Praelectiones in diversos morbos chronicos

91쪽

mitia non raro ciet. uod si praemissis in ei dentibus saeta sussiciens ad intestina pili altae

revulsio fuerit, roborantibus opus demum erit , interpositis nihilominus per epicrasin leuioribus purgantibus. Lync etiam in auxilium vocari possunt sumi aromatici robo

rantes liae ad firmandos laXos pulmones apti. In asthmate convul o attendendum pariter ad caussum est, nam in eo genere, quod ex nimia partium irritabilitate, motuum anomalia, affectioinum animi intemperie, ira, terrore &c. en' scitur, princeps & heroicum carminans remedium in Opio repetitur. Verum etsi asthma hoc per vices solium modo afficiat. caussa tamen per tape mus indolis est, ut edin ter 8dsit, atque in vitio solidorum insit perabili consistat. Ρlerumque enim fluctitantes in cavo pectoris aquae . ant concre

menta polyposa in eos de, vastisque illi nexis, aut utraque haec Vitia si nihil in cadaveribus asthmate hoc convulsivo demortuis deprehenduntur. Hydropem pectoris dissicilis in

alterutrum latus decubitus, pedum Oedema , manuumque intumescentia manifestant ; vitium vero cordis, majorumque Vasorum, declarant pulpitationes cordis, pulsus Oimai modo inaequalis, intermittens. Verum sive asth. ina convulsivum caussa horum in thorace vi

92쪽

tiorum , live etiam essestus fuerat, mill toties non tantum non curatur, sed ne quidem urgentia palliari symptomata possunt. In valido asthmatis convulsivi parOXysmo eXigua venae sectio saeps subito spasmos sopit , eamque non raro necessaria est, & ab urgentissimo symptomate , periculo scilicet sussi cationis indicatur; etsi ipsi morbo principi contraria sit.

Opiata rarissime in hac asthmatis convulsi vi specie conveniunt, & caute omnino sentari debent. Nam universim vix non Obtinet hic canon, scilicet ubi vente sectio profuerit , ibi optuta nocere. Ubi autem , si polypus, an eurismata, hydrops thors cis asthma convulii Uuin foveant , vix ullum op o inparOxysmis levamen admittunt; ita si idemasthma a scirrhosis pulmonibus aut viscerum abdominalium vitiis oriatur . imprestiones ejus narcoticorum energiae raristi me obediunt.

Pergimus ad limino pio en . qine non confundi debet cum illa haemorrhagia , quando praecedente titillatione, doloreque lancinante& ardore circa uvulam ex saueibus , absque tussi, sanguis non fervidus , non spumosus ore rejicitur, solo screatu, vel simplici spu

93쪽

tatione, qualem sanguinis fluxnm Cl. de Μιωleb deseripsit sub nomine Haemorrhoidum oris. Neque confundi liaemoptoe debet cum illo sanguinis sputo , quod seorbutici , aliique etiam subinde patiuntur; sanguine ex gingivis

exsudante.

Haemoptoe est resectio' sanguinis soridi,

spumantisque cum eias Sedes mali est, vel in lardinge, vel in ipsa trachea vel in membrana bronchia investiente, Vel in i a pulmonum

subsantra. Alia est cum inflammatoria dispolitione, alia absque eadem. In primis tribus casibus sanguis rejicitur paucus, floridus, aut cum muco remi Xtus. In ultimo casu multus, floridus, spumosus, ct per intervalla. Disiditur in haemoploen quae per anastomo u .

et) in eam per rhexin , &3) in illam quae per diabrosin fit.

Couissi e praedisponentes sunt, corpus gracile, collum longum, thoraX angustus , fibra tenuis & delicata, mobilisque, ingenium subtile , color genarum late roseus. Sanguis acer & semper phlogisticus. Ilis accedunt sanguinis Orgas mus Ob ejus copiam, phlog sin, diaetam lautam, spirituosam, motum ni-

94쪽

inium, iram, tus in calorem nimium. Item frigus admissum, catarrhias diu durans & calefacientibus tractatus , imo omnes Omnino estusne, qdie pleuritidem vel peripneumonia in producere possunt. Cum prius illam litem optoes speciem eXplicandum aggrediamur, quae cum m Iimatoria dispoinione conjuneta est, notandum erit, ca fyam proximam hujus speciei litem opto es este rupturam vasorum pulmonalium, cum dispo tioene phlogistica totius 11 assis sanguinis re topica in minatione i us pulmonis. Exad Rin mali hujus ideam formabimus , si concipiamus

peripneumoniam cum sputo cruento , croceoJUe. uod si spritum hoc peripli eum Oniam CO CO-mitans Ob vasorum pulmonalium tenerit udi nem , quae in hominibus praedis positis facilli. me rumpantur, paulo copiosius sit, at lue enquillatitate, ut haemorrhagiae nomen mereatus, jam non peripneumonia combuto cruento , se iliae inopi De appellabitur. Symplomata Cade in omnino fulat , si me in periplaeunionia vera;

ilicet horripilatio & sitecedens aestus, lalli ludo, an Xietas, dolor gravativus pectoris , respiratio dissicilis. Saepe omni die, subinde λ alterno die exacerbationes patitur. Ade illitis, aestus, dolor capitis. Subinde redeunte quavis exacerbEtione redit sputum sanguinis.

95쪽

μου sis est vel curari penitus , id

quod tamen rarius csent git ut nunquam amplius redeat; Vej 4n immedicabilem pliti, tunae ger delabit D. O G a ex morbi idea colligitur. Cum or-g0 adiit quasi continua dititurnaque pulmonum ii flammatio , methodus omni modo au-tiplilogistiua debet adhiberi. Hi ne prosunto venae temo in brachio, clysmata emollientia, potus emollientes , nitrosi , emulsa blandaque acescentia, balnea extremorum et fida. Omnia quae in stadio inflammatorio peripneumoniae aut pleuritidis convenire dicta sulit. Nocent stutem adstringentia, uti sunt, sanguis draconis, succus catechus sanguinis enim substantiam densant, vasa contrahunt, morbumque directe augent. a) Bal amica, e. g. mastix, therebinthina, balsamus locatelli &c. cum sua stimulante & calefaciente indole morbum eXacerbant.

3b Cum sputum sanguinis redeat tape perparOXysmos omni die, vel omni alterno die, sebrisque concomitans suas eXacerbationes patiatur , aeque ac pleuritis & peripneumonia, fuere qui corticem peruvianum praescripsere, sed pessimo cum eventu; vis enim corticis roborans aequo in hoc morbo ae in vera pleuritide aut peripneumonia contraindicatur.

Hi ne

96쪽

Hinc tales aegrota diagnis passibus in phthisin

ruunt. Multi suadent aque frigid e, Ied uti hoc medicam entum alia specie sputi sanguinei, una cum adstringenCl S, roborantibus, balsamicis, & cortice perii via, s mst ximo cum emolumento exhibetur, ita in , O'stro hoc, de quo agimus, casu, aeque lanestos effectus ederet, ac in alio quocunque inflammatorio morbo, praeprimis vero, si is/ Pulmones afficiat. lCum de vi opii humores rarefaciente,&stimulante, inflammanteque convicti simus, patet pariter, id, etsi in quibusdam haemorrhagiis cum utilitate exhibeatur, ut inferius

demonstrabimus, ita in hoc morbo nulla ratione convenire. Clariss Delius magnis laudibus tanquam arcanum celebrat eX tractum

seminis hyoscyami. Verum cum eadem cum opto virtute pollet, sanguinis orgasmum adeo non temperat ut & augeat, vim habeat iapOplexi seram, statum phlogisticum nullatenus tollere aptum sit, non apparet, quomodo,

repudiato opto, lextractum hoc seminis hyo. sciami prodesse queat. Alia sputi sanguinei species est a vasis

pulmonum varicosis, ruptisque. Caussae mali eae omnes. sunt , quae Vasa hare varicosa reddere, eaque rumpere valent.

Huic

97쪽

Huic morbo obnoxiae sunt lotrices, quae vaporem aquae calidae continuo inspirando sanguinem ad pectus invitant,'vasaque pulmonica relaxant. Item ii, qui cantu , sive is voce, sive tibiis fiat, pulmones nimium eXercent, spiritumque sepe diu retinent, ac sanglii uis coacervationem in hoc viscere, inde vasO-rum varicosum dilatationem sibi conciliant. Multi artificum, qui sedendo , praeeipue eorpore antrorsum inclinato, operi stio vacant,

item qui seriptioni ledtionique operam sedendo navant, hoc morbo non raro assiciuntur.

I Latio est circulus sanguinis per Viscera abdominalia imminutus. majorque inde ad pulmones sanguinis recursus, unde varices VR-sorum pulmonalium, iisque disruptis sputum sanguiuis vel potius haemorrhagia copiosa admodum. Sunt qui periodico harmorrhoidum fluxu laborarunt, sed quibus aut sponte sua, aut intempestiva medela haec sanguinis per vasa haemorrhoidalia evacuatio substitit. Unde tape humorum versus pectus regurgitatio de- cubitusve, & vasa pulmonum varicosa sunt. Diagnosiis morbi habetur ab si corporis dispositio quam hoemo.ptoici alias habere solent. non ad sit.

98쪽

di Si febris inflammatoriae signa , qUE primam haemo pio en speciem individua comi.

tatur, pariter desit

33 Si repente multum sanguinis primo grumosi , atrique, dein boni col 'ris, attamen non floridi, non spumosi, & m gna quidem plerumque copia rejietatur Cura instituitur Ia tollendo caussas, quantum stari potest, ab ipsa durante haemorrhagia ligaturae artuum, acetum aqua mixtum & frigide ad pudenda, & pectus applieatum, potus aciduli, nitrosi, postea epota, sinnama quies & abstinentia ab vinni loquela. Propemodum Vero conveniunt ea, quae plethoram& Orgasinum, sanguinis temperant, humores alior sunt . e. g. versus venas haemorrhoidales invitent, quod

fit hirudinibus frequenter adplicatis ad anum. Damum suffitii roborante adfirmanda pulmonum vascula inspirato. Iuterne ea juvant quae

roborant, quin cal faciunt e. g. corteX peru

vianus, sanguis draconis, succus catechu, li chen istandicus. uod in vari Qes pulmonum successive rumpantur, & singula vice parum tantum sanguinis fundunt tunc accedente d3.bita medela spes curationis superest. Poculum frigidae sub ipsa actuali haemorrhagia epo. te prodeIt, noeent autem emollientia calida,

99쪽

juscula, vapor aquae tepidae inspiratus. Si sputum sanguinis sit ab erotione per acreShia mores facta, adhibere ea Oportet , quae I rimo cognitae acrimoniae contraria sunt, dein Vasa pulmonalia firmant. Sputum sanguinis menstritum a suppressione hae niorrhoidum tollitur , si evacuatio haemorrhoidalis per butinea tepida ad anum admissa, per pediluvia.

per sanguisuga d suo rex Ocitur, nocerent autem medicamenta aloetica, quae alias haemorrhoidibus exultandis apta habentur, cum hae eaeque aliam sanguinis evacuationem , quam haemorrhoidalem pollinat e Xeitare.

Cum Uero tot exercitati in arte viri opitulam in ii em opto e laudarint , quaeritur quid veri aut falsi in ipsorum sententia sit. Certum est, optum ratione ipsius fluoris nunquam

convenire, cum & sanguinem rare elat, cou

citetque, & pIerasque hae in opto es vi sua non tollat. Datur iamen aliquod in hae in optue syni ptoma, quod opii exilibitionem Vehementer uris get, suilicet si in loco assesso stimulus haereat, qui in corpore alias valdo irritabili vasa pulmo.nalia irritet, ct ad sanguinem ulterius ejiuiendum exstimulet. Perpetuo exstillans sanguis creabit titillationem in membrAna,pulmones in- velliente, & tulsam,indi vulsum haem Opto es paulo gravioris comitem excitabit, quae dum totum

100쪽

pectus violenter concutit, languinem majori copia ad peetus & locum vulneratum advocabit, unde necessario malum redditur gravius. Maxima e go cum cura providendum, ut nocentissima te inanis haret ullis compescatur; qua in re magnum certe curationis lirtificium Veriatur. Si igitur tussis mucilagine guminia rabiei, diacodio, oleo amygdalino falli nequeat, accedendum est ad ipsa optata, etsi therapeuticis, vereque curativis indieationibus reontraria ; aliis interea proprie indicatis nullatenus omissis. Opium enim etsi cov. traindicatum ab ipso morbo primario, minus tamen nocebit, quam tussis haec clamosa, gravisque. Hae occasione varias haemorrhagias, earumque caussam & medelam asseremus. Haemorrsagia igitur est omnis fluxus sanguinis paulo copiosus priternatiiralis aut etiam naturalis, si is modos eX cedat. Omnis haemorrhagia a causis internis oriunda prae supponitIJ vasorum loci 4ssecti laxitatem , si venativam , sive mala diaeta aut morbis praegressis ortam, praesuppositam homine vasorum laxitate accedere

et) debet caussa, quae vestruis at vasa haec flebilia, vel dilatet solummodo, nulla saeta continui solutione, vel erodat. veteres non