI polo giam 1600 Sine loco . nec non quae X alter Parte MOLLERUS . . et auctor libelli status litis oFu sub timem, e altera Ang. IVE EXHAGE Appen d ad Sych. p. 511 de hac controverSin narrant. Designatio scriptorum quae in hoc certamine prodierunt et mihi ad manum fuerunt, haec eSt: Disputationem Η0FM Ni modo laudatam excepit Epistola eju ad CASELIUM mi SSa qua collegam, ut ad metit in Sanam redeat, admonet. Eodem anno Pro gramma II. st enim THERI in lucem prodiit cui OF MANNUS Notas censorias OPPO

S ait, quibus autorem accusat impietati et pelagianismi. Ineunte proximo anno lublicata est ijusdem Dispu-

28쪽

ΗοPΜΑΝNUS totus nititur Sacrarum literarum eademque ecclesiae doctrina, qua docetur, corruptam

tutio de theolosiae e philosophiae mutua amicitia quae

quidem inscio autore prelo Subjecta esse videtur cf. MOLLERUM . l. 228 , deinde . CASELu oratio de Dono academico, quae laudem philosophiae continet, denique ejusdem Epistola ad Virum nobilissimum, atque polo si et διαμαί τυρια qua dua commentali Ones videre mihi non contigit . Ab opuΑΝΝΟ duae prodierunt

Commentationes, una Super quaeStione, tum syllossismus

rationis locum habeat in re9no de Magdb. 1600, altera Pro duplici meritate Lutheri a philoSophi impugnata,Mgdb. 1600, quae disputatione mentem auctoris Optime declarant. - Eodem anno, OSiquam re Omnis jam ad Principem Julium delata Si CORNELIUS MARTINI Scripto publico Statum litisino mannianae narravit, cui Scripto Ioh. OLEARIO, theol doct. Halen Si Oppo Sita Si Disputatio de philosophiae pio usu multiplicique ab USU Hal. Sax. 1600 item iuLERI cujusdam e statibus contro-τersiae primis et accessoriis Helmstadtii agitatis libellus, denique M. Jac. OLVENSTEDT Zeugnis de Hrn M. Lutheri v. de Vernuus u. deret Meisierin philosophia Magdb. 1600. Haec MoFM XI et amicorum Scripta CORNELIU JHRTin anno 1601 in Epistola ad Princi p. Julium et in Refutatione scripti tuleriani recensuit, in qua Suam ipse mentem dilucide declarat. - is ad numerandus est Libellus de unica eritate ab Alb. GRAUERO, quem Supra laudaVimVS, CompoSitUS. - Rel quae, quarum MOLLERUS et AHE. Diction. d. p. 1468 D. mentionem faciunt, commentationes, e parte ineditae, neque in nostra Erlangensi, neque in Orimbergensi-hus bibliothecis reperiuntur. - Vehementer autem doleo. Iuc. MARTIN speculum rationis Vernuustspiegel

29쪽

esse generis humani per peccatum conditionem Sei- licet mentem hum unam, quali nunc Sit, ignorantiae caligine obrutam, Oe eam, in rebit Spiritualibu paene eniortuam eSSe. Neque Vero Contentu S, haec, quae Sunt VeriSSima, SSen Su comprobare, tam prope abeSt ab eo, qui in FLAc Ioo damnatus suit, errore, ut non Vereatur profiteri, mentem et voliιntatem mortalium ante regenerationem imaginem prae se ferre Diaboli ' 8 83. Ex his quasi principiis orsus, notitiam rerum divinarum, natura animi in Silam, aut nullam aut certe

mendacem atque lallacem perhibet ,rationemque humanam Naturaliter et carnaliter adversari Deo et Summis mandatis ejits imo SSe inimicitiam adver-Aus Deum, praecipue in divinis et spirituali bus rebus contendit atque inde colligit, hominem philoSophum,

utpote ratione, quae natura Sit carnalis, utentem eundem esse atque hominem non renatum, philosophiam ipsam nihil nisi voluntatem et Sapientiam car-

mihi demisse, quem libellum non cognitum habeo nisi ex iiS, quae excerpsit inde SEMLERUS in Vita T. II.). Ceterum nomen HoFMANNI pro illorum temporum OnSUetudine varie scribitur. cs. FLΛcu Clav. Scr. Sub Voce Legis col. 574 sqq. cs. Notas ad progr. OVE M. ei HuSdem DiSP de Syllo

F. 4.

30쪽

nis quare a conSOrtio theologiae, quam quidem disciplinam ni od cum fide et religione christiana confundit, modo pro unctione habet ministerii eclesiaStici, plane en Set arcendam. Sic enim in histola ad Caselium data scribit: , oportet distingui,,doctrinam philoSophorum et quae Si Spir Dei, ut se altera alteri nullo modo commisceatur in illis, quae Sunt Spiritus Sed Sicut rationi humanae ne quidem semodiculum Synergiae in Spiritualibus Sine Vel Sione,,christianismi concedi potest, ita philosophiae et totiisSapientiae mundi non licebit ingredi penetralia Sa-ripientiae spiritus i. e. theologiae 3 praetextu famula-istus Filius ancillae ejiciendus. Mai. ).Ηanc Sententiam, qua sere summa doctrinae ejus continetur, duabus disputationibus supra laudatis, quarum altera est de usu SYllogismi rationis in regno sidet, altera de duplici eritate uoPΜΑNNUS exponit uberi u S.

In Disput. do syllogismo rationi naturalem, carnalem et philosophicam cognitionem PeSSi me confundit, ipsumque rationem carnem dicit. CL EjuSdem Dissert de duplici veritate, . ubi locum p. ad Rom. 8 6 sc interpreta illi ,,τροννημα τῆς σε ρκος id St, praeclariSsimae cogi

talione naturae a Sp. sancto non excitatae alle Ohe Vernurist . Sinaili modo FLAcius . . quod aliqua vera principia aut notitiae unius Dei sint adhuc in homine concedi