장음표시 사용
151쪽
MORBORUM PROGNOSTICIS. 1 3 SECTIO I. DE SIGNIs EX ACTIONIBUS
g. 337-CIrculatio sanguinis ejusque indolem declarans
cordis & arteriarum pullus, nec non respiratio hic potissimum in censum veniunt. Sunt hae primariae actiones, qnibus reliquae , in corpore perficiendae , excitantur & diriguntur , ideoque virium vitae rationem, augmentum & decrementum , &simul materiae morbi resistentiam indicant. Hae prae cipue examinandae sunt, cum sine earum vera disia quisitione morbi nec accurate dijudicari, nec instis mutationibus dirigi possint.
LIcet pulsus indolem tantum in arteriis disquir
mus, inde tamen ad universam circulationem sanguinis & ex parte ad aliorum quoque humorum, ex cruore prodeuntium , motum concludimus. Fabrica igitur partium, cor componentium, dispositio ejus universa & vis , sanguinem propellens , porro natura & indoles sanguinis ipsius, tandemque constitutio arteriarum , sanguinem ad extremos apices propellentium , & impedimenta , quae progressui ad venas & cor se opponunt, accurata pulsus observatione cognoscuntur.
152쪽
Pulsum in morbis investigaturus , eumdem in 1anis hominibus accurate dijudicare discat, P 'iol.
g. 2o , quo disterentias, & aetatibus variis, & temperamentis , aliisque vitae & sanitatis mutationibus proprias, bene distinguat, antequam morbosam corporis conditionem inde dijudicet. Sub ipso autem examine arteriam in carpo, vel aliam , disquisitioni aptam , non nimium premat , sed eidem blande &successive digitos applicet, & attente & iterato assectiones pulsus ejusque mutationes examinet. Sunt Ctiam morbi, v. c. polypus cordis, in quibus pulsum pluribus in locis simul attendere expedit.
rendis primo ad impedum ejus respiciat medicus, fortisne sit, an debilis , magnus , an parvuS, durUS, an mollis. Qua quidem re perspecta, ratione velocitatis celerem & tardum disquirat pulsum , tandem intervalla inter singulos arteriarum ictus, quomodo hi inter se invicem collati se habeant, probe exa minet , & ita aequalem , vel inaequalem , tandemque intermittentem diiudicet. Hae enim differen tiae primariae sunt, quae circulationem sanguinis in
morbis diversam definiunt. g. 3 I. Pulsus fortis est , qui in digitum appositum viribus corporis naturalibus convenienter impingit; econtrario debilis dicitur , qui impetu , vitibus corporis minus conveniente, digitum serit, sed aegre& post validam demum arteriae compressionem sentitur. Vehemens & exilis pulsus, qui ab aliis distinguuntur, a sorti & debili non differre videntur.
153쪽
dum nervo una constanter & copiose satis in fibra Cordis & arteriarum agere , cor proinde Valide contrahi, arterias a sanguine impulso distentas valido iterum se contrahero sanguinem ulterius promo VCPC , Cruoremque proptCrea copiosum satis este .& ut plurimum bonae mixtionis, in quo humorum Circulantium statu omnes secretiones & elaborationes rite fieri posse intelligitnus.
Debilis pulsiis contrarium indicat. Ρendet enim a debili & parciore fluidi nervet influxu , hinc
actionem cordis de arteriarum in sanguinem & hia mores imbecillem , nec non defectum sanguinis post magnas haemorrhagias declarat, quibus omnibus vires vitae valde infringuntur. Obesi ut plurimum ob copiosam pinguedipem , circa arteriam politam ,
tempore accedente ex debili insurgit; e contrario autem debilis, ex sorti factus, vires naturae deficien tes , noc morbi impetum superantes ostendit. Fortis quoque pulsus in soporosis morbis saepius bonus est, si augmentum febris moderatum simul obser vatur : interdum tamen fallit, si obstructio in ner vis tanta est, ut superari nequeat. Debilis pulsus in morbis acutis interdum lentam morbi resolutionem indicat, dum modo materia morbi non adeo maligna deprehendatur.
154쪽
iΑ6 PARS IV. CAP. IV. DE SIGNIS
Pulsus masivs & parvns a praecedentibus parum differunt , 5 cum pleno, qui & undosus dici posset,
& vacuo non nullorum auctorum omnino conVC-
niunt. Ubi enim copia sanguinis & libera ubique ejus via est , viresque moventes non deficiunt, ubi
magno volumine extenditur arteria : his omnibus vero desicientibus, eadem parum elevatur. Quamquam enitan non nulli ad diametriam arteriae, non Vero
ad ejusdem vim in hoc pulsu definiendo respiciunt, copia tamen sanguinis sola sine viribus cordis arte riam non distendit. Hinc, quando ex pulsu sorti selicem morborum CVentum auguramur , illum & magnum dicere possumus, & plenum , auctis quasi undis sanguinem appuli im in arteria facile dilatanda percipientes; contrarium autem judicium sormamus de pulsu vix digitis percipiendo. g. 3 6. Pulsus, qui cum strictura aliqua arteriarum spantica sit, fortis adhuc dici posset, licet jam aliquam
duritiem exprimat; hic , si in variis morborum prae- Cipue acutorum mutationibus percipitur , spasticus& contractus dici solet. Quando itaque morbi vis increscit, omnino in durum transit , humoribus vero jam ad coctionem & crisin dispositis, transitorius tantum est , & materia morbi jam ad crisin disposita & satis mobili facta, vel spasmo per auXilia medentis correcto , cessat; libera ergo restituitur circulatio, de pulsus magnus & plenus redditur.
Pulsus durus , quamquam validus, a praecedentibus tamen differre videtur , quoniam arteria cum majore
155쪽
maiore renisu movetur, & aegre quidem extenditur iterumque contrahitur. Hinc Ostendit arteriam im mobilem , saepius olleam in senibus, vel interdum in tunicis suis inflammatam obstructionem etiam inflammatoriam in arteriis minimis , valide ideo resistentibus; cruorem spissum , coagulat am non tam pituitosum , sed magis inflammatorium. Mollis cum debili 3 3. multum convenit , & assumitur plerumque in pulmonum obstructione inflammatoria ubi sanguis ad ventriculum cordis sinistrum aegrC& parciore copia revehitur , ideoque arterias inde
In hominibus sanis intra datum tempus certo modo definitus,licet in variis varius, pulsuum numerus Observatur; magis tamen in morbis attenditur, si pro indole aegri major copia pulsuum , quam in statu sano, intra certum tempuS, animadvertitur, tunc enim celer appellatur; si vero intra finitum tempus pauciores pulsus numerantur , tardus dici tur. Similis ratio & frequentis , & rari esse vide tur. Licet enim aliis celer dicatur ubi ipsi ictuqceleres & intervalla majora sunt, & frequens , ubi ictus longiores , sed intervalla minora sunt , differentia tamen magis in compositione celeris ac foristis , ac celeris & debilis posita esse videtur.
Celer itaque vel frequens, vel velox pulsus sebrim indicat, in qua fluidum nerveum agitatum , & ob varias caussas copiosius in cor influens, hoc ita urget , ut crebriore contractione contra tensiones spasticas & non nunquam inflammatorias obstructio K a nes
156쪽
nos in extremis arteriarum nitatur Tardus vero rarus & lentus pulsus . nisi ex naturali indole cor porum pendeat , desecthim virium , cor & arterias moventium , designat. Fortis & tardus arteriam ab irritatione & spasmo liberam declarat.
D Num acrimonia sanguinis male mixti irritationem, , cordis efficiat , dubium est. Nobis non ita videtur , , , cum acrimoniae vis in aggregato humore se non
Pulsus aequalis , tum ratione intervallorum , tum ratione roboris singulorum ictuum , talis dicitur , si nempe , cum ictus arteriae numeramus , impulsus intervalla sibi similia deprehendimus , ita , ut
vigor unius ictus arteriae cum vigore praecedentium de sequentium accurate conveniat , & intervalla inter singulos pulsus semper idem spatium temporis teneant. Inaequalis igitur pulsus ex utraque condi tione contraria aestimandus erit. Intermittens vero ille dicitur , ubi numerando ictus unum vel alterum deficere animadvertimus , ita ut arteria in eo momento , qUO agere deberet, prorsus quiescat. Sic in dijudicando pulsu intermittente, Vel quaritim, vel septimum , vel alium ictum non nunquam intermittere experir Ur.
Tqualis itaque pulsus & aequalem & regularem fluidi nervet in si iras cordis & arteriarum , & sanguinis in vasa continuata, influxum indicat, ideoque semper boni praesagii est. Inaequalis vero & intermittens vires has moventes irregulari impetu agere
declarat , hinc mali praesagii est. Uterque non
157쪽
raro polypum maiorem in corde vel vass , vel etiam a nevrysma declarat. Sed & in his tapitis. dispositio aliqua singularis , organis circulationis lente inducta , alia praedicere jubet: v. c. gibbosi , quibus spina dorsi distorta est , vel senes quibus valvulae cordis , vel arteriae ossescere incipiunt , cum pulsu tali intermittente diu satis vivere & do reliquo valere possimi
ρ- 3sa. Ex hac quidem pulsuum proposita differentia
medicus vitam praesentem , statum morbi ejusque mutationes & exitum dijudicare potest nec eorum subtiliori definitione & distinctione , quae non tantum discentes , sed accuratos saepius observatores confundit , opus esse videtur. Cum Vero non ex una , sed ex omnibus collectis , pulsus conditionibus judicium ferendum sit, exercitatus tandem medicus ita concludit : Quo plures sunt bonae pulsus affectiones, eo magis vita viget , & morbus superari potest; quo plures vero sunt malae assectiones, eo magis depressae vel incitatae sunt vitae vires , ideoqne exitus morbi ambiguus est, ac aeger de vita periclitatur.
Singulares pulsuum mutationes , quae in validis
morborum mutationibus , v. c. perturbationibus Criticis, vel crisi accedente, vel morte imminente, Occurrunt, non satis definiri possunt. Sic dicroti, serrati, myuri &caprigantes pulsus non nisi inconstantes & irregulares influxus fluidi nervet in cordis &arteriarum fibras,& simul motum finguinis progressessivum perturbatum indicant. Si igitur medicus laras E a differen .
158쪽
1so PARS IV. CAP. IV. DE SIGNIS
differentias ad priores a nobis explicatas referre nequit, judicium ex pulsu eo usque suspendar, donec vel regulares impulsus iterum percipiat, vel vita ipsa sub his motibus irregularibus cum morte
Calor vel attritu globulorum sanguinis inter se S ad latera canalium, vel potius attritu particularum globulos componentium , & motu intestino evolutarum, inter se generatur PhorOL 3. 19 o. 2C8.Mq. Cum autem naturalis corporis calor ab aequali motus intestini & progressui cxercitio , audius autem& imminutus, ex his vario modo intensiis & impeditis oriatur, ad pulsus differentias omnis calor ejus
qUC augmentum vel decrementum referendus , S
ex his signis dijudicandus est; sequentia tamen signa generalia quoque attendi possunt, quoniam caloris& frigoris rationem definiunt. g. 37S. Frigus universale & languorem solidorum , &serosam aut pituitosam humorum cacochymiamideoque lentos morbos indicat, vel ad eos disponit. Horror & frigus in corpore , quod sanum Videtur , subito oriundum , spasticam vasorum minimorum resistentiam & calorem a vi cordis mox excitandum prodit, ita ut pulsus, frigore in extremis adhuc per-CCpto. celerior & fortior esse incipiat,& calore aucto intendatur, sanguine satis resoluto,& spasmo in minimis vasis cessante, naturalis ejus circulus restituatur si vero resistentia stiperari nequit, calor ita intenditur, ut resolutio humorum universalis inflammatoria sequatur, & sanguis coactus in parte subsis
159쪽
Si calor cum pialsu debili & decremento uncium increscit motu humorum intestino aucto & progressivo non respondente , putrida resolutio succedit; haec aucto calore corporis & ardoris sensu, manibus tangentis impresso & quasi permanente, cognoscitur. Quod si igitur in gravi morbo calor minterioribus & frigus in exterioribus corporis partibus observetur , compagem minimorum solidorum& mixtionem fluidorum plane solutam destructam-Cue esse auguramur. Spasmo per mortem foliato , sepius in extremitatibus calor redit, & sanguis motu
intestino agitatur , & quasi iervidus ad extrema se diffundit.
lationis sanguinis & humorum rationem indicat; pulmo enim intra breve temporis spatium magis nam sanguinis copiam transmittit , & immediaton XII cum cordis, tanquam motoris principis, cavis conjungitur, ideoque in morbis variis acutis &chronicis dijudicandis medicum attentum instruit , nominatim etiam in thoracis & abdomin: s morbiqsigna egregia exhibet , cum actio diaphragmatis , utramque cavitatem distinguentis, in respiratio noperficienda adeo necessaria sit , & mutationum variarum indicia praebeat.
160쪽
338. Respirationis indolem &dive as inde in morbis
mutationes dijudicaturus, non tantum thoracis cavitatem, ex Vertebris, cos is & surno mire compositam,& variis musculosis stratis circumductam, sed &pulmonum fabricam & stum, cum trachea & larynge, neXUmque thoracis cum abdomine in fano statu Cognoscat ; praeterea quoque confirmationem, quibusdam hominibus singularem, acris indolem, abdominalia viscera , diverso modo disposita , & insuper etiam animi affectus concitatos alia consideret , quibus respirationem in fanis etiam hominibus turbari expcrimur.
Respiratio autem potissimum ratione impetus es virium consideranda est, ubi vel partes, respirationi vitali inservientes , Phystol. 3. 4 O. motu suo audio, vel imminuto, sortem vel debilem respirationem si tunt, quarum illam plenam , magnam & profundam' loque , hanc vacuam quasi parvamque dicimus. Si vero partes, violentae respirationi dicatas, P soLρ φ I. in vehementem simul motum deduci pei spicimus , altam , sublimem & suffocativam illam appellamus. Porro ratione velocitatis, vel celerem &frequentem, vel lentam & raram distinguimus; tandem ratione mensurae intervallorum aequat Cm , inaequalem & intermittensem attendimus , & ex his Omnibus maximam inter pulsus & respirationem convenientiam declaramus.