De interrogationum enuntiativarum usu Horatiano ...

31쪽

An tu reris eum occisa sanisse parente Τ M. Π, 3, 278 An commotae crimine mentis Absolves hominem et sceleris damnabis eundem' Sat. II, 3, 312Α quodcimque facitiaecenas, te quoque Verum est Tantum dissimilem . . . . certare epist. I, 11, 5-6Αn venit in votum Attalicis ex urbibus una' An Lobodum laudas dio maris Τ

Ucircone vager scribamque licenter an omnes Visuros peccata putem mea, tutus et intra Spem veniae cautus Vitavi denique culpam, Non laudem merui. Nullo iure in his verbis offendit enueius, qui optimorum librorum scripturam an rejiciens os ester epit. III, 58)hut' in textu posuit. Nam rellius, cujus interpretationem in univerSum sequor, nexum Verborum, etiamsi an particulam intinemus, aptissimum esse demonstravit. Nihilominus liccat mihi paucis accuratius exponere, quo modo verba inter se cohaereant et explicanda sint. Atque oratius postquam Vituperavit 6. 263 6 carminum aestimatores Romanos eosque in duos ordines divisit, quorum alter saepe errata poetarum Omnino non Videret, alter illis, etiamsi perspiceret, tamen ignosceret, pergit hoc modo: proptereane quod alter judices menda praetereunt neglegentia, malos Versus scribam ac perem Ore ut imi peccata non perspiciantur, an licentia quadam utar in scribendis carminibus si sperem, fore ut menda, etiamsi perspiciantur, tamen non Vituperentur, quippe cum alter aestimatorum ordo erratis poetarum indignam et veniam, dummodo ne nimia sint Quod si facerem, cum non Vituperarer, laudem mihi non acquirerem. Si hoc modo verba interpretamur, ex illis effici aptissimam sententiam concedendum est et abjiciendae sim nounullorum ut Ritteri explicationes huius loci, quam nimiam interpretandi subtilitatem Dj0jtjgsui. , OOQIe

32쪽

prae se ferre videntur. Id unum autem tenendum est, respondere priorem interrogationem a sine cincipientem versu 263 et alteram per an introductam Versu 264. taque coniecturis non opus est; sed in tradita lectione acquiescendiu est. Adhuc disputavi de iis interrogationibus, in quibus negat a responsio exspectatur. Iam accedimus ad eos locos, ubi responsio mativa requiritur. epod. 3, Num viperinus his cruor lacoctus herbis me sesellit, an malas

Canidia tractavit dapes ΤΑ- ΙΙ, 5 58

Num furis an prudens ludis me obscura canendo ΤDe his locis, ubi num 'n' in disiunctione exstare Videtur, paul infra accuratius disseram.

Sat. II, 3, 263

An potius mediter finire dolores' Cum adverbium potius' particula han hoc loco adjectiunsit, dubitari non potest, quin responsi ammativa exspectetur. Sat. Π, 7, 109 hic peccat, sub noctem qui puer Vm Furtiva mutat strigili '

Ex eis quae supra attuli exemplis apparet, notionem disiungendi, quae particulae an is erat, prorsus ab Horatio se vatam esse. In obliquis autem interrogationibus, in quas nunc mihi inquirendum est, apud oratium disiunctiva vis modo retenta modo omissa est. Nam tres inveniuntur loci, ubi formulis senescio, an , qui scis an levis affirmatio exprimitur atque in eiusmodi exemplis disiungendi vim particulae Astu servatam esse, omnes grammatici docuerunt. E. mandium l. e. I, 10 sqq.;Dj0jtjgsui. , OOQIe

33쪽

formulis prior disiunctionis pars, cum nullius momenti sit, eodem modo omissa est quo in eis interrogationibus rectis, de quibus supra disputavi. Paulatim autem apud scriptores aureae quam dicimus aetatis disiungendi vis principalis evanuit et vera dubitati Verbis nescio an etc.' expressa est, ut an in notionem particularum num bel sine' abiret et pro illis poneretur. Quo factum est, ut obscurata vi genuina an vera interrogandi particula fieret atque etiam post verbum interrogandi loco particularum ne vel num' poneretur.

Formulis ,nescio an, qui scis an affirmatio e rimitur. Od. II, 4, 13 Nescias an te generum beati Phyllidis flavae decorent parentes. Sat. II, 3, 3 Nescio an Anticyram ratio illis destinet omnem. epist. ΙΙ, 3, 462 Qui scis, an prudens huc se deiecerit atque Servari nolit 2

Uno Deo formula ,quis scit an vera dubitatio eaeprimitur. Od. IV, 7, 17 Quis scit an adjiciant hodiernae crastina summae Tempora di superi y

,, An particula interrogativa facta e8t et pro ne vel num eae8tat. epist. II, 3, 436 Quem perspexisse laborant, An sit amicitia dignus. Dj0jtjgsui. , OOQIe

34쪽

Caput II. Do interrogationibus simplicibus.

In ninibus interrogationibus enuntiauris disiunctionem, etiamsi verbis non exprimitur, tamen mente reconditam primitus fuisse liquet. Nam is, qui quaerit, ut de aliqua re certior fiat, si disiunctiva interrogatione utitur et ob eam rem utrumque membrum Verbi exprimit, interrogat, utra ex duabus rebus dubiis fieri possit, si simplicem interrogationem usurpat, indicat alteram rem vix fieri posse et ob eam causam alterum membrum opprimit, quamquam initio menti obversabatur. 1. a.

Ac primum quidem dicendum mihi est de iis interrogationibus, quae a sene cincipiunt. Quae vox etiamsi quantitate a isne' prohibitiva particula differt, tamen primitus unum idemque vocabulum atque illa fuit. Derivatur enim utrumque vocabulum ab eadem radice sanscritica na', quae aliquam rem negari significat L. BOppium,

Vergi gram. II. aufl. ΙΙ, p. 178 p. 3, 537, . ais. Ροttium, etymol. Orsch. p. 381, 384 420 Curtium, Mund-guege derrarieta eum. II. ais. 1866 p. 284. Cum autem imi- cuique interrogationi aliquid inhaereat negationis cf. andii Turs. IV, p. 733, propterea quod is qui interrogat, aut reapse id quod sciscitatur, nescit, aut certe aliquid se adhuc nescire simulat, factum est ut eadem particula Romani et in negativiso in interrogativis enuntiatis uterentur. Sed paulatim discrimen quoddam inter illas particulas intercessit; nam ne' interrogandi particula imminuta quantitate, es. Melinerum l. c. II, p. 1002, tantum enclitice ei verbo affixa est, quod sensu euctu praevalebat in sententia es num et niuic).

35쪽

lnterrogationes partioula ne ' introductae sunt dirootae.

A. genuina negandi vi causa repetenda est, cur per ne propriam interrogandi particulam, plerumque is quaerat, qui dubitans vel ignarus revera certior vult fieri de aliqua re neque indicat, utrum amrmativa an negativa responsio exspectetur. Cujus generis exempla haec sunt

Sat. II, 3 97 Quas divitias qui construxerit, ille Clarus erit, sortis, justus Sapiensne' Etiam, et rex Et quidquid volet. Sat. II, 7,

Davusne' - Ita, Davus. Quamquam primo obtutu nobis mirum esse videtur, ejusmodi exempla apud Horatium paucis locis inveniri, tamen, mi accuratius hanc rem consideraverimus, causam et in natura Ηο- rati et in scribendi genero positam esse facile intellegemus. Nam poeta qui mores corruptos castigare et corrigere studeat, ubiqueo in lyrica et in idactica poesi omnia ad se ipsum revocat, ut etiam interrogationibus utatur, non tam ut certior fiat de aliqua re quam ut vel suam ipsius sententiam interrogando indicet vel assectum quendam exprimat.

Responsi quae desideratur est negativa, cum is qui sciscitatur persuasum habeat, responderi non posse nisi negatis sententia. Itaque ne' quamquam non idem sibi vult ac num , tamen nonnunquam russi significationem hujus particulae prope accedit dronia quaedam inest ejusmodi interrogationibus propterea, quod is qui quaerit, cum haud ignoret, quonam modo sibi responderi necesse sit, utrum affirmativo an negativo, tamen eadhuc de responsione dubitare simulat cf. uelinerum l. ' ΙΙ,

36쪽

vin tu Curti Judaeis oppedere' Νulla mihi, inquam, Religio est. at mi sum paulo infirmior. Benuei lecti commemoranda est, qui adhortationem his verbis inesse suspicatus ob eam rem pro Vin tu , quam scripturam optimi codices exhibent a Miterum, epit II, p. 5033, legit Vis tu . Cum autem a grammaticis es. Κue erum ΙΙ, p. 1003 et a Benues ipso constitutum sit, verbis vis tu notionem iubendi vel adhortandi expressam esse, illum virum hoc loco erravisse in propin est. Nam non adhortationem sed veram interrogationem ironico prolatam his Verbis inesse, et . 65 male salsus ridens dissimulare et verbis subsequentibusseat mi confirmatur. Itaque hic locus in illo, in quo nititur Benueius M. II, 6, 2 Vis tu homines urbemque seris praeponere silvis' consere non potest, cum e sententiarum nexu efficiatur, sensu illos locos inter se differre cf. Heindoinum dos Q. Hor. Flaccus satiren, ΠΙ mss. 1859, a. h. l.ὶ Jam vero addendum mihi est in verbo vin literam sesse elisione evanuisse, qua de re disputantinandius, . c. IV, 9 et Drae rus, . . . p. 12. Exempla affert e comicis Romanorum poetis desumpta Ηοllatus, synt priscor scripti est. 1862 II, p. 265 i.

8M II, 3, 128

Quam1 Si quidvis satis est, periuras, surripis, aufers

IIndique Tun sanus' 'Sat. II, 3, 152

Ni tua custodis, avidus jam haec auferet heres. ψΜen vivo 'μ in vivas agitur, Vigila. 8M II, , Iamne doloso Non satis est Ithacam revehi patriosque penates Adspicere' Litera e 'io et sat II, 3. 152 omissa est Qua de re os

37쪽

Putasne

Perduci poterit tam frugi tamque pudica Sat. ΙΙ, 7 88Ρotesne Ex his ut proprium quid noscere ΤΝο Vertamus hinns G tW Τμepist. I, 10 14 Novistine locum potiorem rure beato Τepist. I, 16, 31

Cum pateris sapiens emendatusque Vocari: Respondesne tuo, dic sodes, nomine

epist. I, 19, 14 Quid si quis voltu torvo

simulet . . . Catonem, Virtutemne repraesentet moresque Catonis 3

epist. II, 2, b

Praeter cetera me Romaene poemata censes Scribere posse inter tot curas totque labores Τι) Saepe ne otii verbo atque ei quod constructione grammatica effertur, adnecti apud scriptores, ut ex hoc exemplo similibusque apparet, iam ab dindorso in adnot. ad sat. I, 6, 3 die enhlitischen partaeinque, ne, e verde also, Wie so os in de griech poesie und aeibat in derprosa τε, ei dichter umgestelli et a megerora c. p. 716 not. 2 expositum exemplisque probatum est. Quae constructio a recentioribus grammaticia figura ἀπο κοινου appellata est ei. Goasmuum lat. min. 480, 1 b). Deinde autem scriptores ad eam licentiam progressi sunt, ut, siquando ex verbo, quo exprimeretur interrogatio, penderet accusativus cum infinitivo, particulam ne non adnecterent illi ipsi verbo, sed potius insererent enuntiato inde pendenti velut in eo exemplo, quod modo protuli, ubi me Romaene poemata scribere posse censes γ' exstat pro censesne me Romae etc cf. and. l. c. IV, p. 75. Exempla, quae apud Horatium inveniuntur, sunt haec epod. 11 11; at. I, 5, 5; sat. I, 10, 21 epist. II, 2, 148. Quo modo transitum fieri arbitror ad eas interrogationes, quibus indignatio inest et quae a ne incipientes constructionem sive acc. e. ins sive coniunctivi vel nudi vel cum ut coniuncti induant. Atque etiam in disiunctivis enuntiatis ne ista verbis, quae disjunguntur et ob eam rem opponuntur inter se, non adigitur: sat. I, 2, 3 sat. I, 8, 2 sat II, 3, 246 epist. I, 3, 12 epist. I, 15, 15.Dj0jtjgsui. , OOQIe

38쪽

C. Responsio, quae exspectatur, est ammativa ita ut is, qui quaerat, postulet ab eo, quem interrogat, ut assentiatur. His igitur locis sene particula proxime ad nonne significationem

Videsne, Ut ora vertat huc et huc euntium

Liberrima indignatio ΤSat. I, 3, 20

Quid tu'

Nullano habes vitia ' Immo alia et fortasse minora. Sat. II, 7, 1

Estne marito Μatronae peccantis in ambo iusta potestas 3 In corruptorem vis iustior.

epist. I, 11,

Cunctane prae campo et iberino flumine sordent 3

epist. I, 17, 38 Quid qui pervenit, fecitne viriliter Ἀtqui

Hic est aut nusquam, quod quaerimus. In hoc loco plerique interpretes haeserunt, cum ignorarentiquid sibi vellent verba atqui hic est aut nusquam, quod quae rimus. Nihilominus mihi quidem verba sensu satis probabili carere non videntur. Qua de causa liceat mihi, totum sentontiarum nexum paucis Xponere. Oratius postquam Scaevaei amico natu minori, suasit, ut Aristippi vivendi ratione uteretur cui, quo magis illustraretur, cynici philosophi praecepta oppo fuerat, versibus 33-42 efficere studet, eum, cui favorem prin, oipum sibi conciliare et servare contigerit, non minus dignum esse qui laudibus fleratur, quam qui bello feliciter gesto triumpha, verit. Tamen non neminem esse, qui perductus timore, ut contingat id quod sibi proposuerit, ignave a consili destiterit. Sed quid Scaevae videri de eo iudicandum esse, qui benevolentiam fautoris potentis sibi coquisiverit Viriline ratione usum esse Dj0jtjgsui. , OOQIe

39쪽

illum an viro indigna Cum autem ei, qui morem principum sibi conciliaverit, animo virili pus sit, quo labores suscipiat et

constanter perserat, in promptu esse, eum viriliter egisse. Quam interpretandi rationem si probaverimus, sententiarum nexum bene se habere apparebit omniaque verba suum locum obtinere. Horatius enim hac interrogatione usus revera experiri studet, quid Scaeva sentiat, quamquam ipse non ignorat, quae respondenda sint. Itaque particula nonne non utitur, ne quid ipse sentiat, indicet s. Obbarium a. h. l. Sed quoniam exposuimus qua de causa Horatius particula sene , quae hic idem significat quod nonne , usus esset, examinare mihi liceat, qua ratione subsequens sententia cum interrogativo enuntiat cohaereat. Ac Vix operae pretium est commemorare, quaestionem secitne viriliter subsequenti nuntiat oppositam esse ita ut atqui stet in posteriore membro conclusionis cf. uel erum l. c. Π,

p. 963, cuius propositi maior, ut ita dicam, sit hic pervenit ad id quod sibi proposuerat , propositio minor atqui nun abed hic in e quod aliquis favorem principum ibi conciliat ostquod quaerimus virilis ac strenuus animus), conclusio ergo is, qui pervenit, viriliter egit. Quae conclusio etiamsi distinctis Verbis non exprimitur, tamen mente supplenda est cuius rei exempla uelineres i. c. attulit cf. etiam ea, quae Ritterus a. h. l. dixit. later haec exempla referendus esset etiam locus, qui exstat

in epist. I, 1, 1, si recte Benileius coniecissot Nempe id quod optimi codd. exhibendi sequid lauper' ride mutat Benueius mutavit in

epist. I, 1, 1

Quid pauper viden', ut mutat cenacula

Quae conjectura quamquam a Benilei magna cum Subtilitate prolata est, tamen prorsus refutanda est. Nam Omnino non est cur in lectione a libris mss. tradita haereamus, cum difficultatem praebeat nullam.

Jam accedimus ad eas interrogationes, quibus indignatio inest, quae modo levius exprimitur modo acrius. Quo de genere interrogationum disputavit Hand Wrs. IV, p. 81.

40쪽

Hic eos locos enumerabo, ubi is, qui interrogat, indicativo modo in quaestione posito indicat se rem, quae Vere est, OIESM

ferre.

Od. m, , Μilesne Crassi coniuge barbara Turpis maritus vixit 'epod. 7, 3Ρarumne campis atque neptuno super

Fusum est latini sanguinis 3 sat. I, 6, 38Τune, Syri Damae, aut Dionysi filius, audes Deicere de saxo cives 38M. I, 10, 21 seri studiorum, quine putetis

Difficiis et mirum Rhodi quod istoloonti Contigit'

Hoc loco particulam ne interrogativam casui nominativo pronominis relativi alimctam esse, eum, qui rem accuratius e spexerit, non effugiet. Tamen non desierunt, qui illud quine ex qui id est qua ratione et particula ne eodem modo compositum esse existimarent, quo uterae A, ut particula ne

nihil aliud officeretur, nisi ut adverbii qui interrogativi vis augeretur. Veluti ellerus epit. II, p. 50 sic disputat dieses quin ist, a bis jetet nota niemand beatate et habe scheint die Vollere lam uer quin, nichis anderes; und qui is somit nichielgenuita de nominatis, Ondem de instrumental modalis s. Quocum congruere Benueium apparet ex scribendi ratione quine ρ. At omnes grammatici ci usinerum l. c. Π, p. 1004 Dr-gerum, I, p. 13; and IV, p. 77; olige, synt prisc. II, p. 262, . iudicant, eam locutionem ex ellipsi hisne est, qui ,

vel egone sum qui etc. exortam esse ita, ut pronomen relativum cum particula interrogativa arte coaluerit. Atque ego quidem ab opinione elleri et enuei recedo primum quod ellerus ea, quae contendit, nullo modo accuratius confirmavit exemplisque probavit, deinde quod vix credibile est, Horatium uno loco ve-Dj0jtjgsui. , OOQIe