De controversia Hofmanniana, commentatio pro loco in senatu academico rite obtinendo

31쪽

In priuii iunc in ni odii in argumentatur Re otium fidei i. e. regnum divinunt, ad O nil venire, Cum Deu Spiritum S. eum Obi communicet, ut verbo

ipsius per gratiam eredamu et pie vivamus. tqui vox gratiae omni dignitate, aptitudine, capacitate, sa- cultate rationem humanam privat et ne initium quidem cogitationi S, qua sides inchoatur, ei relinquit: es, erus SyllogiNm rationis ultio in regno fidei locus ' Jam addit ille quidem, negari nou OSSe, ut Verbum illud divinum ab homine percipiatur, pii OSSe auditu, attentione, cogitationes ita quia cogitatio rogrediatur ad ratiocinationes et rei Sctur in διαλογισμοῖς, rationis et logicae usum Simpliciter hic prohiberi non debere. At haec cogitatio tu manu, etSi inde afici potest assen Su quidam et quasi quaedam fides philosophica tantum abest ut veram eandemque Salutarem dem atque Spiritualem cognitionem animis injiciat, ut adventitiam modo et quae ad vitam probe sancteque instituendam nihil plane valeat, et SuaSiOnem gignat. ,, ficunque enim Mationem naturalem ea coleN, SemPer manet τρυνημ te Goκυς et θέναιος POStquam Vero Spiritu S. per verbum convertit impium, mentemque ejus divina luce collustratam, transformat, tum demum adventitia illa sive cognitio sive pei SuaSio in Veram, vividam, Salutarem fidem immu-

32쪽

tatur, captivata Scilicet ratione in Obsequium Christi. Atque hanc li omini per Spirit. S. sactam immutatio- item OPΜANNUS tranSitum Ocat a Sy lo9ιSmo να-tionis in syllogismum dei, in quo et efficiendo et persciendo rationi humanae nihil omnino negotii con

bolis ecclesiae efficere Studet: Sicili enim inquit sel. l. B. 2 cogitatio humana nec efficit fidem, nec hest pars dei, ita nec Syllogismu rationis i. e. secogitati humana operatur fidem, nec At ars,,lidei, quam Nohι Sp. . per merum Verbum ine Cooperatione menti humanae in ipsa mente ac- ,,cendit . eque vero id recte. Confundit nimirum causam es scientem dei cum ipsa dei natura, quae potest utique dici cogitatio humana Sed talis, quam spiritus divinus in animis excitet. Sed haec quidem ΗοFΜANNI placita, quamvis a loquendi consuetudine aliena, in Saniorem sortiisSe mentem interpretari poSSis. Cum ero addit, illo transitu Si non formam SyllogiSin externam, at certe νολὶ GT i. e. ConceptuS humano mentemque ipsam ita transformari, ut e falso Neru evadat syllogismus, satis iam apparent radices ejus erroris, quem in altera Disputatione explicat prolixius.

In hac enim quum thesin 15 dissertationis supra laudatae contra philosophos defendit, du-

33쪽

plicem statuit veritatem, altera in carn/S, alteram Al/ ritus ). Sapientiam spiritus Seu illeologicam eam

dicit, quae Dei beneficio per Chri Stum cum hominibus communicata, asSen Si sideli recepta, Veram rerum cognitionem novumque Sanctitati SenSum in animis

parit. Atque hoc genus veritati omnibus omnino mortalibus, atque ipsi etiam Sapientibus mundi et philosophis verbo divino derogari, colligit ex locis Ps. 116, 11. PS V, 10 Rom. III, 4. Maia SisSe quidem concedit etiam post lapSum aliquam Veritatem, bonitatem, justitiam, Sed eam talem, quae Sp. Sancto repugnet, carnalem Scilicet, et ab ea, quae divinitus nobiscum communicetur, longiSSi me remotam, imo vero illi contrariam et repug=tantem. , Veritatem enim humanam ad Spiritualem habere Se ut menda-

Monentibus contra PhiloSophi S rerum ver o nunquam non cor oriare ,res te id quidem, reSpondet, si Sed Servat diScrimine modo allegat O. Verum theologicum Seu Spirituale ver theologico OnSOnat, isnequaquam autem iiVerS et quidem reptionanti.

Eadem sero leguntur apud MULLERUM . de Stat Contr. C. Ibid C. , rationalis ei spiritualis verita disserunt ut e ritas et salSitas.

34쪽

isSic verum philoSophiculi et carnale conSonat vero, , philo Sophic et carnali, nequaquam Rutem ver Spiri- rituali, cui repugnat. Disserunt itaque longissime utra- ,.que Veritati genera et quae in iis tractandi occu-sepatae sunt disciplinae. Ineptum sane dictum et plane absurdum Nec vero argumentis Sanioribus ab auctore defensum. Pergit enim, omnino philosophiam, etsi purissimam omnibuSque numeri ab Solutam, Semovendam SSe a Sapientiae divinae i. e. theologiae

consortio. Nam quod illa cogitandi meditandique via veri invenisset, id ipsum, ut divina luce deStitutum, vanum S Se et a divina sapientia alienum. At vero ejusmodi philosophiam, puram dico, nuSquam in rerum veritate deprehendi Semper enim ab hominibus

eam excoli, quorum natura peccato insecta Sit, i. e. nondum renatis; cumque his solis ne cotium sibi eSSe, centie ΗΟΓΜ affirmat quo etiam Si non omni veritate destitutos en Set, Veritatena, quam

possidere Sibi videantur . non veram sed et ero falsum dicit. C. Nam quae Sive natura duce, sive divino benescio vere cogno Sci possunt, ea propter inSi tam naturae pravitatem aut minus recte ab iis cognoSci, aut recto cognita in iniustitia detineri. Duare, Sic concludit, etiamsi eadem res intellectui proposita sit, cognitionis clamen uatio et verita mon AES eadem,

35쪽

,,eum unitas objecti Non pariat unum conceptum veritatis. Exempla adjiciamus, quibus quid sibi velit

que Suum aperuiSSe in rebus creatis ex p. Pauli ad Rom. liquet. Ab his autem, quod divinitus oblatum suit, non ita ut decebat mente receptum, Sed brevitia errorem atque Vitium perversum St. - Alia ratio est disciplinarum, quas phYSic et mathematici tractant. In his enim quae res onSiderationi Subiectae Sunt, tanta evidentia tantaque perspicuitate iacent, ut qualia sint a quovis facile et recte perspici OSSit. Sed ne hoc quidem cognoscendi genuS, quantumVis habeat contineatque veritatem, conspirat concordatque cum materia et Subjecta, quia nimia cogn0Scentium, natura perverSuS, mendax fallaxque de caret, qua Sola puruatur coram Deo hujusmodi reritas hominum. Item et de philosophis valet. Hi enim Deum PSSe, eundemque bonum, iuStum, benignum, ratione ducti, quodammodo cognoSeunt. ., Sciunt ergo Deum

eSSe, Sed notitia carnali nesciunt notiti spirituali ρῆ 3. Sic ille atque inde colligit, veritatem, in animi phi-8 cf. MULLERUM de stat contr. B. 3. ConΝ. Stat lil. .in liinde colligit E mente Η0smanii non regenerato quid quid de Deo dicant mentiri. -

36쪽

losophorum residuam, tot coelo disserre ab ea, quam

spiritus s. cum mentibus credentium communicat nec eandem esse, Sed falNam, qua de cauSa errori convincere Studet OS, qui philoSOphiam veram veritati divinae seu doctrinae theologorum repugnare negent cf. c. 2). At ne haec quidem oPΜΑ No Sufficiunt fluum enim philosophi sacile largirentur, ea quae dei repugnat ent nec Secundum philoSophiam vera SSe tantum abfuit, ut hac Sententia acquiesceret, ut ea V

hementisSi me rejecta, veritatem, quam animo ibi n-xerat, duylicem eandemque ibi ipsam reptionantem teneret ac defenderet. Sse nimirum contendit etiam philosophiae suam Veritatem, ex ipsi rectae rationiSprincipiis manantem et neceSSitate quadam inde petitam. Duidquid enim cum legibus Sanae menti convenit et justa consecutione ex ejus rationibus ducitur, id, ut in Suo genere VeriSSimum, etiam a philosopho non poteS non pro vero haberi et teneri. Nec in ea re ratione perperam abutitur philosophus, sed ut oportet utitur C. 2). Verum haec maXimam partem divinae i. e. theologicae veritati Sunt Opposita et idcirco falsissima. Verbi causa ratio necessario concludit, ex nihilo nihil seri theologia negat: philosophia rectissime docet, mundum sine et

37쪽

principi carere, theologia dictu nefas hoc esse clamitat materiam sorinam, privationem tria rerum Omnium principia esSe statuit philosophia nullam materiam, nullam formam, multo minus privationem inter principia numerat theologia, quae Solam Dei potentiam, Sapientiam , denique verbum contendit omnium rerum PSSe cauSam. Orpu naturale posse simul in pluribus Iocis esse negat hTSi eorum doctrina assirmat divina, et exemplis, e Saer litteri depromtis, probat. Verbum carnem factum e SSe theologia profitetur quam sententiam philosophia tanquam salsam et absurdam ejicit. Adeo utraque disciplina inter sedisserto . duo si in aliqua parte con Sentire Videantur, longe tamen aliter eadem dici in philosophia atque in religione christiana ejusque interprete, theologia. uid. quod ,ratio naturalis in divinis rebus

senon poteS non idolatriam exercere, et contumeliosa esse in Deum. Promtum ei St, non per ab USum, ,,Sed nativo Suo Su confingere conceptu Suo dolum,' cs quae in eandem sententiam OLEARIUS in disput theo de philos. si ab usuque, P. PSq. Proseri th. XXX, et

eXempla h. LVIII sq. quibus demon Strare conatur, hi losophiam theologiae repugnare v. g. h. XXXV Pejor est etiam error et perniciosior, quod philoSophia latuit, idem esse naturam Deum pSum et satum. - b. Quod mentem hominis idem esse quod Deum dicat.

38쪽

teste UT HERO ,,Die Vernulast mussabgotter machen ,,und ann nichi ander thun. Etsi vero adigen- sidus est christianus philosophus, ut suam Sententiam seper contradictoriam limitari sinat in theologia, manet istamen adhuc contradictio cum legibus veritatis phi- ,,lOSOphicae. Atque Sic cedente Philosopho non cedit phil0Sophia, quae queritur a posseSSore vim Sibi inferri. Et certe philosophum non agit cedenS, quia senon est philosophi tollere leges Veritati Suae, quaS tueri debet. Itaque quum plurima sint, quae philosophia enixe probet tanquam axiomata, quibus nihil verius, nihil

certius, nihil magis indubitatum judicet, theologia

autem convincat Sse salsissima, Sequitur Primum, idem in theologia atque in philosophia verum non eSSe, deinde duplicem esse veritatem, aliam philoSOphiae aliam theologiae si . . spiritualem et carnalem), utramque cum altera pugnantem, denique rationis ac propter id ipsum philosophiae Sum ex theologiae penetralibus excludendum PSSB. Haec OPΜΑNNUS Jam omissis iiS, quae ab amiciS, LEARIO, LUENSTEDT1 aliisque in eandem fere Sententiam disputata sunt, videamuS, quo modo, quibusve rationibus philosophi eluastadtienses CASELIUS. CORNELIUS. MVENUS, quibuS et GRAUERUM

39쪽

adnumer S, cauSam Suam defenderint. Intelligitur id ex Scripti eorunt, Supra laudatis, quorum altera pars in consecutionibus quibusdam ex placitis II ος- ΜΑΝΝ repetendi S, altera in iis refutandi versatur. Sed in priori genere disputandi quum multa adversario iniungere Studeant et inepta et a mente ejus aliena es Stat Iit. OF M.), no ea tantummodo, quae aliquid ad uni refellendum saliunt, Summatim enar

remus.

Primum ei objiciunt, quod, quum initio Omnem rationis in theologia usum damnasset, poStea quae in contumeliuni ejus dixisset, de ab usu interdum interpretatu eSSet, aut Secum pSe pugnaret, aut ex ab usu rei de re ipsa conjecturam faceret, quo disputandi genere nihil ineptius cogitari posse. Deinde ad ipsam philosophiam ab injuria vindicandam accedenteS, rationi monent eundem esse atque revelationi auctorem, quare nullo modo seri posse, ut altera alteri natura sua repugnaret, nisi forte qui Deum Secum pugnantem saceret, quod quidem non absurdummodo, sed etiam impium esse. Duicunque ergo Deum ut rationis auctorem vereatur, eum et philoSophiam, cujus omnis vis in usu rationi Sita Sit, tamquam egregium et divino benescio humano generi traditum donum necessario colere debere cs Coinrv. Resiit.

40쪽

MζLL. p. 50.). SSe quidem menti humanae suos limites et infirmitates, verum hi non impediri, quo minus, qui ea recte utatur, et intelligat Deum SSe, et eundem bonum, ju Stum, Scelerum vindicem cognOScat. Nam etsi ei per naturam non sit licitum adire fidei mTSteria, naturale tamen cognitiones, divinitus illas quidem in mentibus insitas, integras adhuc et satis idoneas mansisse. quibus quidquid tecta conclusione derivetur, id non in suo modo genere, Sed in uniVerSum verum esse et placitis theologiae vel ma-Xime cola Sentaneum l. l. p. 56. 57). Contra si quid rectae rationi adversetur. id salsum esse non magis in philosophia quam in theologia' ') atque rem ita se habere e gregie confirmari ipsius D. LUT HERI Verbis, , in hunc modum Scribentis orationi quae repugnant, utique ea verbo divino repugnant. Nihil itaque redendum, quod rationi contrarium sit. atque hoc essato pietatem erga religionem non violari, modo recte intelligatur Non enim hunc hujus sententia Sensum eSse, qua Si nihil Sit credendum quod superet rectam rationem, aut quod ab ea non percipi et intelligi pos-Sit; multo enim pacto negari posse, multa SSe Cre-

' cs. GRAUERUM l. l. p. 31 lumen gratiae non pugnat cum lumine naturae, teste LUTHERO ib. P. 57. -