De romano Pontifice tractatus auctore Dominico Gualco

41쪽

tro, quale nata colla Chiesa stessa sola sa predicata da Padri pel corso di quattro secoli, nὐ mai contraddelta da' Padri susseguenti , che I' altra spiegazione Vi agglunsero , senga esclusione delia prima; converrebbe dire, che Ia co- stante tradigione do' quattro primi secoli non vale a fissare uri punio di dottrina; ine in tanti secoli la Chiosa sunesserrore, O neli' ignoranZa circa la vera legittima intelligeneta di uti Testo Evangelico, che serve di fondamento

ad uti Domina di sede i .

ARTICULUS V.

Quonam sensu intelligendi sine nonnulli Patres eum ab iisdem illa verba super hanc petram etc. ad Christum aliquando referuntur.

Natalis Alexander observat nonnullos Patres qui haec verba et sver hanc petram aedificabo Ecclesiam meam ad Christum interdum reserunt, non excludere aliam eXPO-sitionem , qua ad s. Petrum convenientius reseruntur a caeterorum Patrum choro , immo utrumque senSum adstruere. Ideo s. Augustinus, inquit Natalis Alexander quem sequitur Gerdit, haec verba ad Christum quandoque retulit, quia contra Donatistas agebat , qui Sacra mentorum vim in Μinistrorum sanctitate collocabant ;unde timens ne si Ecclesia in Petro sundata diceretur , homines de sanctitate ministrorum Ecclesiae Praesumerent , ac super eos spiritale fundarent aedificium , totam sundamenti rationem ad Christum revocavit sa).

12. Pag. 282. et seq. αὶ Natalis Alexander Hist. Eecl. saec. I. dissere 4., vid. etiam Ger dia confut. di due Lubelli contro a BreMe super Soliditate t. 12. P. 28O. et seq.

42쪽

Ex eo quod Christus sit petra et fundamentum Eeelesiae Petri primatus non EMertitur.

Nec obest quod Christus sit fundamentum Ecclesiae , praeter quod nemo potest aliud ponere. Nam ut inquit Natalis Alexander , praecipuum quidem sundamentum est, Propter supremam illam potestatem, quam Theologi excellentiae vocant, s. vero Petrus fundamentum est secundum a Christo. Christum praecipuum in aedificatione Ecclesiae sundamentum s. Augustinus agnOSCit, . sed s. Petrum sundamentum esse a Christo secundum

praecipui ministerii ratione, minime dissitetur i). SuD

fragatur clarissimus Mercanti ita scribens it Gesu Cristo e Punico sondamento delia sua Chiesa: cio non si pone in dubbio se s'intenda ad esclusione di qualunque altro sondamento primario e principale di sola propria virtu stabilito ; non si concede per altro se s' intenda ad esclusione di uti sondamento secondario allo stesso Cristo subordinato, e che da tui solo Ia virtu riceve onde Soste-nerne Solidamente , e govemame Ia Chiesa. Tale si e larisposta desunta dalla dotirina dei grati Pontefice s. Leone v a . Neque nobis obsunt, inquit Politi, quae nonnulli objiciunt Christum videlicet esse petram , qua Ecclesia estinaedificata. Clamant illi quidem Iesum Christum esse

i) Natalis Alexander Hist. EccI. saec. I. dissere. q. a) Mereanti Compendio di mitto Canonico tom. I. tu. o. sezion

6. Pag. 432. S. 65.

S. Leo serm. 3. in Annisers. suae assumpt. sic Christum loquentem inducit u Ego fundamentum praeter quod nemo potest aliud Ponere, tamen tu quoque Petra es, quia mea virtute solidaris, ut quae mihi ροιο state sunt propria, sint tibi mecum parric*ationa communia. ν

43쪽

6 Petram, esse lapidem angularem , esse fundamentum Ecclesiae, et si me audient, addent etiam primarium. Num quia Christus est sandamentum Ecclesiae Petrus esse non

potestῖ Negat Hieronymus si , Negat B. Leo a). Negat denique Maximus Taurinensis Episcopus 3 .

ARTICULUS VII.

Inane prorsus est α ersariorum obieetum ex eo petitum quod Eeclesiae caput sit solus Christus.

Adversarios equidem dictitare audio solum Christum Ecclesiae caput esse; at Ecclesiae caput principale et invisibile est solus Christus concedo, inquit Vetth ); caput in terris visibile nego, Papa non est caput visibile et Primarium Concedo , non est caput visibile et Christo subordinatum nego. Licet duo capita in uno corpore physico monstruosa sint, non tamen in corpore morali , seu mystico Ecclesiae , praesertim quia duo ejusdem capita iuvisibile et visibile) in diverso sunt ordine , et diverso modo in Ecclesiae corpus influunt. K Ut in Republica temporali, inquit Bellarminus, caput omnium principale Rex est, sub rege deinde capita sunt provinciarum, ii qui dicuntur Proreges, et sub Proregibus plura capita sunt Urbium singularum, certi quidam Praetores, nec tamen Tegnum ob tot capitum multitudinem monstrum videri ullus unquam scripsit; ita in Ecclesia Dei summum Ca-Put omnium hominum et angelorum Christus est; sub

44쪽

I7 Christo in terris caput omnium christianorum est Ponti

sex Maximus, sub illo Episcopi etc. a Chi opponesse, inquit Bacchinius , Cristo e runico,il sourano, l'onnipotente principio della Chiusa , dunque

non vi possOno essere ministri, e dicesse, ripugnare che Pietro sesse quello in cui principalmente risi edesse ii munistero, meri terebbe eoi d'essere ascollatoῖ ora argomenta Deiristesso modo , chi servendosi delle allegorie, dice, che Pietro non era capo perche Punico capO e Cristo

poiche Pallegoria nulla piu significa , di quello porti ilProprio, ed applicata a Cristo , a Pietro, ast apostoli, a' ministri, dee intendersi con la diversa proporatone , chesonda la ragione per rallegoria. Ma giacche non e ristretto Puso delle allegorie sola mente alte suddelte , prendiamo Paltro duri che debbono riceversi come prese datia Scrit-tura. Cristo Signor nostro e sposo della Chiesa, e la Chie-sa e sposa di Cristo; ora, dico io, questa sposa come talelia d'avere ii suo capo distinio datio sposo. So che l'uomosi dice Cutis mulieris da s. Paeso , ma it senso in cui si

reca non toglie, che la donna non abbia it suo capo, sic come che Omnis viri caAut sit Christus non dee credersiche renda ruomo senZa capo materiaIe , ed an O allegorico o politico. S. Agostino si congiunge insieme te due allegorie applicate alta Chiosa rispello a Cristo, di corpocloe, e di sposa, ed in let coine sposa conosce la diversita delle membra . . . V e senso ducique in cui Cristo, ancoco me sposo della Chiesa δ capo della Chiesa; ma non per questo la Chiesa come sposa deve avere la maggiore dolle deformita, d'essere cloe senaa suo capo Proprio, col quale insteme e sposa di Cristo . . . . Aggiungiamo Paltra allegoria, e dicia mo che la Chiosa e ii corpo , e Cristo e Pa

si De Doctrina christiana lib. I. Cay. I 6.

45쪽

nima, e vera mente egit e Mello spirito soVrano, net quale, e per lo quale tutia la Chiesa cresce, si muove, vive spiritualmente , e si nutrisce. Secondo questa si giusta alic-goria nel corpo della Chiesa deve esservi Torganico; cloe deve esserui capo, membra, in cui operi l 'anima n si . ARTICULUS VIII.

Etiamsi Apostoli quoque Eeclesiae fundamenta dicantur, nihilominus Petri primatus miter consistit.

Nec obest Apostolos dici etiam fundamenta Ecclesiae. Advertit siquidem Natalis Alexander , Apostolos dici Ecclesiae sundamenta multiplici sensu. r. Quia Ecclesias ubique landarunt a. sunt praeterea Ecclesiae fundamenta ratione doctrinae divinitus revelatae. 3. Dicuntur Ecclesiae sundamenta ratione gubernationis. Si duo priores modi spectentur, aequo iure Ecclesiae sundamenta nuncupari possunt apostoli, atque ita aedificamur super fundamenta apostolorum et prophetarum. Si tertius attendatur . id soli Petro velut ordinario Pastori concessum est ; aliis autem jure quodam extraordinario ,

ut Legatis pro Christo et

u Anche gli altri apostoli sono chlamati da s. Paolosondamenti della Chiesa. Cio e vero in uri Senso reale , inquit Bolgent, polche tuiti gli apostoli landarono iniese qua e in la, e tuiti concorsero alia prima costrugione dopo Gesu Cristo, detredisitio di questa casa spirituale. Ma S. Pietro e fondamento della Chiesa in uri senso particolare

i) Bacchistas conera Piceninum lettera r6. vid. Auctorem 'er. cuitu. Italus ad Febronium lom. 2. Pass. 52. a Natalis Alexander Hist. Eccl. saec. I. dissert. vid. s. HieronF-mum lib. I. contra IoMinianum, vid. etiam Gerdit tom. II. pag. 3O7. ac Zaecaria anti-Febronis dissere. I. . . 6.

46쪽

l 9 non conveniente agit altri , in quanto tutio te chiose daquaiunque Apostolo sondate , debbono essere dipendentida S. Pietro, come capo supremo, e posare diro cosὶ sopradi tui. Una Chiesa sondata, o governata da un Apostolo , PoteVa non aver dipendenga da uti altro Apostolo, ii quale nulla s' ingerisse net governo della Ine desima : ma da s. Pictro doveva dipendere necessariamente Per non , eSSerεciSmatica , e per appartenere at corpo della Chiosa Cat-

ARTICULUS IX.

A Neritate prorsus recedit Richerii assertio Christum nemρe fundando Ecclesiam prius immediatius claoes seu iurisdictionem toti dedisse Ecelesiae quam Petro.

Petavius a tradit doctrinae summam a Ricberio scriptam initio operis sui a Christum sundando Ecclesiam , Prius immediatius, atque essentialius, claves, sive juriSdictionem toti dedisse Ecclesiae quam Petro, seu quod idem redit, claves toti contulisse Ecclesiae, ut Per unum ministerialiter exercerentur. DAt si Ecclesia claves immediato rccepit, et Per eam ad D. Petrum postea pervenissent, dicendum foret , inquit auctor operis cui titulus Italus ad Febronium , eam a Christo fuisse sine capite laudatam, et sine capite etiarix nunc Persistere, ex quo primi vitales influXuS Promanent... Si Ecclesia immediate clavibus donata est, et D. Petrus mediate tantum, ergo Ecclesia praeexistebat ante Petrum, et corpus ante caput. Porro oppositum omnino sides do-

47쪽

cet; siquidem Petrus existebat ante Ecclesiam, et designatus suit petra fundamentalis, super quam Ecclesia erat aedificanda ; quomodo ergo Ecclesia immediate recepit claves , si adhuc non erat adstructa Tertio fingitur Ecclesia tamquam persona , quae claVes , manu eXtenSa , a Christo acceperit, et easdem auctoritate sua Petro , et Paulo, Iacobo etc. porrexerit. Sed ubinam Ecclesia, tanquam persona individua , et subjectum singulare , claVi

biis donata existit i ῖ

Non negamus Patres aliquando potestatem ligandi etc. adjudicasse Ecclesiae . . . . sed Petavius a dicit id gessisse, ut laoc pacto demonstrent , non sic affixam , et unIPetro addictam fuisse , et quasi circumscriptam uniuSPersonam, ut ea sublata , etiam illa periret, nec amplius in Ecclesia maneret. Εatenus ergo , eam intelligunt traditam suisse , quod perpetuo habet illa successores potestatis, ac dignitatis istius. Claves Ecclesiae datae a Patrihus diculatur, tum quod in bonum ovium non pastorum datae sint a Christo 3 : sed audiamus Tertullianum :u Memento claves hic Dominum Petro, et per eum Ecclesiae reliquisse ii Potestas igitur primum, et immediate D. Petro collata est, et per eum in Ecclesiam descendit. Audiamus etiam Paschasium Rathertum si Iure Petrus M in meritis primus aestimatur , per quem et in quo ad χ alios dona transmittuntur. Accipiunt autem reliqui inn eo Omnes claves regni coelorum, cum ei a Domino spe-Μ cialius committantur. n

i J Auctor operis cui tit. Italus ad Febronium epist. 4. S 6. re3P. I. pag. 56. et seq. αὶ Petaoius lib. 3. de Eccl. Hierarch. c. 16. 3) Zallinger Instit. jur. Eecl. publ. lib. 5. cap. S. S. 354. pag. 8 . 4) Paschasius Isaibertus lib. 6. in Matth. caP. IO.

48쪽

Et sane si Christus non Petro , sed Ecclesiac potestatem clavium Matth. I 6. immediate dare Voluisset, cur, inquit Velin, postquam dixerat, et portae inseri non praevalebunt adversus eam Ecclesiam , cur inquam non Pr secutus est sermonem hunc in modum: et illi Ecclesiae dabo claues 2 Cur ad Petrum sermonem dirigens, dixit :

Si in Ecclesia esset sumina potestas claVium principaliter, et in Papa instrumentaliter tantum, sicut in ministro Ecclesiae ut Riclierius vult; sequeretur Papam non esse immediatum Christi Vicarium, sed inediatum ut Bellarminus recte Observat ; nam Ecclesia esset immediata vicaria Christi, et Papa immediatus Ecclesiae Vicarius.

Dicere summum Pontificem non esse nisi instrumentum, ministrum et executorem Ecclesiae, Mou autem eSSe vicarium Christi, nisi Ecclesia mediante, est contra desinitionem Martini V. et Concilii Constantiensis hanc Wiclephi propositionem condemnantium K Nec Papa est Proximus et immediatus vicarius Christi. v et

II. Testimonium hae de re Archiepiscopi Cameriacensis.

Archiepiscopum quoque Camera censem audire praestat. v Tulli gli Eretici 3 , hanno un comune intcresse a stabilire questo principio desse chiavi immediata mente alia Clite-

x Veith dissere. contra a tema Edmundi Richerii de Ecclesiast. et Polit. Potestat Sece. a. cv. I. are. I. Pag. 41. viae Zaccaria Anti-Febronio disseri. 1. 3. q. 3. 2 mith dissere. contra syst. Richerii de Eccl. et polit. Potest. Feci. . caP. I. art. I. P. 4a. 3 Instructione Pastorali an . I 28. vid. Auctorem oster. eui est. Ita lus ad Febronium t. a. P. 18O.

49쪽

sa dato da Cristo; conciossiache per istabilire te loro eresie abbisognino detrindipondoneta, e sonir non possano la legittima autorita , che due reprimeria Ecco, mi eis ratelli carissimi, Ia dottrina che tuiti i Protestanti liatigiudicata necessaria allo stabilimento de' loro errori, dot- tritia ben disserente da quella che G. C. e i suoi apostolinc hanno insegnata . . . . Porcio da che Edmondo Riciterio obbe da' Luterani, e da 'Calvinisti raccolle Ic massime a Ticsta dottrina contrarie per erigerie in sistema, ilsuo libro delia Ecclesiastica e politica Podesta solleVO generalmente tuiti l cattolici e su condannato a Roma da Papa Paolo U. e in Francia da due Concilj come contenente proposiZioni falso, erronee, scandalose, scismatiche ed eretiche a Prendere i termini uella loro naturale s nisica glane. La Sorbona avea gia in Lutero , E in M. Antonio de Dominis dantiata como erotica la stessa dottrina. Finalmente ii temerario autore dei libro intitolato Dei testimonio della τerkd nella missa , avendo intrapreso dirisuscitare questa dottrina , Ι'opera di tui irrito tuiti per modo, che su percosso da un arresto dei primo partamento det Regno, e condantiato da' ves ovi nella loro generale assemblea dei i7 I5. , come contenente una dottrina isedlaiosa, temeraria, scandalosa, distruggi trice deli' ordine stabilito da G. C. net governo della Chiesa , in giuriosa alta s. Apostolica Sude, e a' Vescovi , salsa , erronea, SciS-matica, ed eretica , e tale cho douessero tuiti i sodeli ri

50쪽

ARTICULUS X.

Respondetur adMersariis asserentibus Ecclesiam claMes soIMendi et ligandi habere.

Me non latet equidem ab adversariis opponi Ecclesiam claves habere solvendi et ligandi: at hujusmodi objectum nullam dissicultatem praeseserre videtur. Ecclesia enim, hoc est pastores Ecclesia e, claves habent, seu Potestatem solvendi et ligandi, concedo, inquit Vetth: Ecclesia accepta pro toto coetu omnium Fidelium, subdistinguo; claves habet aliter, hoc est claves seu potestas ligandi et solvendi data est Petro et apostolis eorumque SuCCeSSOribus in bonum, et utilitatem totius Ecclesiae tamquam finem proximum concedo. Claves habet subjectise ac si potestas clavium in tota Ecclesia resideret tamquam in subiecto, nego ι . ARTICULUS XI.

S. Augustini mens exponitur dum asserit Petrum cum Claoes acc*eret Ecclesiam rePraesentiasse.

Usitatissima suit S. Augustino ea loquendi sormula inquit Zallinger et , qua Petrum, cum claves acciperet, ΕC-clesiam repraesentasse dicit. At multiplex repraesentationis genus est: aliquando unum repraesentat aliud , tanquam nudum signum, vel cum quis procuratorio tantum nOmine et auctoritate agit, non suo. Talis sere est vis repraesentativa in legatis. Aliquando id quod repraesentat, Cum eo quod repraesentatur, commune quid accipit, vel

i) Mith dissert. contra Vstema Richerii de Ecclesiast. et Polla. ρο-