Praelectiones in diversos morbos chronicos

51쪽

sed raueedo & vox obtusa, qualis in iis percipitur , qui fauces habent ulceribus venereis obsessas. Profluviiam materiae saniosae & ro. dentis ex naribus & ore. Quibus malum asperam arteriam; tandem & pulmones corripit , ct peripneumonica morte enecantur. Adsunt in hau anginae specie exanthemata varia & Vario morbi tempore, modo quasi erysipelatosa, modo pustulosa magis, & mili rinia. Subinde rubor tantum brachiorum adest , quasi, ut sat Huxhamus laeuo ribesiorum illita cutis

esset, quem ruborem etiam nos hac verna tempestate aliquoties vidimus. Duratio morbi diversa , diversa quoque hujus solutio est.

- Sanguis venae sectione detractus aut floridus est, & rarus, laxusque, ut penna illum facile dis undas. In epidemia anni 17 sa sanguis ab Huxhamo observatus nullum relinquebat serum, sed ita apparebat , qualis esse solet, ubi eidem ex vena prosilienti mox spiritus cornu cervi affunditur, qui ejus naturalem coagulationem impedit. Subinde tamen pellicula alba, phlogisti ea, sed tenuis emissum sanguinem obtegit, subinde crusta plumbei coloris viridescens. Subinde loco tenaci Oris crustae, mollis gelatina reperitur sanguini emisso superposita. Notande haec sanguinis hucusque descripti conditio est, nam non in

52쪽

42 in hac solum angina, sed in omni ferme m ligna febre, petechiali, miliari, scarlatina , cailrensi, carcerum, noso contiorum, item in

omnibns fere febribus biliosis talis sanguinis emissi facies est. Etsi sanguini omissio, fablacissimae utpote rei, parum sit confidendum. Consideranti mihi descriptiones hujus auginae varias, eas praecipue, quas Vir summus IVVbelmus Grane , & quas ante ipsum Huxbamus dedit, illud venit in mentem, anginam hanc malignam non esse peculiarem morbum, sed febris aut petechialis, aut miliaris , aut scarlatinae intensiorem solummodo gradum, ubi solidorum robur dejectum, &vis vitae iminuta adeo est, ut fauces eX ulceratae, quin non sauces solum, sed tota cor- Poris compages gangraenam minetur. Cura Huxbamlana consistebat maxime in omnis generis anti septicis , iisque fortioribus, evacuatis, nut etiam non evacuatis primis Viis, prout e re videbatur. Dedit is mixturas salinas ex sale absynthii, aut sale volatili cornu cervi ac succo limonum , addito pulvere contrajervae & myrrhae pauxillae. Item julapia ex camphora, aut aeeto. camphorato cum syrupo:ribesiorum nigrorum, aliisque. Demum tincturam suam corticis perii viani alexi pharmaeam , quam ipso cortice in sub

53쪽

stantia dato multo tunc utiliorem Observavit. Fors quod debilis ventriculus potius tincturam, quam crudum corticem perferret, subigeretque. Dedit item vitrioli elixirium. Gargarismata adhibuit ex decocto ficuum, florum rosarum rubrarum, item ex vino poma-

Ceo austero cum melle & myrrha. Subinde tincturam myrrhae cum spiritu vitrioli comi. scit, & cum aceto camphorato, quibus os eluebatur. De parotidibus frequenter his observatis id statuebat et aliqua hos tumores eX parte eriticos esse , hinc eos maturabat adplicantibus cataplasmatibus acribus, quin ipsis adeo vesicantibus. Quod si longo post morbum tempore tumor glandulae parotidis alias non discutiendus restaret, deditis exiguis calomeli , sive mercurii dulcis doses , interpositis Ilinioribus & rhabarbarinla purgantibus.

Angina variolosa. oritur haec anginae species in secundo tertioque stadio variolarum. Ut huic nonnunquam molestissimo, quin aliquoties etiam letali symptomati auxilium feramus, dignoscere oportet varias ejus in va. rio variolarum stadio caussus.

In primo stadio vix fauces affiei solent,& si id fiat, rheumati exiguo faucium id erit sitiite.

54쪽

Verum in secundo stadio pustulis faucer Occupantibus irritatio, & dissicilis degisti.

tio oritur. Constat per sectiones corporum Variolosorum cum ab aliis, tum & Cottunioneapolitano anatomico institutas, epiglottidis, utramque faciem , lateralia ejus ligamenta confusissimo pustularum agmine occupari non raro. Item variolis obsideri superiorem to-ram trachete partem, glottidis scilicet ligamenta , laryngis ventriculos, item ipsam an Peram arteriam ad usque ramorum divssionem, quin ipsa bronchia, eorumque divisiones pussulatus observari non nunquam. En caussam, quare subinde in secundo variolarum etiam

benignarum stadio quidam subinde non Opinantes suffocantur. Accedente stadio tertio, allecta copiob materie salivali, assurgentibus in tumores tonsillis major & respirationis,& deglutitionis praecipue dissicultas oritur. Tandem in stadio quarto, exarescentiae dicto,

in confluentibus praecipue variolis, ubi facies insignius tumet, suffocationis periculum, inter dormiendum praecipue , non infrequens est, ob aggestum humorem crassum, & insigniores glandularum tumores. Cura anginae hujus non in meris cesse collutoriis consistit, sed emeacioribus utendum remediis, si suffocationis metus urgeat.

55쪽

Ne variolae hoc potius in loco, quam alio erumpant, nemo medicorum essicere valebit, hinc pustulae caput asperae arteriae ipsimquetracheam & bronchia occupantes praecaveri haud poterunt; at vero faucium tumores &perieulosus subinde sumorum ad fauce s assiu-xus imminuitur datis mature purgantibus remediis, quae salivam assiuentem, purulentam materiam & perspirabile retentum sub integumentis capitis, & in laxis saucium membranis restitans, ac coacervatum, aliorsum , adglunm maSime , dein etiam ad urinas determinant.

Angina Ophebosa nune veniret explican da, verum haee eadem plerumque est cuna illa specie anginae, quam miliarem , petechialem, scarlatinam dixi' as. Febris aphthosia, naphthae etiam non febriles ad morbos quoque gastricos, vel ipsis adeo in infantibus pertinent. Lac enim acredine vitiatum in ventriculo recens nati, acidum , cujus portio post sectionem erebris &ructibus & vomitibus in os rejicitur, ibi qua rodendo, inflammando papulas dein & ulcus. cula producit. Verum de aphiis infantum tunc disseremus, ubi horum morbos erimus pertractaturi.

56쪽

Angina convuls a ni Orborum spasmodicorum symptoma est. In ea nec in faucibus, nec in cervice quidquam conspicuum est, attamen respiratio cervice erecta obitur, &aboletur deglutitio. Ρer se subinde oritur , atque non raro citam mortem infert. Ρlerumque tamen alterius morbi symptoma est, ni adeo ejus periculum ex ipso principe, quem comitatur , morbo metiri oporteat. Morbi

hysteriei & hypochondriaci frequens comus est, ubi oesophago binis in locis sortiter coli. stristo, intermedius aer expanditur, rarest,& incumbentem sibi tracheam in partem anticam urget, speciemque praesert globi, quem hysteri cum appellant. Observatur haec angina praeterea in hydrophobia, tetano, item in vulneribus gravioribus. oingerus Act. Helv. T. III. hanc Ubservavit post digiti lacerationem, secuto universi corporis tetano. Ρost nimias evacuationes hane quoque anginam letalem videmus.

Cadaveris sectio nullum in faucibus vitium ostendit', niti quemdam arteriarum &

enarum turgorem excipias,

57쪽

Dolores dentium paucis parcunt, &vissimi tapenumero sunt. Ad tres caussas potissimum reduci possunt.1 Cariem dentium vel ad inflammati O-nem nervuli ad dentes pertingentis. ab Vel membranae dentis radicem ambientis.

3) Ad depositionem materiae serota.

In carie dentium nervulus denudatus, acri materia, aere, cibo, potusque calore, motu irritatur, doloresque excitat Vehementissim . In carie longius jam prosecta dentis exstirpatio sola juvat, qua neglecta vicini dentes, imo & maxime vitium idem contrahit, malo latius serpente. At vero, sidens modice tantum exesus sit, juvabit illum filo

ferreo candente inurere, aut probe purgatum plumbo replere, quo omnia aliena coris pora a nervulo prohibentur. In hoc casu

sunt, qui spiritu vitrioli, aut ipsa aqua regia dentem destruant, at cum periculosa horum remediorum adplicatio sit, merito rejiciuntur , eorumque loco cassia caryophiliata addentem cariosum adplicatur, id quod median. te g0s ypio optime peragitur. Hunc in finem essentia opii a multis laudatur. Liquor anOdy-

58쪽

dynus mineralis Hos anni hac ratione adplicatus mali progressum pulchre sistit. Si catissa dolorum inflammatio sit, pulsus erit febrilis, plenus, fortis, faeies rubra, gingivae calentes admodum, dolores capitis, subinde tumere gena incipit, cessante dolore dentium. Haec inflammatio oritur post ingesta acria, post vigilias, compotationes, exercitia nimia, suppressas evacuationes sanguineas. Finitur saepe tuberculo suppurante. Cura antiphlogistica , venae sectio, aut potius hirudines ad maxillam adplicata, emulsa, nitrosa optime conducunt. Ad tuberculum suppurans ficus in lacte cocta ad pii cari debet. . Nocent omnia remedia calida, quae in carie dentium laudata antea fuere. Nocent itidem vesicantia in hac odontalgiae speete. In dpcubitu frigido materiae serosae, mucosae, ad dentem facto dolor tape aeque atrox, sed prius descripta inflammationis symptomata desint , ' oriturque a perfrigeratione retropressa perspiratione. Hine prosunt purgantia, post purgans perspirationem rellituet, materiamque decumbentem difflabit decoctum lignorum, infusum florum sambuci, acacior, &tiliae cum roob sambuci, vesicans ad nucham post aures, ad angulum maxille. Facta itidem purgatione prosunt pilulae de styrace, optum,

59쪽

oprum, theriaca, quaedam aeria mucum eUO- cantia e. g. fumus ni eotianae , ni asticatoria aeria. Nocet per se venae sectio. Sunt homines 'quidam debiles catarrhis variisque morbis a laxitate & niuepso huntdrum statu oriundis frequenter tentati, quive ob eandem caullana graviter dolore dentium affligantur. His roborandum totum corpUS,& debilis corporis compyges firmanda est, ut a molesto hoc dentium dolore immunda praestentur. Hiu nocent omnia evacuantia, Omnium vero maxime venae sed tio j cortex palmare remedium in hoc casu est. Curati quidam sunt solo vini, cui antea non assue

verant potu. . . '

P i, Ontalgiam periodicam cortex, uti omnes febres intermittentes, specifice tollit.

PALPITATIO CORDIS.

De vario hydrope thoracis alibi actum

est, hinc ad alias pectoris morbos nos conver temus, & palpitationem cordis accuratius exst minabimus, Ita Palpitatio cordis a medie is vocatur ejus valida & violenta .cuntractio , ii qua cruorem propulsum sibi fortius Obstentem , vel quamcunque aliam ressistentiani superare nititur.

60쪽

Causa autem Omnes palpitutionis ab Ob- servatoribus adnotatae haerent partibus

solidis ipsius cordis , eique vicinis irritatis. aut organico vitio laborantibus ; vel secundo in Midis per cor & vasa movendis, vel ter

tio in nervorum mobilitate N Consensu. .li

Ad classes has generales causarum spectant sequentia: IJ Cor vergens in callum vel Os cor magnum dilatatum; cordis inflammatio, ab scessus, excrescentia, valvulae ejus induratae& callosae, accretio pericardii ad cor , indu ratio pericardii. Λneurismata aOrtae, & ar teriae pulmonalis. Hae ipsae arteriae callosae , cartilagineae, ossescentes, calculi & vermes in pericardio, corde , polypi cordis & vasorum, majorum; Pulinones insareti & scirrhosti na=Ηumorum copia & plethora, aut eorundem motus exercitio corporia, febri acuta, vel intermittente acceleratus. Suppres sio excretionum consuetarum sive sanguinearum, sive serosarum.

glutinosa , cacochymica , phlogistica sanugninis. O Aerimonia irritans, scortintita . arthritica, Venerea, scabiosu , aliaque , quae vel cum sanguine adhue oberrat, vel ab eX-