De interrogationum enuntiativarum usu Horatiano ...

21쪽

Soquor hunc Lucanus an Appulus anceps.

Sut II, 2, 31 Unde datum sentis, lupus hic iberinus an alto Captus tot 'Sat. I, 3, 157 Quid refert, morbo an furtis pereamque rapinis 'Sat. I, 4, 10

Ede hominis nomen, simul et Romanus an OSpes.

Sat. II, 7, 9 Quid reser uri virgis ferroque necari

Auctoratus eas, an turpi clausus in arca Jla subsequente exemplo ummeger opinione recedo et editionem epistul. Morat. ab Obbario annes 183 7 editam sequor,

qui scribit epist I 3,31

Debes hoc etiam rescribere, sit tibi curae, Quantae conveniat, unatius, an male arta Gratia nequicquam coit et rescinditur 3 Nam mea quidem sententia verba sit Μunatius etiam rescinditur' inter se opponuntur, ut interrogationem disiunctivam, non duas ac per e tautes interrogationes, ut Kruegem voluit, efficiant. Docent enim grammatici, velut Draegerus, hist synt. II, p. 458, simplices interrogationes enuntiativas obliquas cum verbo antecedente interrogandi particula conecti necesse esse. Quae cum ita sint, si codicum Optimorum lectionem situ retinemus cf. ellorum, epil III, p. Ἐλ)Verba sit Munatius pro triores disiunctionis parte habenda sunt, quippe in qua particula interrogandi omitti possit.

Ac mea quidem opinio enitet et eorum, qui eum secuti sunt, conjectura sustentatur. Nam vir doctissimus, cum putaret, fieri non posse, ut in una eademque disiunctione obliqua verborum modi inter se differretit, lectionem si is paucis libris mss. traditam in textum recepit, hoc modo disiunctionem sustulit. Illa autem modorum varietas non impedit quominus disiunctionem retineamus. Nam in eadem periodo modo varios esse Schmidius i. c. et Obbarius . c. a. h. l. et Dissenius ad Tib. III, 1, 20Dj0jtjgsui. , OOQIe

22쪽

docuerunt. Restat ut dicam, bene cum sententia hujus loci congruere id ipsum, quod Horatius ex indirecta oratione ad rectam subito transiit. Quam ad rem bene adnotavit Obbarius I, p. 220haec quod oratius ex oratione indirecta ad rectam subito transit, non est sine quadam rei et ingratae et inexspectatae significatione, quam particula an auctam sentimus.

epist. I, 6, 12 Gaudeat an doleat, cupiat metuatne, quid ad rem 3 epist. I, 12, 20 Sublimia cures Empedocles an Stertinium deliret acumen. epist. I, 14,

Certemus, melior sit Horatius an res.

epist. I, 16, 12

Ne perconteris, undus meus Arvo pascat erum an bacis opulente Olivae.

epist. I, 18, 19 - 20 Ambigitur quid enim Castor sciat an Docilis plus; Brundisium inuci melius via ducat an Appi. epist. II, 1, 176 Securus, cadat an recto stet fabula talo. epist. II, 2, 166 Quid refert, vivas numerat nuper an timet epist. II, 2, 195

Distat enim, spargas tua prodigus, an neque sumptum Invitus facias.

Intererit multum, loquatur . . . matrona potens an sedula nutrix,

Colchus an Assyrius, hebis nutritus an Argis. epist. II, 3, 408 Natura fieret laudabile carmen an arte, Quaesitum est. -Αn' ponitur an hora his locisod. I, 12, 33-3b

23쪽

Ρercontabere doct08, Quid pure tranquillet, honos an dulce lucellum, An secretum inter Reliquum est, ut de uno loco disseram

Sat. Π, 3 260

Agit ubi secum, eat an non, quo altera disiunctionis pars non enuntiat exprimitur sed negatione posita priori opponitur. Cum autem in pendente sententia plerumque non an non' sed necne' exstet cf. Κue erum,

l. c. II, p. 1013 et Draegerum l. c. II, p. 4663, hic locus, quosian non in interrogatione obliqua positum est ab usitato dicendi genere recedit. Sed apud alios quoque atque etiam classicos scriptores an non in interrogationibus obliquis invenitur.

-Νe' in posteriore disiunctionis membro particula in priore parto omissa ponitur, si ex eis Verbis, quae disjunguntur, dilucido apparet, alterum poni non posse, si alterum ponaturis. Κ-hnerum, l. c. II, p. 1015. Atque etiam ex episto, 6, 2 gaudeat an doleat, cupiat metuatne, quid ad rem Τ' ubi interrogatio praecedit, in cujus altera parte an exstat, efficitur, in subsequentibus verbis cupiat metuatne' particulam sine' pro an positam esse. Errant igitur Doederlinius et Handius, quorum alter in adnot ad epist. I, 11, 3, alter in urs. IV, p. 8 et 7 contendit, ne simplex positum esse pro duplici ne me', quibus particulis non opponantur duae interrogationis partes sed an hora quadam repetantur. atque in

eius Π, 3, 17

Intererit multum, divusne loquatur an heros et matrona potens an sedula nutrix mercatome Mus cultorne irentis uesti, Colchus an Assyrius, inratorem' et cultorem agelli' inter se opponi eadem ratione, qua in versu praecedente matrona' et nutrix , in subsequente Dj0jtjgsui. , OOQIe

24쪽

AColchus' et Assyrius ' oppo utur inter se, qui est qui neget 'Qua re illa opinio prorsus refutanda et in uelinori et Draegeril. c. II, p. 466 praeceptis acquiescendum est. Atque senes in altera disiunctivae interrogationis parte pro an positum apud Horatium invenitur his locisSRt. Ι, 2 76 suo vitio rerumne luboreS, Nil oferre puta83Sat. I, 8, 2Fabser, incertus canatium faceretne riapum, Maluit ess deum Sat. II, 5, 4 Solus multisne cohere8, Veloci perourre oculo Sat. I, 6, 75 Quidve ad amicitias, usus rectumne, trahat OS. Hoc loco quid pro utrum ' XStat.

epist. , 6, 12 Gaudeat an doleat, cupiat metuatne, quid ad rem' epist. I, 12, 17

Cures, Stellae sponte sua jussaene agentur et errent.

epist. I, 18, 100Ρercontabere doctos, Virtutem doctrina paret naturane donet In posteriore parte necne' positum est Sat. I, 4 4b Comoedia necne poema Esset quaesiVere. 8M. I, 4, 63Justum sit necne Poema,

quaeram.

Horatius praecedentibus locis solutiore verborum construe tione usus est, qua de re V Schuelgium et megerum ad h. l.

Sat. I, 4, 124 An hoc inhonestum et inutile actu Necne sit addubites f

25쪽

Sermo . . . male necne Lepos saltet.

epist. Π, 1, 79Recte necne crocum floresque perambulet Attae Fabula si dubitem, clament. ANe me' pro utrum-- positum est

Collectosne bibant imbres puteosne Perennes, Scribere te nobis par est

epist. Π, 3, 117

Intererit multum . . . loquatur .... Μaturusne senex an adhuc florente juventa Fervidus, Μercatome vagus cultome irentis agelli.

Rostat ut do duobus locis dicam, quibus id est commune, quod codices plurimi idemque Optimi miro quodam consensu os Kellerum et Oiderum in edit ad h. l. et Kellerum, epit. III, p. 42 - 644 legunt sive epist. I, 11, Quid tibi visa Chios, Bullati, notaque Lesbos, Quid concinna Samos, quid Croesi regia Sardis, Smyrna quid et Colophon majora minorano fama ΤCunctane prae campo et iberino flumine sordent et Sat. I, 2, 3 Quid inter Est in matrona, ancilla peccesne togata 'Scripturam hue si probamus, rusus singularis statuatur necesse est, cum primo obtutu particula ve' his locis in parto posteriore interrogationis distinctivae posita esse videatur Atque etiam mon defuerunt, qui particulam Ve' recte poni in alterodisiunctionis membro censerent es Schmidium in epistular edit.)et ut illum usum singularem sustentarent in medium proferrent illos ipsos locosios Braunhardum, Ritteram, Fritzschium, Holderima, alios), proinde ac si invicem se tuerentur atque alter acciperet fidem ab altero os Dillenburgerum) Quae opini quam inepta Dj0jtjgsui. , OOQIe

26쪽

sit, si quis accuratius rem consideraverit, facile intelleget. Nam cimi apud scriptores aureae quam dicimus linguae latinae aetatis sive particulam pro ne' in disiunctione positam Vix inquam

reperias ), tum illi duo loci ea re differunt, quod epist. I, 11, interrogatio disiunctiva directa, sal. I, 2, 3 obliqua exstat. Atque ut primo loco dicam de epist. I, 11, 3, plurimi editores in lectione tradita Ve' offendentes enuei auctore proisminorave scripserunt minorane.' os autem viros doctos

effugisse videtur, quod in lingua latina apud nullum scriptorem interrogati disiunctiva directa invenitur, cujus posterior pars priori per ne' opposita sit '. cf. Dra erum hist synt. II, p. 466;

GOsfrauum, at gram. p. 492. - nerus, qui ejusmodi exempla non afferat l. c. II, p. 1015 tacendo loquitur. - Quae cum ita sint, opiniones eorum refutandae sunt, qui enueium secuti minorane' pro minorave' scripserunt. Ac mea quidem sententia cum ellem in universum consentiedum est, qui a ceterorum huius loci explicandi ratione abhorrens epit. ΙΙΙ, p. 43 magna cum sagacitate exposuit omnes editores in eo erravisse, quod Verba majora minorave fama' pro interrogatione disiunctiva habenda esse putarent. Disserit enim ille vir doctus hascisWer dies gedanhenreth ohne Orgefassis melaun ueberiem, Wir gugeben, das gerade die Orte: in si groesser de ge-ringer at ili res absolui nichi hereinpassen. Den os tesnu danach e ut Me dem Bullatius die asiatischen taedis zugesan haben, nichi aber ir sein urtei vertano, in eschem gustande egenWaertig ene laetge selen Echandes sic durch-We nichi um objective, sondem um rein subjective schaelgunmund in diesen usammenhan passi obe das eberlieserte minorme gang orgu lita herein hWie gesalle di die eruehmten,' Nullo igitur iure munii ard et alii, qui Ve' retinent, interrogationis signum posuerunt.' Valde Draegem vituperandus videtur, qui affirmat hunc ipsum locum Horatianum esse unum solumque, quo altera pars alteri in intere gatione disiunctiva directa ne particula Opponatur, quamquam hoc loco ἡne non codicibis traditum sed interpretum conjectura effectum est. Maxime autem cavendum eat, ne, quod ab usu totius linguae latiuae recedat, coniectura in verba scriptoris inseramus.

27쪽

staedis lianasiens tehen nun im teri Aetas eisplete und anach ommen die vie umstriuenen oris majora minorave fama osset ar edeuten si nichis an res ala in escetera, hund die andem taedis enera end welche de genannis anr me Helch de fagi Helch, helis voran , thesis natastehen; g. B. Ephesus Denken irrain Oben stat de stoerendenWorte sin si Moesser de geringe als ih rast biesmin denpoetisci in eschinuechten edanhen und o eitor eigenuitaseundisi die andem, groesser der letne an res habenvi die inhiat des edanhengangs exhalten undou eic den chst e dero erileserung.' Sed virum doctissimiun id est mosse videtur, quod neque notio Mund neque die anderen verbis traditis inest. Itaque equidem interrogationis signum posthfama delendum optimeque sic scribendum esse judico: Smyma quid et Colophon Μ ora minorave fama Cunctane prae campo et iberino flumine sordent Quam conjecturam si comprobamus non modo in lectione codd. tradita acquiescendum licebit sed etiam aptissima ex illis verbis sententia efficitur. Aliter vero res se habet M. I, 2, 3, ubi codice in altera parte obliqua disiunctivae interrogationis sive' exhibent. Cum autem, ut supra dixi, hic usus in lingua latina non inveniatur, jam enueius, quem Omne sere editores secuti sunt, pro Ve' emendavit ne . Et recte quidem; nam si non in interrogatione disiunctiva directa, attamen in obliqua et apud Horatium et apud alios eiusdem ac prioris aetatis scriptores multa exstant exempla, in quibus posterius membrum disiunctionis priori per sene' opponitur λὶ cf. advigium lat. prachi. 43 Handium, . c. IV, p. 87 Draeger. l. c. II, p. 466; uehnerum I. c. II, p. 1015.

Reiciendae sunt igitur opiniones eorum virorum, qui in tradita lectione acquiescendum putaverunt. Jam Vero si illenburgerus ad vae defendendum illum locum epist. I, 11, 3, de quo modo disputavi, in medium protulit, nescio an luculentissime ostenderim, illum locum minime quadrare ad hunc quippe in quo interrogatio disiunctiva omnino non contineatur. Dj0jtjgsui. , OO Tle

28쪽

v et sin miterae inter se commutentur cf. esserum, epit ad h. l. Quod si vix dubium esse potest, quin emendatio ne probanda sit, in explicando hoc loco editores prorsus inter sedissenserunt ac multas et Varias opiniones protulerunt. Atque cardo quaestionis in eo Vertitur, utrum ut Acro et orphyrio cf. aut , schol. Horat ΙΙ, p. 99), enueius aliique Voluerunt,

hoc loco tres partes matrona, ancilla, togata' an, ut plerique recentiores existimant editores, duae tantum partes matrona, --

cilla togata inter se opponantar, ita ut togata eum ancilla coniungendiu sit et ex duobus vocabulis una notio efficiatur Aomihi quidem rem paulo accuratius enucleatur Benues eorumque, qui eum secuti sunt, opiniones abiciendae videntur duabus de causis. Primum enim interrogatio disiunctiva efficereis ex tribus partibus constans, quarum duae priores particula disiunctiva non interposita συνδετως iuxta ponerentur, tertia autem illis per ne opponeretur Grammatici autem docent in interrogationibus tripartitis secundum membrum semper particula sine' vel an proferri necesse esse. Deinde Vero nullo modo fieri potest, ut hoc loco matrona, ancilla, togata' inter se opponantur, tamecum notio ancillae hic ineptissima sit. Nam Horatius in versibus

praecedentibus ancillarum mentionem non fecit sed matronas tantum et libertinas vel mimas meretricesque inter se comparavit, cum Ostenderet, eos qui libidine incitati sive matronas sis libertinas amarent, utique detrimentum capere. Illis enim saepissime summa pericula subinvida esse, hos autem modiu transeuntes et rem familiarem et famam perdere. Verbis autem quid interes etc. moratius argumentationi, ut ita dicam, finem imponit ita ut breviter complexus, quae antea exposuerat, Onfirmet eum, qui matronae stupriun inserat, aeque stultiun et vituperandum esse, aeque modum transire atque eum, qui cui libertina remfamiliarem essundat. Apparet igitur, ad hunc sententiarum nexum nullo modo quadrare, si quis matronae et libertinae ancillam opponat. Nam Horatius v. 117 postulat, ut is, qui modice vivere cupiat, ad explendas libidines cum ipsis ancillis concumbat, quippe in quibus peccare nec periculosum sit nec sumptuosum. Suo igitur iure plerique recentiores interpretes Vocabulum togata

29쪽

conjunxerunt cum ancilla , ut ancilla togata' idem estget ac islibertina' os relltimi, megerum, irchnerum, Schueuium). Nam hoc certe modo sententiarum nexus aptissimus instituitur. Atque revera hancilla togata' idem valere ac silibertina , id omnes consentiunt, qui de hac re scripserunt, Velut Acro et Cruquius. cf. etiam'arquardi. roemista privatalterin I, p. 42 not. 204.

Ρostquam de iis interrogationibus disputatum est, quarum utraque pars Verbis exprimitur, in hac dissertationis paragraphod iis disiunctivis interrogationibus mihi dicendum est, quariun prior pars mittitur ita, ut particula an initio enuntiati videatur collocari. Cum autem primitiva vi hujus particulae indicetur, duas res disiungi, altera pars, cui interrogati ab an incipiens οποnMur, mente suppleatur necesse est sive e praecedentibus verbis sive e tot sententiarum nexu. Quam in rem accuratissime inquisiverunt,uel erus, i. c. II, p. 1018 sqq. Dra erus, i. c. I, p. 321 sqq.; advigius, i. c. g 463. Neque silentio praetereundum esse censeo interrogationes an particula introductas apud Horatium in ratione dissola 20 locis, in obliqua b locis

exstare. A.

Omnia exempla, in quibus an in directa interrogatione ab initio enimitati positum est, si sub imo conspectu Ponimus, in duo genera dividenda esse apparet. Nam is qui quaerit, aut ea, quae suae ipsius sententiae contraria sunt, reicit et resutat eoque modo Suam opinionem confirmat, aut ea, quae sibi vel verisimilia vel probabilia videntur interrogando rhetorice, ut ita dicam, exprimit.

Ac primum quidem eos locos proferam, ubi particulae an sive resutandi sive argumentandi vis ac potestas inest. Quo interrogandi genere plerumque responsio negativa exspectatur. Loci

sunt hi

30쪽

si quis atro dente me petiverit, Vultus ut flebo puer 8

epod. 17 76

An quae movere cereas imagines Possim γHorem artis in te nil agentis exitum 'Sat. I, 1,76 An vigilare metu exanimem hoc juvat 'Subsequente loco a Mueger lectione at si . . . Veli . . . perdas recedo et Benileium, qui SM. I, 1, 88 An, si cognatos, nullo natura labore Quos tibi dat, retinere velis eoareque amicos, Infelix operam perdas 3 sean' in textu posuit, propterea sequor, quod optimi codices hic an

exhibent cf. eller epit II, p. 42M Neque enim illa scriptura

sensu caret, verum etiam in nexum Verborum antecedentium

optime quadrat. loeta enim haec fere dicit noli mirari, quod amorem, quem tibi acquirere non studueris, non concilias. Jtaque mores tuos corrige et ipse cognatis amorem affer Si hoc feceris, omnes tibi benevoli erunt An putas, fore ut hoc tibi non contingat et ob eam rem inutile esse, amori impetrando te studere Τμ8M. I, 2, 59Α tibi abunde Personam satis est, non illud, quidquid ubique officit, evitare' Sat. I, 2, 103 An tibi mavis Insidias fiori 38at. Ι, 4, 124 An hoc inhonestum et inutiis factu Necne sit addubites Sat. I, 10, 74 tua demens Vilibus in ludis dictari carmina malis 3