장음표시 사용
101쪽
collibus invenitur cum altera montana resistitata ejusdem
Bauhini summa Alpium juv colat , tanto intervallo sejuncta . Sed de nis fortassise alias agemus nunc ad
nostram Urticam redeamus . Hanc tantum vidimus in extremitate fere Baldi Septentrionem versus, quae cum magnitudine , tum foliis longioribus , acutioribus, re nigrioribus luculente distinguitur ab Oretica urente, maximma C. B. Pin. 13a , & ToURNEF. IV. R. Herb. 33 . Quae discrimina, ut clarius, collatis iconibus, eluc scant, in Tabulis repraesentabimus e
EaUISETI SPECIEBUS ADDAT UR SEQUENS.Equistium pal re , longioribus selis , er ramosis .
X radice candida, quae humi reptat, re pluribus
geniculis distincta, caules multi surgunt, nigricantes, bicubitales, simplices , erecti , enodes, cavi, pyxidatim ad genicula cohaerentes, ex quibus geniculis capillamenta in orbem circumducta nascuntur, geniculata , in terna, quaterna, quina alia divisa , quae pariter , ut illis inseruntur, ita quoque partes alterius In se recipiunt, & hae alias. Caulium summitati capitula oblonga Asparago, aut quorundam Amentare rum Arborum julis similia inlident. Ex his itaque manifestum est , hoc nostrum diverasum esse, tum ab Equisito palu/ri, longioribus seris C. B. Pin. ri . & TO URNEF. IV. R. Heia. 333 , cui folia simplicia sunt; tum ah Equisito foliis nudo , ramoso C. B. Pin. 16 , & TOURNEF. In I. R. Herb. 33 3 , sive Equistio tertio MATTH. rxs, quod caule longissimo constat, ferens genicula pauciora, de inter se majore
intervallo distantia, quam in nostro, ex quorum articulis ramuli nascuntur longe ipsum caulem praetereuntes . Quae tamen luculentiora erunt conferendo nostri
102쪽
figuris . Hinc etiam discrimen colligetur, quo separatur ab illo CABRAEI s s t Equiseto minore, aquatico , al
. Ad natala solum quod attinet , primum nobis occurrit Prope Mantuam palustribus campis insidens; deinde non infrequens in agris Veronensi , de Patavi
Absolvimus tandem Imperfecti Floris Plantas, quin rum descriptiones dum typis mandaremus, crebri ad aures nostras quorundam imminum rumores deferebantur , criminantes tum labores nostros, tum in primis inutilem dilisentiam, qua Plantarum cerealium species sumus rimati et nihil interesse , utrum Triticumspicas nigras ferat, utrum rufas, & eas an duplici, aut dilici aristarum vallo munitas, dummodo certum sit, este eo, quo vescimur, deterius, viliusque: non majorem accessurum proventum ad futuros annos, etsi tot Milii ies sint recensitae: eas tantum esse quaerendas PlantaS, quae vel pulchritudinem prae se ferant, vel utilitatem. Ego vero his vocibus nihil moveor; neque enim hanc artem unquam infresius fuissem, aut usque ad hanc diem prosecutus, si inanem vulgi reprehensionem reformidassem . Relinquamus itaque hominibus liberam loquendi facultatem , haec universim de cunctis nostris Plantulis addendo: non quid utilius sit, non quid pulchrius, aut melius, a Bolanicis perpendi, aut Pe quiri, sed quid sit, cujus forma, Renere, viribus, re quotuplex: Arti nostrae nulla alia esse ornamenta, quam Plantas ; his contentam, caetera recusare . Verum ut nulla molestia assicimur ob istiusmodi reprehensio, nes, quae cunctas nostras Plantas universim petunt ;non enim antea nescii eramus, fore qui eas dictis ca Perent: ita miramur non mediocriter, quod ista de cerealibus speciatim objiciant, quas ab omni detractione immunes fore non temere sperabamus . Quid enim
aliud est, in quo majore cum laude elaborandum sit , I quam
103쪽
tuam in eo, quod ad vitam hominis juvandam . suuentandamque aliouid conserre possit ' An nos aliquid aliud in animo habemus, dum has Tritici re Milii spe.
cies describimus , atque eas , veluti e tenebris ereptas, in hominum notitiam afferimus, quam ut harum umsus , utilitas, & commoda, quae apud paucos tantum , qui nunc possident, reperiuntur, in quam plurimos longe lateque diffundantur Et tamen inventi sunt, quos haec nostra industria, & minime inutilis labor ostenderet, & qui vitio nobis darent, quod alicui fortassie laudi attribuendum erat . Sed videamus ista, quae de hujusmodi Plantis die itant, an vera sint: primum inutile esse , ajunt, tot Tritici species recensere ;quod mihi non videtur. Etenim, cum omnis regio non omnia ferat, pluraque etiam sint non solum in imontosis, in collinis , verum etiam in campestribus fundis, loca, quae ob terreni sterilitatem commune Triticum rere ne rueunt, si his nostris speciebus seminabuntur, non miniocriter respondebunt colonis ; unde beneficia non conis
temnenda percipient homines ab istiusmodi inutilibus Plantis . At deteriores sunt communi Tritico istae spe. cies . Quidni Fatemur ; non tamen inutiles, aut
noxiae , immo praeter commune, quocunque alio frumento meliores. Praeterea, cui Oeconomicem etiam tractem diligentes patresfamilias non mediocriter hinc rem domesticam promovere poterunt : primum quod largius hae sp ira respondeant, quam vulgare Triticum; deinde quod in illis locis proveniant , quae aut nihil,
aut parum certe reddunt . Quod vero ad colores attinet , nos eos descripsimus, resiquos imitati Bolanicos, a quibus similia discrimina in Plantis passim recensentur . Atenim, inquiunt, quae utilitas ex illis coloribus existere possit, ignoramus . Naturam interrogent, quae has vatietates illis adjecit, non absque summo consilio, ut ab hominibus internoscerentur . Forsitan aliquando aliquis ex posteris nascetur, qui de his aliquid
104쪽
percipiet : 'quod mihi praesertimi assidue peregrinanti nectentare aut investigare quidem licet. Et haec de colo.ribus . Di: Arigis autem possem dicere , id factum ecse, ut Quae spicae terno aristarum vallo muniuntur, tutiores euent ab avibus aliisque animalibus, ut idcirco,
qui has. seminaverit minus infestatas segetes si habiturus . De Milii speciebus respondemus , quod & de Triticis illis dici potest: Si agrorum cultores, postquam
non amplius ignorant, eas tentare non recusent, invenient fortasse nonnullas pingues amare CampoS , nonnullas provenire etiam in gracilibus arvis, re macris; alias citius perfici; alias minus infestari ob anni intemperiem, ac facilius sustinere aestivog ardores, di torrida tempora Porro siquis altius penetrare naturam in animum sibi induxerit, 'majora commoda deteget . Haec respondemus istis curiosis laborum nostrorum reprehensoribus , ut si hominibus prodesse aut nolunt. aut non possunt, alios deterrere desinant . Nam si inhumanus ( ut ait Cicero esset Chremes ille Terentianus, qui nollet vicinum suum Menedemum in fundo
Fodere , aut arare , aut aliquid ferre denique ,
Nisi eo animo faceret, ut nimio labore, quo se senex ille cruciabat, avocaret: quid de istis dicendum , qui nos, ne hominibus pro virili commoda perquiramus, ah ducere tentant pi, COMA
105쪽
cis certo ordine producuntur , atque generantur c
De Plantis , qua certo ordine Nodu tur, atque geti ramur , gemmas extra terram ram ferentioo
DIGESTIO ALTERA De Plantis , gemmas non ferentibus extra terram, Persectis. SECTIO ALIA De Planiis Perfectis Flare Persecto, et Monopetalo L CLASSIS TO UR NEC IILDe rare Mononiase Anomalo
SCROPHULARIAE SPECIEBUS ADDATUR SEQUEm Scrophularia vulgaris , foliis ad nodos ternis , o cavile pentagono vi
ximus de Plantis gemmas non serentibus ex.tra terram tum Minus Perferus, quarum semen solum notum est , Flos adhuc in obscuro jacet; tum Perfectis, sed Flores Imperfectos producentibus: nunc hoc loco dicendum est, via di ratione qua coepimus, de Perfiatis Florem Perfectum habentibus, & primum de his, quae edunt. Disitired by Cooste
106쪽
edunt Horem unico petato constantein. Hic itaque , ut a principio diximus, vel vagans quodammodo est, non ita nempe certae, & regulari figurae addictus , ut eam in pluribus generibus retineat: vel ad aliquas certas res resertur , quarum formam per plura genera imitando servat. Illum itaque primum sequar, deinde ad hunc trans M. Hujus Irregularis Horis duas tantum Plantas habemus , hanc nimirum Scrophulariam, di, quae proxime sequetur, Pedicularem. Scrophularia Primum nobis occurrit ab Euganeis collibus ad Aponenses thermas iter facientibus, postea vero secus vias saepissime . Discriminatur autem non solum ordine filiorum a vulgari Seivbuiam nodosa , foet a C. B. Pin.ags, & TO URNEF. IV. R. mo. 166, verum etiam
caulis figura, quae ex pyramidali quadrilatera fit perutagona hQuoniam vero nos nonnullas Plantarum species hic recensemus , quaesitis differentiis ex foliorum ordine , non incongruum erit, Lectoribus nostris hujus facti rationem aliquam exhibere, ne sint , quos tam crebra earundem partium iteratio offendat, fastidioque afficiat. Diximus itaque id fecisse ducti cum ratione tum
etiam auctoritate. Nam primum cum probe teneremus , non posse fieri ex quocunque humoris concursu, aut luxuriantis Plantae vitio, nec non ex ubertate, aut
infelicitate soli, ut pars aliqua explicaretur, quae antea aut in gemmis, aut in semine non extitisset : ideo rati sumus, quidquid certo, di eximio ordine in pluribus progrederetur, id omne recta naturae lege a
suo principio proficisci , quod negibus quibusdam ,
aut vinculis semen, vel gemma antea retineret. Quarratio , cum multum ( ut par erat apud nos valeret effecit, ut plurimas Plantarum species a suis cognytis separaremus, quas addendo partes , natura ipsa sejunxerat . Itaque sine ulla haestatione & Scropnulariain hanc foliis ad nodos ternis descripsimus. & plerasque et-c lauti
107쪽
iam subjiciemus . Nam quod nonnulli dicunt has a natura minime ita se habere, vellem scire a quo principio nascantur quod enim naturaliter non fit, neque semine, neque gemmis producitur. A quo igitur e An a terra Sed haec sententia in Perfectis Plantis jam ab omnibus exploditur, & ut talia rejiciatur . Praeterea Scrubularia, exe v. fr., v garis , nec
sa, fortio, quae folia tantum bina & bina egredientia nacta est, gignitur ex certo principio, de semine nemape: haec nostra, quae magis composita est, ct plurium partium, tanquam Caelo delapsa derepente ertabit I. taque fatendum est, aut utramque naturaliter ita oriri, ex suo semine, vel gemma nasci; aut neque illam: quod absurdum est ; Igitur necesse est, ut utraque naturali ordine progrediatur, di i cum *ltera ab altera differat discrimine illo, quod inter caeteras differentias ad constituendas species a Bolanicis ponitur, jure quo, dam diversas facimus , & separatim collocamus Quod ad alteram partem spectat, etsi non multum
auctoritate moveri soleamus, attamen, quoniam haec cum ratione conju itur, fatemur summorum virorum
vestigiis nos institisse . Nam si licuit Casparo Baulii.
no in Pimur et s tradere L si mactiam luteam , majorem , foliis binis et aliam , tervis r alam, quaternis; quibus T r-nefortius R. Heia. r I addidit quartam foliis stilaeis: nobis etiam sperandum est, neminem vitio daturum
P Non tum a laeum , foliis ternis et idem , quaerernis: tilem,
quinit. Quod similiter dicendum est de Amet his eae mleae, foliis Lauis ternine ex a re' nascentibus ejusdem C. B. Pin. xset, cui nos cmillimam invenimus Anagad emphaeniceam , soliis Hvis terisDe progredientibus. Praeterea multa alia extant exempla apud Auliores, quae notarum imitanda proposuimus: ut in IV. R. Herae ToURNEF. gog, Di caria trifolia, caule hexagono, cui similis nostra Sihophu- Iaria r item in BOCC. MU. Pan. t. et r. m. s LM machia Aiquosa, purpurea, alpina, trifoliata, sise amaene
108쪽
r,m alpinum , solus ad nodos terais ToURNEF. IV. R. Herb. Ios, cui nos addemus Chamaeneriam Apinum, foliis ad nodos quaternis. Itaque, cum omnibus sit aequa potestas, & commune ius, nobis id reprehensioni, quod illis vertitur laudi dandum non erit, qui his postremis temporibus nati, messe & spicilegio absolutis, cogimur non spicas, sed vix reli ista grana hinc illinc rimari. Sciendum tamen est, in hoc tantum libello hujus. modi Plantas a nobis proponi ; in Tabulis enim nostris ( etsi illae apud suos auctores invenerint delineationes 3 nullum destinamus locum, cum ex sola descriptione ab omnibus satis possint intelligi .
PEDICULARIs SPECIEBUS ADDATUR SEQUEN Pedicularis serotina , sitra, sore vario .
IN collinis vallibus, qua parte Boreali regioni opponuntur , secus tramites, & ad veteres macerias haec Planta autumnali tempore occurrit, re quo saepius eo magis atque magis admirari subit , cur usque ad hanc diem Bolanicorum affugerit oculos. Eadem Ioca incolit & Pedic, aris serotina , lutea ToURNEF. IV. R. Herb. x et x. Euphrasia pratenss, lutea C. B. Tin. 23 , aqua distinguitur nostra flore ex albo di luteo picto, illa cum luteum tantum ferat .
109쪽
De Plantis Perfectis Flore Perfecto , et Mompendo.
II. CLASSIS TO URNEF. I. iDe Flore Monopetalo Regulari, et Campaniformi. NUnc aggredimur Plantas Mono tali, & Regula.ris Floris ex hujus forma in tres classes distinctas: in prima ponuntur , quae Florem Campaniformem prinducunt : in secunda, quae Infundibuliformem et in tertia , quae Labiatum . De prima itaque primum dicemus: aliae ordine sequentur . Hanc quacrifariam divido: in prima Particula colloco Plantas, quae serunt Florem Campani formem Proprie dictum: in alia, quae Campaniformem Tubulatum : in tertia, quae Campani formem Globosum : in quarta denictue, quae Camis paniformem Patentem; de quibus singillatim: nunc primam subjiciam .
I. P A R T I C U L A De Flore Monopetalo Campaniformi Proprie dicto.
CAMPANULE SPECIEBUS ADDANTUR SE ENTES. I. Campanula Montis Summani, ramatili flore, parvo .
CAmpanula itaque ( quae nomen huic generi Floris
deuit Florem edit Campaniformem Proprie dictum, cujus nimirum fundum & latera simul atriola sunt, os vero latius, & repandum . Et haec de Flo. ris natura r nunc descriptionem nostrae prosequamur . Haec radice palmum Ionea, & crassa semipollicem
saepius in minores divisa, tollitur ad sesqui cubitum, solia Diuitiam by Coos e
110쪽
lia explicans lata, oblonga, in ambitu dentata, quemadmodum Urtica gignit , ex utraque parte glabra, di expolita, brevique petiolo cauli adhaerentia . At caulis simplex , ut plurimum, exortus , levis est, tinres , non angulosus, neque hirsutus , praedensus foliis, ex quorum alis ramulos extrudit longiusculos, & fi ribus parvis ornatos et semunciali fere Utiolo a sua mrigine distantibus, c,ore caeruleis in album languentibus . Altitudo totius Herbae sesquicubitum . In Summano solum vidi, atque huic peculiarem judico Frequentissima nascitur in summo illius dorso, quod ad Boream spectat, & vulgo Visce de la Noce appellatur , gaudens sede ut frigida & opaca, ita proclividi prona is Porro, cum multa sit hujus nostrae similitudo eum
Erino COLUM. 1oi tura . , sive Campanula, flore minore , adicante , ramosore MORIS. HF. Oxon. Part. t.
ss, summa praestanda est diligentia, ut, & partes ,
prout naturaliter se habent, sud oculos ponantur, &di fierentiae satis clare explicentur, signenturque . Discrimina autem, quibus internoscuntur, haec fere
sunt : Folia in nostra haud taxίμω olaema, neque prax o mi e , sed quocunque ocimo majora ; ita non horae sto
p αν εγ res iis ( ut Dioscorides lib. de sua Erino scriptum reliquit, cui similem suam Columna esse ait o sed e contrario potius in ambitu dentata, praeterquam in extremitate . Quod luculentius apparet insuperioribus foliis, quae minus serratam sua a Columnaci dicuntur, & detineantur. Flos caeruleus sed pallidus in nostra gignitur: de illa dicitur cryhi etiam a Columna additur, suam aliquando flores edere purpurascentes. De caule autem quid dicam , qui nobis neque angulosus, sed teres; neque hirsutus , sed glaeber (cum etiam neque folia ulla ex parte hirsuta videantur I : in Columnae illa omnia contra e Postremo