장음표시 사용
171쪽
insurgentes , declarant. Materiae alienae , per vomitum rejectae , indoles & differentia sensibus fatacile cognosciti ir. Cardi algia materiem acrem ., inventriculo detentam , sed immobilem denotat. Vomitus biliosi magis duodeni , quam ventriculi vitia produnt, qui quidem , si iis debilitatur aeger , pesia1imum sunt signum; si vero post evacuationes vires redeunt, nihil mali ulterius indicant.
Digestionis tempore pondus, in ventriculo Scabdomine perceptum , repletionem, nec non diges-rionem & chylificationem tardam indicat. Tensio hypochondriorum & dolores colici saburrae, in primis uiis collectae & spasmorum inde oriundorum, indicia sunt, ex his quoque debilitas primarum viarum & chylificatio laesa perspicitur; ex hac demum infarcius viscerum infimi ventris, malum hypochon-driacum , & inde pendentia mala facile praevidentur. Haec cuncta; si in morbis acutis observantur , difficilem crisin inducunt, & pessima symptomata , quibus morbus intenditur, praenunciant.
Alvus justo laxior & frequentes diarrhoeae de bilitatem intestinorum , aut pituitae copiam , nonnunquam vermes indicant si tenesmus accedit, acri moniam vel ascarides, in intestino recto nidulantes, adesse conjicimus. Virides infantum praecipue de jectiones acidum primarum viarum indicant g. 3I S. Copiosior naucus, & sine dolore excretus, pituitam
primarum Viarum , cum tenesmo autem secedens , mucosas haemorrhoides, easque cum acrimonia con
junctas, prodit. Si ichorosa simul aut putrida ma'
172쪽
164 PARS IR CAP. IV. DE SIGNIS
teria excernitur, scirrhum & cancrum,in intestino rum glandulis natum vel brevi oriturum , praedicit. Alvus sicca siccitatem intestinorum , a fibra rigida S desectu seri intestinatis oriundam, ostendit.
DE SE ET EXCRETIONIBUS UT S I G N I S. g. 38 s.
Oc loco quidem potissimum de urina , ut signo , dicendum est , quoniam hic liquor, ex sanguine
secretus, suo modo collectus & tandem excretus , Characteres mutationis humorum diu retinet, &ideo attentione & observatione medici non indignus est : non incongruum tamen erit, pauca de CXcretione culanea , perspiratione insensibili & sudore praemittere , cum & hujus vestigia judicium medici in morbis formandum dirigant. De saliva nihil xCpetendum erit, quoniam 38O. de siti agentes, hanc secretionem dijudicavimus. Reliquae vero sedc excretiones nulla signa externe apparentia prα-bent , quae non ex praecedentibus colligi possint.
Cutis mollis , perspiratione blanda leviter humectata , bona quaevis in morbis praenunciat, siccavero & aspera perspirationem non rite succedere , ideoque dissicilem elaborationem humorum & morbum gravem indicat. Sudor largus, in validis &succi plenis corporibus sub initium morborum erum- Peno, materiam noxiam expellit, morborumque progrestuna
173쪽
gressum cohibet, in siccioribus & macilentis coctionem difficilem reddit & varia symptomata inducit. Si tunc cutis viscido humore madet, & tangenti quasi pinguis est , humores crudos , nec satis elaboratos , ad superficiem corporis & relaxata ejus vasa duci perspicimus, ex qua re summa morbi dissicuiatas cognoscitur
Largus sudor , post bonam coctionem temporocris eos erumpens, blandam morbi solutionem pro ducit : si tunc foetens es , vel parum viscidus, morbum dissiculter quidem , sed , dummodo vires vitae persistunt , certo superatum iri indicat. In chronicis & acutis morbis foetor sudoris acrimoniam, in Corpore collectam , evolutam & subtiliorem redditam , prodit, quae quidem in progressu illorum sensim dissipatur. Cum autem dys crassa humorum in evolutione multiplicetur, sepe fluidissima humorum pars, sudoribus, vel spontaneis, vel medicamento excitatis , propellitur & acrimonia persistit.
Relictae hujus acrimoniae signa praeter pruri
tum curaneum saepe nulla sunt ; in evolutionibus autem ulterioribus erosiones & pustulae oriuntur , quae exanthemata dicuntur , & materiam acrem aevi scidam, perspiratione non dissipandam, sed in vasis haerentem , produnt. Haec vel in superficie cutis Libsistunt, & cuticulam elevant &desquamant, vel ipsam cutim erodunt , nec non tumores sub cute in contextu celluloso efficiunt : ex sede igitur & varia forma exanthematum signa petuntur. IndoleS au
174쪽
166 PARS IV. CAP. IV. DE SIGNIS
tem materiae stagnantis & motae, cum ex ipsa mixtione non pateat , vel ex disterentiis cacochymitag. 312. vel ex singulari progressu morborum cog-ri Oscitur, v. c. in variolis & scabie.
Sola urinae cons deratio vix idonea signa ad morborum diagnos in & prognosia sorn andam exhibet. Medicus igitur rationalis ex aliis signis, cum urina reddita comparatis , morbos diiudicet, atatem , sexum , temperamentum , usum & abusum sex rerum non naturalium , in primis alimenta de potulenta assumta , varia quoque medicamenta , in morbis exhibita, quae larinam mutare posta sunt, accurate attendat , tandem & tempora morborum varia , & paroxysmorum indolem restapiciat, quoniam , his neglectis , morbi Corumque mutationes ex urina dijudicari nequeunt. 39 P.
Urina naturam & indolem circulationis sanguinis humorum ex parte tantum declarat, nam CI
pulsu & respiratione melius perspicitur : CX Urina tamen humorum indolem in cruditate , coctione &crisi optime dijudicamus , quoniam mutationes sanguinis, quae in omnibus quidem humoribus se exierunt , per hanc se & excretionem melius patent, quam per aliam quamlibet, imprimis cum varias
quoque acrimonias, in sanguine natas, urina denotet. Praeterea etiam urina in morbis viarum urina-xiarum certa praebet indicta , quibus in iis declarandis carere non possumus; tandem & digestionis &bilis quadam 'itia non nunquam luculenter indicat.
175쪽
Usena vesica e Ta , dum adhuc calet , raro signa certa exhibet, sed in vitro collecta , seponi , atque 1rigida observari debet , an scilicet an eadem mixtione permaneat i an sedimentum deponat varium t an superficiem mutet i quippe quae cuncta in examine eius bene attendenda sunt. E si vero urina sanorum non numquam observanda est , P sol. 3. 72 seqq. praecipue tamen eam , quae matutino tempore, vel post paroxysmos varios morborum , in primis febrilium , reddita fuit , attentione dignam censemus
g. 392. Ratione quantitatis quidem & quastatis urina
disquiritur , frequentius tamen respectu posterioris , quam prioris indolis. Dum enim contenta urinae dijudicamus, colorem eius potissimum cons de ramus ; a tenui aquoso pellucido ad intense rubrum progrediendo ; inde vero , num aliquid in urina suspensum haereat , vel sedimentum in fundo depositum reperiatur , attendimus. Licet etiam ex odore non nulla peti queant signa , modicus tamen in nauseoso & excrementitio hoc humore rarius haec signa colligere tenetur.
Si urina justo copiosius cmittitur, tunc ad abundantiam potus aquosi sumti & alias serosas secretiones , in corpore imminutas , rospiciat medicus , quibus ex caussis etiam in statu naturali urina auge tur Pis tot g. a. 786. Simili ratione etiam deficiens urina CX defectu , potus & ex augmento alia-xum secretionum serosarum , in primis sudoris , de
176쪽
168 PARS IV. CAP. IV. DE SIGNIS
Quod si vero in morbis copiosa urina excerna tur laxitatis & debilitatis lana generalia vel in viis Dranariis vel in totius corporis di spositione pilenduntur. 269 Ρraecipue autem sanguis , non pe Titus mixtus serosas particulas facile dimittit, &ymphatica simul abripit, indeque laxitatem tubΠ-sorum urinariorum inducit. Ex his autem causis acres particulae in humoribus universis relinquuntur
tiones in abdominalibus visceribus potissimum Oenerantur : Ciam autem particula: nutritiae simul abri- Iantur, diabetes continua corpora languida reddit
. Urina vero parcius redditur, propter vias urinarias aut obstructas , aut spasmo contractas , cuius uidem impedimenti ratio ex aliis signis speciali ori bus petenda & declaranda est. Vel enim ad tubulo renates Ipsos , per quos urina in pelvim renum se- Cernitur, vel ad viam per ureteres, vesicam &Urethram , uti in calculosis vel gonorrhina affectis respiciendum est serum quoque , largius ad alia Corporis cava derivatum , ut in hydropis diversis ciebus feri solet, consuetum per vias urinarias ealuxum maxime impedit.
Urina tenuis , aquosa , nisi sorte post ingentem copiam aquae haustam mingatur , spasmum, in prima. an abdomine Ortum & ad renes delatum , vel
177쪽
cem olei, salis & terrae in sanguine mixtionem quam aquosa pars difficulter ingreditur , indicat. Talis in morbis acutis, ubi humores valide agitan tur , non nunquam pessimi ominis est; denotat enim partium internarum destructionem , Immo ipsum sphacetum, in primis si praegressa fuerit flammea , ut summus inflammationis gradus & metuendae gangraenae testis. Uti tamen semper , sic praeci pue in morbis acutis, dissicilem coctionem & crisin , in chronicis autem debilitatem viscerum & ostructiones lentas declarat.
In urina tenui dijudicanda ad spasmorum mus s& durationem respiciendum est : si enim hae transi toriae sunt, ut in vehementioribus animi affectibus& post: partum , nihil mali praedicit. Qui autem ad hypochondriacos & hystericos spasmos proclives sunt, ii non tantum in ipso morbi insultu tenuem urinam excernunt, sed graves quoque paroxysmos& insignia morbi augmenta instare inde conlectamus. Et spasmus in calculo interdum talem urinamessicit , quae tunc non semper pura est , sed saepe a renulas & socculos inhaerentes gestat , nec raro sedimentum mucosum deponit.
Urina citrini coloris, plus minusque saturata , ab homine sano reddi solet. Rubra vero & simul pelta lucida, ita, ut in summo morbi gradu fana mea quasi appareat, in febribus potissimum acutis conspicitur, in quibus summam cruditatem humorum , a tenaci particularum mixtione pendentem , ideoque ex his oriundam dissicilem coctionem & crisin denotat. I nL , violen-
178쪽
Yro PARS IV. CAP. IV. DE SIGNIS
violento enim sanguinis & humorum motu , summoque inde oriundo attritu , oleos ae , salinae &te1 reae , nimis subtiles factae particulae aquosis firmiter adhaerent, ideoque dissicile inde separari & in novas mixtiones duci possunt.
Quodsi vero urina talis rubra , socculis exiguis sparsim haerentibus quodam modo turbida , & pulvere immixto quasi inquinata appareat, licet verum 1edimentum non deponat, meliorem tamen morbi
acuti progressiim indicat , ita, ut vel brevi temporis intervallo felicior coctio &crisis, vel, si etiam morbus protrahatur , lenta tamen eluS resolutio CXpectari possit. Si tandem sedimentum, idque vel album, vel rubellum , in tali urina deponitur , crisia, ex voto succedentem , vel brevi successuram , indicat. Aedimentum vero copiosum & ponderosum , mox demisitim , valido motu crisin fieri designat, quae tunc , licet per alia colatoria non impediatur , inprimis tamen per renes perfici solet g OO, Uti vero hae mutationes in morbis acutis potissimum attendendae sunt , sic & in chronicis urina rubra & faturata , sedimentum rubrum , copiosum, squamosum quasi & furfuraceum deponens, cum pellicula , ad speciem pingui, acrimoniam , in sanguine & humoribus natam , cacochymiam & scor-butum in primis designat. In hydropicis etiam , in quibus acrimonia humorum adest, talis deprchendi tur , quae tunc boni ominis non est , sed difficilem. δ vix superandum morbum declarat. Tandem ,
curia de in atrophicis & phthisicis saepius inveniatur γ,
179쪽
niatur, in genere destrumonem lentam, ab acrimo nia, in humoribus evoluta &aucta, natam significat. g. OI. Urina spumosa, imprimis si sprimam diu retinet.
in morbis acutis summam tenacitatem particularum
morbose mixtarum & difficilem resolutionem & separationem earumdem, ideoque impeditam & retaris datam crisin denotat; in febribus lentis autem suc cum nutritium resolutum per hanc & alias se & excretiones secedere judicamus , hinc in chronicis quoque morbis aliis summam resolutionem humo rum de lentam destructionem metuimus. Urina
tunc subturbida quasi lactea & ponderosior est , quod , ut in salivatione mercuriali , sic etiam mmorbis, cum summa humorum resolutione con
junctis , saepe etiam morbis gravibus superatis mdebilitate relicta cognoscimUS. g. Oa. In diVersi; his intimae resolutionis humorum caussis superficies urinae splendentem cuticulam interdum & pinguem adspectu ostendit, g. OO qu etiam, oblique considerata, non raro colores iridiς reflectit. Pinguis quidem non est , nec luatea &chartam bibulam oleosis particulis inquinat, sed ut cremor in soli itionibus salinis supernatat, ac parti culas salinas viscido irretitas ostendit, & quo magis turbida inqtie superficie splendens est urina, eo majorem cachegiae gradum indicat. 3, 4O3. Simili modo insignem acrimoniam humorum abitu , in sanguinem effusa, indicat urina crocea cumsedimen-
180쪽
1edimento , qualis in ictericis conspicitur ' interdum vero in his urina crocea , lintea eodem colore tingens, sine ullo sedimento apparet. Si color urinae in hoc vel alio morbo in viridem & nigrum vergit, pessimae indolis judicatur ; nam acrimoniam humo-Turn atrabitariam indicat , quae tamen tunc tUmporis sanguini & humoribus non intime immixta& iis quasi involuta deprehenditur, sed jam ita aucta est , ut vehementi motu continuoque attritu solidas partes destruat, & vario modo in colatoria Corporis emundatur.
f. APq. Urina , quae vix in vitrum demissa turbida apparet , validos saepius paroxysmos in febribtis intermittentibus ostendit, tunc tamen mali Ominis non est , licet morbum viribus insidiosum declaret. In morbis autem acutis magis attendi meretur , si Cruditatis tempore talis reddita, jumentorum uritiae L malis est , vehementem enim morbi gradum &vires debiles indicat; in primis vero hoc inde concludi potest , si diu turbida manet & sedimentumvcl prorsus non , vel tardius deponit. f. qOs. Si urina foetida , vel a sanis, vel potius ab iis ,
qui eviori morbo laborant , mittitur , tunc par-tsculas plurimas noxias per colatorium renum ex corpore expelli ideoque morbos imminentes praecaveii , & perversam humorum indolem per excre- rarentilaum hian C humorem sponte secedere , Conclunendum es . Si vero in acutis aeque ac chronicis morbis gravioribus urina vix in matulam delapsa raetet, pessimum eorum statum ideo ostendit, quo niam