Iulii Pontederae Pisani... Compendium tabularum botanicarum, in quo plantae 272. Ab eo in Italia nuper detectae recensentur. Accessit ejusdem Epistola ad ... Guilielmum Sherardum Anglum, botanicorum nostrae aetatis principem, in qua & de his, & de al

발행: 1718년

분량: 239페이지

출처: archive.org

분류: 식물학

121쪽

8. COMPENDIIII. PARTICULA

De Flore Momperato Rotam . ANA GALLIDIS SPECIEBUS ADDANTUR SEQUENTE S. L Anagallis phoenicea , foliis binis , ternisve egredientibus. II. Eadem, flore albo . :

Los Rotatus, qui sub Classe Floris Insundibuli fot-

mis collocatur, revera ab Infundibuliformi longe distat; ex inferiore enim parte brevis est i lateribus ore expansis, ac in partes divisis, quas veluti radios in orbem disponit. Nos tamen , sequentes sententiam studiosorum hujus artis, nihil in hac re innovandum judicavimus : divisii nus tantum alterum ab altero, cum antea confunderentur. Hujus Rotali Floris nonnullas species annotavimus , quas , ab his Anagallidibus incipientes, singillatiin describemus . Cum videamus a Cl. Hurnesortio M'. R. Herbi rix recensitam Anaga idem caeruliam'. foliis binis, rem se ex adferse nascentibus , quam ex Pinace C. B. 1s1 desiimpserat, cc qine species est Anagam is foeminae . nos in altera specie, quae mas dicitur , inventas simillimas , colore tantum florum distinctas fidentius hic ponimus neque enim illa infrequentiores occurrunt ua ar.

vis, hortis e.

hmNIQE SPECIEBUS ADDANTUR SEQUENTES.I. Veronica aquatica, angssioribus foliis , ad fingulos nodos ternis. II. Veronicis aquatica , longioribus foliis , ad nodos ternis. III. Eadem, quaternis

C Um nullo Florum discrimine sejungantur Anagalbsides a Veronicis i ideo nos hasce nostras statim subji-Disiti red by Cooste

122쪽

subjicimus, quae omnes in agro Patavino stagnantibiis aquis insidentes inveniuntur. Porro prima ternis foliorum ordinibus separatur a Veronica aquatica , avum ore folio I OURNEF. IV. R. Herb. I s , sive . gallide aequatica, iam Uilfolia , scutellata C. R Pin. , tuae tantum hina re bina nascentia folia producit . .eliquae quoque eodem foliorum discrimine dirimuntur a Veronica aquatica , majore , folio oblongo MORIS.Hili. Oxon. Part. r. 31s , sive Anagallide aquatica , solis longo C. B. Pin. ets x: altera quidem foliis ternis &ternis egredientibus ; altera vero quaternis . IT. Veronica alpinis, spicata , minor, ac dense. Plantula haec de parvis radiculis quadrantalem signit caulem, cui folia parva, bina & bina aequali intervallo disposita nascuntur, per circvinferentiain denticulata , Caulis autem circa medium in plures ramusculos dividitur, qui fere paralleli praedenso agmine sursum feruntur . In his nores caerulei in spicarum

formam circumquaque oriuntur . .

Haec sola inter Veronicas nostras retinebitur in Ta-hulis ; nam , quae sequuntur folia lata producentes , nullo negotio ad iconismos cognatae Ueronicae petraeae , sempervirentis PoN. revocari pomini, modo majora so: ita nobis fingamus.

. Veronicia petraea sempervirens , latifolia , foliis tenuisbus , pathaeis, ac flore albo . . t m. Eadem , flore purpurastente.

Quantum hae nostrae differant a communi Veron capetraea , semperoirente PoN. Bolae in fol. 336 , &TOURNEF. IV. R. Heia. , ex ipsa descriptione iistis innotescere arbitror. Distinguuntur autem inter se florum tantum colore albo an prima ; purpura scente in altera,

123쪽

Has solum in Vette colleginius, quae nihilominus iuilla Alpe non vulgo occurrunt, sed certum tenent locum , quem paucis, quo facilius unusquisque inveniat, indicabimus. Ut primum, dorso illo innarunt superato C Costas vincant , ad fauces illas perveneris, qua tantum in subjectas valles patet iter, brevi intervallo sinistrorsum a trita semita tibi est declinandum ; inde quaecunque serarctas di confragosas rupes via invenitur, audacius Perge . Cum autem perveatum est ad altiorem partem , collige te , metentim , similiter contra Occidentalem regionem incedendo , tentabis aditum . Porro

hinc procul sint insueti, re timidi et necesse quippe

est, ut per rectam rupem, manibus modo Chamatr- rhododendros , modo cautes retinens, quinquaginta passiis te demittas in quoddam exporrectum saxum . Hoc subjectae imminet regioni, hoc tanquam certa sedes aemontanis capreis petitur Huic nonnullae nostrae Udironicae insidere talent ; sed his non contento dextra eundum est via (si via dicenda) .. Haec omnium inuquissima est, cum tantum extrae rupem emineat, quan tum tuo occupabis vestivio; reliqua parte in pedum quingentorum admodum altitudinem exciditur . Hanc

itaque ingressus , qua manibus , qua pedibus innixus , di illis & his vicissim haerendo , sensim de paulatim ad aequiorem Iocum pervenies. Ibidem per herbidum , dc

amplum tractum laetissimae hae veronaeae naicuntur Iahga manu legendae. Caeterum iisdem vestigiis redeum dum est. VII. Teronica petraea , sempervirens , Nusi aris , fiamnis er eternis nascentissu Hanc qiu, die novo foliorunx ordine diversian legi. V a visori Heronica petraea, fempervirente PoN. In

124쪽

PARS ALTER A. 83

SUpersunt haec ex nostris PIretulis Rotato Hore oris natis , quae in Cornelia quoque Ald primum hoc

anno vidimus , postea vero ex vallaccia descendentes circa quosdam lapidosos tractus inyepimus, atque, ruimus. Radice sunt oblonga, fibris, firma; caute cuisbitali, non ramoso; foliis autem si uita; Salviae. In summitate gerunt flores: illud quidem luteos; hoc avitem albicantes, circumpositos praedense' nascentes. Porro utrumque tomento subrum obducitur. Maec nobis non sine ratione ab omnibus aliis. qi ab auctoribus Bolanicis memorantur ieci, bus, diversa videntur; ideo hoc Ioco caeteris nostris imserenda judicamus, quousque rursus in Tabulas nostras transferamus.

125쪽

Compendii Pars Altera

De Flore Monopet o Labiato a . .

v Ideamus nunc breviter , sicut caetera Labiatii. Horis naturam, differentias. Flos Labiatus ita dicitur, qui, cum inferiorem partem, qua calyci tinsidet, in nstulam producat , os modo Iu unam 'modo in duas partes divisum. gignit , suae labia db icuntur, & a sisitione unum: superius ; alterum ius rius appellamus vulgo Bolanici. De Flore Labialto unico labio instructo . nihil Amplius addam i , nam hu- .jusmodi Horis miIas habeo recensendas Plantas .in altero dicam : hic ex diversa figura. superioris labii , idiversas subit differentias, & separatim ponitur . Hoc namque labium modo in formam galeae curvatur, m do in falcis figuram producitur, modo in cochlearis sinum excavatur, mocio denique distensum est, er ctum , sursumque fertur . Et haec de hujusmodi Flo re et nunc reliquum est, ut Plantas nostras inter hasce Floris differentias collocemus, sequentes ordinem, quo haec discrimina hic recensuimus . I. PAGDisilired by Co le

126쪽

COMP. PARS ALTERA. 8sL PARTICULA

De Flore Monopetalo, i Labiato cujus labium superius in formam galeae disponitur. BRUNELLE SPECIEBUS ADDANTUR SEQUENTES. I. Munelia alpina, latifolia , ramosa, hirsuta , flore pam

II. Eadem , flore albo . iBRunella Florem ejusmodi producit, Labiatum nem. , in duas partes divisum, quamn superior leata est, inferiori trifariam separatur ' media sinuosa .HIijus generis septem annotavimus fiscies , quas statim subsiciemus, incipientes primum ab hilce . Ims sirro Bruuellas alpinas semper in Alpibus, sum. misque jugis invenimus cnascuntur enim, ut plurimum,

inter convalles , roscidoique tractus, qui inter vertices, di vertices jacent , primum & frequentissimas obse vavimus prope pagulum quendam c Pomais vocant Incola: cui ab oriente sole Merana imminet . Radices plures gignunt, oblongas , tenues, paucis fibris divisas, atque colore albidas; ex his folia exeunt lata, o, longa , hac nimirum forma : qua parte petiolo innituntur, brevia sunt, inde . dilatantur, re rursus , circa extremitatem contracta , acuminata fiunt ; sunt autem subhirsuta . Hac figura praedita re illa sunt, quae a caule oriuntur, bina dc bina disposita, licet quo magis ias finem caulis accedunt, eo minora evadant At caulis ta multiplex exit, & statim tribus digitis a terra ramosus sit , tetragonus figura, altitudine dextanti aequalis , dc subhirsutus Porro ramuli hinc atque illinc ex alis foliorum , egrediuntur, flores in spicas colligentes, parvoS, dc caerilleos in prima ; albos

in altera. .

127쪽

Resert praeclarus auctor Tournefortius M'. R. Heia. 181 Brunellam laticliam, Dalicam, flore carneo BARR.uon. ; quam poclea excusam Icon. 361 sub ipsius Cl.

Barrelleti nomine habemus . aliquam similitudinem cum nostiis prae se fert , etsi in pluribus disse. rat : illa enim gignit folia ad basilin latiora , di obtuse mucronata, pauos , glabra ; nostrae in exortu angusta, deinde lata, di remo rursus angusta, di aeu- minata . Flores illius disponuntur in spicas breviores, quam in vulgaribus Brunellis ; nostris in ara ualiter longas . Hi vero flores, an magni an parvi unt, in illa non describuntur, sed solum carnei; parvos, caer'-leos, vel albos producunt. Adde, nostras in summis montibus vigere; illam Romae intentam non solum campestri, calidione situ . Quare manisestum re, linquitur , nostras ab illa disserre, sed non longiore in.tercapedine idcirco danda erit iisera, ut summa artificum diligentia nostratum una in aere signetur, ne

cum Barretietana haruin imago confundatur. III. Braene a minor , hirsuta, lateolo sone .

m. Eadem , fostis superioribus aetas, , ct flore ex albo

Quoniam simillimae sunt, re inveniuntur etiam, ut plurimum , promiscue nascentes, ideo de utraque simul dicemus . Brevibus, exilibusque radicibus constant ;caule vero semipalmari, tetragono , subhirsuto; foliis quoque parvis, di subhirsutis, di in utraque ad radicem iri egris , quae autem moeriora producunt: illa gignit inregia ; haec vero divisa Flores quoque simi aes ferunt, sed colore distinctos : illa subluteos; haec sub luteos quidem, sed maculis albis signatos. Facile tamen utraque a vulgata Brunella minore, alba, laciniata

128쪽

P A RS ALTER A.

indivisis i ideirco ratio hujus in Tabulis servabitur

altera solum florum varietate. V. Broneta fota , foliis superioribus leviter crenatis, et tiario flore . Quae a CI. Durnes. IV. R. H.M. 183 describitur Brune a Imo folia C. B. Pim , 6r , & quae in collibus, atque locis editis, incultisque pavit in reperitur, alia rediversa habenda est a nostra; separantur namque tum ob foliorum formam crenatorum nempe in nostra , tum ob pictos flosculos . Quare a ratione haud alienum faciemus , si hujus imaginem in Tabellas nostras retulerimus. Ita ab unoquoque facilius. quam verborum descriptione , illa discrimina intelligentur. Quod 'b eandem causam Ac de nostra septima Brunellarum faciendum judicamuS. I. Brane a maior, folio non dissecto , birsuto , flore par-

- , caeruleo .

VII. Eadem, foliis inferioribus integris, superlaribus divisis. Et illam & hanc legimus a vulgatis diversas: primam quidem a munecta maiori, folio non esissecto C. B. Pin. 16o , et TO URNEF. Inst. R. Heia. ; quoniam exploratum habemus nostram re cauleui re folia hirsuta ferre ; alteram vero a Branella majore , folio leviter crenato et B. Pin. etsi; quippe haec nostra hirsuta

est , dc profundius secta folia producit .

VIII. Branelia caeruleo , magno flore, ex albo variegato.

Cum Branellarum aliae ferant flores parvos; aliae magnos , nos distinguendas esse judicavimus; idcirco primum quae flores parvos producunt, descripsimus et nunc ad hanc ( quam tantum habemus 3 flores magnos gignentem venimus . Nascitur fere semper in convalibbus montium perflatum non habentibus, ex quibus locis

129쪽

COMPENDII I

eruimus, & exinde biennio colendo experti sumus, ha turali colore, non vitio flores variari . Quo explorato non dubitavimus & diversam habendam esse a Brune aeaeruleo, magno flore C. B. Tin. xsi, O TOURNEF. R. Herb. 181 , sive Brune a r. CLUS. HF. I , re his

nostris inserendam . .

Quoniam ne verbum quidem de natali loco fecimus. si primam & ultimam praetereamus, satis erit hie de singulis innuere, eas omnes in collibus , montosisque regionibus inveniri ; nec ex diuturno cultu ullam pati varietatis vicissitudinem . t

De Flore Monopetato Labiato , cuius linam superius , falcatum es.sCLARE E SPECIEBUS ADDANTUR SE QUEt Iris. I. Sclarea pratensis, foliis serratis, soris labio inferiore t

II. Selarea montana , foliis serratis ' , flore caeruleo in alibom languente

SEcundum Labiati Floris dilatimen est, quando laubium superius producitur, curvaturque in formam falcis metariae, ut in MIarea videtur, & etiam in his nostris Sclareae speciebus; nulla namque alia differentia separantur a Sclarea pratens, foliis serratis, flore rarem leo TO URNEF. IV. R. Herb. ipf, Hormim pratensi, foliis serratis C. B. Tin. 138 , quam norum varietate. Porro cum primum has vidissem, ne deciperer, explo. randam ante existimavi utriusque naturam, quam ali

fuid certi statuerem . Itaque cultui submisi, diuque ubegi : hae tamen, rursus sobolescendo , di prima naturalem floris varietatem, di diera pristinum pau

130쪽

PARS ALTER A. D

iorem retinuere . Inveniuntur autem diversis in locis ; nam illa in campestribus pratis non infrequens nascitur ; haec autem in collibus tantum, apricisque tractibus .m Sclarea pratensis, foliis serratis, floribus saturo colore

purpureis.

Hanc Sclareae speciem invenimus saepe in subalpinis pratis ; ex quibus in Hortum Maurocenum transferendam curavimus. Ibi vero diu culta una Cum Selare pratens , foliis serratis , flore suase rubente ToURNES. IV. R. Herb. i s , si ve Hormino pratensi, foliis serratis ,re suaue rubente M. R. . Pari s a qua ob saturum floris colorem separatur I pristinam florum naturam retinuit. III. PARTICULA. De more Mon et o Labiam , cujus labium superimis cochlearis sinum colligitur . . . i s . c BALLITES SPECIEBUS ADDATUR SEQUENS.

p. iasi Bul te foliis ex luteo Larietatis . . t

SEquitur tertio 'loco tertia Labiati Floris differentia cum nimirum labium superius'neque ita profundeLX cavatur, ut galeam referat, neque e contrario stacomprimitur longaturque ut falx videatur . sed in sinus tantam' contrahitur, repraesentans quodammodo similitudinem coclearis , a quo nomen invenit'. Hac forma praeditus est Flos Ballotes, Galleopseos, Marru-hiastri re aliorum, quibus generibus quatu'r species addendas collegimus, ct harum prima est hsec Eallo te elegantissimae pulchritudinis Planta, quae neque cultu, neque terra i aut sterili aut felici suam fossorum varietatem unquam amist . lic igitur minculis

SEARCH

MENU NAVIGATION