Praelectiones in diversos morbos chronicos

41쪽

corporis superficium delata ita scitur. Haec febris rheumatice distinctio ad sanandam tam anginam febris comitem , quam ipsam febrim summe necessaria. Etenim in prima illa febris rheumati eae specie, quanam ammatorium dixi , vesicans ad totum collum adplicatum , instituta prius una, Vel duabus, vel etiam subinde nulla venae sectione, . intra paucas plerumque horas ablatum deglutielidi facultatem restituit. Male hic ad methodum mere aiati-pla logisticam confugitur, Cum EX perientia constet, quod haec angina non nisi tarde, & cum ingenti jactura sanguinis solvatur, nisi in ve sicante mature adplicato salus & cita morbis Olutio quaeratur. Cataplasmata emollientia hic plerumque frustranea sunt, laxam tonssit Iarum fabricam magis relaxant, & depositio nibus rheumaticis magis reddunt obnoxiam Purgantia aeque inefficacia sunt , & praeterrheumaticam inflammationem, subinde etiam

veram accersunt. Frequens nobis occasio confirmandae hujus praXeos oblata in nos comio est, ut de ejus praesentia neutiquam amplius postit dubitam moveri. Ceterum prael Pr Vesicans gmplum anteriori collo adponendum aeger ea assumiit, quae diluunt humores, & perspirationem absque 1lim illo promovent. Copiosum infusum florum sambuci, tiliae, acaciae,

42쪽

32 verbasei, cum melle & nitro calide epotum. Serum lactis vinosum calide l1austum , gargarisma discutiens, omnem hoc in casu paginam abs luit. Cirea finem morbi, ubi discuit. phlo. gosi soliis tonsillae laxior habitus restat, proderit sauces saepius eluere infusi, foliorum

salvi te addito roob dianticum, ut firmato tonsillae corpore aeger a futuris anginis praemun-niatur.

Aliam sebris rheumatice speciem imultis observationibus demonstratam a prava prae cordiorum materie res Orpta oriundam superius dixi: huic frequenter angina jungitur. Verum diversam ab ea, quam paulo ante eX-plicui, medendi methodum tam febris ipsa, quam angina febris symptoma requirit. Praemissis solventibus, salinis, leniora sed diu tius protracia purgantia prosunt, noeet per se venae sectio & tam febrim quam ipsam anginam auget. Collutoria, cataplasmata cujusque generis inutilia sunt, nocet vesicans in morbi principio adplicatum, ubi materies adhuc circa praecordia hospitatur , cum vesicans perspirationem augeat, quod cum aegri detrimento fit, quamdiu primae viae adhuc impurae sunt. Item vesiacans alvinam excretionem tardiorem, parcioremque reddit, quod contraindicatur. Promptius auxilium in hau

43쪽

anginae rheumaticae specie in prompto emetico reperitur.

Angina mucosa, flve pituitosa synapto maest febris pituitos e. Fabris haec a pituitoso morum itatu Oriunda varias depositiones non raro facit. Si in stteries pulmones maxime Occupet , erit peripneumonia pituito a , vel peripneumonia Syrin hami notha , senilis aliis dicta; quamvis non solum senibus, sed etiam infantibus & his maxime, frequens morbus sit, ut qui eX pituita commota febricitant,& peripneumonicorum in morem respirant. Verum si in febre pituitosa glandulae colli tonsillaeque in furciantur, tumeantque , erit angina pituitora. Dignoscitur haec ab aliis anginae speciebus ipsa natura febris principali S. 2.) Ex eo, quod aeger quidem aliquam in deglutiendo dissicultatem sei itiat, sed eam

plerumque non magnam, nisii ingens glandularum tumor adsit.

naturalis sit, nullaque adsint, primis sal. tum morbi temporibus, ulcuscula, erosiones, nullae.

rae, & non, aut parum dolentes sint.

44쪽

Quod angina hare tarde ut plurimum inerescat , dissiculter sanetur, & fgeile non distatuendos tumores relinquat. Dissiuilis non

raro curatio est, & si morbus perialiquot septimanas duraverit , ferme nunquam sanabilis. Indicationes sunt, lenta potentiori re medio, etiam glandulas penetrante, incidere. eam evacuare. Hinc salita remedia, item antimonii praeparata conveniunt, sulphur auratum. hermes, interposito subinde leniori aut purgante, aut emetico. Verum eum insarctus glandialosi etiam huic methodo subinde non auscultant, utendum erit & velieantibus pone locum affectum adplicandis , & discutiente gargarismate. Interim ne hqc quidem ratione semper tolli malum potest, & tumor

faucium, indolens ut plurimum, per omnem Vitam mEnet. Angina haec pituitosa verno maxime tempore Observatur,. & puellas, easque laxiores debilioresque magis infestat. Vidimus

exempla curatae & non curatae anginae pituitosae.

Alia anginae species ea, quam eo pela- tofam dicunt. Angina erysipelatosa stricte febris erysipelatosa est, sed erysipelate non in faciem aut partem quandam aliam , sed infauses , tonsillasque projecto. Est itaque erysipelas saucium. Dignoscitur ab aliis specie. bus per id, quod aeger per aliquot horas, vel

etiam

45쪽

etiam dies alterne caleat, frigeatque, demum accedente angina a febre liberetur, aut saltem multo mitius febricitet. Fauces colore purpureo sunt, tumentque, & hine inde maculis, quin & ulcusculis cinereis Obsidentur. Cura hic primo ad ipsam sebrivi erysipe. latosam dirigenda est, dein ad fauces ErysipQ- late corruptas. Ut justam erysipelutota -'bri medicinam faciamus, nosse oportet & Originem ejus , genesiamque & variam complicationem.

Tissitus , Moellos, Manesi aliique sedemerysipelatosae febris circa utriunt,liferum quaerunt, eamque in materie bili r. nii non qualicunque, sed acri, volatilitarii in& attenuata quaerunt, cujus pars resorpta febrim , & si ad partem quamdam corporis projiciatur, depositionem facit quasi criticam, eryti pelatosam. Hinc est, quod erysipelas adultae aestatis & autumni progenies sit, & a leandem familiam pertineat, ad quam reliquae febres bilios te; hinc est, quod raro aut nunquam febrim erysipelatosam .Observemus absque signis biliosis. Cura consistit in leni & frequenti alvi

ductione, mediante multo tartari cremore, cassae , tamarindorum pulpa, sero lactis tama

46쪽

ni emetioo, praemissis solventibus; repurgato ventriculo & intestinis, cura ad vias eundas convertenda est, danda lenissima aut diu retica aut diaphoretica sunt, quae res Orptas omnes biliosas particulas eluant. sit ut fre. quentibus eruptionibus erysipelatosis obnoxii sunt, his bili serum systema corrigendum Vi acescente Vegetabili , omissis pinquibus, rancescentibus , roborandumque stomachicis. amaricantibus, cortice peruViano, Haec erysipelatosae febris cura esst, q20tiescunque ea simplex & alteri cuidam febri non per TiXI': Verum Verno tempore , itemque hyemali, ubi frequentiores inflammationes sunt , materies sebrim erysipelatosam producens aliam simul sibi sociam adsciscit, inflammatoriam nempe. Hinc fit, ut duplex methodus 'phlogissica Si antibiliosa debeat adhiberi. uodsi in eodem morbo complicato utraque hac methodo opus sit , antiphlogisticam emnium

primo, dein primumanti biliosam, fracta jam

inflammatione, oportet, usum trahere.

Ex hac perbrevi & erysipelatosae febris.& ipsius anginae erysipelato se descriptione apparet, I) male agere, qui hane sebrim solis diaphoreticis, iisque forte validioribus aggrediuntur, & regimine calido,

47쪽

et 'male itidem etiam illos agere , qui meris venae sectionibus morbum frangere tentant, idque maxime autumno & testate, ubi febris erysipelatos a cum inflammatione rarius complicatur.3 male agere, qui externe hepercutientia adplicant, saturnina , uti cerussam , Utut vulgus ita soleat. Ρraestant discutientia, cam. phorata.

4 cum erysipelatosa materies admodum septiea sit, hinc aquosa, item pinguia haud fert, sed iisdem adplicatis cito ulcera pessima produeit. Haec communior origo est ulcerum cruris, ab erysipelate nempe, aut aqHO-sis Amentationibus, aut pingui emplailro, Vel unguento tractato.

s) ex his constat, quid faciendum, si erysipelas subito fauces deserat & ad Eneephalon

deponatur, nam cathartico emetieum , quod choleram quasi artificialem excita , & motaemesi vesicans ad externam colli partem aegrum vindicant. 63 in angina erysipelatosa gargarisma ta conveniunt discutientia, antiseptica, praecipue camphorata. Alia anginae species est ea , qtiae febrim miliarem comatatur. In hae specie tonsillae parumper tument , & pustulis mili rinibus ,

48쪽

albis, &dein ulcusculis albicanti margine donatis , circularibus occupantur. Angina haec oritur ab ipsa materie illa miliari ad cutem projecta, & ipsae pustulae albicantem faucium tonsillarum, labiorum, buccarum nam Omnes hae partes obsiduntur a miliaribus per externam corporis superficiem disseminatis non disserunt, nisi loco. Ulcuscula haec apl1thosa in membrana faucium laxa, & loco semper humido subinde serpunt, & latiores etiam plagas ac exulcerationes faciunt. Alia angina febri scarlatinae jungitur se. re semper, quae eandem explicationem admittit, quam illa prior species in miliaribus observanda. Pars nempe materiei scarlatinam eruptionem producentis ad fauces deponitur. In scarlatina fauces gravius & frequentius hssiciuntur, atque ita, ut ulcera lata, profundaque non raro nascantur, ob vim scarlatino. se materis magis septi eam, perniciosam magis. Conveniunt in utraque specie gargarismata discutientia, dein vero ortis jam exulcerationibus indicantur gargarismata anti- septica, ex decocto corticis peruviani, ma- rubii, ab synthii, scordii cum vino rubro, cam. phorae syrup. berberis, roob dianueum. Item linctus ex roob mororum cum spiritu salis acido. Item ubi l tu & cito putredo fauetes cor.

49쪽

ripuit, prodest gargarisma ex libra una & dimidia decolli corticis vel alterius cujusdam cor- ieis , e. g. querellai, salicis albae, cum unciis duabus syrnpi mirtillorum , & sesquidrachma - ij pulveris aluminis. Aut solutio

quaevis aluminosa. Aut gargarisma ex decocto corticis, cum spiritu vini camphorato. Angina maligna , pestilentialis a Grantio, Viro ceteroquin maximo, qui inua opinione optimam de febrium natura descriptioneni dedit , tanquam novus morbus describitur, qui circa annum IIa8 innotuit. Ρestilentialem appellat, quod cum febre malignissima, eaque contagiosa jungatur. CL hic vir plures addit historias anginae hujus. Verum si has rite excutiamus , vix novum ibidem morbum reperiemus. Maligna hinc angina comitabatur febrim modo scarlatinam,petechialem, miliarem, harumque non qualemcun, que, sed prioris notae , quae cito gangraenam inducit. Eandem hane malignam αμxbamus fuse descriptit in peculiari dissertatione.

Morbus hic oritur tempestate frigida. humida, nebulosaque; invadit more febrium

gastri earum cum horrore, calore, capitis temulentia, raucedine , tussi aliqua, Ventriculi vitio, & alvi dejestionibus, praecipue in

50쪽

4o insantibus qui nonnunquam severius assicieban-tUr. - omnes queruntur magnam spirituum abjectionem, subitataeam debilitatem. - Pu usus deprehenditur celer . parvus & tremulus. - Urina pallida , tenuis. cruda. Quidam, adulti praecipue, urinam parce mittunt , &profunde tinflam, aut turbidam sero similem - Oculi apparent 'graves , rubri, & quasi lachrimosi, Os plenum saepius , rubrum & tumidum, subinde tamen pallidum & triste. Etsi morbus per diem tolerabilis videtur, DO-e tu tamen exaeerbatur plerumque cum delirio , aut phrenitide. - Ρaucis horis ante morbi invasionem , nonnunquam ipso initio tousillae inflammantur. Interdum glandulae parotides &bmaxillares simul tument, idque ita subinde , ut strangulationem minitentur. Fauces colore summe florido , rubroque sunt, nitentque uvula, tonsillae, velum palatinum, & posterior pharingis pars

variis stlbidis . vel cinereis maculis, quae saepe subito augentur , & in lata profundaque ulcera ubeunt, conspergitur. Linguae apex humidus quidem, sed radix ejus impura, crassa, lutea, aut brunei coloris. Habitus nauseosus, & fere intolerabilis. Respiratio difficilis vox non acuta, nee sonus ille latrans,

qualis in inflammatoriis anginis esse solet; sed