Herodotos : für den Schulgebrauch Erklärt, nebst Einleitung und Übersicht über den Dialekt

101쪽

LIB. VIIL CAP. 124-127.

Tαυτα μεν νυν ἐς τοσουτο εγενετο, 'Aρταβαζος δε ο Φαρ- 126 νάκεος ἀνηρ εν Πέρσησι λόγιμος και πρόσθε εὐν, εκ δε των 5 Πλαταιικῶν και μῶλλον ετι γενόμενος, εχων εξ μυριάδας στρα- του του Μαρδόνιος εξελεξατο, προεπεμπε βασιλεα μεχρι του

κατὰ την Παλληνην εγίνετο, ἄτε Μαρδονίου τε χειμερίζοντος περὶ Θεσσαλίην τε και Μακεδονίην καὶ ουδεν κω κατεπείγον 10 τος ηκειν ες το ἄλλο στρατόπεδον, ουκ ἐδικαίευ ἐντυχὼν ἀπεστεῶσι Ποτιδαιητησι μη ουκ εξανδραποδίσασθαί σφεας. οι γὰρ Ποτιδαιηται, ώς βασιλευς παρεξεληλάκεε και ο ναυτικὸς τοῖσι Περσησι οιχώκεε φευγων εκ της Σαλαμινος, εκ του φανερου

ἀπέστασαν απὸ των βαρβάρων ῶς δε και ώλλοι οι την Παλ- 15 ληνην εχοντες. Ἐνθαπια δη ὁ 'Αρτάβαζος ἐπολιορκεε την Πο- 127

τίδαιαν. υποπτευσας δε και τους υλυνθιους απιστασθαι απὸ βασιλεος, και ταυτην επολιόρκεε. εἶχον αυτην Βοττιαῖοι οιεκ του Θερμαίου κόλπου εξαναστάντες υπὸ Μακεδόνων. ἐπειδε σφεας εἱλε πολιορκεων, κατεσφαξε εξαγαγὼν ες λίμνην, την

126. 3. υρτάβαζος. V l. IX

stetit in gleichem Sinne aequum censere) IX. 19. 42.

εξαναστάντες υπό S. Z. C. 43.

102쪽

δε πόλιν παραδιδοῖ Κριτοβουλω Tορωναίω επιτροπευειν καὶ τω χαλκιδικsi γένεῖ, καὶ ουτω 'Oλυνθον χαλκιδεες εσχον. Ἐξελὼν δε ταυτην ὁ 'Αρτάβαζος Ποτιδαίη εντεταμενως προσεῖχε, προσεχοντι δε οι προθυμως συντίθεται προδοσίην Tιμόξεινος O των Σκιωναίων στρατηγος, οντινα μεν τρόπ0ν ἀρχην, εγωγε b

0υκ εχω εἰπεῖν ίου γαρ ών λεγεται), τέλος μέντοι τοιάδε εγίνετο 0κως βιβλιον γράψειε η Tιμόξεινος εθελων παρὰ Ορτάβαζον πεμψαι η υρτάβαζος παρὰ Tιμόξεινον, τ0ξευματ0ς παρὰ

τας γλυφίδας περιειλίξαντες και πτερώσαντες το βιβλίον ετόξευον ες συγκείμενον χωρίον. ἐπάζστος δε εγενετο ὁ Tιμόξει- 10 νος προδιδους την Ποτίδαιαν. τοξευων γὰρ ὁ υρτάβαζος ες το συγκείμενον, ἀμαρτών του χωρὶυ τουτου βάλλει ανδρος Ποτιδαιητεω τον ώμον, τον δε βληθεντα περιεδραμε ὁμιλος, οἱα φιλεει γίνεσθαι εν πολεμω, οἷ' αυτίκα το τόξευμα λαβόντες,ώς ει α ν το βιβλων, εφερον ἐπὶ τους στρατηγους παρην δε 1, καὶ των ἄλλων Παλληναίων συμμαχίη. τοῖσι στρατηγοῖσι επιλεξαμενοισι το βιβλίον και μαύDυσι τον αἴτιον της προδοσίης εδ0ξε μη καταπληξαι Tιμόξεινον προδοσίη της Σκιωναίων πόλιος εῖνεκεν, μη νομιζοίατο εἶναι Σκιωναιοι ἐς τον μετέπειτεν

geschriebene Bries gewichelt war, Hur de mit Federii Verdeckt. 10. ἐς συγκείμενον χωρίον.

δους. Vgl. II 119 ἐπαῖστος εγενετο

tes Substantiu hier in colle clivem Sinne stati des Concretum s συμμαχοι). Wie hier Ι 82 επεμπε Κροῖσος ἀγγέλους ἐς τὰς συμμαχίας.

18. καταπλη ξαι προδοσίη proditionis crimine affigere. Schlectitere IIand schristen bietendas matte καταπλεξαι προδοσίη proditionis crimine implicare).1. Tορωναίω. Torone lag ander Westsoite dor Sithonis chen Balbinsel. Ugl. VII 22.2. τω Xαλκιδικ* γενει. Die galilreichen Νiederi assungen deseubois chen Chathis halten derchathidis chen Halbin sel den Νamen gegeben. 128. 3. ἐντετα μετως. Vgl. VII 53 ἀντεχεσθαι του πολεμου ἀντετα-

7. Ο κως c. opt. in iterativor Bede utung. S. 2. C. 90.

103쪽

LIB. VIII. CAP. 128-130.

χοόνον αἰεὶ προδόται. μεν δη τοιουτω τρόπω ἐπάῖστος εγε- 129γόνεε, 'Aρταβάζω δε επειδη πολιορκεοντι ἐγεγόνεσαν τρεῖς μηθνες, γίνεται αμπωτις της θαλάσσης μεγάλη καὶ χρόνον ἐπὶ πολλόν. ἰδόντες δε οἱ βάρβαροι τεναγος γενόμεν0ν παρηῖσαν ἐς 5 την Παλληνην. ώς δε τὰς δυο μεν μοίρας διοδοιπορηκεσαν,ετι δε τρεις et πόλοιποι ησαν, τας διελθόντας χρην εσω εἰναι εν

τη Παλληνn, επηλθε πλημυρὶς της θαλάσσης μεγάλη, ὁση ου- δαμά κω, ὼς οἱ επιχώρι0ι λεγουσι, πολλάκις γενομενη. οι μεν

δη νεειν αυτῶν Ουκ επιστάμενοι διεφθείροντο, τους δε ἐπι- 10 σταμενους Ποτιδαιηται ἐπιπλώσαντες πλοίοισι ἀπώλεσαν. αἴτιον δε λεγουσι Ποτιδαιηται της τε ρηχίης και της πλημυρίδ0ς και του Περσικου πάθεος γενέσθαι τόδε, ὁτι του Ποσειδέωνος ἐς τον νηὸν καὶ το ἄγαλμα τὸ εν τω προαστείω ησέβησαν ούτοιτων Περσέων, οῖπερ και διεφθάρησαν υπὸ της θαλασσης. αἴ- 15 τιον δε τουτο λέγοντες ευ λέγειν ἔμοιγε δοκέουσι. τους δε πε

ριγενομένους ἀπηγε υρτάβαζος ἐς Θεσσαλίην παρὰ ναρδόνιον. Οὐτοι μεν οἱ προπέμψαντες βασιλέα οὐτω ἔπρηξαν , ο δε 130 ναυτικὸς ὁ Ξέρξεω περιγενόμενος, ῶς προσέμιξε τη υσίη φεύγων ἐκ Σαλαμῖνος και βασιλέα τε και την στρατιην ἐκ δ ερσο-20 νησου διεπόρθμευσε ἐς 'Mβυδον, ἐχειμέρισε ἐν Κύμη. ἔαρος δε ἐπιλάμψαντος πρώΓ0ς συνελέγετο ἐς Σάμον αι δε των

129. 2. πολιορκεον τι εγ εγόρονε σαν. Bel Zeitangaben merden εἶναι und γίγνεσθαι oster mit domDativ des Particips verbunden. Vgl. Ι 84 επειδη τεσσερεσκαιδεκάτη νετο ημέρη πολιορκεομένω Κροισφ.

6. τὰς διελθόντας χρην ἔσω εἶναι , , Melche man durchschritten

Relati v gehort also nur gum Participium. 8. πολλάκις γ ενομένη, καίπερ πολλάκις γενομένη. Zur Sache S. E. VII 198.10. αἴτιον δε του το λεγον - τες. Ηer. erhenni in dem Unter- gange der Tempeis ch1nder das g5tt- liche Stralae richi. Ugi. c. 106. Ueber Winterv ng der per Si schen Flottebei Κyme. Faliri

104쪽

νεῶν καὶ εχειμερισαν αυτου Περσέων δε καὶ Μηδων οι πλευ- νες επεβάτευον, στρατηγοὶ δε σφι επηλθον Μαρδόντης τε ὁ Βαγαιου καὶ 'Αρταυντης ὁ 'Αρταχαιου συνηρχε δε τουτοισι και ἀδελφιδέος αυτοί 'Asταυντεω προσελομενου 'Iθαμιτρης.ατε δε μεγάλως πληγεντες, ου προηῖσαν ανωτερω το προς εσπέ- 5ρης, ου δ' επηνάγκαζε ουδε εὶς, ἀλλ' εν τη Σάμω κατημενοι εφυλασσον την γωνιην μη ἀποστη, νέας εχοντες σὴν τησι γάσι τριηκοσιας. ου μεν ουδὲ προσεδέκοντο τοὐς Ἐλληνας ελευ- σεσθαι ες την γωνιην, ἀλλ' ἀποχρησειν σφι την ἐωυτῶν φυλάσσειν, σταθμευμενοι οτι σφεας ουκ επεδιωξαν φεύγοντας εκ 10 Σαλαμίνος, ἀλλ' ασμενοι ἀπαλλάσσοντο. κατὰ μεν νυν την

θάλασσαν ἐσσωμένοι , σαν τω θυμω, πεζη δὲ ἐδόκεον πολλον κρατησειν τον Μαρδόνιον. ἐόντες δὲ εν Σάμω ἄμα μὲν ἐβουλευοντο, ει τι δυναιατο κακον τοῖς πολεμίους ποιέειν, ἄμα δὲ 131 και ἀτακούστεον, oκη πεσέεται τὰ Μαρδονίου πρηγματα. T0ὐς 15 δὲ Ελληνας τό τε ἔαρ γινομενον ηγειρε και Μαρδόνιος εν Θεσσαλιη ἐών. ὁ μὲν δη πεζος ουκω συνελέγετο , ὁ δὲ ναυτικος ἀπικετο ἐς Αἴγιναν, νέες ἀριθμον δέκα καὶ εκατόν. στρατηγὰς δὲ καὶ ναύαρχος ην Λευτυχιδης ὁ Μενάρεος τού υγησιλεω

III 135 επείτε γὰρ τάχιστα ημέρη

2. Μαρδόντης. V gl. VII 80. IX 102.

4. προσελομένου. V l. ΙX 10 προσαιρδεται δε εωυτω Παυσανίης Eυρυάνακτα sc. στρατηγόν).. 'Ιθαμέτρης. Vgl. IX 102. 5. πληγέντες, Hie liter Von einer Niedorlage V 120 πεσόντων δετων πάντων πολλῶν Μιλησιοι μάλιστα επληγησαν. το προς εσπέρης adverbiel-ler Accusativ - west wkris. Wie

e . . e st

131. 16. τὸ ἔαρ γ ινόμενον. S.

17. ὁ πεζὸς sc. στρατός. S. Z. c. 130.

105쪽

LIB. VllI. CAP. 130 132. του Ἱπποκρατίδεω του Λευτυχίδεω του 'Aναξίλεω του 'Αρχιδη- μου του 'Aναξανδρίδεω του Θεοπόμπου του Νικάνδρου του χαριλλου του νόμου του Πολυδεκτεω του Πρυτανιος του Eυρυπῶντος του Προκλεος του 'Αριστοδημου του 'Αριστομάχου 5 του Κλεοδαίου τοlυ Ῥλλου του Ηρακλέος, εὼν της ετερης οιροκίης των βασιλεων. ουτοι πάντες , πλην των δυῶν των μετὰ Λευτυχίδην πρώτων καταλεχθεντων, οι ἄλλοι βασιλέες εγενοντο

Σπάρτης. 'Aθηναιων δε εστρατηγεε Σάνθιππος ο υρίφρονος. sZς δε παρεγένοντο ἐς την Αἴγιναν στῆσαι αἱ νεες, ἀπίκοντο 13210γωνων ἄγγελοι ἐς τὸ στρατόπεδον των Ἐλληνων , οῖ και ἐς Σπάρτην ολθω πρότερον τουτων ἀπικόμενοι ἐδέοντο Λακεδαιμονίων ἐλευθερουν την γωνίην των και Ηρόδοτος ὁ Βασιλη δεω ην. οῖ στασιῶται σφίσι γενόμενοι ἐπεβουλευον θάνατον Στράττι τω Xίου τυράννω, ἐόντες αρχην ἐπτά ἐπιβουλευοντες Ib δε ως φανεροὶ ἐγένοντο ἐξενείκαντος την ἐπιχείρησιν ενὸς των μετεχόντων , ουτω δη οἱ λοιποὶ ἐόντες υπεξέσχον ἐκ της Xίου, καὶ ἐς Σπάρτην τε ἀπίκοντο καὶ δη και τότε ἐς την A γιναν , των Ἐλληνων δεόμενοι καταπλῶσαι ἐς την γωνίην oῖπρ0ηγαγ0ν αυτους μόγις μέχρι Βηλου. το γὰρ προσωτέρω πῶν

106쪽

δεινον ην τοισι ' Ελλησι ουτε των χώρων ἐουσι εμπείρ0ισι, στρατιης τε πάντα πλέα εδόκεε ειναι την δε Σάμον ηπιστέατο

δόξη καὶ Ηρακλέας στηλας ἴσον ἀπεχειν. συνέπιπτε δε τοιουτο Aστε τους μεν βαρβάρους το π90ς εσπέρης ανωτερω Σάμου μθ τολμῶν καταπλῶσαι καταρρωδηκότας, πους δε ' Ελληνας 5χρηῖζοντων νων τὸ προς την ηῶ κατωτερω Βηλου. ουτω δεος 133 το μεσον εφυλασσε σφεων. Οι μεν δη Ελληνες επλωον ες τηνώηλ0ν, Μαρδόνιος δε περι την Θεσσαλίην εχειμαζε. ενθευτενδε ορμεόμενος ἔπεμπε κατὰ τα χρηστηρια ἄνδρα ρωπέα γένος, τω ουνομα ἐν Μυς, εντειλάμενος πανταχη μιν χρησόμενον I0ἐλθειν, των οιά τε ην σφι ἀποπειρήσασθαι. ὁ τι μεν βουλό

3. συνέπιπτε Aστ ε. S. E. C. 15.

11. τῶν ist geselgi, ais Henn ἐπὶ πάντα τὰ χρηστηρια πανταχη

107쪽

LIB. VIII. CAP. 132-134.

μενος εκμαθειν προς των χρηστηρίων ταυτα ενετελλετο , Ουκεχω φράσαι ου γὰρ ών λέγεται δοκέω δ' ἔγωγε περὶ των παρεόντων πρηγμάτων και Ουκ αλλων πέρι πέμψαι. Ουτος 0 134Mυς ἔς τε Λεβάδειαν φαίνεται ἀπικόμενος καὶ μισθω πείσας 5 των επιχωρίων ανδρα καταβῆναι παρὰ Tροφώνιον , και ἐς 'Aβας τὰς Φωκέων ἀπικόμεν0ς ἐπι το χρηστηριον. καὶ δη καὶ ἐς Θηβας πρῶτα ως ἀπίκετο, τουτο μεν τω 'Ισμηνίω 'Aπόλλωνι ἐχρησατο ζεστι κατάπερ ἐνυλυμπίη, ιρ0ῖσι αυτοθι χρηστηριάζεσθαι) , τουτο δε ξεῖνόν τινα καὶ ου Θηβαῖ0ν χρήμασι 10 πείσας κατεκοίμησε ἐς 'Aμφιάρεω. Θηβαίων δε ουδενὶ εξεστι

μετα δε ταυτα αυτίκα απεπεὶρῶτοτων μαντηίων των τε εν Ἐλλησι καὶ του εν Λιβυη.

7. τουτο μεν - τουτο δέ. S. Z. c. 88.

στηρ ιάζεσθα ι e Victimi S, quae

mactantur et in ara concremantur, Oracula s. rerum futurarum indi

τιες ἄνδρες Ἐμπυροις τεκμαιρόμενοι παραπειρῶνται Βιος ἀρ

108쪽

μαντευεσθαι αυτόθι διὰ τόδε ' εκελευσε σφεας ο Ῥμφιάρεως διὰ χρηστηριων ποιευμενος οκότερα βούλονται ἐλεσθαι τούτων,εωυτω η ατε μάντι χρέεσθαι η ατε συμμάχω, του ετερου ἀπεχομενους οι δε συμμαχόν μιν εἶλοντο εἶναι. διὰ τουτο μεν Ουκ εξεστι Θηβαίων ουδενὶ αυτόθε εγκατακοιμηθηναι. Tόδε 5δε θῶμά μοι μεγιστον γενέσθαι λεγεται υπὸ Θηβαίων, ελθεῖν ἄρα τον Ei ρωπεα Μυν, περιστρωφώμενον πάντα τὰ χρηστηρια , καὶ ἐς του Πτώου 'Aπόλλωνος το τέμενος. τουτο δε τοψον καλέεται μεν Πτῶον, ἔστι δε Θηβαίων, κέεται δε υπερ

της Κωπαῖδος λίμνης πρ0ς ουρεῖ ἀγχοτάτω 'Aκραιφίης πόλιος. 10

ἐς τουτο το ἱρον ἐπείτε παρελθεῖν τον καλεόμενον τούτου Μυν, επεσθαί οι των ἀστῶν αιρετοῖς ἄνδρας τρεις απὸ του κοινοῶως απογραψομένους τὰ θεσπιέειν ἔμελλε. καὶ πρόκατε τον

πρόμαντιν βαρβάρω γλώσση χρῆν και τοὐς μεν επομένους των Θηβαίων εν θώματι ἔχεσθαι ακούοντας βαρβάρ0υ γλώσσης 15

ἀντι Ἐλλάδος, ουδε ἔχειν ο τι χρησονται τω παρεόντι πρηγματι,

σέων ἔπεμπε βίβλια. ὁκότερα. Ueber den Plural s. E. c. 123 δευτεραλ εῖλοντο εἶναι. Der Infinitivist fur uiis pleonastis cli. Vgl. V 25Bαρεῖος ἀπέδεξε Dτανεα στρατηγον εἶναι των παραθαλασσίων ἀνδρῶν. 135. 7. αρα ngm lich) dientetur Einteitung der im Folgend. ge-gebenen Erklarung des θῶμα. S.

12. των ἀστῶν, των Θηβαίων S. unt. 14 f.). απὸ του κοινου. Vgl. V 109ημέας ἀπέπεμψε τὸ κοινὁν των 'Ιώνων. τὀ κοινόν stetit in gleicher

Bedeuiung ΙX 117. 13. ἔμελλε, ὁ θεός.

πρόκατε. S. Z. c. 65. τὰν πρόμαντιν - τὸν προφη- την. S. E. C. 36 u. unten τὰ λεγόμενα

υπι του προ Ψητου γράφειν ἔς αυτην. 15. εν θώματι ἔχεσθαι. Vgl. IX 37 τους δε εν θώματι μεγαλωἐνέχεσθαι. Ueber die passive Be

ben ost adverbiale Bedeuiung οτι - ώς). V l. I 210 εγώ τοι παραδίδωμι χρῆσθαι παιδὶ τουτο ουτω) ο τι συ βουλεαι. Die gange

109쪽

LIB. VIII. CAP. 134-136.

τον δε Γυρωπέα νυν ἐξαρπάσαντα παρ ' αυτῶν την εφέροντο δέλτον, τα λεγόμενα υπο τ0υ προφητεω γράφειν ες αυτην, φάναι- ρίη μιν γλώσση χραν, συγγραψάμενον δε οἴχεσθαι απιόντα ἐς Θεσσαλίην. Μαρδόνιος δε επιλεξάμενος ο τι δη ὴν λε- 1365 γοντα τὰ χρηστηρια, μετὰ ταυτα επεμψε αγγελον ἐς 'Aθηνας Ἀλέξανδρον τον 'Aμύντεω ανδρα Μακεδόνα, αμα μεν οτι Oι προσπικηδέες οι Πέρσαι ησαν λεξάνδρ0υ γὰρ ἀδελφεην Γυγαιην, ' υντεω δε θυγατερα, Βουβάρης ἀνηρ Πέρσης ἔσχε, εκ της Οι ἐγεγόνεε υμύντης ὁ εν τη υσίη, ἔχων τὸ Ουνομα του μη- 10 τροπάτορος, τω δη εκ βασιλέος της Φρυγιης ἐδόθη υλάβανδα πόλις μεγάλη νέμεσθαι), ἄμα δε ὁ Μαρδόνιος πυθόμενος ὁτι

πρόξεινός τε ειη και ευεργέτης ὁ 'Aλέξανδρος ἔπεμπε. τους γὰρ 'Ἀθηναίους οἴτω ἐδόκεε μάλιστα προσκτησεσθαι, λεών τε πολλον ἄρα ἀκούων εἶναι και ἄλκιμον, τά τε κατὰ την θάλασ-

15 σαν συντυχόντα σφι παθηματα κατεργασαμένους μάλιστα Aθηναίους ηπιστατο. τουτων προσγενομένων κατηλπιζε ευπε-Wendung auch VI 52 ἀπορέοντες

δε ἔπεμψαν ες Uελφους επειρησόμεθνοι ο τι χρήσονται τω πρήγματι Hie sie die Sache machen s ollien).136. 4. επιλεξάμενος. S. Z. c. 22.5.' λέξανδρον. S. Z. C. 121.

VI 1, 4 εγὼ, ἁ ἄνδρες Λακεδαιμό

σθαι S. Z. C. 5.

110쪽

τεως της - θαλάσσης κρατησειν, τάπερ αν καὶ πεζῆ τε εδόκεε

πολλ0ν εἰναι κρέσσων. ουτω τε ελογίζετο κατυπερθε οἱ ταπρηγματα εσεσθαι των Ελληνικῶν. τάχα αν καὶ τα χρηστηρια ταυτά οἱ προλεγοι, συμβουλευοντα συμμαχον τον 'Aθηναῖον ποιεεσθαι τοῖσι δη πειθόμενος επεμπε. 57 TΟΥ Αλεξάνδρου τουτ0υ εβδ0μος γενετωρ Περδίκκης εστὶ ὁ κτησάμενος των Μακεδόνων την τυραννίδα τρόπω τοιωδε εξ 'υργεος εφυγον ἐς Ἱλλυριους των Tημένου ἀπογόνων τρεις ἀδελφεοὶ, Γαυάνης τε καὶ υεροπος καὶ Περδίκκης, εκ δε γλλυριῶν υπερβαλόντες ἐς την ἄνω Μακεδονίην ἀπίκοντο ἐς Λε- 10 βαίην πόλιν. ενθαέτα δε ἐθητευον ἐπὶ μισθρο παρὰ τω βασιλεῖ, ὁ μεν ιππ0υς νέμων, ὁ δε β0υς, ο δε νεώτατος αυτῶν Περδίκκης τὰ λεπτὰ τῶν προβάτων. - σαν δε το πάλαι καὶ αἱ τυραννίδες των ἀνθρώπων ἀσθενεες χρημασι, ου μουνον ο δημος. η δε

c. 19- , '

S. Z. C. 43.