De controversia Hofmanniana, commentatio pro loco in senatu academico rite obtinendo

41쪽

denda, quae plane excedant ingenii liuinani captu ui Γ εο ι Ουν , qualia in mySteria fidei, quae nisi divina patefactione nobis non innotescant. in hanc QSSe Sententiam: Nihil credendum, quod ita adver- ,,Setur rectae rationi, ut evidentem et manifestam im-isplicet contradictionem dilo enim contra libentia non ,,POSSU SSe Simul vera ac simul falsa 'q). His ita rectissime praemissis philosophi viam Sibi ad resutandum HoPΜΑ Λ1 de duplici Veritate commentum muniunt, in quo quidem negoti nihil habebant antiquius, quam ut adverSari Lutheri, quo me quebatur, ae On-Sen Sum et autoritatem detraherent. atqui talibus

argumenti. faciunt, quibus Suam ipSi de ea, quae

a itabatur, quaestione mentem Satis declarant. audia-mu ergo CORNELIUM in pistola ad Principem data: D. LutheruS quando ait, Sorbonnam non recte O- , ,eutSSe idem vertim SSe in philosophia et theolostia, non SSerit, Verum Vero repugnare, Sed negat, idem HVerum Sse in diverSi propositionibus es thes 153. Duo uo quoque negamuS, quippe eum di Vei Sae pro- esseSSione de eadem re non agant. de quibus autem non agunt, de iis iudicium serre non poSSunt T. g. theologia docet, verbum carnem AESS sactum, et

42쪽

vere docet. Haec igitur liuntiati verissima est iii setheologia. Jam S a philoSopho quaeraS. an eaden sequoque in philoSophia Sit Vera, respondebit: quaer Stionem SSe abSurdam materiam enim illam non ,,eSSe philoSophicam quare ibi neque eram neque ,,salSam, i. e. phili Sophum, quatenu Sit philosophus,

seneSCire, trium Vera ea Sit, an satria, non magiS,

sequam Si a medico quaera etc. cf. GRAUER p. 17.,et 36). Atque hoc Sensu luben concedo, idem non .,PSSe verum in philoSophia et theologia. Sed longesiali totoque genere diverSa adverSarii est mens,, qui et illud Summa contentione deseAdere senititur, unam eandemque enuntiationem hic veram, hillic salsam esse, quod nobi non tantum abSurdum sesed etiam impium Videtur. 8 p. 54. Si enim, remita se habere essiceretur inde, aut unam eandemque rem esse dupliciter atque etiam duplicem ejus auctorem nut rationem humanam originem ara eo non ducere, aut Hu auctorem Sibi ipsum repugnare denique, ut pauci comprehendam, quae COR ELIUS EXPO-nit copiosiuS, sequeretur inde nullam omnino SS Veritatem neque in ipsis rebus, neque in notionibus ovitationibusque humanis ).

43쪽

Nec mitius improbanda est dii iam illa veritatis,

quae ΗοΓΜ ANNO placuit. Veritatem nivi ipsam Siqualis per Se Sit con SidereS, Semper altile ut SSE, sive Spiritualem Sive caritalem, Sive quocunque alio noni in dixeriS, Oportet. uod auteni cognitionem attinet veritatis, distinctio quidem datur inter eani, quam litterae aer Spiritualem, et inter eam, quali naturalem dicunt philosophi sed illud genus, quum in

mysteriis fidei versetur, a philoSophia, quae naturae sine non excedit p. 61. 3.), plane alienum St Riterum, in quo excolendo tractandoque philosophi occupati Sunt, ut quidem illud limitibus per naturam circumScriptum, nec vero propterea salSum aut plenumeri Ori e St. Cognitio enim impersecta, qualis suit gentium de Deo notitia, qualisque naui adhuc philosophantium doctrina St, idcirco fraudi errori, que argui nequit CoRI . adv. M. 60 GR. 1 alioquiuetiam Spirituali co gnitio, quae in hac vita et ipsa impersecta est teste Ap. Paulo I. Cor. 13. , salsa sor et ' .ljtcunque ergo haec cogitandi genera inter se disserunt, in vero disterentia non cernitur Vera est enim se

' Intelli uitrii indo neque ConΝΕLiUM neque CASELIUM Sali SPei Spe XiSSe, qui, inter Sapiet ilium carnis et spiritus intercedat disertulinis. Rectius GRAUERUS . l. p. 30 32.

44쪽

istitia, quae eum re cognoScenda conSentit, quacum ,,Si quid non conSentit, salSum St, non tantum Spi-hritualiter sed etiam carnaliter Condi. 70).Α ΗΟΓΜΑ NU Semper vocabulorum ambiguitate ludens haec omnia miScet et confundit, maxime eo, quod a controverSi diSceden rem omnem ad quae-Stionem de non renati revocare Studet. Sed ne haec quidem, praeterquam quod a re ipsa aliena Sunt

non enim agitur de philosophia qualis in impiis, Sed qualis est in omni homine philosophanti Stat Lit.

1. . CORN. c. illi. p. 69. GR. p. 25. - ne haec quidem ad causam ejus defendendam quidquam Valent. ,,Non enim, Sicut bonum a Suo Subjecto habet, quod Sit bonum, ita etiam Verum a Suo Subjecto habet, quod sit Verum, Sed a Suo Objecto. CORN. Ont M. p. 70)8 9. Contrarium Si StatuereS, neceSSari concedendum esset, et eam de rebus Spiritualibus notitiam, quam ne oFΜΑΝΝUS quidem infidelibus cele- Siae eripere ausus est, Omnino salSam SSe concedendum SSet, Omne impios, Si quando Deum Sse profiterentur, mentiri St. lit. δ), deinde verbum di-Vinum, ab impio ministro prolatum, in errorem verti,

simplici Vitob. 1618. h. 41 qq.

45쪽

neininem denique de Veritate divina, per alios Secuincommunicata, neminem de gratia, de baptismo, de Salute certum ESSE OSSe omnia cum humana tum divina dubia, incerta, ambigua seri St. lit C. et D. CORN ad V M. 77. r. p. 20.). Haec omnia, quantum-Vi abSuna, nec SSario Sequerentur, Si qui eum ΗοF-ΜA NO Veritatem ex animi humani Sive probitate, Sive perverSitate pendere Statueret. - Si verum Stcontrarium, Si non in animo cujusque cauS PS Veritatis, ne mutatus quidem animii mutationem asser veritati indeque tota oFΜΑΝΛ de Silo vi Sino doctrina exploditur CORN. l. l. p. 1 Sqq.). duo denique attinet ad illas propoSitiones, quibus philosophiam cum theologia pugnare opinatur adversarius, aliae ita comparatae Sunt, ut philoSο-phiae de iis non sit judicium, qualia Sunt mysteria fidei de quibus Supra , aliae repugnare quidem primo adspectu videntur, alitu perSpectae non repugnant. Duo enim in Suo genere VeriSSimum, in Su Ioco atque regione rectiSSimum St, idem, cum in aliud genus in aliumque rerum ordinem tranS- sertur, non eadem valebit vi atque auctoritate. 0bSerVandum St, inquit GRAUERUS non quamlibet enunciationem absolute intelli, endam, sed determi- senate juxta Subjectam materiam et prout natura ip-

46쪽

issius disciplinae postulat, in qua tractatur. Si aliter ,,intellio itur, assino itur ipSi salsa mens. . . haec ,,propoSitio, ea nihilo nihil sit non absolute est ac secipienda, Sed quia in phi Sici traditur, de physica seetiam generatione S intelligenda. In hoc genere VeriSSima St, neque in theologia salsa. Sed objici-setur creatio. Nihil ad rem de creatione enim non agit phTSicus, Sed de generatione generali. Sensu Sisideoque S philosophici axiomatis ex nihilo nihil

risit per potentiam naturae et generatione phy-ἡSica idem contendit theologia aliter enim cre- Matio non esset articulus dei. Simili sere modo Graii erus ducem Cornelium Sequutu S, p. 61 reliqua, quorum Supra mentionem fecimuS, philosophorum placita cum doctrina ecclesiae conciliare atque inde efficere Studet, philo Sophiae principia non ipsa, Sed depravata et male usurpata pugnare eum theologia. Duae alitem philosophorum placita divinis literis vero repugnent, ea pro salSi habenda OSSe uterque concedit sui amam autem philosophiae in serri injuriam, Si quae Singuli, Sive Vetere Si V recentiores peccarint, id ipsi disciplinae universae injungere quis velit, iterum atque iterum conteStantur. ni aliiSque argumentis Sati Superque ibi denion Straesse videntur, philosophiam a commercio usuque ille O-

47쪽

logiae Oia Semove iidam, Sed tamquam ejuSadjutricem, sociam, amulam SuScipiendam PSSe atque colendam. Hoc unum addo, advel Sario insuperioPΜΑΝΝυ fidei cum theologia male consti Sae ceu Sare, ne quo Vero, quid cognationis discriminisve inter utramque intercedat, i pS0 Satis perspectum liabere. s. CORNELII Epist. p. 63. ad V M. 75. Idem de doctrina o PΜΑΝΝ valet, quem cum in commento de salsa eademque carnali veritate vehementer erraSSe, tum in eo peccaSSe, quod re nο- tionesque Separanda miscuerit et quaeStionem quae inter eum et ad vel Sarios agitabatur, philo Sophicam in alienum campum transtulerit, communi hujus aetatis sententia suit. Duare a plurimi et philosophis et theologis, imprimis a CALOVI damnatus St. Attamen non desuere, qui, quae ab eo di Spu

48쪽

enim eo omittam, qui cauSam ΗΟΓΜΑ Ni aut defendebant, aut ab ipso auctore relictam sibi vindicabant, DLEAR1V dico, J. MULLE RUΜ, Anss. WER DE HAGE- 1UΜ' ' ali OSque, quibus et RNOLD1UΜῆ adnumereS, qui Semper OpiοSus S in laudandis iis, quos alii vituperant, ut igitur OS Omittam, EISMA NUS. vir pietatis non minus quam eruditionis aude iii signis, mitiorem de ni Stro Sententiam serenS: Nun quam eum, ait, aliam, quam in concret philosophiam , tum antiquam, tum modernam Sui tempori S, eandemque ab adversariis inepte laudatam, cen Sura

sita serire voluisse '). Duae etiamsi non tam HoF-MANNI, quam amici Hu ac defensoris DLEARII Sententiam exprimunt:), tamen ab ipsius mente non ita aliena esse videntur. pSe enim, dum philosophiam iisdelium sive non renatorum rejicit, philo Sophiam quandam reveneratorum animo ibi laxisse videtur. Nam postquam Christum ipsum Veritatem, Spiritumque . auctorem renoVationi proseSSus St, hoc addit non' Darappetui ad Sycli.' Hist. Eccl. II L. 17. g. 6. .

49쪽

dubitarem philosophiam veram, ut renati Opus Spirituale appellare, non tamen per e, Sed propter Christum de dupl. verit in . Atque hoc philosophiae genus aliis in locis cognitionem theologicaui dicit' '). Duid autem hisce vocibus sibi voluerit, ipSe non dilucide perspectum habebat.

Sed restat, ut de exitu hujus controvei Siae pauca addamus. Jam Supra monuimus, colloquium inter Ηος ΜΑΝΝUΜ et philosophos 159 institutum non tam ad sedandam, quam ad acrius inflammandam controversiam valuisse quae quum per integrum et quod excedit biennium et domesticam universitatem turbaSSet et exteros concitasset' ' , a. 1601 ineunte en ricus Iulius, dux Brunsvicensis quem utraque parS' A qua sententia quantopere illius et sequentis saeculi Opinio abhorruerit echisee BUD DEI verbi S 39 Paret ..Non procul ab his, qui philosophiam omnem ejiciunt, ab Sunt qui philosophiam quandam christianam introducere Voluerunt. Aut enim utrumque lumen rationiSet revelationis, turpiter confundunt, aut dum omnia Xre Velatione derivare volunt quae ad sorum rationiSSpectant, reVera Omnem philo Sophiae usum tolliant. Introd. I. p. 311. Ex instituto contra eos disputat Christ. THOMASIC in introductione ad philosophiam aulicam. C. ΙΙ.' WERDEΝΗ. l. l. 11. Tantus erat suror, quasi ob haec dicta HopM1ΝM tolus concidere debuiSSet munduS.

50쪽

udierat, Sibimet ipsi et Supremo aulae judicio Guelphei bytano cognitionem vindicavit. Atque ea in causa recte dijudicanda Summam adhibuit diligentiam. Non

solum enim quae utrinque Scripta et disputata Sunt ipse relegit, Sed rerum etiam acta quae dicuntur tubulasque liti accurate a Se ipso examinata cum Ro-stochiensibus communicavit et ut consilium de ea re

sibi mitterent petiit. Dua impetrata re die 16 Febr.

ejusdem anni Sententiam promulgaVit, qua OFΜΑΝ- Nus jussu eS Scripto publico philosophiae verae et bonarum artium praeStantiam juventui commendare et, quae duriti a Se adversu illas aut scripta aut dicta essent, retractare Sanaeque philosophiae cum theologia consensum prosteri. 0vENO autem, ut MOLLERUS refert ῆ ' - in eodem decreto injunctum eSt, ut programmati Sui a. 159 publicati, ocorum obScuriorum, quibus animi multorum essent ossensi, declarationem, privatim jam factam, repeteret, et in posterum Verbi ambiguis et suspectis in docendo pariter et Scribendo abstineret. Huic dicto postquam sine more VENUS ObtemperaVerat, OFΜΑNNUS invituS, Scripto ad studiosos ehnstadtienses septimo die Martii programmate, Sen-